Smjernice za projektovanje, građenje, održavanje i nadzor na putevima : Knjiga I: Projektovanje Dio 3: Projektovanje konstrukcija na putevima : Projektantska smjernica (PS 1.3.5) Poglavlje 5: Objekti u pokrivenim usjecima i galerije

20 Pages·2005·2.493 MB·Croatian

SMJERNICE ZA PROJEKTOVANJE, GRAĐENJE,
ODRŽAVANJE I NADZOR NA PUTEVIMA

Knjiga I: PROJEKTOVANJE

Dio 3: PROJEKTOVANJE KONSTRUKCIJA NA PUTEVIMA

PROJEKTANTSKA SMJERNICA (PS 1.3.5)
Poglavlje 5: OBJEKTI U POKRIVENIM USJECIMA I
GALERIJE

Smjernice za projektovanje, građenje, održavanje i nadzor na putevima Objekti u pokrivenim usjecima

U V O D

Objekti (građevine) u pokrivenim usjecima i galerije su armirano betonske inžinjerske
konstrukcije izgrađene sa namjerom da štite trup puta u dubokim usjecima, koji se po
izgradnji konstrukcije zatrpavaju ili da štite trup puta u prirodnim ili vještačkim zasjecima.

Projektovanje i izgradnja ovih objekata nastaje u usjecima dubine 10-30 m kada su ti usjeci
za trup puta samostalni objekti ili predusjeci na ulazima u tunele sa blagim nagibom ulazne
kosine. Razlozi za izgradnju konstrukcije u usjeku mogu biti slaba geološka građa tla, teško i
skupo uspostavljanje stabilnosti kosina usjeka i skupo održavanje. Duboki usjeci zahtjevaju
širok pojas terena i prestavljaju vještačku duboku prepreku za prirodno kretanje ljudi i
životinja na tom prostoru. Duboki usjeci su gruba intervencija u prirodni ambijent.

Na ulaznim dijelovima tunela sa blagim nagibom u geološko slabim tlima objekti u dubokim
usjecima omogućuju da dosegnemo nadsloj nad kalotom tunela dovoljne debljine, koji
zavisno od geološke građe tla, omogućuje iskop za tunelsku cijev i betoniranje obloge po
poznatim metodama tunelogradnje.

Galerije su inženjerske konstrukcije koje štite sigurnost i stabilnost saobraćaja na putu i trup
puta od zasipanja materijalom sa prirodnih ili vještačkih kosina ili od zasipanja snjegom u
planinskim predjelima. Vanjska površina galerija je potpuno ili djelimično otvorena radi
prirodne rasvjete i ozračenja i boljih uslova eksploatacije.

RS-FB&H/3CS – DDC 433/94 Knjiga 1 - dio 3 - poglavlje 5 Strana 3 od 20
Objekti u pokrivenim usjecima Smjernice za projektovanje, građenje, održavanje i nadzor na putevima

S A D R Ž A J

1. PREDMET PROJEKTANTSKE SMJERNICE..............................................................................5
2. REFERENTNI NORMATIVI..........................................................................................................5
3. TUMAČENJE IZRAZA..................................................................................................................6
4. KONCEPCIJE I PROJEKTOVANJE OBJEKATA U POKRIVENIM USJECIMA I GALERIJA......6
4.1 Uvod....................................................................................................................................6
4.2 Podloge za projektovanje objekata u pokrivenim usjecima i galerija..................................6
4.3 Geotehnička zahtjevnost lokacije objekta...........................................................................7
4.4 Projektovanje objekata u pokrivenim usjecima i galerija.....................................................8
4.5 Geostatična analiza objektov u pokrivenim usjecima i galerija...........................................8
4.6 Slobodni profili u pokrivenim usjecima i galerijama............................................................9
5. OBJEKTI U POKRIVENIM USJECIMA NA PORTALIMA ILI CIJELOJ DUŽINI KRATKIH
TUNELA......................................................................................................................................10
6. KRATKI TUNELI SA MALIM NADSLOJEM IZVEDENI U DUBOKIM USJECIMA U POVOLJNIM
GEOLOŠKIM USLOVIMA...........................................................................................................12
7. ARMIRANO BETONSKE KONSTRUKCIJE U PLITKIM USJECIMA.........................................13
8. ARMIRANO BETONSKE KONSTRUKCIJE U DUBOKIM USJECIMA......................................16
9. KONSTRUKCIJE ZA ZAŠTITU PRIRODNIH ILI VJEŠTAČKIH KOSINA ZASJEKA - GALERIJE18

Strana 4 od 20 Knjiga 1 - dio 3 - poglavlje 5 RS-FB&H/3CS – DDC 433/94
Smjernice za projektovanje, građenje, održavanje i nadzor na putevima Objekti u pokrivenim usjecima

1. PREDMET PROJEKTANTSKE i izgradnja galerija imaju neke specifičnosti
SMJERNICE koje su smjernicama obrađene.

Smjernica je namjenjena učesnicima u Nadzor u toku izgradnje i održavanja ovih
planiranju projektovanju i održavanju puteva i konstrukcija ima sličnosti sa mostovima i
inžinjerskih konstrukcija na putevima. drugim inženjerskim konstrukcijama pa u ovoj
smjernici nisu ponovno obrađeni.
Smjernica ima za cilj da analizira i ukaže na
morfološke i geološke karakteristike terena,
uslove zaštite prirodnog ambijenta, ljudi i 2. REFERENTNI NORMATIVI
životinja te načine osiguranja stabilnosti trupa
puta i zaštite saobračaja na putu. Projektovanje i građenje armirano betonskih
konstrukcija izgrađenih u otvorenim iskopima
Inženjerske konstrukcije u dubokim i galerija temelji na odredbama različitih
pokrivenim usjecima i galerije su relativno pravilnika, propisa i standarda slično kao i
noviji objekti koji nastaju na putevima višega kod armirano betonskih mostova i drugih
ranga koji se grade u brdovitim ili planinskim inženjerskih konstrukcija:
predjelima.
- Pravilnik o tehničkim normativima za
U literaturi koja je nama poznata i dostupna određivanje veličine opterećenja na
ne postoje udžbenici, priručnici ili smjernice mostovima od 4.1.1991 godine;
koje cjelovito obrađuju predmet naše - Pravilnik o tehničkim normativima za
smjernice. Smjernica za objekte u otvorenim temeljenje građevinskih objekata, Službeni
iskopima i galerije se zasniva na iskustvima i list SFRJ br. 15-195/90;
saznanjima projektovanja u Sloveniji u - Pravilnik o tehničkim normativima za beton
poslednjih desetak godina i na nekim i armirani beton pripremljen sa prirodnim i
podacimai iz stručnih članaka. vještačkim lakim agregatima, Službeni list
SFRJ, br. 15-296/90;
U poglavlju 4 Koncepcija i projektovanje - Pravilnik o tehničkim normativima za
objekata u pokrivenim usjecima i galerija data projektovanje, proizvodnju i izvođenje
je konceptualna podjela u pet skupina sa konstrukcija od prefabrikovanih elemenata
smjernicama za projektovanje. iz nearmiranog i armiranog betona,
Službeni list SFRJ br. 14-146/89;
U poglavlju 5 su obrađeni primjeri specifičkih - Pravilnik o jugoslovenskim standardima za
a.b. konstrukcija na ulaznim portalnim drvene konstrukcije, Službeni list SFRJ br.
djelovima tunela u teškim i specifičnim 48-497/84;
geološko morfološkim uslovima. - Pravilnik o tehničkim normativima za
čelične žice i užad za prednapenjanje
U poglavlju 6 su date smjernice za konstrukcija, Službeni list SFRJ br. 41-
projektovanje i građenje kratkih tunela sa 530/85 i 21-276/88;
nedovoljnom visinom nadsloja, koji se grade - Pravilnik o jugoslovenskim standardima za
u dubokim usjecima i po izgradnji zasipaju osnove projektovanja građevinskih
materijalom iz iskopa. konstrukcija, Službeni list SFRJ, br. 49-
667/88;
U poglavlju 7 su obrađene smjernice za - EN 1990:2002 Eurocode 0 Osnove
armirano betonske konstrukcije u plitkim projektovanja konstrukcija;
usjecima koje mogu imati višestruku namjenu - PrEN 1991 Eurocode 1 Uticaji na
(zaštita prirode, prolazi ispod postoječih konstrukcije;
saobračajnih površina itd.). - PRen 1992 Eurocode 2 Projektovanje
betonskih konstrukcija;
U poglavlju 8 su pokazani primjeri djelimičnih - prDEN 1997 Eurocode 7 Geotehničko
ili cjelovitih prekrivanja dubokih usjeka sa projektovanje;
smjernicama za projektovanje i građenje. - EN 1537:2002 Izvođenje posebnih
geotehničkih radova – Geotehnička sidra;
Poglavlje 9 obrađuje konstrukcije – galerije - EN 206-1:2003 Beton – 1. dio –
za zaštitu prirodnih i vještačkih kosina Specifikacija, osobine, proizvodnja i
zasjeka od zasipanja puta i ugrožavanja skladnost;
saobraćaja. - Projektantska smjernica 1.2.1 Opšta
Izgradnja inžinjerskih konstrukcija u smjernica za objekte na cestama (mostovi);
otvorenim iskopima i njihovo zatrpavanje kao - Projektantska smjernica 1.2.9 Spojnice na
betonskim konstrukcijama;
RS-FB&H/3CS – DDC 433/94 Knjiga 1 - dio 3- poglavlje 5 Strana 5 od 20
Objekti u pokrivenim usjecima Smjernice za projektovanje, građenje, održavanje i nadzor na putevima

- Projektantska smjernica 1.3.1 duboko 4. KONCEPCIJE I PROJEKTOVANJE
temeljenje na šipovima i bunarima; OBJEKATA U POKRIVENIM
- Projektantska smjernica 1.3.3 Gravitacioni USJECIMA I GALERIJA
zidovi;

- Projektantska smjernica 1.3.4 Sidrene
4.1 Uvod
potporne zidove i konstrukcije.

Da bi se investitor i projektant opredjelili za

projektovanje i izgradnju objekata u
3. TUMAČENJE IZRAZA
pokrivenim usjecima ili galerija postoji više
razloga koji se mogu razvrstati u pet skupina.
Objekti u pokrivenim usjecima su - Ako su ulazni – portalni dijelovi tunela
inženjerske konstrukcije koje se grade da locirani na blagim padinama sa slabom
štite trup puta u usjecima koji se po izgradnji geološkom građom, tada je potrebno
objekta zatrpa materijalom iz iskopa. posebnim projektima sa specifičnim
rješenjima omogučiti konstruktivno i
Galerije su inženjerske konstrukcije koje štite tehnološko sigurnu izgradnju.
trup puta i saobračaj od zatrpavanja - Izgradnja kratkih tunela sa nedovoljnom
materijalom ili snjegom sa prirodnih ili visinom nadsloja može biti ekonomičnija
vještačkih kosina zasjeka. ako se primjeni postupak iskopa usjeka,
izgradnja jedne ili dvije tunelske cjevi i
Tuneli su zatvoreni objekti koji služe za zatrpavanje tunelskih cijevi po izgradnji sa
prolaz saobraćajnice kroz brdo sa iskopom u materijalom iz iskopa.
objektu površine cijevi. - Izgradnja armirano betonskih konstrukcija u
relativno plitkim usjecima sa ciljem da
Portali su ulazni i izlazni dijelovi objekta prolaz ceste ili autoceste najmanje
oblikovani skladno sa morfološko geološkim poremeti i prekine urbanizirani (izgrađeni)
uslovima lokacije i prelaza sa ceste na ili prirodni (ruralni) prostor (ambijent).
objekat. - Prekrivanje dijelova dubokih usjeka i
izgradnja armirano betonskih konstrukcija
Duboki usjek je usjek za trup puta dubine sa nasipom nad njima sa ciljem da se
veće od 10 m u prirodno ravnom ili kosom umanje posljedice prekida terena i omoguči
terenu odozgo prema dole sa istovremenom kontinuitet prirode i kretanja ljudi i životinja.
zaštitom. - Za zaštitu trupa puta i saobraćaja na putu
od aktivnog ili potencijalnog zatrpavanja sa
Zasip-nasip sa bočnih strana i nad gornjom materijalom iz prirodnih ili vještačkih kosina
pločom ili svodom a.b. konstrukcije izgrađene zasjeka planiraju se, projektuju i grade
u usjeku je zemljani ili kameniti materijal specifičke armirano betonske ili čelične
iskopan u useku koji se nasipa u slojevima uz konstrukcije koje nazivamo galerije.
propisno zbijanje.
4.2 Podloge za projektovanje objekata u
Odvodnju objekata čine odvodnja pokrivenim usjecima i galerija
površinske vode, odvodnja podzemnih voda i
odvodnja vozne površine. Osnovu za projektovanje objekata u
pokrivenim usjecima i galerija, slično kao i
Zaštita kosina usjeka su sve tehničke mjere kod mostova, prestavlja cjelina geodetskih,
koje imaju za cilj da osiguraju prirodnu geološko-geomehaničkih, hidroloških,
stabilnost kosina usjeka do izgradnje objekta vodoprivrednih, putnih, saobraćajnih,
i zasipanja. meteoroloških, prostorskih i urbanističkih
podataka lokacije za čitavo uticajno područje
Kampada je dio konstrukcije objekta između obrađivanog objekta i podloge za zaštitu
dva radna ili dilataciona spoja. prirodnog ili izgrađenog ambijenta

Za projektovanje objekata u pokrivenim
usjecima i galerija posebno su važne
geološko-geomehaničke podloge koje su
obrađene u posebnim smjernicama.
Prije projektovanja investitor mora pripremiti
projektni zadatak u kome su navedeni
razpoloživi podaci, geotehničke kategorije,
podaci koje mora pribaviti projektant i drugi
uslovi za projektovanje i izradu objekta.
Strana 6 od 20 Knjiga 1 - dio 3 - poglavlje 5 RS-FB&H/3CS – DDC 433/94
Smjernice za projektovanje, građenje, održavanje i nadzor na putevima Objekti u pokrivenim usjecima

Prikladnost, pouzdanost i ekonomičnost 4.3.2 Geotehnička kategorija 2
projektnog rješenja neposredno zavisi od
znanja, iskustva i osposobljenosti U drugu geotehničku kategoriju ubrajaju se
projektanta, tačnosti i razumjevanja terenskih konstrukcije kod kojih nisu prisutni veliki rizici,
podataka, koje mogu pribaviti samo ovlašteni izuzetno veliki i zahtjevni geotehnički uslovi i
stručnjaci za pojedina područja u stalnoj primjeri opterećenja.
saradnji sa projektantom, koji mora imati
određeno znanje i iskustva iz svih gore Objekti konstrukcije, uvrštane u ovu
navedenih interdisciplinarnih područja sa kategoriju zahtijevaju tačnost u priklupljanju
naglaskom na geologiju, geomehaniku i kvalitativnih i kvantitativnih geotehničkih
građevinske konstrukcije. podataka i rezultata geotehničkih analiza. Za
uvrštavanje ovih specifičkih objekata u višu
Detaljniji prikaz podloga za projektovanje je geotehničku kategoriju većinom su presudni
obrađen u poglavju 4 Opšte smjernice za geotehnički, a manje konstrukcijski razlozi.
projektovanje objekata na cestama (mostova)
PS 1.2.1. U ovu kategoriju ubrajaju se konstrukcije u
usjecima dubine 15-20 m sa sidrima ili bez
4.3 Geotehnička zahtjevnost lokacije njih na ravninskim ili padinskim lokacijama
objekta bez izrazitih diskontinuiteta na kojima nema
aktivnih, mirujućih, fosilnih i potencijalnih
Kategorija geotehničke zahtjevnosti je klizišta većih dimenzija i dubina iznad 5 m.
značajna za određivanje obsega istraživanja, Za dokazivanje stabilnosti i graničnih stanja
ocjenu prikladnosti konstrukcije i predviđene upotrebljavaju se odgovarajući standardni
tehnologije izvođenja, procjenu troškova, postupci i računski programi.
izbor projektanata i izvođača objekata.
Zahtjevnost zavisi od stepena rizika pri 4.3.3 Geotehnička kategorija 3
izvođenju radova, vrste tla te posljedica,
grešaka kod projektovanja i izvođenja. U geotehničko najzahtjevniju kategoriju
konstrukcija spadaju projekti, koji prestavljaju
Kategorija geotehničke zahtijevnosti mora se objekte sa izrazito velikim rizikom i posebnim
odrediti prije početka projektovanja. U zahtjevima. Ova kategorija najčešće se
slijedečim fazama investiranog procesa može primjenjuje u izrazito teškim terenskim i
se promijeniti najviše za jednu kategoriju. geološko-geomehanskim prilikama.

Eurocode 7: Geotehničko projektovanje Kod raspoređivanja objekata u ovu kategoriju
predviđa tri kategorije geotehničke mora se uzeti u obzir:
zahtijevnosti: - rizike povezane sa ugroženošću sigurnosti
ljudi i života,
4.3.1 Geotehnička kategorija 1 - rizike povezane sa velikim privrednim
posljedicama,
U prvu geotehničku kategoriju ubrajaju se - rizike radi smanjenja pouzdanosti geološko
male i jednostavne konstrukcije kada iskopi u geomehaničkih projektnih podataka,
plitkim stabilnim usjecima ne ugrožavaju - rizike povezane sa pouzdanošću
stabilnost kosina usjeka dodatnih deformacija projektnog rješenja kada pouzdanost
i prekoračenja graničnih stanja susjednih konstrukcije zavisi od djelovanja drenažnih
objekata, infrastrukture, pojave globalne sistema i kada se pouzdanost rješenja ne
nestabilnosti padine itd. može u potpunosti dokazati sa
geomehaničkim analizama i proračunima,
Kategorizacija potpornih konstrukcija u prvu - rizike radi izrazitog stepena seizmičke
kategoriju dozvoljava se samo kada za ugroženosti.
stvarna temeljna tla postoje dokumentovana
iskustva, koja dokazuju da su potrebni U poređenju sa 1. in 2. kategorijom, objekti iz
postupci za projektovanje i izvođenje 3. kategorije se razlikuju po obimu, kvalitetu i
predviđenih radova toliko jednostavni da se kvantitetu ispitivanja te po primjenjenim
dozvoljava upotreba iskustvenih metoda. metodama za geotehničke analize kao što su
nelinearne i vremenski zavisne računske
U ovu kategoriju ne mogu se uvrstiti iskopi modele, te sa osmatranjem izgradnje i sa
usjeka i objekti u zonama aktivnih, mirujućih i sprovođenjem unaprijed planiranih mjera.
potencijalnih klizišta.

RS-FB&H/3CS – DDC 433/94 Knjiga 1 - dio 3- poglavlje 5 Strana 7 od 20
Objekti u pokrivenim usjecima Smjernice za projektovanje, građenje, održavanje i nadzor na putevima

Kod konstrukcija, koje su uključene u najvišu Projekat izvedenih radova (PIR) je projekat
kategoriju geotehničke zahtjevnosti treba za izvođenje dopunjen sa prikazom svih
organizovati praćenje (monitoring) radova na eventualnim promjenama u svim
konstrukcije i tla u uticajnom području u toku i dijelovima projekta za izvođenje koje su
nakon završetka radova. nastale u toku izgradnje.

4.4 Projektovanje objekata u pokrivenim Projekat za održavanje i eksploataciju je skup
usjecima i galerija materijala, nacrta i teksta u obliku garancija,
potvrda, sadržaja, šema, upustava i dr. Koji
Investitor skupa sa projektantom učestvuje u omogućava pravilnu eksploataciju i
programiranju, izradi i interpretaciji podloga održavanje izgrađenog objekta.
za projektovanje prilagođenih fazi projekta.
Zavisno od prirode objekta ističemo 4.5 Geostatična analiza objektov u
posebnau važnost geološko-geomehaničkih pokrivenim usjecima i galerija.
podloga.
Geostatička analiza armirano betonskih
Projektna dokumentacija za objekte u konstrukcija u pokrivenim usjecima i galerija
pokrivenim usjecima i galerije obuhvata isto je vrlo specifična i zavisi od oblika i dimenzija
kao i kod mostova: konstrukcija, odnosa konstrukcije prema
- idejne dispozicije morfologiji prirodnog ili uveštačkog terena,
- idejni projekat (IP) geološko geotehničkih osobina terena i
- projekat za dobivanje građevinske dozvole tehnologije i faza izgradnje.
(PGD)
- projekat za licitaciju – raspis (PZR) Dokaz pouzdanosti konstrukcije je samostalni
- projekat za izvođenje (izgradnju) (PZI). dio sadržaja idejnog projekta i projekta za
dobivanje građevinske dozvole.
Idejna dispozicija definira bistvene
dispozicione karakteristike namjeravane Dokaz se oslanja na rezultate geološko-
izgradnje u više varijanti. geomehanička ispitivanja geomehaničkih
osobina tla, te prostorsko-urbanističke,
Idejni projekti su osnovni nacrti na osnovu saobraćajne, geodetske, putne, hidrološko-
kojih je investitoru omogućeno donošenje hidrotehničke, meteorološko-klimatske i
odluke za prihvatanje najbolje varijante seizmološke podatke.
objekta koji namjerava graditi. Pojam pouzdanosti uključuje sigurnost,
upotrebljivost i trajnost konstrukcija.
Projekat za dobivanje građevinske dozvole
(PGD) je sistematično uređen sadržaj takvih Potrebna pouzdanost konstrukcija mora se
nacrta, na osnovi kojih nadležni organ može dokazati za privremene, stalne i izvanredne
donijeti odluku o izdavanju građevinske projektne situacije, koje nastaju u toku
dozvole. izgradnje i upotrebe konstrukcije.

Projekat za licitaciju – raspis (PZR) je Kod geostatičke analize konstrukcija treba
sistematično uređen sadržaj na osnovu kojih obraditi slijedeće projektne situacije:
ponuđač može ponuditi realnu cijenu i rok a • projektna situacija početnog stanja padine,
investitor može odabrati najpovoljnijeg postojećih objekata i infrastrukture u
izvođača. uticajnom području prije izvođenja
građevinskih radova;
Projekat za izvođenje (PZI) je projekat • tehnološke projektne situacije koje mogu
dopunjen sa detaljnim (armaturnim, sadržavati: izgradnju prilaznih puteva,
kablovskim i radioničkim) nacrtima i nacrtima radnih platoa, iskope građevinskih jama i
opreme objekata na osnovu kojih se mogu radne faze izvođenja sidrenog zida;
izvoditi radovi prema uslovima iz građevinske • projektne situacije trajne eksploatacije
dozvole. objekta u predviđenom životnom trajanju,
• seizmičke i izvanredne projektne situacije.
Za objekte u pokrivenim usjecima i galerije
isto kao i za mostove i druge inženjerske Kod upotrebe zahtjevnijih mehaničkih modela
konstrukcije izrađuje se tehnička tla i konstrukcija može se, sa simuliranjem
dokumentacija koju čine: pojedinih faza građenja, postepeno analizirati
- projekat izvedenih radova (PIR), više projektnih situacija uz istovremeno
- projekat za održavanje i eksploataciju (PO). dokazivanje svih graničnih stanja nosivosti i
upotrebljivosti.
Strana 8 od 20 Knjiga 1 - dio 3 - poglavlje 5 RS-FB&H/3CS – DDC 433/94
Smjernice za projektovanje, građenje, održavanje i nadzor na putevima Objekti u pokrivenim usjecima

Po prEN 1997-1:2001 razlikuju se slijedeća Kod potpornih konstrukcija sa graničnim
granična stanja: stanjem STR dokazuje se dovoljna nosivost
• gubitak globalne stabilnosti mase presjeka konstruktivnih elemenata na
temeljnog tla zajedno sa potporama djelovanje opterećenja zatezanja pritiska,
konstrukcije, koja prouzrokuje znatna savijanja i torzije te kombinacije navedenih
pomjeranja tla radi djelovanja napona na uticaja.
smicanje, slijeganja, vibracije ili podizanja,
oštećenja ili smanjenja upotrebljivosti Granično stanje UPL obrađuje rušenje tla i/ili
susjednih ili postojećih objekata, konstrukcije radi narušene ravnoteže
saobraćajnica i druge infrastrukture; vertikalnih sila u slučajevima kod kojih
• unutrašnje rušenje ili prekoračene odpornost tla ima mali uticaj.
deformacije pojedinih elemenata
konstrukcije (STR); Kod AB konstrukcija u pokrivenim usjecima i
• rušenje ili prekoračenje deformacija tla kod galerija treba obraditi granično stanje
primjera kod kojih je odpornost tla odnosno upotrebljivosti za privremene i trajne
stijenske mase najvažnija kod projektne situacije. Granična stanja se, prije
uspostavljanja potrebnih odpora (GEO); svega odnose, na deformacije konstrukcije i
• gubitak ravnoteže geotehničkih tla, te drugih objekata i infrastrukture na
konstrukcija ili tla radi podizanja koga uticajnom području konstrukcije.
prouzrokuju pritisci vode (UPL);
Kod izbora odgovarajućih metoda za Za zahtjevnije elemente betonskih
dokazivanje graničnih stanja globalne konstrukcija treba dokazati granična stanja
stabilnosti potrebno je uzeti u obzir: pukotina sa posebnim utemeljenjem
slojevitost padine, pojavljivanje i smjerove očekivanih događaja na nedostupnim
diskontinuiteta, procjeđivanja podzemne mjestima te na području predviđenih radnih
vode, porne pritiske. spojnica.
Granično stanje GEO obrađuje opasnost
rušenja ili prekomjernih deformacija tla kod 4.6 Slobodni profili u pokrivenim usjecima
kojih je, pri obezbjeđivanju odpora, najvažnija i galerijama
odpornost tla i stijenske mase.
Kod konstrukcija granično stanje GEO po Slobodni profil ceste u pokrivenim usjecima i
pravilu obrađuje: nosivost temeljnog tla, galerijama je prostor iznad saobraćajnog
određivanje pritiska tla (pritisaka i aktivnih profila i uz njega tj. saobraćajni profil uvečan
otpora na konstrukcije. za sigurnosnu visinu i širinu. Slobodni profil u
Granično stanje STR obrađuje unutrašnje pokrivenim usjecima i galerijama je identičan
rušenje ili prekomjerne deformacije elementa slobodnom profilu u tunelima i prikazan je na
konstrukcije zajedno sa temeljima, šipovima slici 4.1.
i zidovima kod kojih za dokazivanje nosivosti
preovlađuje odpornost materijala
konstrukcija.

Slika 4.1: Slobodni profil u pokritim usjecima i galerijama

Visina slobodnog profila je 4,70. Širina je su denivelisani za 15 cm iznad kolovoza
jednaka širini kolovoza sa dodatkom staza za ceste.
održavanje širine 0,85 m na visini 2,0 m koji
RS-FB&H/3CS – DDC 433/94 Knjiga 1 - dio 3- poglavlje 5 Strana 9 od 20
Objekti u pokrivenim usjecima Smjernice za projektovanje, građenje, održavanje i nadzor na putevima

5. OBJEKTI U POKRIVENIM estetskog oblikovanja ceste. Kosine takvih
USJECIMA NA PORTALIMA ILI usjeka moraju biti globalno i lokalno
CIJELOJ DUŽINI KRATKIH stabilne i zaštićene od padanja materijala
na cestu i moraju biti stvoreni uslovi za
TUNELA
njihovo održavanje.

- Ako se usjeci za pristup tunelu grade u
- Kada su ulazni dijelovi tunela na čeonim
geološki slabim tlima gdje je sa potpornim
stranama masivnih brda koji su izgrađeni
zidovima teško i neekonomično a često i
od kamenitih materijala sa tanjim
neizvodljivo na ručevitim tlima obezbjediti
površinskim slojem nevezanih materijala
potrebnu stabilnost tada se moraju prije
iskop za tunelsku cijev i betoniranje počinje
izrade usjeka izvesti zaštitne konstrukcije
odmah od portala. Projektovanje i izgradnja
po principima gradnje metroa.
tunela je obrađena u posebnoj smjernici,
- Zaštitne konstrukcije su obično zaštitne
koja samo u jednoj kratkoj tački 7.5.3
pune ili diskontinualne armirano betonske
govori o objektima u pokrivenim usjecima.
stijene u vidu dijafragmi ili diskontinualne
- Ako su ulazni dijelovi tunela na relativno
stijene izvedene od šipova Φ 100 – Φ 150
blagim padinama sa slabijom geološkom
sa ili bez sidranja u zaleđe ili razupiranja u
građom sa čeone ili bočnih strana tada nije
vidu greda ili u vidu svodova.
moguće odmah od početka tunela vršiti
- Na slici 5.1 prikazan je relativno
iskop i graditi tunelsku cijev po tehnologiji
jednostavan način zaštite usjeka za
predviđenoj za ostali dio tunela.
tunelsku cijev sa bušenim šipovima
- Zavisno od prirodnog ili urbanog ambijenta
dijametra 100-150 cm razmaka od 2,0-3,0
i od geološke građe terena veliki broj
m sidranih 5,0 m pod podnožnim svodom
usjeka posebno u kamenitim vezanim
bez vezne grede i sidara na vrhu. Konzolni
materijalima pred ulazima u tunele ostaje
šipovi sidrani u tlo preuzimaju sile od
trajno nepokriven pod uslovom da je to
potiska tla.
prihvatljivo u pogledu zaštite prirode i

Slika 5.1

Strana 10 od 20 Knjiga 1 - dio 3 - poglavlje 5 RS-FB&H/3CS – DDC 433/94