T.C. TRAKYA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ YABANCI DİLLER ANA BİLİM DALI ALMAN DİLİ EĞİTİMİ BİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ SON DÖNEM TÜRK-ALMAN ÇOCUK VE GENÇLİK YAZINI POPÜLER KÜLTÜR METİNLERİNDE OLAĞANÜSTÜ GÜÇLER AYŞE ÇİFTÇİ TEZ DANIŞMANI YRD. DOÇ. DR. HİKMET ASUTAY EDİRNE 2010 i Başlık: Son Dönem Türk- Alman Çocuk ve Gençlik Yazını Popüler Kültür Metinlerinde Olağanüstü Güçler Yazan: Ayşe ÇİFTÇİ ÖZET Bu çalışmada 2006- 2009 yılları arasında Türk ve Alman yazarlar tarafından kaleme alınmış çocuklara yönelik iki görsel metin ile iki yazılı metin bağlamında olağanüstü bir güç olarak peri kavramı incelenmiş ayrıca çocukların okuma alışkanlığı kazanmasında, okumanın toplumsallaşmasında çocuk gençlik yazınında fantastik ve olağanüstü güçlerin rolü irdelenmiştir. Tezin ilk bölümünde olağanüstü güçler ve fantastik yazın ele alınmış, olağanüstü öğelerin oluşturduğu fantastik yazının Dünya, Almanya ve Türkiye’deki tarihsel gelişimi sunulmuş, medya metinleri bağlamında olağanüstü güçler ve fantastiğin yeri irdelenmiştir. Olağanüstü bir güç olarak peri kavramı açıklanarak, Avrupa, Alman ve Türk yazını eserlerinde ne sıklıkta yer aldığı incelenmiştir. İkinci bölümde peri figürünün Türk ve Alman çocuk gençlik yazınında ne gibi işlevleri olduğu, kurguya ne gibi değişiklikler kattığı eser incelemeleri bağlamında ortaya konulmuştur. Üçüncü bölümde ise okumanın toplumsallaşmasında çocukların imgelemi ve estetik algısı bağlamında fantastiğin ve olağanüstü güçlerin işlevleri tartışılmıştır. Sonuç bölümünde ise çalışma boyunca saptanan bilgiler doğrultusunda olağanüstü güçler, fantastik yazın ve peri figürü hakkında bir değerlendirme yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: 1. Çocuk Gençlik Yazını 2. Olağanüstü güç 3. Fantastik yazın 4. Peri 5. Okuma edimi ii Title: Extraordinary Powers in Turk-German Children and Youth Literature Popular Culture Texts of the Last Period Author: Ayşe ÇİFTÇİ ABSTRACT In this study, the concept of fairy as an extraordinary power has been searched in the context of two visual texts and two written texts which were child- oriented, written by Turkish and German writers between the years 2006-2009. Moreover, the role of fantastic and extraordinary powers in children’s picking up reading as a habit, making reading socialized and children’s youth literature is considered. In the first part of the thesis, extraordinary powers and fantastic literature have been discussed; the development of fantastic literature formed by extraordinary elements in Germany, Turkey and the World has been presented. The place of extraordinary powers and fantastic has been explicated in the context of media texts. It has been analyzed that how frequently the concept of fairy, being explained as an extraordinary power, took place in works of European, German and Turkish literature. In the second part, the functions fairy figures have, the changes they add in Turkish and German children's youth fiction have been put forward in the context of analysis of the studies. And in the third part, imagination of children in socialization of reading and in the concept of aesthetic perception, functions of fantastic and extraordinary powers have been discussed. In conclusion part, an evaluation has been made about extraordinary powers, fantastic literature and fairy figure within the context of the information that is detected throughout the study. Key Words: 1. Children’s Youth Literature 2. Extraordinary power 3. Fantastic literature 4. Fairy 5. Reading performance iii ÖNSÖZ Lisans ve yüksek lisans eğitimim süresince maddi manevi tüm çıkmazlarımda yanımda olan, emeğini, derin bilgi birikimini, zamanını benden esirgemeyen değerli danışmanım Yard. Doç. Dr. Hikmet Asutay’a şükranlarımı sunarım. Trakya Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi’ne çalışmama sağladığı maddi desteğinden ötürü teşekkür ederim. Selena yapımı konusunda yaptığım araştırmalarda bana her türlü bilgi ve dökümanı sağlayan Selena yapımının Yönetmeni Bora Onur’a, eserin senaristi Gani Müjde’ye teşekkür ederim. Çalışmamda sıkça kendilerine ve eserlerine atıfta bulunduğum, fantastik öğeler konusunda ülkemizde tek yüksek lisans tezinin yazarı Seda Gül Kartal’a ve danışmanı Prof. Dr. Kazım Yetiş’e bu değerli çalışmasından ötürü teşekkür ederim. Lisans ve yüksek lisansım süresince, kendilerinden ders aldığım Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretmenlerime ayrıca teşekkürü bir borç bilirim. Edirne’ye her ziyaretimde bana evlerinin kapısını içtenlikle açan, beni ailelerin bir ferdi olarak gören Alıcı Ailesi’ne teşekkürlerimi sunarım. Yüksek Lisans eğitimime başlamam konusunda verdiği maddi manevi desteklerden ötürü, bugün aramızda olmayan merhum Mehmet Aydın Hepgül’e teşekkürü borç bilirim. Özel yaşamımda ve bu çalışma süresince maddi, manevi desteklerini esirgemediği ve en önemlisi yaşamımda var olduğu için hayat arkadaşım Cemal Köle’ye minnettarım. Tezimde, Zwerg Nase adlı eserin deşifresinde bana yardımcı olan, beni bugünlere getiren annem Nezahat Çiftçi’ye, babam Ali Çiftçi’ye ve bunaldığım her iv an beni motive eden sevgili kardeşim Merve Çiftçi’ye minnettar olduğumu belirtmeliyim. Her biri olağanüstü olan çocuklara… v İÇİNDEKİLER ÖZET……………………………………………………………………….i ABSTRACT…………………………………………………...……….....ii ÖNSÖZ…………………………………………………………...…….....iii İÇİNDEKİLER………………………………………………...………....v RESİMLER LİSTESİ………………………………………….…..…...viii KISALTMALAR………………………………………………………... xi 1. GİRİŞ........................................................................................................1 1.1. Kavram Açıklaması……...………….………………………………..3 1.2. Kapsam ve Sınırlılıklar…………..……………………………….…..6 2. OLAĞANÜSTÜ GÜÇLER VE FANTASTİK YAZIN 2.1. Olağanüstü Güçler…………………………………..……………7 2.2. Fantastik Yazın……………...……………………………………8 2.2.1. Fantastik Yazının Tanımı…………………………………..8 2.2.1.1. Fantastik Yazının Tanım Tartışması…………….....9 2.2.2. Dünya ve Alman Yazınında Olağanüstü Güçler ve Fantastik………………………………………………..15 2.2.3. Türk Yazınında Olağanüstü Güçler ve Fantastik…………29 2.3. Çocuk ve Gençlik Yazınında Olağanüstü Güçler ve Fantastik…………………………………………………….38 2.3.1. Alman ve Avrupa Yazınında Olağanüstü Güçler ve Fantastik…………………………………………………38 2.3.2. Türk Çocuk ve Gençlik Yazınında Olağanüstü Güçler ve Fantastik …………………………………….…..………45 2.4. Drama ve Çoklu Ortam Metinleri……………………………….49 2.4.1. Çocuğa Yönelik Medya Metinlerinde Olağanüstü Güçler ve Fantastik………..…………………………….….50 2.4.2. Alman ve Türk Çocuk Filmlerinde Olağanüstü Güçler vi ve Fantastik...………………………………………………51 2.5. Olağanüstü Bir Güç Olarak Peri Kavramı……………………….55 2.5.1. Peri/ Fee Kelimesinin Etimolojik Kökeni………………...55 2.5.2. Alman Yazınında Peri Figürü………………..…………...56 2.5.3. Türk Yazınında Peri Figürü…………...………………….70 2.5.4. Olağanüstü Bir Güç Olarak Peri Figürünün Çocuk ve Gençlik Yazınında Nitelik ve İşlevleri……….......................76 3. ESER İNCELEMELERİ 3.1. Selena 80 ……………………………………………………………………………………...…. 3.1.1. Yapı ve Biçim İncelemeleri 80 …………………………………………..… 3.1.1.1. Yapı İncelemesi 80 …………………………………........................... 3.1.1.2. Biçim İncelemesi 81 ……………………………………………...…. 3.1.2. İçerik İncelemesi 92 ………………………………………………………...….... 3.1.3. Eserde Peri Figürü 96 ……………………………………………………...….... 3.2. Zwerg Nase 99 ……………………………………………………………………………...... 3.2.1. Yapı ve Biçim İncelemesi 99 …………………………………………..…… 3.2.1.1. Yapı İncelemesi 99 ………………………………………….…...…... 3.2.1.2. Biçim İncelemesi 99 ………………………………………...……..... 3.2.2. İçerik İncelemesi 108 …………………………………………………………… 3.2.3. Eserde Peri Figürü 110 ……………………………………………………...…. 3.3. Namen, Los! 113 ..................................................................................................................... 3.3.1. Yapı ve Biçim İncelemesi 113 ………………………………………….….. 3.3.1.1. Yapı İncelemesi 113 …………………………………………..……. 3.3.1.2. Biçim İncelemesi 114 ……………………………………….……... 3.3.2. İçerik İncelemesi 117 ………………………………………………………........ 3.3.3. Eserde Peri Figürü 119 ……………………………………………………........ 3.4. Üç Sihirli Öpücük 120 ……………………………………………………………….…... 3.4.1. Yapı ve Biçim İncelemesi 120 ……………………………………………... 3.4.1.1. Yapı İncelemesi………………………………….120 vii 3.4.1.2. Biçim İncelemesi………………………………...121 3.4.2. İçerik İncelemesi…………………………………………125 3.4.3. Eserde Peri Figürü……………………………………….126 4. OLAĞANÜSTÜ GÜÇLER, FANTASTİK YAZIN VE ÇOCUK 4.1. Çocuk ve Okumanın Toplumsallaşması………………………...129 4.1.1. Çocuklarda Okuma Zevki ve Fantastik Yazın…………...131 4.2. Yazında Olağanüstü Güçler ve Fantastik Bağlamında Çocuk İmgelemi ve Estetik Algısı.…….………………………136 4.2.1 İmge ve Çocuk…………………………………………...136 4.2.2. Çocuk Yazını ve Estetik Algısı………………………….138 4.2.2.1 Olağanüstü Güçler ve Fantastik Bağlamında Çocuğun Estetik Algısı......................................................139 5. SONUÇ……………………………………………………………..142 İNCELENENE VE YARARLANILAN YAZIN ESERLERİ……...147 KAYNAKÇA…………………………………………………………..149 ALMANCA ÖZET (ZUSAMMENFASSUNG)………………………xiii RESİM KATALOĞU……………………………………………...….xxiii EKLER………………………………………..…………………………..1ii viii RESİMLER LİSTESİ İKİNCİ BÖLÜM Resim: 1.1. Sophie Anderson’un bir peri çizimi…………………………………...56 Resim: 1.2. The Fairy Circle Idylls of the King………………………………………….57 Resim: 1.3. Illustruation of Connla and Fairy Maiden……………………………….......58 Resim: 1.4. Bowyer İncili’nden bir İsa ve melekler tasviri ……………………….59 Resim: 1.5. Pamuk Prenses masalında cadı çizimi………………………………...60 Resim: 1.6. Kleine Hexen Geschichten adlı öykü kitabından bir cadı çizimi…………….60 Resim: 1.7. Primrose Fairy, bir peri ve elf çizimi………………………………………...61 Resim: 1.8. Peter Pan ve Tinkerbell………………………………………………………61 Resim: 1.9. The Quarrel of Oberon and Titania…………………………………………..62 Resim: 1.10. Peri Melusine’in bir çizimi.…………………………………………………63 Resim: 1.11. Pinokyo ve Mavi Peri……………………………………………………….64 Resim: 1.12. Tinkerbell…………………………………………………………………...65 Resim: 1.13. Die Kleine Fee Amelie adlı kitaptan bir kesit…………………………….....66 Resim: 1.14. Nee Sagte die Fee adlı kitaptan peri çizimi…………………………………67 Resim: 1.15. Zauberhaftes Feenland adlı kitaptan periler………………………………...67 Resim: 1.16. Feengeschichten adlı kitaptan bir peri çizimi ……...……..………….……..68 Resim: 1.17. Zauberhaftes Feengold adlı kitaptan peri çizimi…….....…..………...……..68 Resim: 1.18. Winx Club Perileri…………………………………………………….……69 Resim: 1.19. Barbie Fairytopia’dan bir peri…...………………………………………….69 Resim: 1.20. Okuma Perisi adlı öyküde peri figürü………………………………...…….73 ix Resim: 1.21. Gururlu Peri adlı eserde peri figürü…………………………………………74 Resim: 1.22. Küçük Peri Mine adlı eserde peri figürü………………………………...…..75 Resim: 1.23. Cadılı Masallar adlı kitapta cadı çizimi……………………………………..75 Resim: 1.24. Sleeping Beauty adlı filmde periler……………...………………………….78 Resim: 1.25. Sleeping Beauty adlı filmde periler……………...………………………….78 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Resim: 2.1. Selena dizi afişi………………………………………………………..81 Resim: 2.2. Selena………………………………………………………………….86 Resim: 2.3. Selena ve Hades……………………………………………………….86 Resim: 2.4. Dizide Selin karakteri………………………………………………….87 Resim: 2.5. Dizide Leyla karakteri…………………………………………………87 Resim: 2.6. Dizide Nazlı karakteri………………………………………………….88 Resim: 2.7. Dizide Hades karakteri………………………………………………...88 Resim: 2.8. Dizide Honos karakteri………………………………………………...89 Resim: 2.9. Dizide Afrodit Karakteri………………………………………………89 Resim: 2.10. Dizide Ekrem, Kıvılcım, Aslı………………………………………...90 Resim: 2.11. Zwerg Nase’nin çekim aşaması……………………………………..100 Resim: 2.12. Filmde Wilhelmine ve Alois………………………………………..102 Resim: 2.13. Kräuterweis Fee’nin evi…………………………………………….102 Resim: 2.14. Jakob………………………………………………………………..104 Resim: 2.15. Zwerg Nase…………………………………………………………104 Resim: 2.16. Genç Jakob………………………………………………………….104
Description: