su ve kanalizasyon idarelerinde akıllı su yönetimi uygulamaları

14 Pages·2017·1.34 MB·Turkish

Süleyman Demirel Üniversitesi Suleyman Demirel University
İktisadi ve İdari Bilimler The Journal of Faculty of Economics
Fakültesi Dergisi and Administrative Sciences
Y.2017, C.22, Kayfor15 Özel Sayısı, s.1519-1532. Y.2017, Vol.22, Special Issue on Kayfor15, pp.1519-1532.

SU VE KANALİZASYON İDARELERİNDE AKILLI SU YÖNETİMİ
UYGULAMALARI: TEKİRDAĞ ÖRNEĞİ

THE IMPLEMENTATIONS OF SMART WATER MANAGEMENT WITHIN
WATER AND SEWAGE ADMINISTRATIONS: TEKİRDAĞ CASE

Dr. Şafak BAŞA*, Sema KURT**
* Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, Genel Müdür [email protected]
** Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü, Daire Başkanı [email protected]

ÖZ
Suyu temin eden idarelerde temel öncelik, suyu kaynağından başlayarak tüketiciye ulaştırıncaya
kadarki süreçte temiz ve kaliteli olmasını sağlamak olarak benimsenmiştir. Suyun akıllı yönetimi,
coğrafi bilgi sistemleri tabanlı su dağıtımı ve şebeke yönetimi, kayıp ve kaçakların tespiti, atık su
yönetimi, varlık yönetimi, abone tahakkuk ve tahsilat işlemlerinin yönetimi gibi uygulamaları
içermektedir. Bu çalışmada, dijitalleşmenin her alanda karşımıza çıktığı bu dönemde su ve
kanalizasyon idarelerinde su ve atıksuyla ilgili akıllı yönetim uygulamaları Tekirdağ örneğinde
incelenerek değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu doğrultuda Tekirdağ İli’nde akıllı su yönetimi
kapsamında yürütülen çalışmalara yer verilerek, uygulamalarda gelinen nokta ortaya konulmaya
çalışılmıştır. Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi tarafından gerçekleştirilmekte olan SCADA (
Yönetsel Kontrol ve Veri Toplama) Uygulaması, CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) Uygulamaları,
Bilgi İşlem Altyapı Uygulamaları, Abone Yönetim Sistemi, EBYS (Elektronik Belge Yönetim
Sistemi) örneklerle anlatılmıştır. Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi tarafından gerçekleştirilen
akıllı su yönetimi uygulamaları incelendiğinde, hızlı ve kaliteli hizmetin halka ulaştırılmasında
etkili bir araç olduğu görülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Su Yönetimi, SCADA, CBS, Elektronik Belge Yönetim Sistemi, Bilgi İşlem
Altyapısı.
Jel Kodları: H54, O32, 039, Q25.

ABSTRACT
Basic priority for water supplying organizations is to ensure clear and high quality water supply
starting from the source to the end users. Intelligent distribution of water can be implemented by
the use of geographical database systems, determining losses and illegal use, waste water
management, asset management, user assessment and collection management systems utilization.
In this case study the realization of digitization, recently coming up in every field, intelligent
systems were investigated and evaluated for Tekirdağ province for water and sewage
management. The aim of this study is to show the results of the investigation of intelligent systems
for water and waste water management. Systems implemented by Tekirdağ Water and Waste
Water Administration are presented with samples, including Data Based Supervisory and Control
System (SCADA), Geographical Information Systems (GIS) application, Information and
Communication Technologies Infrastructure, User Management System application and
Electronic Document Management System. With the survey of the intelligent water management
system implemented by TESKİ, it has been seen as an effective means for providing quick and
qualified service to the public.
Keywords: Water Management, SCADA, GIS, Electronic Document Management System, IT
Infrastructure
Jel Codes: H54, O32, 039, Q25.
1519
BAŞA – KURT 2017

GİRİŞ Alt yapı sistemlerinin verimliliği ve
kapsamını artırmak için, yenilikçi ve yerel
Sağlıklı suya erişim tüm insanlar için temel
koşullara uyumlu teknolojiler kullanarak
haklardan biridir. Su, yaşam ile toplum
suyu etkin bir şekilde yönetmek
sağlığının korunmasında önemli bir rol
gerekmektedir. Dünyada olduğu gibi
oynar. Türkiye gibi su zengini olmayan
Ülkemiz de de suyun yönetimiyle ilgili yeni
ülkeler su kaynaklarını en iyi şekilde
uygulamalar gündeme gelmiştir. Akıllı su
geliştirmek, yönetmek, kullanmak ve
yönetimiyle hem su tasarrufu sağlanması,
korumak zorundadır. Su bir kamu malıdır
hem altyapısal sorunların azaltılması, hem
ve bundan dolayı suyla ilgili hizmetlerin
de su kalitesinin izlenmesi
kamunun sıkı kontrolü altında olması
amaçlanmaktadır. Yaygın olarak suyun
gerekir.
akıllı yönetimi, coğrafi bilgi sistemleri
Su ve atıksu hizmetleri konusunda birden tabanlı su dağıtımı ve şebeke yönetimi,
fazla hukuksal düzenleme mevcut olup, kayıp ve kaçakların tespiti, atıksu yönetimi,
özellikle içme suyu temini konusunda farklı varlık yönetimi, abone tahakkuk ve tahsilat
idarelere verilmiş sorumluluklar vardır. işlemlerinin yönetimi gibi uygulamaları
Büyükşehirlerde içme suyu temin etmek ve içermektedir.
baraj yapmak görevi 6200 sayılı Devlet Su
TESKİ tarafından, kentte kıt olan su
İşleri Umum Müdürlüğü Teşkilat ve
kaynaklarının verimli kullanımını sağlamak
Vazifeleri Hakkında Kanun gereğince
amacıyla yeni bilişim teknolojileri
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğündedir.
kullanılarak, suyun akıllı yönetimine
Büyükşehir Belediyelerinin sorumlulukları
yönelik önemli adımlar atılmıştır. SCADA,
arasında ise; su ve kanalizasyon
CBS, EBYS, Yeni Nesil Abone Yönetimi
hizmetlerini yürütmek, su kaynaklarının
gibi uygulamalar, mevcut su kaynaklarının
kullanılmış sularla ve endüstri atıkları ile
yönetiminin yanında geleceğe yönelik
kirletilmesini önlemek bulunmaktadır. Bu
sağlıklı içme ve kullanma suyu temini ve
nedenle, 2560 sayılı Kanunda belirtilen su
vatandaşlara sunulan hizmetlerde
ve kanalizasyon işlerinin yapılmasını
iyileştirme sağlanması açısından da önem
sağlamak için Büyükşehir Belediyelerine
taşımaktadır.
bağlı olarak su ve kanalizasyon idareleri
kurulmuştur.
Tekirdağ Büyükşehir Belediyesine bağlı, 1.METODOLOJİ
Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel
Teknolojinin her alanda kendini
Müdürlüğü (TESKİ), 2560 sayılı Kanun’da
hissettirmesi ile birlikte, su ve kanalizasyon
belirtilen, “su ve kanalizasyonla ilgili
idarelerinde de su ve atıksuyla ilgili akıllı
görevleri yerine getirmek üzere”, 31 Mart
su yönetimi uygulamalarının
2014 tarih ve 28958 sayılı Resmi Gazetede
yaygınlaşmaya başladığı görülmektedir. Bu
yayımlanan 2014/6072 sayılı Bakanlar
çalışmada, yaygın olarak kullanılmakta olan
Kurulu Kararı ile kurulmuştur. 6360 sayılı
bu uygulamaların, Tekirdağ örneğinde
yasa ile birlikte Tekirdağ’ın, “Büyükşehir
incelemesi yapılmıştır. Bu doğrultuda
statüsü” kazanması sonucu su ve
TESKİ’nin ilgili birimleri ile görüşülerek,
kanalizasyon idarelerine geçen
hazırlanmış olan rapor ve sunumlarda yer
sorumluluklar nedeniyle, su yönetiminde
alan bilgilerden yararlanılmıştır. Tekirdağ
etkili bir kuruluş olan TESKİ’nin varlığı
ölçeğinde elde edilen bilgiler çerçevesinde
önem kazanmıştır. Su ve kanalizasyon
bir mevcut durum değerlendirmesi
idareleri ve belediyeler gibi suyu temin
yapılmıştır. Tekirdağ Büyükşehir
eden kurumların temel öncelikleri arasında,
Belediyesi’ne bağlı bir kuruluş olan ve
suyu kaynağından başlayarak tüketiciye
2014 yılından bu yana 2560 sayılı kanunda
ulaştırılması sürecinde, temiz ve kaliteli
belirtilen görevleri yürütmekte olan
olmasını sağlamak yer almaktadır.
Tekirdağ Su ve Kanalizasyon İdaresince
akıllı su yönetiminin öncelikle gündeme
1520
C.22, Kayfor15 Özel Sayısı Su ve Kanalizasyon İdarelerinde Akıllı Su

alındığı ve hızlı bir şekilde teknolojik edilen suyun en verimli şekilde kullanımı
altyapının geliştirildiği görülmüştür. Bu için su kayıp ve kaçaklarının minimum
çalışmada, TESKİ tarafından yapılmakta olması gerekmektedir. Orman ve Su İşleri
olan SCADA (Yönetsel Kontrol ve Veri Bakanlığı tarafından “İçme Suyu Temin ve
Toplama), CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri), Dağıtım Sistemlerinde Su Kayıplarının
Bilgi İşlem Altyapısı, Abone Yönetim Kontrolü Yönetmeliği” (Mayıs 2014)
Sistemi, EBYS (Elektronik Belge Yönetim yayımlanarak su kayıp ve kaçaklarının en
Sistemi) ve mobil uygulamalar ele alınarak, aza indirilmesi amaçlanmıştır. Yönetmeliğe
elde edilen kazanımlar dile getirilmeye bağlı teknik usuller tebliğinde ise içme suyu
çalışılmıştır. şebekelerinin sürekli izlenmesi ve alınan
verilere göre debi takibi ve basınç

düzenlemesi yapılması tanımlanmıştır. Su
2.BULGULAR ve kanalizasyon idarelerinde verilerin
temini, verilerin kontrol edilmesi ve
2.1.SCADA-Veri Tabanlı Kontrol ve
sonrasında takip işlemleri bir sistem halinde
Gözetleme Sistemi
gerçekleştirilmekte ve bu sisteme “Yönetsel
Su ve Kanalizasyon İdarelerinde temin Kontrol ve Veri Alma (SCADA) adı
edilen içme ve kullanma suyu, arıtma tesisi, verilmektedir. Şekil 1’de TESKİ SCADA
terfiler, depolar ve içme suyu şebekesi birimi tarafından hazırlanan ve SCADA’yı
üzerinden abonelere kadar ulaşır. Temin özetleyen şematik görünüm yer almaktadır.

Şekil 1: İçme Suyu SCADA’sı

Kaynak: (TESKİ Su ve Kanal İşletme Dairesi Başkanlığı)

SCADA’nın bileşenleri 3 başlıkta izlendiği, değerlendirildiği ve proses
belirtilebilir. Bunlar; RTU- sahada ihtiyaç yönetimine ait tüm kararların alındığı
duyulan tüm ölçümler ve denetleme birimdir ve iletişim ortamı- saha ile merkezi
işlemlerini yapıldığı cihazdır, merkezi birim arasındaki haberleşme altyapısıdır.
birim-sahadan gelen bilgilerin toplandığı,

1521
BAŞA – KURT 2017

Şekil 2: Tekirdağ İli Suyun Temininden Deşarjına Kadarki İzleme Süreci

Kaynak: (TESKİ Su ve Kanal İşletme Dairesi Başkanlığı)

TESKİ bünyesinde, su kayıp ve kaçaklarını süreç izlenerek, kontrol edilebilmektedir.
önlemek amacıyla, su kaynaklarının verimli Aynı zamanda kanalizasyon sistemi ve
kullanımı ve geleceği planlama imkanı deşarja kadar SCADA ile suyun takibi
sağlayan “Veri Tabanlı Kontrol ve sağlanmaktadır. Ayrıca içme suyunun Ph,
Gözetleme Sistemi – SCADA” klor, bulanıklık, basınç, depo seviyeleri gibi
çalışmalarının aktif olarak yürütüldüğü kimyasal ve fiziksel parametreler de
görülmektedir. SCADA, su depolarının su izlenmektedir. TESKİ, içme sularındaki
seviyeleri, mevcut hacimleri, su klor seviyelerini sürekli olarak ölçerek, su
depolarından şebekeye verilen su kalitesini görebilmektedir. Portatif dijital
miktarları, terfi merkezlerindeki hat basınç klor ölçüm cihazları ile renk tonuna göre
değerleri, motor ve vanaların durum karşılaştırma ile yapılan bakiye klor
pozisyonlarını merkezden izleme ve anında ölçümleri, teknolojik gelişmeler
müdahale edilebilme imkanı sağlamaktadır. doğrultusunda sayısal olarak tespit
Şekil 2’de görüldüğü gibi TESKİ edilebilmekte ve sapmalar en aza
sorumluluk alanından bulunan su temin indirgenerek daha sağlıklı bir içme suyu
noktalarından, suyun dağıtımına kadarki sağlanmaktadır.

Şekil 3: SCADA Süleymanpaşa İlçe Ekranı

Kaynak: (TESKİ Su ve Kanal İşletme Dairesi Başkanlığı)

1522
C.22, Kayfor15 Özel Sayısı Su ve Kanalizasyon İdarelerinde Akıllı Su

Ayrıca bu sistemle, su, enerji ve işgücü karşılıklı olarak güncel veya yeni
tasarrufu sağlanmakta, arızalara hızlı oluşturulan veriler anlık paylaşılabilmekte,
müdahale edilebilmektedir. SCADA iş gücü ve maliyet giderleri minimize
sisteminin tasarım ve projelendirilmesinin edilebilmektedir.TESKİ bünyesinde
tamamı TESKİ bünyesinde yapılmıştır. Coğrafi Bilgi Sistemi uygulamaları (On-
TESKİ tarafından yürütülen SCADA line Altyapı Bilgi Sistemi, Kadastral Bilgi
çalışmaları kapsamında nüfusun %70’inin Sistemi, Kent Bilgi Sistemi, Üstyapı
kullandığı içme suyu sistem üzerinden takip Tesisleri Bilgi Sistemi, Adres Bilgi Sistemi)
edilmeye başlanmıştır. Şekil 3’te örnek birbirleriyle entegre olacak şekilde
olarak verilen Tekirdağ İli Süleymanpaşa tasarlanmaktadır. Altyapı Bilgi Sistemi,
İlçesine su temini sağlanan depoların, Tekirdağ’ın tüm içme suyu, atıksu ve
doluluk oranlarının SCADA ile anlık olarak yağmursuyu bilgilerinin ‘’akıllı nesne’’
izlendiği görülmektedir. TESKİ tarafından, olarak sistemde bulunduğu ve atıksu sistemi
nüfusun tamamının kullandığı suyun takip borularına ait robot görüntülerine
edilebilmesi için sistemin hızlı bir şekilde ulaşılabildiği sistemdir. Üstyapı Tesisleri
geliştirilmesi çalışmaları sürdürülmektedir. Bilgi Sistemi, TESKİ’nin içme suyu ve
atıksu arıtma tesisleri, terfi merkezleri, su
2.2. Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS)
depoları ve idari binalarının tamamına
Uygulamaları
ulaşabilmeyi sağlamaktadır. Adres Bilgi
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS); daha etkin Sistemi, Tekirdağ’ın tamamını kapsayan
planlama ve yönetim uygulamalarının ilçe, mahalle ve cadde-sokağa ulaşmayı
geliştirilmesi, kararların hızlı ve yerinde sağlayan sistemdir. Kadastral Bilgi Sistemi,
alınabilmesi, kısa ve uzun vadede güncel ve Tekirdağ’ın tamamında ilçe, ada, parsel,
zamana bağlı değişimi gözlenebilen veri pafta bilgilerine ulaşılabilen sistemdir.
yönetiminin oluşturulması, maliyetlerin TESKİ tarafından hazırlık çalışmaları
azalması, görsel analitik yöntemlerle tamamlanan CBS uygulamaları kapsamında
anlatılması zor olguların daha kolay şekilde ilgili birimlerden veriler toplanmaya
anlatılabilmesi gibi faydalar sağlamaktadır. başlanmıştır.
CBS uygulamaları sayesinde kurumlarda

Şekil 4: TESKİ CBS Kapsamında Birimler Arası Bilgi Akışı

Kaynak: (TESKİ Emlak İstimlak Dairesi Başkanlığı)
1523
BAŞA – KURT 2017

TESKİ bünyesinde CBS kullanımının sit alanları, orman kadastrosu, atıksu
yaygınlaştırılması amacıyla, masaüstü CBS hatları, içme suyu hatları, yağmursuyu
yazılımı ve Web tabanlı CBS yazılımları hatları, arıtma tesisleri, içme suyu
aktif hale getirilerek, kurum içindeki ilgili kaynakları ve içme suyu depoları
kullanıcılara sunulmuştur. Masaüstü oluşturmaktadır.
yazılım olarak Netcad ve web yazılımı
TESKİ CBS uygulamalarında kullanmak
olarak da yine Netcad uygulamaları
üzere Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi’nden
kullanılmaktadır. TESKİ bünyesinde
alınan Gisara katmanları ise; İl, İlçe ve
kurulan CBS birimi tarafından diğer ilgili
Mahalle idare sınırları, köy yerleşik alan
birimlerle koordinasyon sağlanmakta ve
sınırları, kadastro (ada/parselleri),
sistem içinde bilgi ve veri akışı
1/1000’lik plan sınırları, 1/5000’lik plan
oluşturulmaktadır.
sınırları, 1/5000’lik hali hazır sınırları,
(Şekil 4) 1/1000’lik hali hazır sınırları, 1/1000,
1/5000 ve 1/25 000’lik jeoloji haritası,
Ayrıca Netcad‘in Gisara Modülü,
yerleşime uygunluk alanları ve adres
kurumdaki farklı birimler tarafından
bileşenlerinden oluşmaktadır.
üretilen ve yönetilen verilerin, bir ara yüz
aracılığı ile sorgulanması ve Tekirdağ Büyükşehir Belediyesi CBS
görüntülenmesini sağlayan, bir masaüstü birimi ve TESKİ CBS birimi ile sağlanan
KEOS uygulamasıdır. Uygulama ile veri bilgi entegrasyonu sayesinde, kayıp-kaçak
tabanındaki bir bilgiden arama yaparken analizleri, konum bazlı abone yönetimi,
istenilen coğrafi konuma hızlıca ulaşma nüfus bazlı yatırım planlama, altyapı nüfus
imkanı sağlamaktadır. Aynı zamanda karşılaştırması, su kaynaklarının uzaktan
uygulama ile cad ve raster veriler algılama ile takibi ve taşkın simülasyonu
yönetilmektedir. çalışmaları gerçekleştirilebilmektedir.
TESKİ CBS kapsamında veri tabanını,
Open Street Map yol ağı, TESKİ parselleri,
Şekil 5: Tekirdağ İli TESKİ CBS Uygulamaları Veri Tabanı

Kaynak: (TESKİ Emlak İstimlak Dairesi Başkanlığı)
1524
C.22, Kayfor15 Özel Sayısı Su ve Kanalizasyon İdarelerinde Akıllı Su

Ayrıca Tekirdağ’daki altyapı ve üst işlenebilmektedir. CBS uygulaması içinde
yapıların akıllandırılmasına başlanması ile abone bilgi sisteminin UAVT (Ulusal Adres
boru tipi, çapı, eğimi, zemin kotu, imalat Veri Tabanı) kodlarına göre düzenlenmesi
tarihi, imalatı yapan firma vb. özellikler için çalışmalar yapılarak, CBS’nin SCADA
eklenerek sorgulama ve raporlama ve Abone Yönetimi arasında bir köprü
yapılabilecek standartlar oluşturulmuştur. görevini üstlenerek kayıp kaçağın tespitinde
Şekil 5’te görüldüğü gibi TESKİ önemli bir rol oynaması sağlanmaktadır.
bünyesindeki tüm içme suyu ve atıksu (Şekil 6)
arıtma tesislerinin sayısal verileri haritalara

Şekil 6: CBS Uygulamasının SCADA, Abone Bilgi Sistemi İle Entegrasyonu

Kaynak: (TESKİ Emlak İstimlak Dairesi Başkanlığı)

2.3. Yeni Nesil Abone Yönetim Sistemi abonelerin kurumsal web portal üzerinden
veya herhangi bir iletişim biriminden
Kamu hizmetlerinde vatandaş memnuniyeti
başvuru yaptıkları adresleri, harita
hizmetin arzının daha etkin ve verimli
üzerinden konum olarak alınmaktadır.
kılınmasını zorunlu hale getirmiştir. Bu
Sisteme talep ile ilgili doküman
çerçevede su ve kanalizasyon idarelerinde
eklenebilmekte ve Mernis entegrasyonu ile
abone bilgi yönetim sistemi, sayaç
abone bilgilerinin doğru iletilebilmesi
okumalarını hızlı yapabilmek, faturaları
sağlanmaktadır.
hızlı ve hatasız düzenleyebilmek,
problemleri hızlı tespit edip önlem Sistemde adres tanımlaması, TESKİ’nin
alabilmek, abone taleplerine hızlı cevap kurumsal coğrafi haritası kullanılarak, iş
verebilmek amacıyla uygulamaya emri, sicil, abone vs. adresleri harita
konulmaktadır. TESKİ, abone yönetimine üzerinden belirlenerek gerçekleşmektedir.
ilişkin veri kullanımı ve abonelerin takibi Aynı zamanda Ulusal Adres Veri Tabanı
amacıyla kullanılan yazılım sayesinde (UAVT) entegrasyonu yapılmakta ve abone
abone bilgilerini yönetme çalışmalarını lokasyonları adres ile eşleştirilmektedir.
gerçekleştirebilmektedir. Ayrıca sayısal altyapı bilgileri
görülebilmektedir. (Şekil 7)
TESKİ tarafından kurulan sistemde,
vatandaşlardan gelen taleplerin alınmasıyla İlave olarak sistemde, abone talepleri
başlayan süreçte, abonelere ait bilgilerin sınıflandırılabilmekte, başvuru adresi de
yönetimi ve arızaların kısa sürede doğrulanabilmektedir. Bu aşamada yeni
çözümlenmesi yaklaşımına dayalı çözümler bina çizilebilmekte, cadde ve kapı numarası
üzerinde durulmaktadır. Vatandaşlardan atanabilmektedir.
gelen taleplerin alınması sürecinde,

1525
BAŞA – KURT 2017

Şekil 7: TESKİ Abone Talep ve Adres Doğrulama İşlemi

Kaynak: (TESKİ Abone İşleri Dairesi Başkanlığı)

Sistemde, iş akışına göre keşfi yapılacak, servis hattı çizilebilmektedir. Ayrıca
yapılmış ve yapılmakta olan tüm talepler üstyapı çizilebilmekte, üstyapıya ait bilgiler
harita üzerinde izlenebilmektedir. Keşif ve ölçüler kayıt altına alınabilmektedir.
ekibindeki işler görülebilmekte ve harita Abone bilgileri, abone ve sayaç bilgileri
üzerinde poligonlar çizilerek keşif iş kayıt altına alınarak potansiyel abonelikler
emirleri ekiplere atanabilmektedir. Keşif oluşturulabilmektedir. İmalata ait malzeme
işlemleri web veya mobil ortamda ve işçilik bilgileri varsa ihale poz bilgilerine
yapılabilmektedir. Keşif sırasında harita göre kayıt altına alınarak maliyet
üzerinde bina çizilebilmekte, kapı numarası oluşturulabilmektedir. Abonelere SMS /
eklenebilmektedir. Vana (Servis kutusu) Mektup / e-mail ile bilgilendirme
noktası belirlenebilmekte, dağıtım hattı ve yapılabilmektedir.
Şekil 8: TESKİ Talep Yönetim istemi İş Süreci

Kaynak: (TESKİ Abone İşleri Dairesi Başkanlığı)
1526
C.22, Kayfor15 Özel Sayısı Su ve Kanalizasyon İdarelerinde Akıllı Su

Keşif sonrasında ise proje onay aşamasında kartı, banka havalesi, taksitlendirme gibi
bulunan talebe ait tüm detaylar incelenerek çeşitli ödeme seçenekleri sunulmaktadır.
yöneticilerin onayına sunulabilmektedir. Abone yönetim sistemi içinde tahsilatı
Proje onayı ile kazı izinleri alınarak, imalat yapılamayan alacaklar için süreçlerin
gerçekleştirilecek olan bölge için kazı otomatik ilerleyebileceği bir alacak
metrajları ile gerçekleşen kazı ve planlanan yönetimi de bulunmaktadır.
kazı metrajları analiz edilebilmektedir.
Kaçak ve usulsüz kullanımlar ise sistem
Süreci şebeke yapımı, imalat planı
tarafından otomatik olarak tespit
hazırlanması, imalat ve hakediş yönetimi
edilebildiği gibi saha operatörleri tarafından
izlemektedir. Şekil 8’de taleplere ilişkin iş
da tespit edilerek ilgili servislere iş olarak
yönetim süreci görülmektedir.
yönlendirilebilmektedir. Sistemin diğer bir
Abone Yönetim Sistemi kapsamında, özelliği borcunu ödemeyen abonelerin yasal
abonelerin sicil işlemleri gerçekleştirilerek, süreçlerinin de yönetilebilmesidir. İcra
yapılan abone bağlantı sözleşmeleri ile talepleri yasal takip iş emri olarak iş
sisteme ilgili dokümanlar listesine yönlendirilmektedir. İcra
eklenebilmektedir. Ayrıca abonelerin sayaç aşamasında ilgili yasal giderler ve standart
bilgileri tutulmakta ve sayaç ile ilgili giderler borcun üzerine dahil edilerek
kalibrasyon talepleri ve sonuçları kayıt icraya kilitleme işlemi yapılabilmektedir.
altına alınmaktadır. Su sayaç ve kalibrasyon İcra süreçleri ile ilgili tüm matbu
istasyonu ile abonelerin, yüksek tüketim yazışmalar bu sistemde üretilebilmektedir.
itirazları, sayaç arıza bildirimleri hızlı bir İcra Müdürlüğüne icra dosyasının UYAP
şekilde test edilerek çözüme sistemine aktarılabilmesi için gerekli XML
kavuşturulmakta ve abonelerin mağduriyeti dosyası otomatik olarak
ortadan kaldırılmaktadır. gönderilebilmektedir. Ayrıca kefil de
tanımlanabilmektedir.
Tarife yönetimi, abone yönetim sistemi
içindeki önemli bileşenlerden biridir. Bu Abone yönetim siteminin en önemli kısmını
kapsamda faydaları şu şekilde sıralanabilir; oluşturan arıza yönetim sisteminde;
esnek tarife modeli olması, bölgesel öncelikle ihbar adresi harita üzerinden
tarifelerin yönetiminin yapılabilmesi, tarife belirlenmektedir. Oluşan iş emri ile ilgili
türlerinin sürelerinin belirlenebilmesi, ihbar sahibine anlık bilgi verilebilmektedir.
tarifelerin gelirlerinin, KDV oranlarının ve İş emirleri mobil (android) ortamda
kademelerinin parametrik olarak yönetilmektedir. Ekip, araç, malzeme
belirlenebilmesi, tarifelerle ilgili muhasebe yönetimi yapılmakta ve kazı izinleri
kodları ile otomatik eşleştirilme yönetilerek, yapılan işlemler resimler ile
yapılabilmesi ile tarifelere alt ve üst tüketim belgelenmektedir. Planlı kesintiler harita
sınırı belirlenebilmesidir. Tüketim üzerinden belirlenmektedir. Arıza
tahakkukları online sayaç okuma ile tamamlanma süreleri izlenebilmektedir. İş
belirlenebilmekte, aboneye ait eksik bilgiler emrinin konumu değiştirilebilmekte ve en
ile kaçak kullanım tespitleri uygun ekibe iş emri atanabilmektedir. Şekil
yapılabilmektedir. İnternet aracılığıyla anlık 9’da arıza yönetim sistemi süreci şematik
elde edilen veriler sunucuya iletilmektedir. olarak gösterilmiştir.
Ayrıca abonelerin tahsilat işlemleri
yönetilebilmekte ve abonelere nakit, kredi

1527
BAŞA – KURT 2017

Tablo 9: TESKİ Arıza Yönetim Süreci

Kaynak: (TESKİ Abone İşleri Dairesi Başkanlığı)

TESKİ tarafından gerçekleştirilen bu şebeke sisteminde, proje alanı ortalama 2-3
sistemde sağlanan kazançlar özetle şu bin abone olacak şekilde debimetre
şekilde sıralanabilir; lokasyon tabanlı abone bölgelerine bölünmekte, alanlar
bilgileri, iş emri bilgileri, endeks okuma debimetreler ile sürekli izlenmekte ve her
planları, ekiplerin anlık koordinatları, iş ay bölgenin verilen su miktarı-toplanabilen
emri sonuçlandırma ve endeks okuma fatura tutarı karşılaştırması yapılarak kayıp
koordinatları, içme suyu / atık su Şebeke ve kaçakların kontrolü kolaylıkla
planları, şebeke sistemindeki gerçekleştirilmektedir. Bu sistemde
komponentlerin ilişkileri, coğrafi / tematik vanalama ile arıza durumunda minimum
raporlama yapılmaktadır. Ayrıca borç takip abone etkilenecek şekilde kesintiler
süreci, yasal takip süreci, yeni abonelik yapılması sağlanmaktadır.
talep süreci, hat imalat süreci, sayaç
Bu kapsamda ‘‘Kapaklı İlçesi Merkez
hareketleri süreci, iş emri süreçleri,
Mahalleler İçme Suyu Projeleri’’ çalışması,
laboratuvar süreçleri izlenmektedir. Mobil
akıllı şebeke sistemine uygun bir şekilde
iş gücü bakımından, arıza ihbar süreçleri,
TESKİ teknik personeli tarafından
hat imalat süreçleri, yeni abonelik keşif
tamamlanmıştır. Ayrıca Süleymanpaşa
süreçleri, sayaç iş emri süreçleri, endeks
İlçesi mevcut içme suyu projesi de akıllı
okuma süreçlerinde önemli faydalar
şebeke sistemine göre revize edilmiştir.
sağlanarak, operasyonel süreç
Hidrolik modellemeyle birlikte proje alt
hızlandırılmaktadır.
izole bölgelere bölünmüş olup, Şekil 10’da
2.4. Akıllı Şebeke Yönetimi Uygulaması görüldüğü gibi bir şebeke sistemi
oluşmuştur. Bu sistemde her bir alt bölge
TESKİ, yeni yapmakta olduğu altyapı
bağımsız bir alan haline gelmiş olup,
projelerinde ‘‘Akıllı Şebeke Sistemi’’
bölgeler sadece kendi içinde kontrol
uygulamasını gerçekleştirmektedir. Akıllı
edilebilmektedir.

1528