SON DÖNEMDE GELİŞEN 'YENİ' MİMARLIK ARAYIŞLARI Esma Gül ALP YÜKSEK LİSANS TEZİ ...

200 Pages·2013·9.15 MB·Turkish

1

SON DÖNEMDE GELİŞEN ‘YENİ’ MİMARLIK ARAYIŞLARI

Esma Gül ALP

YÜKSEK LİSANS TEZİ
MİMARLIK

GAZİ ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

EYLÜL 2013
ANKARA
2

Esma Gül ALP tarafından hazırlanan “SON DÖNEMDE GELİŞEN ‘YENİ’
MİMARLIK ARAYIŞLARI” adlı bu tezin Yüksek Lisans tezi olarak uygun
olduğunu onaylarım.

Doç. Dr. Esin BOYACIOĞLU ……………………………….
Tez Danışmanı, Mimarlık Anabilim Dalı

Bu çalışma, jürimiz tarafından oy birliği ile Mimarlık Anabilim Dalında Yüksek
Lisans tezi olarak kabul edilmiştir.

Doç. Dr. Adnan AKSU ……………………………….
Mimarlık Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi

Doç. Dr. Esin BOYACIOĞLU ……………………………….
Mimarlık Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi

Prof. Dr. Tayyibe Nur ÇAĞLAR ……………………………….
Mimarlık Anabilim Dalı, TOBB.ETU.

Yrd. Doç. Dr. M. Tayfun YILDIRIM ……………………………….
Mimarlık Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi

Yrd. Doç. Dr. Hakan SAĞLAM ……………………………….
Mimarlık Anabilim Dalı, TOBB.ETU.

Tez Savunma Tarihi: 02/09/2013
Bu tez ile G.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yönetim Kurulu Yüksek Lisans derecesini
onamıştır.

Prof. Dr. Şeref SAĞIROĞLU …….…………………….
Fen Bilimleri Enstitüsü Müdürü
3

TEZ BİLDİRİMİ

Tez içindeki bütün bilgilerin etik davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde
edilerek sunulduğunu, ayrıca tez yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu
çalışmada bana ait olmayan her türlü ifade ve bilginin kaynağına eksiksiz atıf
yapıldığını bildiririm.

Esma Gül ALP
iv

SON DÖNEMDE GELİŞEN ‘YENİ’ MİMARLIK ARAYIŞLARI
(Yüksek Lisans Tezi)

Esma Gül ALP

GAZİ ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Eylül 2013

ÖZET

Tez kapsamında mimarlık alanında son dönemde gelişen ‘yenilikçi’ mimarlıklar
tartışılmaktadır. ‘Yeni’ olarak nitelendirilen mimarlıkların yenilik
iddialarından bahsedilmekte ve yenilik olarak ne/yi ortaya koydukları
tartışılmaya çalışılmaktadır. ‘Yeni’ teknolojilerin ortaya çıkışı, moleküler
biyolojinin, bilişim teknolojisinin hızlı gelişimi, sosyal ve ekonomik değişimler
mimarlık disiplinine de yoğun bir şekilde yansımış, mimarlık anlayışının boyut
değiştirmesine neden olmuştur.

Tez kapsamında ilk olarak ‘yenilik’ kavramı sorgulanmış ve ‘yenilikçi’
mimarlık kavramları belirlenmeye çalışılmıştır. Bir sonraki bölümde, 20. yy.
sonu, 21. yy. başında kendini ‘yeni’ olarak tanımlayan mimarlıklar, mekân
özellikleri, kuramsal ve felsefi bakış açıları, ‘yeni’ anlayışları, tasarım
yöntemleri ve tasarlanan biçimler açısından irdelenmektedir. Son dönemde
‘yeni’ olarak kabul edilebilir çok sayıda mimarlık söz konusudur. Tez
kapsamında, tasarım, tasarım süreci ve yöntemi açısından öncü mimari
arayışlar sınıflandırılmaya çalışılmıştır. Bunlar; Sanal Mimarlık, Sıvı Mimarlık,
Transmimarlık, Sibermekân Mimarlığı, Hiperyüzey Mimarlığı, Bilim – Kurgu
Mimarlığı, Emergent (Oluşsal) Mimarlık (Genetik Mimarlık), Etkileşimli
Mimarlık, Katlama - Kıvrım Mimarlığı, Kinetik Mimarlık ve Biyomimesis
Mimarlıktır.
v

Bilim Kodu : 802.1.099
Anahtar Kelimeler : Mekân, yenilik, ‘yeni’ mimarlıklar, fiziksel, sanal, melez,
sıvı, trans, siber, hiper, bilim kurgu, emergent, genetik,
etkileşimi katlanmış, kinetik, biyomimesis.
Sayfa Adedi : 182
Tez Yöneticisi : Doç. Dr. Esin BOYACIOĞLU
vi

RECENTLY DEVELOPED ‘INNOVATIVE’ ARCHITECTURES
(M.Sc.Thesis)

Esma Gül ALP

GAZİ UNIVERSITY
GRADUATE SCHOOL OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES
September, 2013

ABSTRACT

In this thesis, recently developed ‘innovative’ architectures have been discussed.
With this, it is aimed to exhibit suggested innovations of those evolutions
defined as ‘new’ and to question what they put forth as such. The emergence of
new technologies, fast development in molecular biology and information
technologies, social and economic changes have found their reflections in
architecture discipline, in that understanding of architecture has been changing
dimensions.

Within the thesis, initially the concept of ‘innovation’ has been questioned and
it has been tried to define ‘innovative’ architecture concepts. In the following
chapter, architectures defining themselves as ‘new’ in the late 20th and early
21st centuries, space features, conceptual and philosophical perspectives,
understandings for ‘new’ have been explicated in points of design methods and
designed forms. There are many architectures that can be regarded as
‘innovative’ recently. In the thesis, leading architectural initiatives concerning
design, design processes and designing techniques have been tried to be
classified. Those would be; Virtual Architecture, Liquid Architecture,
Transarchitecture, Architecture in Cyberspace, Hypersurface Architecture, Sci
– Fi Architecture, Emergent Architecture (Genetic Architecture), Interactive
Architecture, Folding in Architecture, Kinetic Architecture and Biomimesis
Architecture.
vii

Science Code : 802.1.099
Key Words : Space, novelty, ‘innovative’ architectures, physical, virtual,
hybrid, liquid, trans, cyber, hyper, science fiction,
emergent, genetic, interaction, folding, kinetic,
biomimesis.
Page Number : 182
Adviser : Associate Professor Dr. Esin BOYACIOĞLU
viii

TEŞEKKÜR

Lisans ve yüksek lisans eğitimim boyunca paylaştığı değerli fikirleri,
yapıcıeleştirileri ve verdiği destek için tez danışmanım Sayın Doç. Dr. Esin
BOYACIOĞLU’na,

Gösterdikleri sonsuz sevgi, güven ve anlayış için sevgili annem Songül Alp, babam
Mahfuz Alp, ablam Ebru Özaltaş, eşi Alican Özaltaş’a, ağabeyim Musa Alp, eşi Seda
Alp’e, ablam Elif Nur Sultan ve eşi Onur Sultan’a,

Destek ve yardımları için Merve Çelik, Kamelia Tamjidi ve Mimarlıkta Yüksek
Lisans Programı bölüm arkadaşlarım olmak üzere tüm arkadaşlarıma,

Sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Esma Gül ALP
ix

İÇİNDEKİLER

Sayfa

ÖZET........................................................................................................................... iv

ABSTRACT ................................................................................................................ vi

TEŞEKKÜR .............................................................................................................. viii

İÇİNDEKİLER ........................................................................................................... ix

ÇİZELGELERİN LİSTESİ ......................................................................................... xi

ŞEKİLLERİN LİSTESİ ............................................................................................. xii

RESİMLERİN LİSTESİ ........................................................................................... xiii

SİMGELER VE KISALTMALAR ......................................................................... xviii

1. GİRİŞ ...................................................................................................................... 1

2. ‘YENİLİKÇİ’ ARAYIŞLAR ................................................................................. 6

2.1. Yenilik Olgusu ............................................................................................... 6

2.2. Son Dönemde Mimarlık Ortamında Tartışılan ‘Yenilikçi’ Arayışlar ............ 7

2.3. ‘Yenilikçi’ Mimarlık Kavramları ve Mekân Açılımları .............................. 13

3. SON DÖNEMDE GELİŞEN ‘YENİ’ MİMARLIK ARAYIŞLARINA BİR
SINIFLANDIRMA DENEMESİ ......................................................................... 16

3.1. Sanal Mimarlık............................................................................................. 18

3.1.1. Sıvı mimarlık (liquid architecture) .................................................... 28

3.1.2. Transmimarlık (transarchitecture) .................................................... 35

3.1.3. Sibermekân mimarlığı (architecture in cyberspace) ......................... 41

3.1.4. Hiperyüzey mimarlığı (hypersurface architecture) .......................... 53

3.1.5. Bilim – kurgu mimarlığı (sci – fi architecture) ................................ 65
x

Sayfa

3.1.6. Oluşsal mimarlık (emergent architecture) - genetik mimarlık (genetic
architecture) ....................................................................................... 79

3.2. Etkileşimli Mimarlık (Interactive Architecture) .......................................... 90

3.3. Katlama – Kıvrım Mimarlığı (Folding in Architecture) ............................ 115

3.4. Kinetik Mimarlık (Kinetic Architecture) ................................................... 127

3.5. Biyomimesis Mimarlık (Biomimesis Architecture) ................................... 144

4. SONUÇ VE TARTIŞMA ................................................................................... 154

KAYNAKLAR ........................................................................................................ 161

EKLER ..................................................................................................................... 174

EK-1. Bilişim teknolojilerinin gelişim süreci içinde ‘sanal gerçeklik’ ve ‘artırılmış
gerçeklik’ ....................................................................................................... 175
EK-2. Bilim kurgu türünde edebiyat alanında verilen eserler.................................. 180
EK-3. Bilim kurgu türünde sinema alanında verilen eserler .................................... 181

ÖZGEÇMİŞ ............................................................................................................. 182