SİNEMADA ffEDîNCî Adam PDF
Preview SİNEMADA ffEDîNCî Adam
Dr. Oğuz Makal SİNEMADA ffEDîNCî A dam TÜRK SİNEMASINDA İÇ VE DIŞ GÖÇ OLAYI Sinemada Yedinci Adam Kapak Tasarımı: Mehmet Aslan Baskı ve Cilt: Marş Matbaası Birinci Bastrri, Ekim 1987 Dr. Oğuz MAKAL SİNEMADA YEDİNCİ ADAM Türk Sinemasında Iç ve Dış Göç Olayı İçindekiler önsöz GlRİŞ Sinema ve Toplum İlişkileri 1- Türkiye’de Sinema a- Muhsin Ertuğrul’Un etkisinde sinema b- Geçiş çağı c- Sinemacılar çağı - d- İşleyim Ortamı e- Umut filminin etkileri f- Seks filmlerinin yaygınlaşması g- Sansür gerçeği h- Göç kültürü: Arabesk i- Gençler işbaşında BİRİNCİ BÖLÜM: TÜRK SİNEMASINDA İÇ GÖÇ KONUSUNUN İŞLENMESİ j- İÇ GÖÇ GERÇEĞİ 28 II- İÇ GÖÇÜ KONU EDİNEN FİLMLER V Gurbet Kuşları 30 i Bitmeyen Yol 34 lS-'Fatma Bacı 38 >- Gelta * . 40 püğöfrt.^ '^j. 42 - - Sultan " , 46 İ- Altın Şehir \ 48 fi At V:: $ ' 51 I I Bir Avuç Cennet 52 ¡KİNCİ BÖLÜM: TÜRK SİNEMASINDA DIŞ İDÖÇ KONUSUNUN İŞLENMESİ |[-DIŞ GÖÇ GERÇEĞİ 54 I \ Türkiye’den Dışa Göç \ - 55 I 5ki Dış göçün anlamı a- Dış göçün sanatta yansımaları 1°) Federal Almanya Edebiyatında Türk İşçisi 2°) Türk edebiyatında dış göç yansımaları 3°) Alman dilinde edebiyat yapabilen Türk yazarları kuşağının doğması - I- DIŞ GÖÇÜ KONU EDİNEN FİLMLER I Dönüş ' 59 I î- Alrnanyalı Yârim 62 D- El Kapısı 64 I)- Otobüs 65 I i- Şirin’in Düğünü 71 I STurda 74 76 Ğ- Almanya Acı Vatan 81 H- Göl Haşan 83 I- Metin 86 t- Karakafa 87 J- Komşumuz Balta Ailesi 90 K' Kardeş Kanı 93 L- Melek Dönüyor 971 M- Ölmez Ağacı N- En Alttakiler 99 O- 40 Metrekare Almanya 102 GENEL DEĞERLENDİRME |0İ KAYNAKÇA 107 ÖNSÖZ Bıı inceleme, Türk Sinemasının tarihsel süreci içinde iç ve dış göçü konu edinen filmlerin başlıcalarmt, bu olaya yaklaşım tarzıyla ortaya çıkarabilmek amacıyla yapılmıştır. Sinemanın, insan yaşamını her türlü özelliğiyle ve sosyal çevresiyle konu edinebileceği bilinen ve örnekleriyle ortaya konmuş bir gerçektir. Dünya si nemasında bu kapsamda arlı hemen anımsanacak birçok filrn örneği çıkmış, îüık Sineması da zaman zaman yurt içinde ve dışında yankı uyandıran film ler sunabilmiştir. Bu kitapta, Türk toplumsal yaşamının son çeyrek yüzyılının en etkili ve dinamik olaylarından olan kentlere ve yurt dışına göç olayının sinemada yansılan konu edilmekte ve araştırılmaktadır. İncelemede filmlerin bu amaç çerçevesinde çözümlenmesine ağırlık veril miştir. "Sinema sanatının bilimsel-sanatsal düzeyde ciddi biçimde araştırılması- incelenmeşinde önemli çabaları olan Sayın Nijat Özöne, hocam Prof. Dr. Jıır. Âlim Ş Onarana, Atilla Dorsay'a. Burçak Evrene. Sungu Çapana, artık ara mızda bulunmayan Nezih Coş’a, Erman Şener’e, Dr. Oğuz Adanıra ve ana- madığım diğer sinema dçstlarına teşekkür borçluyum... Dr. Oğuz MAKAL giriş SİNEMA VE TOPLUM İLİŞKİLERİ Sinema, kısa fakat ürünleriyle giderek zenginleşen tarihinde “günümüzün bireysel uygarlığının başlangıcından bu yana kitle için sanat yapma yolunda atılan ilk adım”(l), ilgi çekiciliğini anlatı özelliği ve oluşturduğu görsel etkiyle sağlamaktadır. Sinema ve toplum ilişkileri üzerine bir çalışmasında Annie Goldmann “içinde yaşadığımız toplumda sinemanın öncelikli bir yere sahip olduğu yadsınamaz. Sahip olduğu yaygınlık gücüyle ve yığınlar üzerindeki etki gücü, onun, şim diye kadar bilinen iletim araçlarının en önemlilerinden biri olmasına neden dir”^) düşüncesine varmaktadır. Başlangıçta sinema -Almanlar Theater des Kleines Mannes, sıradan insa nın tiyatrosu diyorlardı- bir halk tiyatrosu olarak görülüyor, sinema denilen bu şaşırtıcı etkinliğe ilk sahip çıkanlar da onun ekonomik yönünü kavrayan lar oluyordu. Hızla gelişen sinema sanayii, artan izleyici yığınlarının hoşuna gidecek filmleri durmaksızın pazara sürmek, milyonlarca izleyiciyi ilgilendire cek öyküleri bulmak zorunda kalmıştı. Ünlü adlar taşıyan, öyküsel nitelikleri sınanmış klasik ya da piyasa işi romanlar (oyunlar da) beyaz perdeye kısa zamanda birkaç kez aktarılmıştır. Bu arada daha ileri görüşlü yapımcılar, si nemayı bir anlatım aracr olarak görmeye başlayan sinemacılar, daha güncel konulara, bu alanda daha yeni şeyler yapmak çabasıyla yöneldiler. (!) Arnold Hauser, Sanatın Toplumsal Tarihi, Tiirkçesi: Yıldız Gölönii, İstanbul, Remzi Kitabevi, 1984, s.42l. (2) Annie Goldmann, Cinemaet Sociefe' Moderne, Paris, Editions Denoel/Gontlıi- er, 1974, s. 13. 8 Bu gelişmenin benzeri ülkemizde de kendini göstermiş, ancak sinemayı bir dil olarak gören çabalar 1950’li yıllarda; toplum sorunlarıyla ilgilenen ilk cid di girişimler 60’lı yıllarda ortaya çıkabilmiştir. Sinemanın estetik/biçim sorun ları bir yana, kişi/toplum/çevre konusundaki bilgilerimize getirdiği yenilik ve katkı aynı yıllarda edebiyat, hatta tiyatronun getirdiklerinin yanında oldukça düşük düzeyde kalmaktadır, görüşü ileri sürülebilir. Sinemanın görmek çözümlemek yolundaki güçlü isteğine tanıklık, sanat çının kendini (insanı) çevreleyen gerçeğe duyduğu ilgi (.Japon yönetmen Akira Kurosavva’nın “savaştan sonra Japonya üzerine söylenecek öylesine çok şe yim vardı, öylesine doluydum ki! O zaman benim için tek anlatım aracı ger çekçilikti”(3) sözlerini anımsatırcasına) artmaya başlamıştır “Yeni Gerçekçilik“ adıyla bilinen sinema akımının ortaya çıktığı İtalya örneğinde olduğunca, si nemacılarımız üzerinde önce en büyük etkiyi gerçekçi edebiyat ürünleri gös terecek, ancak sinema sanatı “tüm sanatları bünyesinde toplayan bir sanat’’ olabilmesi ve bir “dil” olması nedeniyle bu etkiyi sadece edebiyatla sınırlama mak gerekecektir. Örneğin, Yeni Gerçekçi sinema akımının öncü yönetmen lerinden Viscontİ gerideki birçok etkinin yanı sıra, belirleyici asıl etkiyi şöyle belirtir: “Ben kendi adıma Fransız gerçekçiliğinin etkisi altındaydım. Belirli film üslûplarının etkisinde: Renoir, Duvivier, Carne gibi.’’(4) Diğer yanda Brezilya’da ortaya çıkan ünlü sinema akımı Cinema Novo'cu ların ısrarlı olarak bir anlatım dili arayışı gibi, “halka gerçekten ulaşmak ve halkı etkileyebilmek için toplurnsal-siyasal-ekonomik öğelere bağlı”(5) bir an latım dili arayışı çabası içindedir bu sinemacılar. Her dönemde az sayıda si nema sanatçısı, bu sanata sorumluluğunun bilincindeki yönetmenlerden biri olan Erden Kıral’ın sözleriyle “sinema sanatına, gerçeklere, toplumsal sorun lara ters düşmemek için çırpınıyor, ama koşullar onları yolundan çevirmeye zorluyor”(6) olsa da, adından söz edilecek örnekleri ortaya koyabiliyor. Türk sineması iyi örnekleriyle varlığından söz ettirebiliyor. (3) Akira Kurosawa, "Sinema Üzerine Düşünceler", Tiirk Dili Sinema özel Sayısı, Çili X VU, Sayı 196, Ankara, s.436 (4) Giuseppe Cerrara, Lu elti no Visconli, Editions Sentiers, Paris, 1970, s. 122. (5) 'Glaııbeer Roclia, "Yeni Sinema ve Yaratmanın Serüveni”, Yeni Sinema Dergisi. Sayı 21-22-23, 1968, s.45 (6) Erden Kıral ile konuşma, Milliyet, 24 Aralık 1982 q
Description:The list of books you might like
