Spoedeisende hulp in de huisartsenpraktijk

651 Pages·2008·5.529 MB·Dutch

by  Dr. J. N. Keeman, Prof. dr. E. Schadé (auth.)

Spoedeisendehulpindehuisartsenpraktijk
Spoedeisende hulp in de
huisartsenpraktijk
Onderredactievan:
Dr. J.N.Keeman
Prof.dr.E.Schade´
Tweede,herzienedruk
BohnStafleuvanLoghum
Houten2008
(cid:2)BohnStafleuvanLoghum,onderdeelvanSpringerUitgeverij2008
Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemagwordenverveelvoudigd,
opgeslagenineengeautomatiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,in
enigevormofopenigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopiee¨n
ofopnamen,hetzijopenigeanderemanier,zondervoorafgaandeschriftelijke
toestemmingvandeuitgever.
Voorzoverhetmakenvankopiee¨nuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvan
artikel16bAuteurswet1912johetBesluitvan20juni1974,Stb.351,zoals
gewijzigdbijhetBesluitvan23augustus1985,Stb.471enartikel17Auteurswet
1912,dientmendedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoen
aandeStichtingReprorecht(Postbus3051,2130KBHoofddorp).Voorhetover-
nemenvan(een)gedeelte(n)uitdezeuitgaveinbloemlezingen,readersen
anderecompilatiewerken(artikel16Auteurswet1912)dientmenzichtotde
uitgevertewenden.
Samensteller(s)enuitgeverzijnzichvolledigbewustvanhuntaakeen
betrouwbareuitgaveteverzorgen.Nietteminkunnenzijgeenaansprakelijk-
heidaanvaardenvoordrukfoutenenandereonjuisthedendieeventueelindeze
uitgavevoorkomen.
Eerstedruk,2005
Tweede,herzienedruk2008
ISBN9789031351664
NUR870
Ontwerpbinnenwerk:TEFF(www.teff.nl)
Ontwerpomslag:PeterWalvius
Automatischeopmaak:PrePress,Zeist
BohnStafleuvanLoghum
HetSpoor2
Postbus246
3990GAHouten
www.bsl.nl
Inhoud
Lijstvanmedewerkers 1
Woordvooraf 5
1 Spoedgevallenindehuisartsenpraktijk 7
1.1 Definitie 7
1.2 Werkbelastingenemotionelebelasting 8
1.3 Morbiditeitspatroon 9
1.4 Levensbedreigendespoedgevallen 9
1.4.1 Epidemiologie 9
1.4.2 Deorganisatievandespoedeisende
hulpverlening 9
1.4.3 Devitalefuncties 10
1.4.4 Luchtwegobstructie 11
1.4.5 Circulatiestilstand 13
1.4.6 Stoornissenvanhetbewustzijn 14
1.5 Deuitrusting 16
1.6 Spoedeisendeeerstelijnszorgvanuiteen
huisartsenpost 17
2 Cardiovasculairespoedgevallen 25
2.1 Tachycardie¨en 25
2.2 Acuutcoronairlijden 29
2.3 Anginapectoris 31
2.4 Decompensatiocordis 36
2.5 Aneurysmadissecansvandeaorta 39
2.6 ‘Hartstilstand’(circulatiestilstand) 42
2.7 Bradyaritmie¨enengeleidingsstoornissen 44
2.8 Problemenmetpacemakers 47
2.9 Problemenmeteeninwendigedefibrillator
(ICD) 50
VI Spoedeisendehulpindehuisartsenpraktijk
3 Tromboseenembolie 53
3.1 Diepeveneuzetrombosevanhetbeen 53
3.2 Longembolie 55
3.3 Periferearteri¨eletrombosevanhetbeen 57
3.3.1 Arteri¨eleafsluiting 58
4 Respiratoirespoedgevallen 61
4.1 Behandelingvaneenernstigeastma-
aanval 62
4.1.1 Inleiding 62
4.2 Respiratoireinsuffici¨entiebijCOPD 65
4.2.1 ErnstigeexacerbatiesbijCOPD(chronic
obstructivepulmonarydisease) 65
4.3 Pneumonie 69
4.3.1 Bronchopneumonieveroorzaaktdoor
pneumokokken 72
4.3.2 PneumonieveroorzaaktdoorMycoplasma
pneumoniae 75
4.3.3 Bronchopneumonieveroorzaaktdoor
stafylokokken 75
4.3.4 PneumonieveroorzaaktdoorLegionella 78
4.3.5 Pneumonieveroorzaaktdooreenvirus 79
4.4 Longembolie 79
4.4.1 Massalelongembolie 79
4.4.2 Klassiekelongembolie 79
4.4.3 Kleinelongembolie 80
4.4.4 Chronischelongembolie 81
4.5 Pneumothorax 81
4.5.1 Spanningspneumothorax 81
4.5.2 Hematopneumothorax 82
4.6 Aspiratievaneencorpusalienum 83
4.6.1 Totaleobstructie 83
4.6.2 Gedeeltelijkeobstructie 83
4.6.3 Aspiratievanvloeistoffen 84
4.7 Massalehemopto¨e 85
4.8 Pleurapathologie 86
4.9 Intoxicaties 87
4.9.1 Vergiftigingmetcholinesteraseremmers
zoalsparathion 87
4.9.2 Hero¨ıneoverdosering 87
4.9.3 Koolmonoxide-intoxicatie 87
4.9.4 Rookinhalatiebijbrand 88
4.9.5 Toxischprikkelendegassenofdampen 88
4.10 Niet-cardiaallongoedeem 88
4.10.1 Adultrespiratorydistresssyndrome 89
Inhoud VII
5 Gastro-intestinalespoedgevallen 91
5.1 Acutebuikpijn 91
5.1.1 Algemeen 91
5.1.2 Enkelealgemeneoorzakenvande‘acute
buik’enbehandelingsadviezen 98
5.1.3 Peritonitis 98
5.1.4 Pancreatitisacuta 107
5.1.5 Ileus 109
5.1.6 Bloedingenencirculatiestoornissen 111
5.1.7 Kolieken 114
5.2 Bloedingenindetractusdigestivus 116
5.2.1 Hogegastro-intestinalebloedingen 116
5.2.2 Lagegastro-intestinalebloedingen 120
5.3 Acuteinfectieuzediarree 126
5.4 Icterus 131
5.5 Acuteleverinsuffici¨entie 135
6 Nefrologischespoedgevallen 139
6.1 Inleiding 139
6.2 Oligurieenanurie 140
6.2.1 Acutenierinsuffici¨entie 140
6.2.2 Acutesymptomatologiebijchronische
nierinsuffici¨entieineenterminaalstadium 144
6.2.3 ‘Acute-on-chronicrenalfailure’ 146
6.3 Glomerulonefritis 147
6.3.1 Acuteglomerulonefritis 147
6.3.2 Overigevormenvanglomerulonefritis 148
6.4 Nefrotischsyndroom 151
6.5 Hypertensievecrisis 152
7 Urologischespoedgevallen 155
7.1 Inleiding 155
7.2 Hematurie 156
7.2.1 Nieren 156
7.2.2 Ureter 160
7.2.3 Blaas 161
7.2.4 Prostaat 162
7.2.5 Urethra 164
7.2.6 Diversen 164
7.3 Koliekentengevolgevansteneninpyelum,
calixofureter 165
7.4 Mictiestoornissen 166
7.4.1 Acutecystitisenpyelitis 166
7.4.2 Urethritis 167
7.4.3 Prostatitis 168
7.4.4 Urineretentie 169
VIII Spoedeisendehulpindehuisartsenpraktijk
7.5 Acuteaandoeningenvandemannelijke
genitalia 171
7.5.1 Acuteaandoeningenvandepenis 171
7.5.2 Acuteaandoeningenvanhetscrotum 172
7.6 Traumatavandetractusurogenitalis 175
7.6.1 Traumatavandenieren 175
7.6.2 Traumatavandeblaas 175
7.6.3 Traumatavandeurethra 175
7.6.4 Traumatavandeexternegenitalie¨n 177
8 Endocrinologischespoedgevallen 181
8.1 Hypoglykemischcoma 181
8.1.1 Hypoglykemiebijdiabetespati¨enten 182
8.1.2 Hypoglykemienamaagchirurgie 183
8.2 Hyperglykemischcoma 184
8.2.1 Ketoacidotischhyperglykemischcoma 184
8.2.2 Hyperosmolairnon-ketotischcomadiabe-
ticum 185
8.3 Acutebijnierafwijkingen 186
8.3.1 Acutebijnierschorsinsuffici¨entie 186
8.3.2 Feochromocytoom(catecholaminecrisis) 188
8.4 Comatengevolgevanmyxoedeem 191
8.5 Thyreotoxischecrisisenthyreotoxische
storm 192
8.6 Acutehypofysaireinsuffici¨entie 193
8.7 Acutehypercalci¨emie 194
8.8 Acutehypocalci¨emieenhypomagnesi¨emie 196
8.9 Hyponatri¨emie 198
9 Spoedgevallenbijaandoeningenvanspierenen
gewrichten 201
9.1 Inleiding 202
9.2 Monoarticulairegewrichtspijn 202
9.2.1 Septischeartritis 203
9.2.2 Jichtartritis 203
9.2.3 Pseudojichtofpyrofosfaatartropathie 205
9.2.4 Meniscusscheurenplicasyndroom 205
9.2.5 Hemartrose 206
9.2.6 Epifysiolysevandefemurhals 206
9.2.7 Aseptischenecrose(osteochondritis
dissecans) 206
9.2.8 Ruptuurvaneenkniekuilcyste(bakercyste) 207
9.2.9 Periartritis,tendinitis,bursitis 207
9.2.10 Tendinitisenruptuurvandeachillespees 208
9.3 Oligoarticulairegewrichtspijn 208
9.3.1 Posturogenitalereactieveartritis 209
Inhoud IX
9.3.2 Postdysenterischereactieveartritis 209
9.3.3 Postfaryngealereactieveartritis 209
9.3.4 Artritisalsgevolgvantekenbeten(lyme-
artritis) 210
9.3.5 Anderepostinfectieuzeartritiden 210
9.4 Polyarticulairegewrichtspijn 210
9.4.1 Reumato¨ıdeartritis 211
9.4.2 Lupuserythematodesdisseminatus 211
9.4.3 Polyarteriitisnodosa 212
9.4.4 Gordelpijnen-zwaktebijpolymyalgia
rheumaticaenpolymyositis 212
9.5 Acuteproblemenbijreumato¨ıdeartritis 213
9.5.1 Atlantoaxialesubluxatie 213
9.5.2 Hyperviscositeitssyndroom 213
9.5.3 Bronchiolitisobliterans 213
9.5.4 Vasculitisenmononeuritismultiplex 213
9.5.5 RAbehandeldmetTNF-alfablokkers 214
9.6 Loslatingeninfectievaneenheup-of
knieprothese 214
9.7 Acuteproblemenbijlupuserythematodes
disseminatus 214
9.8 Acuteproblemenbijspondylitisankylo-
poetica 215
9.9 Techniekvandegewrichtspunctie 215
9.9.1 Diagnostischepuncties 216
9.9.2 Therapeutischepuncties 217
10 Neurologischespoedgevallen 219
10.1 Niet-traumatischcoma 219
10.2 Delier 221
10.3 Hetgegeneraliseerdetonisch-klonische
insultendestatusepilepticus 223
10.4 Meningitis 226
10.5 Acutecerebrovasculairepathologie 229
10.5.1 Transientischaemicattack(TIA) 229
10.5.2 Cerebrovasculairaccident(CVA) 231
10.5.3 Subarachno¨ıdalebloeding(SAB) 233
10.6 Acutehevigehoofdpijn 234
10.7 Acuteduizeligheid 237
10.8 Acutekrachtsverminderingindebenen 238
10.9 Acuterespiratoireinsuffici¨entievan
perifeerneurogeneorigine 240
10.10 Ernstigeradiculopathieinarm,rompof
been 240
10.11 Acuteperifereaangezichtsverlamming 242
10.12 Trigeminusneuralgie 244
X Spoedeisendehulpindehuisartsenpraktijk
11 Psychiatrischespoedgevallen 247
11.1 Inleiding 247
11.2 Su¨ıcidaalgedrag 248
11.3 Verwardheid 250
11.4 Wanenenhallucinaties 251
11.5 Depressieenmanie 253
11.6 Angstenpaniek 257
11.7 Specifiekepsychiatrischetoestandenen
noodsituaties 259
11.7.1 Verwardheidinhetkadervaneendelier 259
11.7.2 Postpartumpsychose 261
11.7.3 Postpartumdepressie 262
11.7.4 Verwerkingvanschokkendeervaringen 264
11.7.5 Weigerenvanmedischebehandeling 265
11.7.6 Onvrijwilligeopname 266
11.7.7 Geweld 267
12 Verloskundigeengynaecologischespoedgevallen 269
12.1 Acuteanticonceptie 270
12.2 Verkrachting 271
12.3 Acutebuikindegynaecologie 272
12.4 Infecties 274
12.4.1 Vulvitis 275
12.4.2 Acutebartholinitis 276
12.4.3 Salpingitis 276
12.4.4 Pyelitisgravidarum 277
12.4.5 Septischeshock 277
12.5 Fluxus 278
12.6 Vaginaalbloedverliesinheteerste
trimestervandezwangerschap 279
12.7 Vaginaalbloedverliesinhettweedeen
derdetrimestervandezwangerschap 280
12.8 Traumatijdensdezwangerschap 281
12.8.1 Traumata 282
12.8.2 Verbrandingen 283
12.8.3 Sporttraumata 284
12.9 Klachtenvandetractusdigestivustijdens
dezwangerschap 284
12.9.1 Emesisen/ofhyperemesisgravidarum 284
12.9.2 Pyrosis 285
12.9.3 Pijnindebovenbuik 285
12.9.4 Pijnindeonderbuik 286
12.10 Hypertensieenpre-eclampsie,HELLP-
syndroom 289
12.11 Diverseandereacutesituatiesindeverlos-
kunde 293
Inhoud XI
12.11.1 Sikkelcelcrisis 293
12.11.2 Diabetestijdensdezwangerschap 295
12.12 Dreigendevroeggeboorte 297
12.13 Baringsproblemen 299
12.13.1 Problemenbijdeontsluiting 299
12.13.2 Problemenbijdeuitdrijving 301
12.13.3 Uterusruptuur 302
12.13.4 Navelstrengcomplicaties 302
12.13.5 Bloedverlies 303
12.13.6 Problemenvandeplacenta 304
12.13.7 Koortstijdensdepartus 306
12.13.8 Baringsproblemenbijmeerlingen 306
12.13.9 Trombose 307
12.13.10 Symphysiolysis,bekkenpijnsyndroom 308
12.13.11 Septischeshock 309
12.14 Kraambedproblemen 310
12.14.1 Vulva-oedeem 310
12.14.2 Vulvahematoom 310
12.14.3 Koortsinhetkraambed 310
13 Spoedgevallenbijkinderen 313
13.1 Inleiding 314
13.2 Dehydratie 314
13.3 Shock 316
13.4 Decompensatiocordis 317
13.5 Astma-aanval 318
13.6 Andererespiratoireproblemenbijkinderen 320
13.6.1 Respiratoireproblemenbijzuigelingen 320
13.6.2 Respiratoireproblemenbijpeuters,
kleutersenschoolkinderen 320
13.7 Gastro-intestinaleafwijkingen 325
13.7.1 Acutebuikpijn 325
13.7.2 Bloedverliesinhetmaag-darmkanaal 328
13.7.3 Bloedbraken 329
13.7.4 Braken 330
13.8 Afwijkingenvannierenenurinewegen 331
13.8.1 Hematurie 331
13.8.2 Acutenierinsuffici¨entie 333
13.8.3 Pijnenzwellingindeingu¨ınalestreek 334
13.9 Acuteendocrinologischeaandoeningen 336
13.9.1 Diabetischeketoacidose(DKA) 336
13.9.2 Hypoglykemieinhetkadervandebehan-
delingvandiabetesmellitus 336
13.9.3 Afwijkendecongenitalehypothyreo¨ıdieen
screeningopadrenogenitaalsyndroom
(AGS) 337