ilâhiyât 63 Doç.Dr. Temel YEŞİLYURT SÖZ'ÜN ANLAMI TEOLOJİK DİLİN PARADOKSAL GÖRÜNÜMÜ ÜZERİNE BİR ÇÖZÜMLEME TEMEL YEŞİLYURT 1969 Yılında Erzurum'un Olur ilçesine bağlı Beşkaya Köyii'nde doğdu. İlkokulu köyünde Ortaöğrenimini Çataksu Köyünde tamamladı. Liseyi Ordu-Perşenıbe Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesinde bitirdi. 1991 Yılında Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden mezun olduktan sonra, iki yıllık öğretmenlik yaşamı esnasında Yüksek Lisansını tamamladı (1994). 1998 yılında doktorasını tamamla- yarak 'doktor' unvanını aldı. 2002 yılında doçent oldu ve halen Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Değişik dergilerde yayımlanmış pek çok telif ve çeviri makalesi yanında belli başlı eserleri şunlardır: Ebu'l-Berekât en-Nesefi ve İslam Düşüncesindeki Yeri, Malatya 2000; Tanrının Aşkmlığı Bağlamında Ru'yetullah Sorunu, Malatya, 2001; Tanrı'nm Anlamı, (Robert H. King'ten çeviri), İnsan Yayınları, İstanbul, 2001; Dinî Bilgini İmkanı (derleme ve çeviri), İnsan Yayınları, İstanbul, 2003; İslam İnancının Ana Umdeleri, (Ebu'l- Beıekât en-Nesefi'den tahkik ve çeviri), Malatya, 2000. ilâhiyât Araştırma-İnceleme 63 Doç.Dr. Temel Yeşilyurt Söz'ün Anlamı -Teoiojik Dilin Paradoksal Görünümü Üzerine Bir Çözümieme- ISBN 978-9944-409-13-1 1. Baskı: Şubat 2007 © AVRASYA Yay. Rek. Mat. Eğt. ve Tur. Tic. Ltd. Şti. Dizgi: ilâhiyât Sayfa Düzeni: ilâhiyât Kapak: ilâhiyât Baskı: Özkan Mat.Gz. San. Tic. Ltd.Şti. Güleryüz Sanayi Sit. 30. Cd. 538. Sk. No: 60-62 tvedik Ankara 0(312) 395 48 91 ilâhiyât Dr. Mediha Eldem Sokak 41/12 06420 Kızılay ANKARA tel.: 0 (312) 433 24 65 tel. ve faks: 0 (312) 433 66 68 e-posta: [email protected] SÖZ'ÜN ANLAMI TEOLOJİK DİLİN PARADOKSAL GÖRÜNÜMÜ ÜZERİNE BİR ÇÖZÜMLEME Doç.Dr. Temel YEŞİLYURT Muaz'm Annesine İÇİNDEKİLER KISALTMALAR 7 ÖNSÖZ 9 GİRİŞ TEOLOJİ VE DİL [13-18] BİRİNCİ BÖLÜM SÖZ'ÜN MAHİYETİ [19-60] 1. TEOLOJİK DİLİN YAPISI 19 2. TEOLOJİK DİLİN MANTIĞI 24 3. TEOLOJİK DİLİN İMKÂNI 35 4. TEOLOJİK DİLİN BOYUTLARI 41 4.1. Aşkınlık Boyutu 42 4.2. İçkinlik Boyutu 47 5. TEOLOJİDE LİNGUİSTİK GÜÇLÜKLER 51 5.1. Söz'ün Alanıyla İlgili Güçlükler : 54 5.2. Öznenin Doğasına İlişkin Güçlükler 56 5.3. Söylemin Doğasına İlişkin Güçlükler 58 İKİNCİ BÖLÜM SÖZ'ÜN PARADOKSAL YAPISI [61-92] 1. PARADOKSUN DOĞASI 6l 1.1. Paradoks Kavramı 63 1.2.'Paradoksun Çeşitleri 65 1.3- Paradoksun Amacı 66 2. PARADOKSUN LİNGUİSTİK GÖRÜNÜMÜ 68 2.1. Çelişiklik 69 2.2. Tutarsızlık 71 2.3. Belirsizlik 73 2.4. Anlamsızlık 74 3. TEOLOGUN PARADOKSAL DÜNYASI 76 3.1. Teologun Linguistik Çaresizliği 77 3-2. Teolojide Paradoksu Doğuran Nedenler 79 3.2.1. Teolojide Dil-Nesne Uyumsuzluğu 80 3.2.2. Söylenilemez Olanı Dile Getirmek: Tanrı'nın Aşkınlığı .... 82 3.2.3. İnsanın Sonlu Tabiatı ya da Sonsuz Olanı Bilme Zarureti .. 84 4. TEOLOJİK DİLİN ANLAMSIZLIĞI 87 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SÖZ'ÜN ANLAMLILIĞI [93-163] 1. TEOLOJİNİN LİNGUİSTİK ANLAMLILIĞI 93 1.1. Teoiojik Söylem ve Anlamlılık 95 1.2. Teoiojik Söylemde Anlamlılık Ölçütleri 97 1.2.1. Kesinlik: Doğruluk-Doğrulanabilirlik 99 1.2.2. Nesnellik 104 1.2.3. Tutarlılık 106 1.2.4. Literallik 108 1.2.5. Açıklanabildik 110 2. TEOLOJİK ANLATIMLARIN BİLİŞSELLİĞİ 113 3. PARADOKSUN ÖTESİ: ANLAM VE DERİNLİK 119 3.1. Paradoksları Ciddiye Almak 121 3.2. Paradoksal Anlatımları Özel Bir Mantık Türüne İrca Etmek .... 123 3.3. Görünüşün Yanıltıcılığından Kaçınmak 126 3.4. Paradoks-Çelişki Eşitsizliği 127 3.5. Anlamı En Geniş Düzlemde Oluşturmak 130 3.6. Tefekkürün Kamçılayıcı Bir Unsuru Olarak Paradokslar 132 3.7. Paradoksların Pratik ve Pragmatik Değeri 134 3.8. Yorumda Tenzih-Teşbih Dengesi Oluşturabilmek 135 3.9. Kelâmî Dile Yükseklik Kazandırmak 140 3.10. Rasyonalitenin Sığlığından Kaçınmak 141 4. BAZI TEOLOJİK PARADOKSLAR VE ANLAMLILIK 143 4.1. Ezelî Bilgi/İrade ve İnsanın Özgürlüğü Paradoksu 147 4.2. İki Fail Paradoksu 154 4.3. "Ne Aynı ne Gayrı" Paradoksu 158 SONUÇ [165-168] BİBLİYOGRAFYA [169-177] DİZİN [179-181] KISALTMALAR A.O.Y. : Ankara Okulu Yayınları B.D.T. : Baker's Dictionary of Theology Bkz. : Bakınız Çev. : Çeviren D.E.Ü.Y. : Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları Ed. : Edited F.Ü.İ.F.D. : Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Haz. : Hazırlayan N.E.P.T. : New Essays In Philosophical Theology O.Ü.İ.F.D. : Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergi- si R.L.P.R.K. : Religious Language and the Problem of Religious Knowledge s. : Sayfa Tah. : Tahkik Eden Trans. : Translated by Trs. : Tarihsiz Vd. : ve devamı Yay. : Yayınlayan M.E.B.Y. : Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları