Sigeberti Gemblacensis monachi opera omnia = accedit chronicon Polonorum auctore anonymo ... : acc. Jacques-Paul Migne.

634 Pages·1854·71.75 MB·Italian

by  Migne

HARVARD COLLEGE
LIBRARY
FROM THB BBQUEST OF
JAMES WALKER
(Classof 1814)
President of Harvard College
"PtofeKnoe being gtaam to wnb in the IntrilactMl
and Moral Sdenoes"

l
i
PATROLOGLE
C U R S US C O M P L E T US
6IVR
BIBLIOTHBCA UN1VBR8ALIS, INTBGRA, UNIFORM18» COMMODA» OfiCONOMICA,
OMNIUM 88. PATRUTi, DOCTORUM SCRIPTORUMQUE HCCLESIASTICORUM
QUl
AB M VO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUNT;
REGUSIO CHROIfOLOGlCA
OMNIUM QUJE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICffi TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA
ECCLESliE SiECULA,
JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER 8E CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS,
PERQUAM DILIGENTBR CA8TIGATA;
D1SSERTATIONIBU8, COMMENTARU8 LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ;
OMNIBUS OPERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUA TRIBUS NOV1S81MIS 8JECCLIS DEBENTUR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTAJ
INDICIBUS PARTICULARIBU8 ANALYTICI8, 61NGUL0S 8IVB TOMOB, 8IVE AUCTORB8 ALICUJUS MOMENTI
6UBSEQUENTIBU8, DONATA;
CAPITUU8 INTRA IPSUM TEXTUM RITE D18POSITIS, NECNON ET TITULI8 8INGULARUM PAGINARUM MAR6INEM
SUPBRIORBM DIST1NGUENT1BU8 SUBJECTAMQUB MATERlAM 8IGNIFICANTIBUS, ADORNATA ;
OPBBIBUS CUM DUBU8 TUM APOCRYPHIS, ALIQUA YBRO AUCTORITATE 1N OEDINB AD TRADITIONBM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPEIFICATA;
. PU0BU8 INDICIBU8 CENBRALIBU8 LOCUPLETATA : ALTERO SCILICBT RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID
UMU8QUI6QUB PATRUM IN QUODLIBET THBMA SCRIPSERIT UNO INTUITU CONSPICIATUR i ALTBRO
SCRIPTURJE SACRiG, EX QUO LECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES
ET IN QUIBU8 OPEEUM SUORUM LOCIS 8INGUL06 BINGULORUtf LIBRORCM
8CRIPTURJB TEXTU8 COMMENTATI 8INT.
#
EDlTIO ACCURATISSIMA, C£TERI8QUE OMNIBUS FACILE ANTEPONBNDA, 61 PERPENDANTUR : CRARACTERUM NITID1TA6
CHART£ QUALITA8, 1NTEGR1TA8 TEXTUS, PERPECTIO CORRBCTIONIS, OPBRUM RECUSORUM TUM VARIETAS
TUM NUMBRUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA 8IB1QUB IN TOTO 0PERI8 DECURSU CONSTANTER
• SIMILI8, PRBTII BXIGUITAS, PRASERTIMQCE I8TA COLLECTIO.TJNA, METHODICA ET CDRONOLOGICA,
68XCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSCULORUMQU* BACTENU8 BIG ILLIC SPARSORUM,
PRIMUM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTIIBCA, EX OPERIBUS AD OMNB8 «TATEB
LOCOS, LINGUA8 FOBMA6QUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.
SERIES SECUNDA,
* . 1N QUA PRODKUNT PATRES, DOCTORKS SCRIPTORESQUB EGCLBSLE LATlNAt
A GREGORIO MAGNO *D 1NNOCENTIUMIIL
ttccurantc SRignc^
• ia«viovMaoji oiams ooivomHJB,
• SIVB
CURSUUM COIIPLETORUM IN SINGULOS SCIEKTIJS RCCLBSIASTICJS RAMOS BDITORB.
JATROLOGPA BINA EDITIONB TTPIS MANDATA EST, ALIA NEMPB LATINA, ALIA GRJECO-LATIN l. —
VBNEUNT MILLB FRANCI8 DUCENTA VOLUMINA EDITIONIS LATINJS ; OCTINGBNTIS ET
f
MILLB TRBCENTA GRSCO-LATINJS. — MBR* LATINA UNIYRRSOS AUCTORES TUM OCCIDENTALRS, TUM
ORlkNTALES BQUIDBM AMPLECTITUR ; BI AUTBM, III EA, 80LA VERSIONE LATINA DONANTtR
lUTROLOGIiE TOMUS CLX.
SIGEBERTUS GEMBLACENSIS MONACHUS. ANONYMUS. B. ODO CAMERACENSIS, WALTERUS
GABILONENSIS, J. MARSICANUS, EPISCOPI. BERENGOSUS ABBAS S. MAXIMI TREVIRENSJS»
RADULFUS TORTARIUS FLORIACENSIS MONACHUS.
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM,
W VIA DICTA VAMROISE, PROPE PORTAM LUTETIJE PARISIOKUM VULGO VENFER NOMINATAHE*
SBU PETIT-MONTROUOE.
C0UE6E LIBBARY
' (M U.
SJE G U L UM XIL
SIGEBERTI
GEMBLACENSIS MONACHI
^ ^ — " -
O P E RA O M N IA
ACCRDIT
G H R O N I G ON P O L O N O R U SE
AUCTORE ANONYMO .
IHTBBMSCBHTUB
BEATI ODONIS CAMERACENSIS, WALTERI CABILONENSIS, JOANNIS MARSICANI,
EPISCOPORUM; BERENGOSI ABBATIS S MAXIMI TREVIRENSIS, RADULFl
jTORTARII FLORIACEN31S MONACHI
•CBUPTA •BJL •CRIPT9RI7H BRACMENTA QVM MJFHM17NT
ACCURANTE J.-P. MIGNE
BIBLIOTHBCB OLBBl VMITBBSB
SIVB
COM00M COMPLITOBCM IH SIHCOLOS •CIBKTIJE ECCLBSIASTICA BAMOS EDITOBK
TOMUS UNICUS
VEHIT 7 FBAHCIS GAIXICtt.'
1
D
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITOREM
INTlADlCTA^AtfBO/SE.PROPEPORTAH LUTETLE PARISIORUM VULGO PENFER NOMINATAM
SBU PETIT-MONTKOOOB-
1854
vt^ENCHUS
TM $ UI Bf HOC TO)
SIGEBERTUS (*£HBLAC£NSIS MONACHUS.
Ghronica cum omnibus auctariis.' co/.# 9
Liber de Scriptoribus ecclesiasticis. 5*7
Gesta abbatum Gemblacensium. 591
Yita Wicberti. 661
Vita Deoderici episcopi Metensis. 68fc
Vita S. SigeberS rws. • 725
Vita ejusdem, brevior. 725
Vita S. Maclovii. 729
Vita S. Theotardi. 747
S. Lamberti Vita dupiex. 759
Sermo de sancta Lucia. 841
De differentia Quatuor Temporum. 813
Epistoia ad Leodiensea. 829
De preabyteiis conjugatia, . %bi<L
Responsio ad epistolam Hildebrandi ibid.
Fragmentum Rnythmi de S. Lucia. tbi<L
— de S. Luilo. ibid.
?: ANONTMUS.
ftironicon Polonorum. 835
JJERENGOSUS ABBAS S. MAXQH TREVIRENSIS.
De laude et inventione sanctae crucis. 935
Libellus de mysterio Jigni Dominici. 981
Sermones. • 4011
JOANNES MARSICANUS TUSGULANUS EPISCOPUS."
Concio ad populum Romanum. 1037
Epistola ad Richardum Albanensem episeopttm. ibid.
BEATUS QDO CAMERAGENSIS EPISCOPUS.
Expositio in canonem missx. 1053
De peccato originali. 1071
Disputatio de Adventu Christi. 1103
De blasphemia in Spiritum sanctum. 1111
De canonibus Evangeliorum. 1117
Homilia duplex de villico iniquitatis. 1121
Di{>lomata
Appendix ad B. Odonem 1139
WALTERUS CABHONENSIS EPISCOPUS.
Diplomata, 1165
R^DJJLFUS TORTARIUS FLORIACKNSIS MONACHUS.
Miracula S. Benedicti soluto sermone. 1189
Miracula S. Benedicti metricc scripta. 1239
Ex typis MIGNE, au Petit-Monlroiige.
AftlfO D0MINI «CXH.
SIGEBERTCS GEHfiLASIS
SIGEBERTI CHRONICA
EDIDIT D. LUDOVICUS CONRADUS BETHMANN '
(Apud PEBTZ, Monum. Germ. hi$t.> Script. t.^, p. 268.) /
PROLEGOMENA
SIGEBERTI SXk% PATRIA, NATALES* lUES GESTJE, SCRIPTA
| I. VITA. A quibusapud Meftenses, vtcabat occupalionibus. To*
Sigcbertus (t)> in Gallia Belgica (2) circ* *. 4030 tus orando, lege&do, scribendo, docendo deditus^
natus, juvenRi adroodum aelate regulam sancti Bene- cum rebus publicis judicandis aptissimus videretur*
dicti professus est in monasterio Gembiaccnsi^ eui semper tamen ab hojusmodi negotiis agendis absti-
tunc praeerat abbas Olbertus (3), virtute atque do- noit, unice internae monasterii sui sahiti intentus»
ctrinm clarissimus. Quo a. 1048 defuncto, cum Ma- pro quo ne senex quidem iabores subire declinaviu
telinus abbas electus esset, Sigebertus paulo post Cum enim Gemblacenses fundatoris sui Guiberti ele*
Mettas (4) transiit ad Sanclum Vincentium, Fulcuino vationem exoptarent, horum maxima pars erat Sige*
abbate Maceiini Iratre eum vocante, ut scholas ibi bertus, antiquoe scienthe ac reveretitiee monachus, hu-
regeret. Hoc munere diu functus, cum scribendo et jus Ecciesice no$iree Gemblacensis ocudus, cui pie tn-
docendo magnam sibi laudem acquisisset, ita ut ad vigUabal vila et conversatione ac reHgionis fervore.
eum audiendum muiti undique confluerent* pr&tulit Tanto namque certior erat de sanctitatis ejus gratia*
tamen, c ut apis prudentissima, ad monasterii sui quanto vitam ejus virtutibus plenam multa styli pro*
alvearia regredi > (5); et circa a, 4071 Gemblacum tecutus e$t etegantia. Qui^ ex evidenti miraculorum
redux (6)> quod plurimum diligebat, iisdem ibi, ottentione, accepta explendi detiderii sui occa$ione\
NOTJE.
(4) Ita ipse semper fere scribit. — Testimonia de B Gestisobb. Gembft. coiltgere licet; cujus verba not
viiltaa eejiuuss aattqquuee ssccnrippttiiss haec tantum exstant: De vi- modo illic sua tutabitut ggrraattitaO, y qquuooss hliiicc ttaamm ppaatteerrnn**
ris illustr. 472; Chronicon ad a. 4412; Gesta abb. nutrivit nUsericordia non quidem necesse est ut de
Gembl. apud Dachery Il> 768; Elevatio SJGuiberti> ipso Sigeberto dicta putemus, cum aeque bene to-
in Act. SS. Maii V, 266; quos tocos integros appo- tum greffem Gemblaeensem siffnificare possint; sed
6uimus. Reliqui omnes inde fluxerunt. E recentiori- quae ibi de Olberto traduntur> ejusmodi sunt, ut nemo
busunus suffieit V. D. Sigfridi Hirsch De vita et ea iu scribere potuerit, nisi qui Olbertum diiexisseS
seriptis Sigiberti (Berol. 1844) libcrdoctissimae sedn- viventem, et praesens afluisset, cum funeris nun-
titalis, praecipue in indagandis fontibus; e qdo tius Gemblacum perveniret.
multa nos didicisse grato animo profitemur. (4) Mettis positus m prima cetate ipse dicit De vh\
(2) Hoc veri simillimuin est; testimonia desunt. iU. 472. F
Cum se Frmncum et Gatlum dicit (in praef.; orufinem
(5) Ut ipse de abbate Oiberto dicit in Geslis abU
gentis nostroe, reoni scilket Francorum. De vir. §11.
GembK
84 abbreviavit Gallicanum psalterium, quo nos Gatii
uiimur.CU 456: et talem jejunandi ritum auctorizant (fi) Epistolam enim de coniugatis presbyteris a/
muiti et maxime Teutones), non Franciam indicat, 4075 editam jam Gemblaci scripsit* Miracula sancti
sed Gemblacum, ubi scripsit; nam el in Vita Deod., Sigeberti, Mettis adhuc composita (si modo Sigcber-
c. 5, Mcttim in Gallia Belgica ponit, et a. 4020.4094, tus auctor cst, quod non est eur neoerous,) non anto
Franconiam vocat Galliam. Beptimum post transialionem sancti aunum, qui est
(3) .Hoc nonnisi ex ipsius de Olberto narralione in a. 1070, lucem vidisse possunt.
fATROL. GLX i
SIGEBERTUS GKMBLACENSIS.
4e elevations $ancti eju$ corporis ccpit agere apud A multa contulit ad u$um et ornatum ecciestm, qum ac*
eo$, quorum hoc erat auctoritatit. Denique domni quisierat voiunlaria eorum, quos instruxerat, libera-
Liethardi abbatis voluntate consulta et benedictione titate. Frequentabant autem eum majores natu, ex~
percepta, ad impetrandam super verbo episcopi Leo- cellentiores gradu acutwres sensu, qui erant in urbe
T
diensis auctoritatem, ipse ab eo suscepit legatio- Leodicensi, $i quid questionis occurreret ei$, ad hunc
nem (7), eamque jam fere octogenarius tanta cum deferre et cum eo conferre soliti. Horum precipuuo
dexteritate gessit, ut tn ipso fere vitae fme voti tan- erat domnus Hcinricus , archidiaconus et decanus ec-
dcm compos, a. lifOHiius elevationis solemnia vide- ctetim Sancti Lamberti, cujus rogatu tcripsit ad Tre-
ret et lectionibus atque antiphonis ipse ceiebra- virenses tibrum de jejuniis Quatuor Temporum, et
ret(8). Bienniopost, m Non. Oct. 1112(9), obiit. multa qum commemorat in libro illustrium virorum,
Quam gratam post se memoriam reliquerit, ita testa- In cenobio Gemblacensi me, qui hmc descripsi, el
tur discipulus ejus Gemblacensis (10) : multo meliores erudivit; quorum muttos ante se prm-
Domnu$ Sigebertu$ morum probitate et scientice misit, paucot proh dolor ! post $e dimisil. At vir pru-
f
multiplicitate laudabili$ et gratu$ $ui tempori$ sapien- dent, cum e$$et muttm gravitatis, non erat indiscretce
tibus, non indiget nostris taudibus, quia laudant eum autteritatit, sed eral ad omnes, ut res poscebat, dit-
opera ejus. Cum enim esset juvenilis cetatit tempore B cretce mediocritatis. Scripturarum maxime divina-
Mascelini abbatit, Metensibus nolificatus et in ceno~ rum lectio et meditatio eum oceupabat, ted tamen
bio sancti Vincentii martiris cum Fulcuino abbate diu quolidianamistarumcelebratioetdevota ad Deum ora-
conver$atu$, sapientim fons patens erat non solum mo- tio temper eum prmoccupabat. Longa confectut sene-
nachis, sed et clericis ad se undique confiuentibus. ctutecumdecubuissetextrema egritudine, nichilamit-
Multis Mettensium hodieque dutcis est ejus memoria, lens insxtce sibi prudentim, fratrumque voluntas esset
in'quibu$ adhuc supersunl doclrinm eju$ vestigia. Qum ut, cum obiret, intra monaslerium $epulturm locum
vel quanta itlic degent rogatu eorum tcripta ediderit, acciperet: ut vir alliorit contxlii, malent in conspeclu
ipse oslendit in libro itlustrium virorum, quem com- Dei humitis quam prcesumptuosus inveniri, obnixe
posuit.. Non solummodo Chrisiianis. sed et Judeis iit petiit in cmmeterio nostro fratribus omnibus consepe-
eaaem urbe commanentibus erat cart$$imu$, pro eo tiri. Obiit ergo iu Nona$ Octobris, tempore domni
quod Hebraicam veritatem (11) a cmterit editionibus Liethardi abbalit (12).
$ecernere erat peritut, et in hi$, qum tecundum He- Haec sunt quae de vita Sigeberti tradita habemus,
braicam veritatem dicebant, Judeorum erat consenr pauca quidem, sed quae sufficiunt ad virum cogno-
tUn$ a$$ertiombu$. Post multum temporis, vix impe- ^ scendum vitae candore atque animi humanitate adeo
ttata liceniia, redient ad cenobium Gembiacen$e commendatum, ut ubicunque degeret, omnibus es-
9
NOTiEi
(7) Elevatio S. Guiberti, in Actis SS. Maii V, 260. C Effringent hic cor induratum ferit angor,
(8) De vir. ffl. 172. Cum mor$ dissocians aermanoi, omnia mutans,
(9) Non a. 1113, ut unus tradit Robertus de In quibus est caris et fervet amor socialis,
Horite; Liethardus cnim abbasjam n Nonas Fcbr. Turbat mutando, rumpit quoaue pollice duro
». 4113 obiit. Error ille Roberti mde natus est quod Vt naturaies affectus, sic soaales.
Chroniei codex quem ille exscripsit Bellovacensis Efflorctcat homo licet, ut fios tempore verno,
annum 1412 in duo dividit. Bes rebus cumulet, mentem corpus quoque vexet,
(10) In Gestis abb. Gembl. Damus ea e codice Sotlicitus curas explens secum ruiturat:
egregto Lipsiensi, quem contulit Waitz. Una dies miserum penitusque facit miterandum.
(11) I. e. textum ab Ilicronymo ex ipso Hebraico, Sit rex, sit princeps, opibus pauperculu $it plebs,
nonex LXX, in Latinum translatum. Gf.Chronicon Par trahit ho$ mortis iex, discretissima quamvis.
a. 382, 395. Est etenim justis justce ditcretio sortis.
(12) Sequuntur in codice Lipsiensi versns dc eo- Terrea terrenis terrmque piacent studiosis.
dem hi: Rerum contemptus vanarum partior u$u$
Extenuans ju$to$, promptos maais efficit illos,
Justis con$ertu$, vivat Christo Sigebertus: Sint ut in ascensu recti, sint corae vel actu.
Mundus mutatur, trantit, dum stare putatur. Admitti $uperi$, emitti funditus imis,
Vivens trantit homo, sed pertransil moriendo Nancisci summm certent pia gaudia vitm.
Eheu l mor$ homini parcit nulti, datur omm, Certamen sit eis omnis custodia cordis.
Prcefixat metas nullius prmterit mta$. Tendit enim laaueos raptor cuicunque paratos,
Huic mundo tacrimm $i defunctot revocare Et tam multiphces habet ejus mens mala fraudet.
Po$$ent, quoi, qualet nobis, quam spirituales, Tutus ab hi$ sensus ut non sit corporis ullus;
Omnibut et clari studiis etheul modo rari Ut meritum minuat ju$ti$, vel eos $ibi $ubdat
E$$ent, emerito deflendi cum Sigeberto. * Viribus atque doli$ concertat tubdotut hottiTt .
Sed quia prmclari rari, nequeunt revocari, Si mentet fiuxat abtorbet, nit putat iltat.
Mundo $ubtracti, sint ccelicolis sociati! Gratia, Cnritte, libi! per te superant quiajusti
Nobit solamen det semper se Deus. Amen. Omnes deciputas et quas parat iltejruina$.
Devia sectantes revocans, jungi$ tibi stantes,
tn eodem codice postea f. 56 sequens legitur
Et tua spes nostras juvat exptens larga votettat,
Epitaphium domni Sigeberti. Spe satvos faciens, ad rem gratos tibi aucent.
Consimilis juslis multo studio probilatis.
Heu! mors mmrorit crementum, causa doloris!
Aptus divinis et mundi rebut agendit,
0 per te quantos luget mundut sibi raptos!
Lex *itm, speculum normm fueras, Sigcberte,
Spicula no$ feriunt, ad cor quoque vulnera figunt;
Cui notter sermo persolvit debita scripto.
Fiqitur hoc menti vulnus, non eslque reniti.
Vixitti concors, vivas oer swcula consors,