Table Of Content

NAZİ SUBAYININ PARADOKSU SPINOZA PROBLEMİ Kabalcı Yayınevi: 377 İnceleme Dizisi: 66 The Spinoza Problem Copyright © 2012 by Irvin D. Yalom First Published by Basic Books, a division of Perseus Group, USA Translation rights arranged by Sandra Dijkstra Literary Agency and Onk Agency Ltd. Ali rights reserved Spinoza Problemi Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2012 Birinci Baskı: Mart 2012 Yayın Yönetmeni: Murat Ceyişakar Kapak Tasarımı: Gökçen Yanlı KABALCI YAYINEVİ NAZİ SUBAYININ PARADOKSU SPINOZA PROBLEMİ Çevirmen: Ahmet Ergenç TEŞEKKÜRLER Romanın tamamı ya da bir kısmım okuyup, değerlendirme ve önerilerini sunan birçok kişiye teşekkür borçluyum: Stephen Nadler, Van Harvey, Walter Sokel, Rudolph Binion, Rebecca Goldstein, Marianne Siroker, Alice von Hanen ve Pegasus yazı grubunun üyeleri. Temsilcim Sandy Dijkstra sonsuz destek ve yardımlarım benden esirgemedi. Araştırma görevlilerim Kate Mc-Queen, Moira van Dijk ve Marcel Oden’e ve iki bölümün ilk kopyalarını yayıma hazırlayan Maureen Lilla’ya ve yardım taleplerime cömert bir şekilde karşılık veren birçok arkadaş ve meslektaşıma da teşekkür etmeliyim: Stephan Alder, Zachary Baker, Robert Berger, Daniel Edelstein, Deborah Hayden, Lazar Fleishman, Dagfin Follesdal, Joseph Frank, Lija Hirsch, Daan Jacobs, Ruthellen Jos-selson, Regina Kammerer, Jay Kaplan, Rabbi Patricia Karlin-Neumann, Molyn Leszcz, Pesach Lichtenberg, Miriam van Reijen, Aran Rodrigue, Abraham W. Rosenberg, Micha de Vries, Ori Soltes, David Spiegel, Daniel Spiro, Hans Steiner, Aivars Stranga, Carla Strenger, Theo van der Werf, Hans van Wijngaaden, Simona van Wijngaarden-Bota ve Steven Zipperstein. Olağanüstü bir editör olan ve yazmak istediğim kitabı yazmama olanak sağlayan Daniel Menaker'le çalışmak gibi harika bir şansa sahip oldum. Her zamanki gibi, evimde de destek gördüm: İlk editörüm, en acımasız eleştirmenim ve daimi yardımcım olan eşim Marilyn'di ve iyi bir editör olan oğlum Ben de müsveddelere son müdahaleleri yaptı. PROLOG Spinoza uzun zamandır ilgimi çekiyordu ve bu cesur 17. yüzyıl yazarı üzerine yıllardır yazmak istiyordum. Dünyada yapayalnızdı, ailesi, cemaati yoktu ve dünyayı değiştiren kitaplar yazmıştı. Laikleşmeyi, liberal demokratik devleti ve doğa bilimlerinin yükselişini öngörmüş ve Aydınlanma’ya uzanan yolu döşemişti. Yirmi dört yaşındayken Yahudiler tarafından aforoz edilmiş ve Hıristiyanlar tarafından da hayatı boyunca yasaklanmış olması, muhtemelen kendi putkırıcı, sivil hayat yanlısı hassasiyetlerimden ötürü beni her zaman derinden etkilemişti. İlk kahramanlarımdan biri olan Einstein’ın da bir Spinozacı olduğu gerçeği bu garip akrabalık hissini daha da kuvvetlendirmişti. Einstein Tanrı’dan bahsettiğinde “Spinoza’nın Tanrısı”ndan bahsederdi, tamamen doğaya eşdeğer olan, bütün özleri içeren ve “evren için zar atmayan” bir Tanrı’ydı bu ki bununla istisnasız her şeyin doğa yasaları uyarınca gerçekleştiğini kastediyordu. Ayrıca Spinoza da, tıpkı daha önce hayatları ve felsefelerini romanlarıma dayanak yaptığım Nietzsche ve Schopenhauer gibi, benim kendi psikiyatri ve psikoterapi alanımla alakalı olan çok şey yazmıştı (örneğin, fikir, düşünce ve duyguların kaynağının daha önceki deneyimler olduğu, tutkuların tutkusuzca incelenebileceği ve anlayışın aşkınlığa yol açtığına dair cümleler) ve ben de fikirlere dayalı bir roman yazarak bu katkıları yâd etmek istedim. Ama çarpıcı dış olayların bu kadar az olduğu, düşüncelerle dolu bir hayat sürmüş biri hakkında nasıl roman yazabilirdim? Son derece mahrem bir hayat sürüyor, yazılarında da kendi kişiliğini sergilemiyordu. Genellikle anlatılara zemin hazırlayan malzemelerin (aile dramları, aşk ilişkileri, kıskançlıklar, ilginç anekdotlar, dolandırıcılıklar, tartışmalar ya da barışmalar) hiçbiri yoktu elimde. Ardında büyük bir mektup koleksiyonu bırakmış ama ölümünden sonra dostları vasiyetine uyup