sosyal bilgiler öğretiminde öğrenme ve öğretim stillerinin karşılaştırmalı analizi emre karataş ...

115 Pages·2014·0.78 MB·Turkish

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE ÖĞRENME VE ÖĞRETİM
STİLLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

EMRE KARATAŞ

YÜKSEK LİSANS TEZİ
İLKÖĞRETİM ANABİLİM DALI
SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLİĞİ BİLİM DALI

GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

TEMMUZ 2014
TELİF HAKKI ve TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU

Bu tezin tüm hakları saklıdır. Kaynak göstermek koşuluyla tezin teslim tarihinden itibaren
(24) ay sonra tezden fotokopi çekilebilir.

YAZARIN

Adı: Emre

Soyadı: Karataş

Bölümü: Sosyal Bilgiler Öğretmenliği

İmza :

Teslim tarihi:

TEZİN

Türkçe Adı: Sosyal Bilgiler Öğretiminde Öğrenme ve Öğretim Stillerinin Karşılaştırmalı
Analizi

İngilizce Adı: A Comperative Analysis of Teaching and Learning Styles in the Education of
Social Studies

i
ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI

Tez yazma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyduğumu, yararlandığım tüm kaynakları
kaynak gösterme ilkelerine uygun olarak kaynakçada belirttiğimi ve bu bölümler dışındaki
tüm ifadelerin şahsıma ait olduğunu beyan ederim.

Yazar: Emre Karataş

İmza:

ii
JÜRİ ONAY SAYFASI

Emre Karataş tarafından hazırlanan “Sosyal Bilgiler Öğretiminde Öğrenme ve Öğretim Stillerinin
Karşılaştırmalı Analizi” adlı tez çalışması aşağıdaki jüri tarafından oy birliği ile Gazi
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı’nda Yüksek Lisans tezi
olarak kabul edilmiştir.

Danışman: Yrd. Doç. Dr. Bülent Akbaba
……………………

Başkan: Doç. Dr. Mehmet Ali Çakmak
……………………

Üye: Doç. Dr. Hüseyin Köksal
……………………

Üye:
……………………

Tez Savunma Tarihi: …../…../……….

Bu tezin ……………………………………………………………Anabilim Dalı’nda Yüksek
Lisans tezi olması için şartları yerine getirdiğini onaylıyorum.

Prof. Dr. Servet Karabağ
Eğitim Bilimleri Enstitüsü Müdürü   …………………… 

iii
TEŞEKKÜR

Akademik ölçütler ve bilimsel hassasiyetleri gözetme gayretiyle hazırladığımız bu araştırma
öğrenme ve öğretim stilleri konusunu ele almaktadır. Eğitim bilimleri alanında kapsamlı bir
çalışma alanını teşkil etmesine rağmen sosyal bilgiler öğretiminde öğrenme ve öğretim
stillerine dönük çalışmalar sınırlı düzeydedir. Araştırma bu yönüyle sosyal bilgiler öğretimi
literatürüne katkı sağlayabilmek amacıyla tasarlanmıştır.
Araştırmanın tüm safhalarında sonsuz hoşgörüsü, samimi ve teşvik edici tutumuyla
desteklerini esirgemeyen, değerli fikir ve yönlendirmeleri ile çalışmada önemli katkısı olan
danışman hocam Yrd. Doç. Dr. Bülent Akbaba’ya minnettarım.
Lisans döneminden itibaren derslerine devam etme fırsatı bulduğum yol gösterici tutumu ile
hayatımda önemli bir yeri olan kıymetli hocam Doç. Dr. Ufuk Karakuş’a teşekkürlerimi
sunuyorum.
Değerli hocalarım Doç. Dr. Turhan Çetin’e ve Yrd. Doç. Dr. Bülent Aksoy’a ilgi ve
desteklerinden dolayı teşekkürlerimi sunuyorum.

iv
SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE ÖĞRENME VE ÖĞRETİM
STİLLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ
(Yüksek Lisans Tezi)

EMRE KARATAŞ
GAZİ ÜNİVERSİTESİ
EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Temmuz / 2014

ÖZ
Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğretim stilleri ile ortaokul
öğrencilerinin öğrenme stillerinin belirlenmesi ve karşılıklı uygunluk düzeylerinin analiz
edilmesidir. Araştırma örnekleminin belirlenmesi safhasında TÜİK 2012 verilerine dayalı
olarak Ankara ilinde Mamak (alt SED), Yenimahalle (orta SED) ve Çankaya (üst SED)
ilçelerinde resmi ortaokullarda öğrenim gören 360 6. ve 7. sınıf öğrencisi ve bu kurumlarda
görev yapan 30 sosyal bilgiler öğretmeninden oluşan bir çalışma grubu oluşturulmuştur.
Araştırmanın uygulama safhasında ise öğrencilerin öğrenme stillerinin belirlenmesinde Kolb
Öğrenme Stilleri Envanteri(KÖSE); sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğretim stillerinin
belirlenmesinde Grasha Öğretim Stilleri Envanteri(GÖSE) kullanılmıştır. KÖSE’den elde
edilen verilere göre öğrencilerin % 30,84’ü özümseyen, %29,44’ü ayrıştıran, %21,94’ü
değiştiren ve %17,78’i yerleştiren öğrenme stiline sahiptir. GÖSE’den elde edilen verilere
göre ise sosyal bilgiler öğretmenlerinin %53,34’ünün rehber, %26,66’sının uzman,
%13,34’ünün kişisel model ve % 6,66’sının otoriter öğretim sitilini benimsedikleri
belirlenmiştir. Verilerin analizi safhasında t- Testi ve Anova sonuçlarına göre, öğrenme stilleri
boyutunda öğrencilerin KÖSE somut yaşantı alt boyutundan elde ettikleri puanların
cinsiyetlerine göre anlamlı farklılık oluşturduğu belirlenmiştir( t( )= -3,173; p<.05). Erkek
358
öğrencilerin bu alt boyuta ait puanlarının ortalaması (X=27,237) iken kız öğrencilerin
puanlarının ortalaması (X=25,352)’dir. Ayrıca öğrencilerin KÖSE soyut kavramsallaştırma alt
boyutundan elde ettikleri puanların sosyo-ekonomik düzey değişkenine göre anlamlı farklılık
oluşturduğu belirlenmiştir(F( )= 3,230; p<.05). Öğretim stilleri boyutunda ise sosyal
2-357
bilgiler öğretmenlerinin öğretim stillerinin cinsiyet ve görev yaptıkları bölgenin sosyo-
ekonomik düzeyi değişkenlerine göre anlamı bir faklılık oluşturmadığı belirlenmiştir.

v
Bilim Kodu:
Anahtar Kelimeler: Sosyal bilgiler öğretimi, öğrenme stilleri, öğretim stilleri
Sayfa Adedi: 99
Danışman: Yrd. Doç. Dr. Bülent Akbaba

vi
A COMPERATIVE ANALYSIS OF TEACHING AND LEARNING
STYLES IN THE EDUCATION OF SOCIAL STUDIES
(M. S Thesis)

EMRE KARATAŞ
GAZI UNIVERSITY
GRADUATE SCHOOL OF EDUCATIONAL SCIENCES
July / 2014

ABSTRACT

The aim of this study is determining the teaching styles of social studies teachers and learning
styles of middle school students; and analyzing the mutual consistency levels. In the
determination process of the study sample; 360 public school students are selected from 6th
and 7th grades from Mamak (low social-economic level), Yenimahalle (medium social-
economic level) and Çankaya (high social-economic level) in Ankara based on TÜİK 2012
data and 30 social studies teachers selected from the same institutions that constitute the study
group. In the implementation phase of the research, Kolb Learning Styles Inventory (KLSI) is
used to determine learning styles of the students, while Grasha Teaching Styles Inventory
(GTSI) is used to determine the teaching styles of the social studies teachers. According to the
data obtained from KLSI; 30.84% of the students have assimilator, whereas 29.44% have
converger, 21.94% have diverger and 17.78% have accommodator learning styles,
respectively. According to the data obtained from GTSI; it is determined that 53,34% of the
social studies teachers have adopted facilitator teaching style, whereas 26.66% have adopted
expert style, 13.34% have adopted personal model style and finally 6.66% have adopted
formal authority style, respectively. In the analyses phase of the data, according to t-Test
results, it has been determined that there is a significant difference based on gender in the
scores of the students that they have obtained from the concrete experience sub-dimension of
KLSI in the learning style dimension ( t( )= -3,173; p<.05). While the average score of male
358
students in this subject is (X=27,237), the average score of female students is (X=25,352). In
addition, according to the results of Anova, it has been determined that there is a significant
vii
difference between the scores obtained from the abstract conceptualization sub-dimension of
KLSI based on social-economic level of the schools that they are attending (F( )= 3,230;
2-357
p<.05). There is no significant difference determined between the social studies teachers
related to gender or social-economic level variables of the region in terms of their teaching
styles.

Science Code :
Key Words : Social studies education, learning styles, teaching styles.
Page Number : 99
Supervisor : Assist. Prof. Dr. Bülent AKBABA

viii
İÇİNDEKİLER

TELİF HAKKI VE TEZ FOTOKOPİ İZİN FORMU ........................................... i
ETİK İLKELERE UYGUNLUK BEYANI .......................................................... ii
JÜRİ ONAY SAYFASI ....................................................................................... iii
TEŞEKKÜR ......................................................................................................... iv
ÖZ .......................................................................................................................... v
ABSTRACT ........................................................................................................ vii
İÇİNDEKİLER ..................................................................................................... ix
TABLOLAR LİSTESİ ........................................................................................ xii
ŞEKİLLER LİSTESİ .......................................................................................... xiv
SİMGELER VE KISALTMALAR LİSTESİ ..................................................... xv
BÖLÜM I .............................................................................................................. 1
GİRİŞ ..................................................................................................................... 1
1.1. Problem Durumu ........................................................................................... 1
1.2. Problem Cümlesi ........................................................................................... 4
1.3. Alt Problemler ............................................................................................... 4
1.4. Araştırmanın Amacı ..................................................................................... 5
1.5. Araştırmanın Önemi ...................................................................................... 5
1.6. Araştırmanın Sınırlılıkları ............................................................................. 6
1.7. Araştırmanın Varsayımları ............................................................................ 6
BÖLÜM II ............................................................................................................. 7
KAVRAMSAL ÇERÇEVE .................................................................................. 7
2. 1. Öğrenme Stilleri ........................................................................................... 7
2. 1. 2. Carl Jung Psikolojik Tipler Kuramı .................................................... 11
ix