Son Gnostikler: Sabitler, İnanç Esasları ve İbadetleri PDF
Preview Son Gnostikler: Sabitler, İnanç Esasları ve İbadetleri
en I 299.93 G975s 1995 Son Gnostikler sâbiîler inanç esasları ve ibadetleri Şinasi Gündüz. Şinasi GÜNDÜZ 1960 yılında Hekimhan'da doğdu. 1984'te girdiği Anka ra Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden mezun olduktan sonra Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dinler Tarihi anabiliıri dalında araştırma görevlisi olarak çalışmaya başladı. 1988'de Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nde yürütmekte olduğu doktora eğitimini bırakarak lisansüstü eğitim yapmak için Ingiltere'ye gitti. 1988-1989 yıllan arasında Durham Üniversitesi School of Orienta] Studies’de M.A Research öğrencisi olarak çalıştı. 1989 yılında Manc- hester Victoria Üniversitesi Orta Doğu Çalışmaları Bölümünde Dokto raya başladı. 1991’de The Origins and Early History of the Mandeans and Their Relation to the Sabians of the Qur'an and to the Harranians başlıklı tez çalışmasıyla Felsefe Doktorası aldı. Bu çalışması Oxford Üniversitesi'nce 1994 yılında The Knowledge of Life ana başlığıyla basıldı. ^Gündüzün Vadi Yayınları'nda yayınlanacak olan Prof. Dr. Ek rem Sarıkçıoğlu ve Yavuz ile birlikte hazırladıkları, Dinlerde Yükseliş Motifleri ve Miraç isimli bir eseri daha bulunuyor. Tezkire dergisinde de yazılan yayınlanan Gündüz hâlen Ondokuz Mayıs Üniversitesi ila hiyat Fakültesi Dinler Târihi anabilim dalında Yardımcı Doçent olarak çalışmaktadır. Son Gnostikler SÂBİÎLER İNANÇ ESASLARI VE İBADETLERİ Şinasi GÜNDÜZ VADİ YAYINLARI Vadi Yayınları: 32 Toplum Dizisi: 23 Şinasi Gündüz: Son Gnostikler: Sabitler, İnanç Esasları ve İbadetleri Yayıma Hazırlayan Yasin Aktay © Vadi Yayınlan, Şinasi Gündüz Birinci Basım: Nisan, 1995 Kapak Tasarımı: Ümit Paksoy Dizgi y ESAM Baskı: Özkan Matbaacılık ISBN: 975-7726-31-1 91.06Y. 215.27 VADİ YAYINLARI İnkılap Sok. Gungöderîş Merkezi, Kitapçılar Çarşısı 2/54 KIZILAY ANKARA TEL: (312) 435 64 89 FAX425 63 45 İÇİNDEKİLER Takdim...............................................................................................................VII Kısaltmalar.......................................................................................................VIII Hanla ve Şekiller.................................................................................................X I. Giriş...................................................................................................................1 l.Sâbrilerle İlgili Yapılan Çalışmalar.........................................................2 2. İslâmî Kaynaklarda Yer Alan Sâbiî Problemi...............................4 II. Târihî Gelişimi...........................................................................................10 i. Sâbiîliğin Doğuşu...............................................................................11 2. Yahudilerle Mücadeleleri ve Göçleri............................................31 3. Güney Mezopotamya'ya Yerleşimleri............................................39 4. Çeşitli Civar Kültürlerle İlişkileri.................................................44 III. Kutsal Kitapları.................................:...................................................49 1. Yazılı Metinler...................................................................................53 ■ A. Temel Kitaplar......................................................................................55 B. Yalnızca Rahiplerce Kullanılan Gizli (Esoterik) Metinler........58 C. Divanlar, Şerhler ve Tefsirler..............................................60 D. Astrolojik Metinler................................................................61 E. Büyü ve Sihir Yazmaları................................... 61 2. Sır Metinleri........................................................................................62 IV. Temel İnanç Esasları.............................................................................64 1. Yüce Varlık İnancı (Hayat Kültü)................................................65 2. Gnostık Dualizm.................................................................................67 3. Demiurg (Yaratıcı Güç).......................... 78 4. Yaratılış Tasavvurları.............................................................. 81 A. Dünyanın Yaratılışı ile İlgili Mitoloji...............................84 B. İnsanın Yaratılışı.....................................................................91 C. Çeşitli Dünya Devirleri..........................................................96 5. Kurtuluş Doktrini (Sotcrioloji) ve Peygamberlik Anlayışları.99 A. Ruh......................................................................................... 100 B. Gizli Bilgi ya da Hikmet (Manda).................................. 103 C. Kurtarıcı ya da İlâhî Elçi (Redeenıer)........................... 106 D. Peygamberlik Anlayışları ve Bazı Tarihî Şahsiyetlerle İlgili Görüşler...............................................................................................................110 V. Ahir Zaman ve Mehdilik İnancı.......................................................118 i. Zaman Tasavvurları............................................. 118 2. Ahir Zaman Tasavvuru.................... 123 3. Mehdi İnancı............................................................................... 127 J .. ■ v’L Ölüm, ölüm Sonrası Hayat (Eskatoioji) ve Kıyamet Tasavvurları............i........................ .130 VII. ibadet Sistemleri.................................. .138 1. Vaftiz.................................................................................................139 2. Ayın Yemekleri ve Ruhun Yükselişi Seremonisi (Masipta).148 A. Ölü ile İlgili Kapılan Törenler...........................................149 B. .Ayın Yemekleri......................................................................152 :C. Ruhun Yükselişi (Masiqta) Töreni................................................155 3. Namaz (Dua)...;................................................................................159 4. Kurban.................. 161 5. Oruç..........i............................................... 162 6. Kutsal Günler ve Bayramlar............. 163 7. Kehanet ve Sihir-Büyü Bozma Ayinleri................................... 167 VIIL Mabedleri......;.........................................................................................170 IX. Sosyal Yapı.................................................................................................373 1 .: Sâbiî Toplumu;.................................................................................173 A. P.ahiplik................................................................................................173 a) Riş ama ...........................................................................175 b) Ganzibra.;........................................................................175 c) Tarmida.u........................................................................177 d)Aşganda..;.......................................................................YH iB. Cemaat Üyeliği.....................................................................................182 2; Çeşitli Toplumsal Kurallar............................................................... 185 Sâbiîlerie İlgan Kronolojik Takvim..............................................................189 Kaynakça.................:...........................................................................................193 Dizin /...................... 200 VI TAKDİM Sabitlik hakkında kaleme alman bu eser, Türkiye'de hatta İslam dünyasında bu alanda yapılmış en geniş ve en bilimsel bir çalışmanın ürünüdür. Yazar bu çalışmasında hem İslâmî kaynaklara hem de Sâbiîlerin orijinal kutsal kitaplarına inerek konusunda en doğru bilgileri okuyucularına sunmayı ilmi, ahlâkî ve dînî bir borç bilmiştir. Batı'da yapılmış İlmî araştırmalardan faydalanmayı da ihmal etmemiştir. İngiltere'de gördüğü Doktora eğitimi esnasında, günümüz Sâbiîlerinin pek çoğunun dahi okuyup anlayamadığı, Sâbiî kutsak metinlerinin dili ve Aramcanm bir diyaleği olan Mandenceyi öğrenmiş ve Sâbiî kaynaklarına inmeyi başarmıştır. Diğer bir ifade ile, Mandenceyi öğrenip Sâbiî dilindeki eserlerle araştırma yapabilen ilk Müslüman ilim adamıdır. Kıymetli bir öğrencim ve Fakültemin Dinler Tarihi Anabilim Dalı Yardımcı Doçenti olan Dr. Şinasi Gündüz’ü bu değerli çalışmasından dolayı tebrik ediyor, başarılarının devamını diliyorum. Prof.Dr. Ekrem Sarıkçıoğlu Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Samsun VII KISALTMALAR AJSL The American Journal of Semitic Languages and Lueratures ARZ ' Alma Rişaia Zuta (E.S. Drovver. A Pair ot Hasoraean Commentarics, Leiden 1963). ATŞ AlfTrisar Şuialia (E.S. Drower, The Thousand and Tve ive Ouestions, Berlin 1960). BSOAS Bıılletin of the School of Oriental and African Studies BROS Külletin of the School of Oriental Studies. CP Oolasta (E.S. Drower, The Canonical Prayerbook of the Mandaeans, Leiden 1959). DMHZ Divan Masbııta d Hibil Ziwa (E.S. Drower, Haran Gavaita and the Baptism of Hibil Ziwa, Vatican City 1953). El The Encyclopaedia of İslam ÇNew Edition. EJ. Brill Leiden). ER Encyclopedia of Religions (M. Eliade (ed.), MacMillan Publ. Com. New York). Ginza M. Lidzbarski, Ginza der schatz öder das grosse Buch der Mandâer iibersetzt und erklârt, Göttingen (1925). HG Haran Gayvaita (E.S. Drower, Haran Gavaita and the Baptism of Hibil Ziway Vatican City 1953). HR History of Religions JAOS Journal of the American Oriental SocieG Jb Draşia d Yahya (M. Lidzbarskn Das Johannesbuch der Mandâer, Giessen 1915). JNES Journal ofNear Eastern Studies JRAS Journal of Royal Asiatic Society JSS Journal of Semitic Studies VIII
The list of books you might like
