Sosyalist Sovyetler Birliği’nde Kürtler

129 Pages·2.439 MB·Turkish

by  Hüseyin Can

SOSYALİSSOTV YETLEBRİ RLİGİ'NDE
( ı 9 ıı 9 5 6 )
7
-
••
KURTLER
:&:ÜSEYİN CAN
*
PerYia yınlan
Yazar:
ll üsecya'nn
BiriBna.c'\ik ı:
İsta-nKba.ulı'\ 1 m2 00 5
Editör:
AlunÖeNtA L
KapakRe sim:
EreŞbecm -.eo KızkarVdeera§ i
KapTaak sarım:
OnuÖzrt ürk
Mizanpaj:
M.B ıraÖ NAL
Baskı:
KayhMaant baa.'\ı
Tel0.:2 12.O5l73 66
ISBN9 75-9-0214-0 0
Buk itıbbıönil mi ya data ıııaıııyıanmy ıhıaık kııı ıahfuzdıır.
Tanıvtea ılmm tıdlı§aıryn a:adrav ey ayıncizinsıizda nço ğaltılaıııaz.
PeriY ayınları
SöğütlüçeC�a d.
Pavlosonky.a
Nuhoğlu Ap1t0./9N1 o :
Kadık1öİ yS TANBUL
Tel-FOax 2:1 63.4 276 4 4
GSM:0 53438 O8l 1 2
e-mapile:ri [email protected]ın
SOSYALİSSOTV YETLEBRİ RLİGİ'NDE
(1917-1956)
••
KURTLER
HÜ SEYİN CAN
*
PeriYayınları
UlusKaulr tuluş,
Demokrasi,
Sosyalizm,
ı1!
Sınıfsız.
Sömürüsüz
Bir
Dünyanın
Özlemiyle
Tporağa
Düşenierin
Ams ına!..
İCİNDEH:İLER.
...
-Önsö..z... ..................................................................................................?.
-EkiDevriıniın ve Kürt..l...e...r... ............................................................... ı ı
-SovyeBtilrelri ğKiü'rindsdtea Sno'rKıa(ıı lKü rdistOatno)n oBmö lge..s...i2 1
-SovyetBlierrl iğKüirt' Enmekdçei leArira sındKaü ltüArlealnd� a ....3 5
-So vyetle rB ır. l inğid · K'eiirtl · su·errgu· n Ed·il·di ı ru· .1.... .................................8 ..0.. .
-SovyetBlierrl ve iMğeih abKaüdrt C wnhuriyeti;S ovyetlSeıreğ ınan
Barıani.lerle İli§..k...i...l...er.... ..........................................................9 0
·SosyaAlniasvatt aSna'uınvunu lmasınKdüar Etm ekçiGlöerreB va §ın.d...aı 09
• SovyetBlierrl Deinğie yinÖiğnr etiScoin ucu:
UlusSalo run'Çuönzü müİ çidneA letrnatif Sosyalizmdi...r...!....... .12 3
Sonu..ç....:.. .............................................................................................. ı28
ÖNSÖZ
EkimD ervimi'nkdıesbnai srü rseo nrkau rulasno syaSloirysetr ler
Birliği'Knüdretkklioe nru snue deönn emlidLiern?iv neS talgiinb i
ikbiü yük komünöinsdteirnl iğiynad§ea nsaons yalikzumriunl u§U
döneminKdüer thlaekrk ıngdeakriç ekloerrtiaçnyık am asdıa hfaa ıla
ertdenembii?l ir
Ulusaslo runlarçıönz ümiüç isno,s yalizmin oallmtaeyrnaa tif
devaemt tigğüin ümüzydae§,a nsaons yaldiezmn eyisnodmeu otl arak
Kürtlebrupi rant ikntaesnvı eln e§ ekiledtek ilendivbk.lo errtianyia
komyaks ond erecöen emlidAinrc.a k buraduan utausmllamasa ı
gerekeinl keösneelm de§keiy b;ü tübni rS oryerlBeirr ldieğvil eti
dönemibniir v ea yngıö sterme/ghöartmaes ıdnüa§ memektir.
Tamamıiyçlear ioklsaebnlu a yrımddoağ,r tuu tu1m9 17'bdae§ layan
sürec!i9n5 6'd2ak0i.P artKio ngreisliek esintuiğyaret ıldığı
gerçnedğeinh arekeettm ektBiurp .e rspeık§tıiğfı snodruan a yak­
la§tığıdme S,io çriyne rlerdeki Kürützleerriibnenel idrutrtuimğui m
tardiihl imeisnaias l dıBmu.h içb§ierk ilidkei ndcöin emü zerine
çalı§mayacağımızg elamnilyagomerıl,nm ae z.
Ku§kyuo kki herhabnigüril kedKeükrit lüezre riynaez ılainllea,r
EkimD evrismoin rsaossıay lizmiknu rulu§usnaah noel mus§o syalist
biür lkedeSkoir,y erleKrüdretklieü rzienr iynaez maaky nöıl çüd-e
önema rzetmez-çdeikkmkeaKztü. r tlerin,S oyraylentılbzeucrladu e­
nanlarsıonysıanl idzme neybiinzzia yta §adıvkleaf raık baut, bipra rı,:a
7
Kürdyüan§'a dık-lnaerrıendbıeünyt süKenü- rtillegirlie ndirdiği
dikkaatleı ndbıuğk ıonnüduza e röizneel doulrualrmakakas çıı nıl­
mazh agleel di.
Buç alı2§0m0a0y ılıbnidtai FraikldadetLğ in§eidke nlerle
bugüknaedk airtb aopy utçuınkdaar ıYlaapmtaaıdrğıaı.§m tı rmanın
bikri tçaapl ı§dmöasnıün§atü rübluçaı lnıe§smbiaa,y§ al adığımda
talsaadrıbğihırem d deefğ iKlodniu. hafkkazlıabn edlag beunliunn ­
madıoğlıg uskuanvur aadnıdğiaıtnmi bçaarleın§ kmiatn§aıepnk ­
linydaey ınliaçnuimğnar saı§n tevı amkr;ii mkans§ıUzlaı nkal ar
kadbaar§ aorlımlaoıml aa snuankm Nae dtıi.c eekdsveie,fğ aiz lasıyla
elinikzidt§eaikbmi od kiu sruan mbuu§l unmaAkrttayıyakıp mı.l ­
masgıe reekleen§,bt itirar rzeydlaa k leak§sıipk vleyi aknlleır§il ıkları
bulourpt çaıykaa rvtegm iadke rilieçbiginöl rmüe§slyieaz rıilnıi zi
olabriakl dirmenizdir.
Dahaö ncbei tibruçi allıe§nm baaysııh,ma az ırl§aUsd ıırğaılma r
yenigdöezndg eenç ivrebm iebr a kıkmiamd iü zeltvmbye alpemra
i§iynöen elıKnue§dkiumk .i yd,oö kn üype niidnecne lendiğinde
bugiütni bsaöryıylleagn eırneebksazeiı§n e yyloedkre ğTiels pit
ettikğiimnmio kthaleamredınü zeltmekteonlsayera,ay kı kniltaanp­
masvıeg eleelne §ve töinreir tiloeprlioa nydıaspno nrab iörz el
yazı/çalyıö§nmealdyıoanğre buyu il duiğçu"imbn e kletmeerycii"h
ediyorKuimt.üa zpe rdienrel ib-ityroe pnligudö ezndg eenç irmeyi
bua nlabmadsaı msıonndravaneoy laai briisklei bnacsiiı lmbeıi rlik­
teok uvrear mdeoyğibru u lınaktayım.
SovyetKlüerrtdleekri üzerinek oanüruza e§rtiınrem a yaparken,
yazanların e-zniçecouriğnle udğeuypnsrueon-l edtiakrytaa törlüğü
kar§veı tölzeıolğl ıaS rtaakdl üi§nm atnelmıneğdlıhei a reektetti k­
lervairndiı;k sloanruıç bluai rkdöiag ençionök n embliirr o l
oydnıağöınncıe ltiekslepetmi etk g erekSiyoonrı.ön nay argısal
8
zemiünzr eindenr-ehçaezıtrye alkelrali§eçı oilbndj ıeğdkıati vrfa n­
maktuaznab kuk esiomlignu çlaarrpıı itmlyaeos ğıku anr §ıla§mamız
nedençiay§llmıea nbıinbr a kıpmoal emtiakn ınedlaael ınması
kaçınoılldmua.z
Amacımyıanl,np ıozclae ymaipkm aaky;nd ıü §üncpealyelrai§ ­
madıklaerlıtemi§ırm evke ' npea hasoılnuaro slas Suonv lyeerti
savunmak' oölzmealdblıeiğlkıilnreiıtm s etki yHoaryuımr., bi22atihi
Sovyetlerdöezgküil üKonüldraetn l-eborib tjeenbkiittnrie fm elde
açıçğıak arıve lbmuay saıp ılaöbliçlüdddoieğğ riu bduannba a ğlı
olaakre le§tirinin doyğaropulı alcmaadğsüıı§nnüıın nü yorum.
Hatalyaarpıınl myaadnılğıı§,al zaadroedl aunn dvuehğ eur §eyin
eksi§keskiigzle dlieiğ §ihtneir,h bainyrgei t ersyiaz§lainğmiavsn d ığını
söyleyembüimlkmüdenek ğB iill.h ilaless soas,yd aelniaesçytı sından
bilahkaitsa ların-emkssuizklluikyklala§erarınibnmne a-lsoblılii ur
çerçevbieröd leç ügdaey aentl a§ıHleılrhede ılSreo. v yetler
Bilriğiü'zneirnyüi knsdeel odnilğaüirl ckvea ey üzleurlcues/ milliyet
olgudsiuk kaaltıen dı"ğuılnusdsoaaru,gln i sboidn e rekcaer ma§ık
bimre selie"§dlees roirunn sçuözz ümlenebilmevsei ni beklemek
iddeitmae ko lac§aedkye ğDielv.r biam§ia ravnesl oasryıanl izmin
kurulu§öunnad ereldiekn lbeöryiblniei r d dioalsmıa dıgğöırnea,
onalrdöağrne nmçea biaçsıi nodleab ni zlebruit nüb ri yrö nelim
içignier mebmeiknzlm eemelidir.
SovyeBtilrelri ğKüir'tnlüdezeerrk iiyn aez ıçloaakzsn a yıda kitap­
belgeb-uylauzın maDkathaçado ıskro .yn ı llbairnredba'z yea ygın­
la§baunm 1a terykaolniunn çuonyk ö nellüae l ınmabseılbnlidira
katkoılssaıe sdaas,oı lngduayl earr'iıknnee dn odiğr uskuonyua'n bir
mantıhğaıkni mnieydeetnigi üyvleen izlaiykrıalfli mğaik Ztiardaı r.
doğruSdoavnyK eütr dküi mğliitnai§ ıkyiamnid lees roiru noal gusal
düzlernzidyeanbd iel diklerini ialçyeıa kkllaam§iatç(ıi!kn)l akraıy gısı
konhua kkıynadraa rlanıflaazbbliiarb l eelcgeçekas melalın §ın
varolsdöuynğleume eHza.lb öyolleu ndcaab, e lygeer iinleg ili
yazılaynaza nlkaern dilerinit atvriaıçn eırkgi isgriömnseetk etrem­e
dirKlue§ryk.ou kik ,t erecdiihbl uey nö ntseominnuo cluao rratka ya
kabbai' rt açrairhp ıçtııkcmıakltıBağuçdı aı'lr ı.§ ma içinde, diğer §ey­
leryiann ısnodsay taalriisçhtai rnp ıtıdlaym aansvııetnr am eye
çaltıı§k .
Sosyaklo§iulzml arKıünrdtald eurruimnue nluae l abnuç a­lı§
manın, höazglükrımlmüüıcdkzae ılneo sliunmbeli kura tskuın ması
dile.ğ.i.y le
HuseyinC an
Temmuz2 005
10