و دﻳرخ هدوب فراعم ترازو ﻪب قلعتم ﻰسرد ىاﻫ باتک .تسا عونمم نآ شورف ﻰعامتجا سورد [email protected] ناتسناغفا ﻰملاسا ىروهمج ٧ فﻨص فراعم ترازو ﻰمیلعت باصن فاشکنا ﻰمومع تسایر (ﻰﻨﻳد سرادم ىارب) ش . ـﻫ 13(cid:15)9(cid:17)8(cid:23)(cid:16) دشابﻰﻣلﻳذىاﻫسردربلﻤتشﻣلصفﻦﻳا ؛نآدﻳاﻮفوخﻳراتملع-1 ؛ﻰخﻳراتوخﻳراتلبقاﻣراودا-2 ؛تاﻮﻨسﻰلﻳدبت-3 ؛ناتسﻧاغفاﻰخﻳراتىاﻫماﻧ-4 1 ،خﻳراتملعتﻴﻤﻫا،خﻳراتملعفﻳرعتابنادرگاشﻰﻳاﻨشآ-1 ؛ﻰخﻳراتوخﻳراتلالبقاﻣىاﻫهرود ؛دﻨﻧاﻮتبهدرکادﻴپارتاﻮﻨسﻰلﻳدبتتراﻬﻣ-2 ؛دﻨﻧادبارناتسﻧاغفاﻰخﻳراتىاﻫماﻧنادرگاش-3 ؛دﻨﻧاﻮتبهدرکمﻴسرتارناتسﻧاغفاﻰخﻳراتىاﻫﻪشقﻧنادرگاش-4 .دﻨﻧاﻮتبهدادناشﻧاررظﻧدرﻮﻣطاقﻧوتﻼحﻣﻪشقﻧىوررد-5 2 لواسرد نآ تﻴمﻫا و خﻳرات ملع .دﻧﻮشﻰﻣاﻨشآنآتﻴﻤﻫاوخﻳراتفﻳرعتابنادرگاشسردﻦﻳارد خﻳرات فﻳرعت ردناکﻣوناﻣزﻪبتقد.درادﻰﻣناﻴبناکﻣوناﻣزدﻴقردارﻪتشذگثداﻮحﻪکتساﻰﻤلعخﻳرات وﻦﻴعﻣناﻣزردﻪکﻰﻳﻪثداحوﻪعقاورﻫ.دزاسﻰﻣادجﻪﻧاسفازاارخﻳرات،ﻪتشذگثداﻮحﻪبﻪطبار هاﻣردترجﻫمودلاسردﻪکردبةوزغﻼً ثﻣ؛تساﻰخﻳراتﺔعقاو،دشابهدشعقاوصخشﻣناکﻣ ملعﻪفﻴظوﻦﻳا.تساﻰخﻳراتﺔعقاوکﻳ،دشعقاوهرﻮﻨﻣﻪﻨﻳدﻣىرتﻣﻮﻴلک150ردناضﻣرکرابﻣ .دﻫدبتاﻣﻮلعﻣاﻣﻪبﻪعقاونآدرﻮﻣردﻪکتساخﻳرات مخوچﻴپرپهار.دﻧاهدﻮﻤﻧىرپسارﻰفلتخﻣلحارﻣواﻫﻪﻧاﻣزىرشبعﻣاﻮجواﻬﻧاسﻧاﻪکمﻴﻧادﻰﻣ لﻮطردﻪکتاقافتاولحارﻣﻦﻳاﺔﻤﻫ؛دﻧاهدﻴسرﻰﻧﻮﻨکتﻻاحﻪبوﻪتشاذگرستشپارﻰﻧﻻﻮط ارﻦﻴخرؤﻣىاﻫﻪتشﻮﻧﻦﻳا.تساهدشﻪتشﻮﻧﻦﻴخرؤﻣطسﻮت،ﻪتسﻮﻴپعﻮقوﻪبفلتخﻣطاقﻧردناﻣز .دﻨﻳﻮگﻰﻣخﻳرات 3 خﻳرات تﻴمﻫا ﻰگهدﻧزمﻴظﻨتىارباﻫنآزاات؛دزاسﻴﻣهاگآدبﻪچوبﻮخﻪچﻪتشذگثداﻮحزااراﻣخﻳرات.1 .مﻳاﻤﻧلصاحﻰبﻮخىاﻫس رد .دزاسﻴﻣهاگآىرشبعﻣاﻮجفاشکﻧالﻣاﻮعزااراﻣخﻳرات.2 .دﻨکﻰﻣﻰفرعﻣاﻣىاربارلودطﻮقسلﻣاﻮع.3 .تساهدﻨﻳآىاﻫلسﻧناﻫذاةدﻨﻨکﻦشورخﻳرات.4 .دشابﻰ ﻣرتﻬبﻰگهدﻧزىاربﻰﻳاﻤﻨﻫرخﻳرات.5 .دزاسﻴﻣربخابﻪتشذگىاﻫتﻴعقاوزااراﻣخﻳرات.6 .تسااﻫندﻤتواﻫتلﻣرﻳاسابﻰﻳاﻨشآﺔلﻴسوخﻳرات.7 .تسااﻫناسﻧارتشﻴبتخاﻨشﺔلﻴسوخﻳرات.8 .تساﻰگﻨﻫرفىاﻫثارﻴﻣظفحﻰگﻧﻮگچابﻰﻳاﻨشآخﻳرات.9 .تساناگرزبونادﻨﻤشﻧادتخاﻨشخﻳرات.10 دﻨسﻳﻮﻨبلسﻨپﻪبارشﻳﻮخلحﻣتاعقاوخﻳرات،ﻪقلحرﻫردنادرگاش فنص لخاد تﻴلاعف ارخﻳراتتﻴﻤﻫامودپورگوفﻳرعتارخﻳراتلواپورگ،هدشمﻴسقتپورگودبنادرگاش .دﻨﻳاﻤﻧناﻴب اﻫ لاﻮس ؟تسﻴچخﻳرات ؟تسﻴچخرؤﻣﺔفﻴظو ؟تسﻴچخﻳراتتﻴﻤﻫا فنص جراخ تﻴلاعف هدﻣآتسدبتاﻣﻮلعﻣوهدﻴسرپنادﻨﻤشﻧادوناگرزبزاخﻳراتفﻳرعتهرابردکﻳرﻫنادرگاش (cid:1)(cid:116) .دﻨﻳاﻤﻧناﻴبدﻳدجسردﻪبعورشزالبقفﻨصردار 4 مودسرد ﻰخﻳرات و خﻳراتلا لبقام راودا خﻳراتلالبقاﻣنارود ﻰخﻳراتنارود تاﻣﻮلعﻣاﻫهرودﻦﻳاتاﻴصﻮصخوﻰخﻳراتوخﻳراتلبقاﻣىاﻫهروددرﻮﻣردنادرگاشسردﻦﻳارد .دﻨﻳاﻤﻨﻴﻣلصاح خﻳراتزالبقةرود:دﻨﻳاﻤﻧﻰﻣمﻴسقتگرزبةرودودربًاتدﻤعاراﻫناسﻧاﻰگهدﻧزخﻳرات،ﻦﻴخرؤﻣ داجﻳااتوهدشزاغآىرشبعﻣاﻮجواﻫناسﻧاشﻳادﻴپناﻣززا،خﻳراتزالبقةرود.ﻰخﻳراتةرودو زاﻰخﻳراتىاﻫهرود.دباﻳﻰﻣﻪﻣادا،تباتکوطخندشجﻳارصاخترﻮصﻪبوﻪﻴلواىاﻫتﻴﻧدﻣ .دﻧرادﻪﻣادانﻮﻨکااتوهدشزاغآتباتکوطخداجﻳا داجﻳاﻪبىرشبعﻣاﻮجواﻫناسﻧاات؛دﻳدرگىرپسﻦﻴﻣزةرکردناسﻧاتقلخزاﻰﻧﻻﻮطىاﻫتدﻣ ﻰﻳاساﻨشﻪبزاﻴﻧ،ﻰﻧاسﻧاﺔعﻣاجوناسﻧاﻰﻧﻻﻮطرﻤعﻦﻳا.دﻧدﻴسرﻪﻴلواىاﻫتﻴﻧدﻣوتباتکوطخ اراﻣ،اﻫناسﻧاﻰگهدﻧزﻰﻧﻻﻮطنارودﻦﻳاندشﻦشوررد،دﻨﻧاﻮتﻰﻣﻰساﻨشناتسابنادﻨﻤشﻧاد.دراد .دﻨﻳاﻤﻧکﻤک ﻰگهدﻧزرصعﻦﻳرتﻰﻤﻳدق.دﻧاهدﻮﻤﻧمﻴسقترگﻳدىاﻫهرودﻪبارﻰﻧﻻﻮطنارودﻦﻳا،نادﻨﻤشﻧاد لاساﻫرازﻫﻪکﻰﻧﻻﻮطةرودﻦﻳارد.دﻧاهدرکداﻳ) Stone age(گﻨسرصعناﻮﻨعتحتاراﻫناسﻧا زا.دﻧدﻮﻤﻧﻰﻣﻰگهدﻧزاﻫهراغﻣردودﻧدربﻰﻣراکبارﻰگﻨستﻻآولﻳاسواﻫناسﻧا،تشادربردار .دﻨتخادرپﻰﻣاﻫهﻮﻴﻣىروآعﻤجﻪبودﻧدرکﻰﻣراکش.دﻨتخاسﻰﻣسابلتاﻧاﻮﻴحتسﻮپ دربشﻴپردزلفزااﻫناسﻧارابﻦﻴلواىارب.دﻧاهدرکداﻳ)Bronze age(غرفﻣماﻧﻪبارﻰﻣودرصع ةوﻼعربﻰﻧاسﻧاىاﻫتﻴعﻤج.دشابﻰﻣﻰعلقوسﻣزاﻰبﻴکرتزلف،غرفﻣ.دﻨتفرگراکﻰگهدﻧزرﻮﻣا .دﻨتشادﻰﻳاﻨشآرادهﻮﻴﻣىاﻬتخردتظافحواﻫلاﻬﻧندرکسرغوتاتابﻧعرزاب،ﻰشاﻮﻣﺔﻴبرت 5 .تشادارشﻳﻮخشزرازﻴﻧتعﻨصودﻨتخاسﻰﻣارﻰﻤﻳادتسﻳزتﻼحﻣ ﻦﻫآزاهدافتسا.دﻧاهدرکداﻳ)Iron age(ﻦﻫآرصعماﻧﻪبارخﻳراتزالبقنارودمﻮسرصع لﻳاسو.دﻨتشادﻰفلتخﻣدراﻮﻣﻰﻨﻫآلﻳاسوزاهدافتسا.دﻴﻧاسرتﻴﻧدﻣرصعﻪبارﻰﻧاسﻧاىاﻫتﻴعﻤج ﻰﻧاسﻧاىاﻫتﻴعﻤج.دﻨتخاسﻰﻣﻦﻫآزلفزاارﻰقوذوﻰحﻳرفتتﻻآناﻣاسوﻰتﻨﻳزتﻻآ،راک ﻪﻧاگادجلغشثﻴحﻪبزﻴﻧارتعﻨصﺔشﻴپ،ىرادغابوتعارز،ﻰشاﻮﻣىرادﻬگﻧةوﻼعربناﻣزنآ اﻫىرﻮتارپﻣالﻴکشتىاربﻪﻨﻴﻣزوهدﻣآدﻮجﻮبىراداوﻰساﻴسماظﻧرصعﻦﻳارد.دﻧدﻮبلﻳاقشزرا .دﻳدرگدعاسﻣ نورق،ﻰلوانورقىاﻫناﻮﻨعتحتارﻰخﻳراتةرود،ناساﻨشناتسابدﻨﻧاﻣزﻴﻧخﻳراتنادﻨﻤشﻧاد .دﻧاهدﻮﻤﻧﻰفرعﻣرصاعﻣنورقودﻳدجنورق،ﻰطسو زاغآ،دﻮبدﻼﻴﻣزالبقلاسرازﻫﻪسدودحﻪکتباتکوطخداجﻳازاهرودﻦﻳا:ﻰلوا نورق .دباﻳﻰﻣﻪﻣاداىدﻼﻴﻣمجﻨپنرقاتوهدش ادﻴپﻪﻣاداىدﻼﻴﻣمﻫدزﻧاپنرقاتوهدشزاغآىدﻼﻴﻣمجﻨپنرقزاﻰطسونورق:ﻰطسو نورق .دﻨکﻰﻣ .دﻨکﻰﻣادﻴپﻪﻣادامﻫدجﻫنرقاتوددرگﻰﻣزاغآمﻫدزﻧاپنرقزادﻳدجنورق:دﻳدج نورق ﻪﻣادانﻮﻨکاﻰلاوهدشزاغآ)ﻪسﻧارفرﻴبکبﻼقﻧا(مﻫدجﻫنرقزارصاعﻣنورق:رصاعم نورق .دراد بﻧاجزاﻪکتساﻰﻳاﻫىدﻨبمﻴسقتزاﻪﻧﻮﻤﻧکﻳىدﻨبمﻴسقتﻦﻳاﻪکتساىروآداﻳلباق رظﻧردﻰﻳاپوراىاﻫرﻮشکعﻳاقووثداﻮحًاتدﻤع،ىدﻨبمﻴسقتﻦﻳارد.تساهدشﻪئاراﻦﻴخرؤﻣ .تساهدشﻪتفرگ فنص لخاد تﻴلاعف دﻨﻳاﻤﻧﻰفرعﻣارخﻳراتزالبقﻪﻧاگﻪسىاﻫهرودلواپورگ.دﻧﻮشمﻴسقتپورگودﻪبنادرگاش .دﻨﻫدحﻴضﻮتفﻨصرداراﻫرصعنآتاصخشﻣمودپورگو تﻻاﻮس ؟دﻨتخاسﻰﻣداﻮﻣمادکزاارراکلﻳاسواﻫناسﻧا،گﻨسرصعرد -1 .دﻴﻫدحرش؟تسﻴچغرفﻣزلف -2 .دﻴﻫدحرش؟دﻨتشاداراﻫﻪشﻴپمادکﻦﻫآرصعىاﻫناسﻧا -3 .دﻳرببماﻧ؟دﻧااﻫمادکﻰخﻳراتىاﻫهرودتاﻤﻴسقت -4 فنص جراخ تﻴلاعف ردوهدرکتسلارﻰﻨﻫآوﻰغرفﻣ،ﻰگﻨسةدافتسادرﻮﻣلﻳاسوشﻳﻮخىاﻫﻪﻧاخردنادرگاش .دﻨﻨکناﻴبفﻨص 6 مﻮسسرد خﻳرات تاﻮنس ﻰلﻳدبت لصاحتاﻣﻮلعﻣرگﻳدکﻳﻪباﻬﻧآﻰلﻳدبتﻰگﻧﻮگچو،تاﻮﻨسعاﻮﻧاﻪبعجارنادرگاشسردﻦﻳارد .دﻨﻳاﻤﻨﻴﻣ لﻮﻤعﻣمﻳﻮقتعﻮﻧﻪسناتسﻧاغفارد.دشابﻰﻣناﻣزمﻴسقتوندﻧاﻤﻬفىاربهارﻦﻳرتﻬباﻫمﻳﻮقتوتاﻮﻨس ىرجﻫىاﻫمﻳﻮقتأدبﻣ.دﻧﻮشﻰﻣداﻳىدﻼﻴﻣوىرﻤقىرجﻫ،ﻰسﻤشىرجﻫىاﻬﻣاﻧﻪبﻪک،تسا دلﻮتزاىدﻼﻴﻣمﻳﻮقت.دشابﻰﻣ)ص(ﻰفطصﻣدﻤحﻣترضحترجﻫلوالاسزاىرﻤقوﻰسﻤش ﻰسﻤشىرجﻫمﻳﻮقتزاناتسﻧاغفاىراداوﻰتلود،ﻰﻤسررﻮﻣارد.تساهدشزاغآ)ع(ﻰسﻴعترضح زاونابرقدﻴع،ناضﻣردﻴع،ناضﻣرهاﻣدﻨﻧاﻣﻰبﻫذﻣمﻬﻣىاﻫزورزاﻰضعب.دﻳآﻰﻣلﻤعﻪبهدافتسا .درﻴگﻰﻣترﻮصهدافتساىرﻤقىرجﻫمﻳﻮقتزاىرگﻳدىاﻫزورلﻴبقﻦﻳا هاﻣ12ىارادزﻴﻧىرﻤقىرجﻫلاس.دشابﻰﻣزور365ًاعﻤجوهاﻣ12ﻰسﻤشىرجﻫمﻳﻮقتلاسکﻳ ردىرﻤقوﻰسﻤشمﻳﻮقتودىاﻫزورناﻴﻣتوافت.دسرﻰﻣزور354ﻪبنآىاﻫزوردادعتﻰلو؛هدﻮب ﻪفاضالاسکﻳلاس33رﻫردىرﻤقىرجﻫﻪﻨسردساساﻦﻳدب؛دسرﻰﻣزور11ﻪبلاسکﻳرﻫ .ددرگﻰﻣ تاﻮنس لﻳدبت مﻴسقتارﻰسﻤشىرجﻫﺔﻨس،مﻳاﻤﻧلﻳدبتىرﻤقىرجﻫﺔﻨسﻪبارﻰسﻤشىرجﻫﺔﻨسمﻴﻫاﻮخبرگا تسدبىرﻤقىرجﻫﺔﻨسﻪجﻴتﻧردﻪکمﻴﻨکﻰﻣعﻤجﻰسﻤشىرجﻫﺔﻨسابارﻧآلصاحوهدﻮﻤﻧ33 .دﻳاﻴﻣ رﻴخاهاﻣﻪسردﻪکتساىروآداﻳلباقاﻣا؛تسالاس621ىدﻼﻴﻣوﻰسﻤشىرجﻫﺔﻨسناﻴﻣتوافت .دشابﻰ ﻣلاس622تاﻮﻨسﻦﻳاناﻴﻣتوافتلاس 7 ﻰسﻤشىرجﻫﻪﻨسعﻤجار621،مﻴﻳاﻤﻧلﻳدبتىدﻼﻴﻣﺔﻨسﻪبارﻰسﻤشىرجﻫﻪﻨسمﻴﻫاﻮخبرگا 621،ﻰسﻤشىرجﻫﻪبىدﻼﻴﻣﺔﻨسندﻮﻤﻧلﻳدبتتﻬجسکعربودﻳاﻴﻣتسدبىدﻼﻴﻣﺔﻨس،هدﻮﻤﻧ .دﻳاﻴﻣتسدبﻰسﻤشىرجﻫﺔﻨس،هدﻮﻤﻧىدﻼﻴﻣﺔﻨسقﻳرفتار ىرجﻫﺔﻨسﻪبلﻳذرﻮطﻪبارخﻳراتﻦﻳا.دشابﻴﻣﻰسﻤشىرجﻫ1355دﻤحادلﻮتخﻳرات:لاثﻣرﻮطب مﻳاﻤﻨﻴﻣلﻳدبتىدﻼﻴﻣوىرﻤق 1355 33 شـﻫ1355دﻤحادلﻮتلاس -1 132 41 ىرﻤقىرجﻫﻪبﻰلﻳدبتشور -2 0035 33 ﻰسﻤشىرجﻫ1355 2 +41 ىرﻤقىرجﻫ1396 ىدﻼﻴﻣﺔﻨسﻪبﻰلﻳدبتشور -3 ﻰسﻤشىرجﻫ1355 +621 ىدﻼﻴﻣ1976 فنص لخاد تﻴلاعف ار)م1747(ابابهاشدﻤحاندﻴسرتردقﻪبخﻳرات،لواپورگهدشمﻴسقتپورگودﻪبنادرگاش )ش.ـﻫ1298(ناتسﻧاغفالﻼقتساخﻳراتمودپورگودﻨﻳاﻤﻧلﻳدبتىرﻤقىرجﻫوﻰسﻤشىرجﻫﺔﻨسﻪب .دﻨﻳاﻤﻧلﻳدبتىدﻼﻴﻣوىرﻤقىرجﻫتاﻮﻨسﻪبار تﻻاﻮس ؟دﻳرببماﻧهدﻮبلﻮﻤعﻣتاﻮﻨسعﻮﻧدﻨچناتسﻧاغفارد-1 ؟تسالاسدﻨچىرﻤقىرجﻫوﻰسﻤشىرجﻫتاﻮﻨسﻦﻴبقرفرضاحلاحرد-2 فنص زا جراخ تﻴلاعف ﻪئارافﻨصردارﻧآﺔجﻴتﻧهدﻮﻤﻧلﻳدبتىدﻼﻴﻣوىرﻤقىرجﻫﺔﻨسﻪباردﻮخدلﻮتخﻳراتنادرگاش .دﻨﻨک 8 مراﻬچسرد ناتسناغفا ﻰخﻳرات ىاﻬمان .دﻨﻨکﻰﻣلصاحﻰﻳاﻨشآناتسﻧاغفاﻰخﻳراتىاﻫماﻧابنادرگاشسردﻦﻳارد اناﻳرآ ﻪبﻦﻴﻣزرسﻦﻳا)م.قلاس2500(لاسرداﻫﻰﻳاﻳرآندﻣآابﻪکهدﻮباﻧاﻳرآاﻣﻦﻴﻣزرسماﻧﻦﻳرتﻰﻤﻳدق بحاصوﻪشﻴپتعارز،زاﻮﻧناﻤﻬﻣ،فﻳرش،بﻴجﻧﻰﻨعﻣﻪبﻦﻳرآﻪکتساهدﻳدرگﻰﻤسﻣاﻧاﻳرآماﻧ .تساهدﻳدرگداﻳاﻫﻰﻳاﻳرآتﻧﻮکسلحﻣﻦﻴﻣزرسﻦﻳاوتساهدﻣآﻮکﻴﻧقﻼخا داﻳدزاتبسﻧﻪبﻮﻣآىاﻳردفرطنآزا)م.ق2500(لاسردﻪکدﻧدﻮبﻰﻧاﻣدرﻣاﻫﻰﻳاﻳرآ تﻧﻮکسشکودﻨﻫفرطودرد؛هدﻮﻤﻧترجاﻬﻣناتسﻧاغفافرطﻪباﻫرچفلعوىاجدﻮبﻤکوسﻮفﻧ .دﻨتشاذگرﻮشکﻦﻳردارتلودساساوهدﻮﻤﻧراﻴتخا .)دشﻴﻣقﻼطاﻦﻴﻣزرسﻦﻳاﻪبىدﻼﻴﻣمجﻨپنرقاتدﻼﻴﻣزالبقلاسرازﻫ(اتسﻳوادﻬعزاماﻧﻦﻳا ناسارخ ﻰﻨعﻳ؛تساعﻮلطﻰﻨعﻣﻪب،ناسوباتفآىاﻨعﻣﻪبرﻮخﻪکتساهدشبﻴکرتماﻧودزاناسارخﻪﻤلک 9