Siyasal Düşünceler Tarihi: Tarihöncesinde İlkçağda, Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Düşünüş Bilim ve Sanat

378 Pages·1995·8.235 MB·Turkish

by  Alaeddin Şenel

ALÂEDDİN ŞENEL
Siyasal Düşünceler
Tarihi
Tarihöncesinde İlkçağda Ortaçağda ve Yeniçağda
Toplum ve Siyasal Düşünüş
Bilim ve____
Alâeddin Şenel, 1941 'de Kütahya’da dünyaya
getirildi. Kütahya Lisesi'ni bitirdi. A.Ü.
SBFde lisans, aynı kurumda doktora yaptı.
1971 ’de "Eski Yunanda Eşitlik ve Eşitsizlik
Üstüne" başlıklı doktora tezini verdi.
!974'de. İngiltere'de Hull Üniversitesi'nde bir
yıl doçentlik tezi ile ilgili çalışmalar yaptı.
SBFde Siyasal Düşünceler Tarihi. Çağdaş
Siyasal Akımlar, ideoloji derslerini okuttu.
Siyasal Düşünceler Tarihi adlı ders kitabı
I982'de basıldı.
1982 yılında YÖK'ü ve 1402 uygulamalarını
protesto ederek üniversiteden ayrıldı. On
yıl süreyle yaşamını çevirilerle kazandı. Bu
sırada E. McNall Bums. Çağdaş Siyasal
Düşünceler (1984) E. McNeill, Dünya
Tarihi (1984) A. Walicki, Rus Düşünce
Tarihi (1987): H. Frankfort, Uygarlığın
Doğuşu (1989) S. H. Hooke, Ortadoğu
Mitolojisi (1991): Claessen ve Skalnik, Erken
Devlet (1993) V. P. Alekseyev, İnsan
Türünün Kökeni ve Gelişimi (1993) gibi
önemli yapıtları Türkçe’ye kazandırdı. G.
Childe, Tarihte Neler Oldu (1974) F.
Oppenheimer, Devlet (1984) B. Moore.
Diktatörlüğün ve Demokrasinin Toplumsal
Kökenleri (1989) E. J. Hobsbatvm, Devrim
Çağı (1989) adlı ortak çevirilere de imzasını attı.
1992 yılında A.Ü. SBF’ne dönen yazarın,
Irk ve Irkçılık Düşüncesi (1984) adlı bir
araştırması ile Adam Şenel adıyla basılan
Teleandregeııos Ütopyasında Evlilik Hayatı
(1968) ve Ozmos Kronos (1983) adlı
iki ütopya denemesi bulunmaktadır.
Kaynakça Notu:
Alâeddin Şenel, Siyasal Düşünceler Tarihi,
Tarihöncesinde İlkçağda Ortaçağda ve Yeniçağda
Toplum ve Siyasal Düşünüş (4. Kısaltılmış Basım)
Ankara, 1995, Bilim ve Sanat Yayınları, 372 s.
alâeddin şenel
SİYASAL
DÜŞÜNCELER TARİHİ
tarihöncesinde İlkçağda
ortaçağda ve yeniçağda
toplum ve siyasal düşünüş
Kısaltılmış Basım
9
* *
BİLİM VE SANAT
BİLİM VE SANAT YAYINLARI
© Alâeddin Şenel & Bilim ve Sanat Yayınlan
Birinci Basım: SBF Yayınlan, Ankara 1982
İkinci Basım: Teori Yayınlan, Ankara 1985
Üçüncü Basım: V Yayınlan, Ankara 1991
Dördüncü Basım: Bilim ve Sanat Yayınlan, Ankara 1995
Kapak Resmi:
Raphael'in "Atina Okulu" tablosu
Yazann Fotoğrafı:
Ahmet Makal'ın objektifinden
Kapak Tasanmı: Ümit Öğmel
ISBN: 975-7298-02-6
Baskı: Feryal Matbaacılık
BİLİM VE SANAT YAYINLARI Konur Sokak No. 17/6 Kızılay-Ankara Tel: [phone]
KISALTILMIŞ ÜÇÜNCÜ BASKIYA KISA ÖNSÖZ
Birinci baskıya "Önsöz"de sözünü ettiğim "2547 sayılı Yükseköğ­
retim Kanunu'nun getirdiği belirsizlikler" beklendiği gibi "olumsuz­
luklar" biçimine dönüşünce, on dokuz yıl çalıştığım SBFden istifa et­
tim. Böyle bir zorunluluk duymadan SBFde çalışmamı sürdürüp kita­
bımı, üzerinde bir beş yıl daha çalışıp geliştirmeyi isterdim. Aynlma-
saydım YÖK düzeninde bu işi yapacak ortamı ve zamanı bulamayacak­
tım. Dışarıda da bulamadım. Yaşamımı çeviriler yaparak kazanma yolu­
nu seçmem, bu tür çalışmalara olanak vermedi. Böylece, bilimsel ça­
lışmanın, öteki koşullan yanı sıra, "geçim güvencesi" olmadan gerçek­
leştirilemeyeceğini kendi yaşam somutumda da kavrama fırsatım bul­
muş oldum.
Sözünü ettiğim olumsuz koşulların kitabım bakımından sonucu
ise, 1980 noktasında pineklemesi, hatta daha geri noktalara çekilmesi
oldu. Birinci baskıya "Önsöz"de öğrencilerin, meslekdaşlann ve genel
okuyucunun uyan ve düzeltme biçimindeki yardımlannı dilememe kar­
şın, geçen süre içinde gelen tek uyarı, kitabın eksiklikleri değil, sayfa
sayısı bakımından "fazlalıklan" üzerineydi.
Yayıncım da yapıtın yaşama şansının, boyutlannın ve sayfa sayı­
sının küçültülmesine bağlı olduğunu söyleyince, bazı malzemeyi, is­
temeye istemeye, bir safra gibi atmak durumunda kaldım. Bu durumun,
özel koşullanmdan çok, bilim ve düşünce dünyamızda "bir bardakta ko­
parılan fırtına" koşullarını yansıttığını sanıyorum. Fırtınanın en az saf­
ra atılarak en az hasarla atlatılması dileğiyle.
Ankara, 1990
İ Ç İ N D E K İ L E R
sayfa
İlkel topluluk ve düşünüş 13-35
ı. İlkel topluluk döneminde
İNSANLIK TARİHİNİN ANA ÇlZGÎLERl 13-24
A. Biyolojik Evrimden Toplumsal Evrime 14
B. Eskitaş Çağında insanın Yaşamı 15
C. Ortataş Çağında insanın Yaşamı 18
D. Yetıitaş Çağında insanın Yaşamı 20
2. ilkel topluluğun düşünce biçimi 24-35
A. Eskitaş Çağında insanın Düşünüşü 24
B. Ortaîaş Çağında İnsanın Düşiinüşu 30
C. Yenitaş Çağında İnsanın Düşünüşü 32
İlkel topluluktan uygar topluma
GEÇİŞ VE UYGARLIĞIN YAYILMASI 37-51
ı. İlkel topluluktan uygar topluma geçîş 3745
A. İlk Uygar Toplumun Doğuşu 38
B. Toplumsal işbölümü 42
2. UYGARLIĞIN YAYILMASI 45-51
A. Kent Devletinde İç Gelişmeler 46
B. Ticari ve Düşünsel Etkilemeyle Yayılışı 47
C. Savaş Teknolojisindeki Gdişmelerie Yayılışı 48
D. Üretim Teknolojisindeki Gelişmelerle Yayılışı 50
E. Uygarlığın Etkisiyle Göçebe Topluluklarda Toplumsal
ve Siyasal Farklılaşma Eğilimleri 51
III. YUNAN ÖNCESİ UYGARLIKLARDA TOPLUMSAL
gelişmeler, dinsel ve siyasal düşünüş 53-79
1. MEZOPOTAMYA'DA ANADOLU'DA MISIR'DA
GlRlTTE TOPLUMSAL VE SİYASAL GELİŞMELER 53-60
A. Mezopotamya'da ve Anadolu'da Toplumsal Gelişmeler 54
B. Mısır'da Toplumsal ve Siyasal Gelişmeler 56
C. Anadolu'da Toplumsal ve Siyasal Gelişmeler 58
D. Girit'te Toplumsal ve Siyasal Gelişmeler 59
2. MEZOPOTAMYA'DA MISIR'DA ANADOLU'DA
DİNSEL VE SİYASAL DÜŞÜNÜŞ 60-79
A. Ük Uygarlıklarda Düşünüş 60
B. İlk Uygarlıklarda Siyasal Düşünüş 67
a Mezopotamya'dan Siyasal Düşünüş Örnekleri 67
b. Mısır'dan Siyasal Düşünüş Örnekleri 73
c Anadolu'dan Siyasal Düşünüş Örnekleri 78
IV. YUNAN'IN ÇAĞDAŞI UYGARLIKLARDA
TOPLUMSAL GELİŞMELER SİYASAL DÜŞÜNÜŞ 81-107
1. IRANDA HİNDİSTAN'DA ÇİN'DE
İBRANİLER'DE TOPLUMSAL GELİŞMELER 81-93
A. İran'da Toplumsal ve Siyasal Gelişmeler 81
B. Hindistan'da Toplumsal ve Siyasal Gelişmeler 84
C. Çin'de Toplumsal ve Siyasal Gelişmeler 86
D. -İbraniler'de Toplumsal Siyasal Dinsel Gelişmeler 88
2. İRAN'DA HİNDlSTANDA ÇİN'DE DİNSEL VE
siyasal düşünüş 93-107
A. İran'da Dinsel ve Siyasal Düşünüş 93
B. Hindistan'da Dinsel ve Siyasal Düşünüş 98
C. Çin'de Dinsel ve Siyasal Düşünüş 103
V. ESKİ YUNAN'DA TOPLUM VE
SİYASAL DÜŞÜNÜŞ 109-184
1. ESKİ YUNAN'DA TOPLUMSAL GELİŞMELER 109-122
A. Kahramanlık Çağında Toplumsal Düşünsel Gelişmeler 110
B. Kent Devletinin Kuruluşu ve Etkisi 113
C. Spaıta'da Toplumsal Siyasal Düşünsel Gelişmeler 114
D. Atina'da Toplumsal ve Siyasal Gelişmeler 115
2. ESKİ YUNAN'DA SİYASAL DÜŞÜNÜŞ 123
A. Mitolojik Düşünüşten Felsefi Düşünüşe Geçiş 123
B. Felsefi Düşünüş 124
Herakleitos, 125; Demokritos, 127; Pythagoras, 128.
C. Eski Yunan'ın Felsefe Okullarında Siyasal Düşünüş 129
Sofistler, 130; Protagoras, 131; Öteki Sofistler, 132;
Sokrates, 133; Kynikler, 135; Antisthenes, 136;
Diogenes, 137; Perikles, 138; Platon, 140;
Aristoteles, 163; Epikuroscular, 178; Stoacılar, 180;
İskenderiye Okulu, 183.
IV. ROMA'DA TOPLUM VE SİYASAL DÜŞÜNÜŞ 185-205
1. ROMA'DA EKONOMİK TOPLUMSAL SİYASAL
GELİŞMELER 185-191
A. Roma Tarihinin Dönemleri 186
B. Köle AyaklanmalanSımfSavaşlan Diktatörlük 190
2. ROMA’DA SİYASAL DÜŞÜNÜŞ 191-205
Polybios, 191; Cicero, 195; Seneca, 199;
Roma Hukukçulan, 204.
VII. ORTAÇAĞ LATİN DÜNYASINDA TOPLUM VE
SİYASAL DÜŞÜNÜŞ 207-263
1. LATİN DÜNYASINDA EKONOMİK
TOPLUMSAL SİYASAL GELİŞMELER 208-230
A. Feodal Topluma Geçiş 208
B. Feodal Örgütleniş 214
C. Toplumsal ve Siyasal Gelişmeler 218
2. LATİN DÜNYASINDA SİYASAL DÜŞÜNÜŞ 230-263
A. Ortaçağda Dinci Düşünüşün Egemenliği 230
B. Ortaçağ Siyasal Düşünüşün Kaynaklan 230
C. Erkin Kaynağı Hakkında İki Karşıt Kuram 231
D. Kitab-ı Mukaddesteki Siyasal Düşünceler 232
İsa, 233; Paulus, 235.
E 5. Yüzyıla Kadar Hıristiyan Siyasal Düşünüşü 237
Sl Ambrossius, 238; St. Augustinus, 239;
Sl Eusebius, 246; St. Chrysostom, 246.
F. 5-10. Yüzyıllarda Hıristiyan Siyasal Düşünüşü 247
Sahte Dionysos, 247; Gelasius, 248; Gregorius, 248.
G. 10-15. Yüzyıllarda Hıristiyan Siyasal Düşünüşü 249
İbnriişdcülük, 250; Realist-Nominalist tartışması, 250;
Salisburyli John, 252; Sl Thomas, 255;
Parisli John, 261; Baıtolus, 262.
BİZANS'TA TOPLUMSAL GELİŞMELER
SİYASAL DÜŞÜNÜŞ 265-273
A. Bizans'ın Latin Dünyasından Faildi Yanlan 265
B. Bizans'da Toplumsal ve Siyasal Gelişmeler 267
C. Bizans Siyasal Düşünüşü 271