Şen Bilim (Ana Metin 1)

104 Pages·2011·4.404 MB·Turkish

by  Friedrich Nietzsche

Şen
Bilim
ŞEBNİ LİM
(ANAM ETİ1N)
Friedrich (Wılhelm) Niet:zsclıe
(d1.5E kim1 84R4ö,c k-eön2.5. Ağus1t9o0sW0 e,im arA,lm anya)
Almaasnı lİlsıv içfilroezlioilf k,çuz amğa nık,ü lteülrtire rnşenvie ş air.
Babadsadı,e dedsepi a paz Noileatzsnc khlea,sö ikğ reniümnilndüii o nk ulu
Schulpfoyratp1at8'ı6d 9aB' asdeaÜl n iverskiltaseiks ifil oplroojfie sörlüğüne
atanNdiıe.tzs cehsekm,ie tinloekriunn masıknadyannak lafnealnss eofruin ­
laaraç ıtku tumuzaymlana i çindöeb üfirl ologlaayrrdıÖalznde ıl.lt irakjleed i
konusuYnudnaa,n lılarddinina svaensa antaltsali at ebniirnl kiağvirnaim ak
gerektiğinOic ag1kö8 s72t'eydraedyı im lanavneY unanlılDairoınny sosçu
yanıilkn kıe ozr takyoay aMnüzi ğiRnu hunTdarna gedDyoğuşua naıdnlıi lyka ­
pıtoın.uA nlm anfi lolçoejvir eledrıişnlcaen myaosalıç ntYaıa .p ıötz,g ükna ­
raktveeör zie lliklyeazarın , çağdkaüşl tiülrişek in soüruznelrarin dkieşkisie l
görüşlesarsrıiay lbein ri tetlaişkı yYoarpdıtfiltLot lao gigd,e rbeiker s tetikçi
hatbtiafr i lovzebo ifahirr zamapne yagmbehrail ailnıiy ordtL
1874'ten Niiteitbzsacsrhüerene,b k alaşiğ rılanynadkaınn mbaayşal adL
Aynyıı ilk,yi ı llıfğaıknüal tedsekiannilnaı tğaınnMdaaı y.1ı 8s7 9'sdaağ lık
nedenleirisytelitefm aez ko runkdaalB duın.d baöny loeny ,ı lölğırke gtöi­m
revinddoelnak yeın dibsaiğnlea enmaenk alyil iılğkeıa ntyoönn etiminin
bağıştlegakneçirn kaynağoılnuış tMurensdctLh licAhOzues,mens chlic(İnhseasn­
caP,e kin sanacdaly)ıa pıtiılnikık cnii ldtianmia ml1a8d7ı3.- a1r8a7s6ı nda
Unzeitgemaesse Betrachtun(gÇenaA ğyak ıDnü şüncaedlldeıör r)ct i ltylapikı tı­
nıy ayımlDaadhısa.o nyraaş abmiıkr,e nttöebnü rügnöeç megkelçeMt ai­;
rienbRaadp,a lRloom,aN ,i cVee,n edik, TorinoY,a pSıitllbsau-gn Möna­ır ia
çebeslıirğasiı ynadzaWd aıg.n ero'lladeno stluğu, MbensecshtleicAciOhn­eis,n
zumenschlichielsckiil nd infiil,o zodfuanP arsyıejarlınieü szie rsionbneu ldu
(18T7ü8m)a .l datmaacçaılvğauanrm akv et ümö nyargyıılkamniak s teyen
Nietzs1c8h8e1,M' odreg enrö(TtiayKniız ıll1ı81ğ88-ı7)d,Diee fröhlicWhiı:s'eens c­
haflı( ŞeBni li1m8)8,3A 'lstospe r aZachr ahustrtd nı(nB öyBluey urZdeur düşt)
ilbkö lümünyüa yıml1a8dı8.5 k'aed abrus onuncyua pıytazınmıa ydae vam
ett1i8.86'dajen;eıG!s'uvtounBn ödse (İyvieKn öitnü nÖütne si1n8d8e7)dd,ee
ZuGren ealdero gieM or ali( AhlaSkoıynk ütÜüsğtüü nyeaz)dv ıe y ayırnladı.
1888'Gödtzene- Ddmmerungu (PtulaArlına caarkanlıkğiıte,ar pt yeısblia sıldı),
Der FaO Wagner (WagnerO laEyıy,l 1ü8l88b'adseı vleDerd ıA)n tichrist(iD eccal,
1888'de basıldı) yayımTaayrai ngaöb'nindrue nrsd oik aa1nğ8iı8dn9ed'nad a,
yeryeıkıl dıJ.e ndaah' as taneyyaet ırıladnın.eo sÖninuy c aneı naal dsıo,nkız r a
kardEelşiisa bFeötrsht er-NikeartdzsecşWhieeni,im ari'e dvaikgnöet ürNdiü­.
etzschyeaşamının, sonuknaad ahrik ço nuşmYaadlı.n zaımza nz amazne ka
belirtilerig öst1e8r8d8iN'.ietzsd cehe c onWtargnera( NietzsWcahgen eKrar'şeı );
1888E'cdHceoe mo a dlyıa pıtylaaynı rnlan1d8ı8.6 'bdeariyn az maktoal duğu­
nua rkadaşsiöaynlneaDd eri Wığlile zu r Macht( Güiçs teandclyüıa pınndan
taslaklar,a forizmvaelp aarr çaklaalrm ıştır.
Nietzscheö'znginüy na nBıa,n u ygarlıtğeımnefılen l sseofiru nlarını
köktebnicikr u şkueyllaeal masıdNıire.t zscbhiel,g i(nbiinl im),( Bvaar­lığın
n'yöaz güa paçıhka kikearvt)ei n ihayeeytl emin v(eas hilyaaykse enti)d en
sorunh alingee tirilomleasnisaanğkel aKdaLn teçlıe ştisroinnuicunnd ua ha
ilerivlaerrdeıN riane tzscehleecşitg iirdie,rK eakn tçı eleştirinin kendisine
yöneldi;s özaökdnlesı kenal t egorilkearbinueilt meyebruelnka nbne,d en­
sevle s oseykoonomikkö kenslail',ty aşamzsoaruln'l ulukblaaşrkdbaai nr
şeoyl madıiğılnıes rüir dNüi.e tzscbhiel,i mhsaekli kdead ta hil oülzmearke ,
hertü rlü hakikatoirnt açiyıkçaay rüzüidnnıüa; sn ıany ıerdti öczie lolliağni
icagtü cünvüe a ynzaım andyae nilkiağrdeşi ır en(iyşaibnain oclıdsuşığe u­
yi' barbakrecnad'i, aklına uşyedy'uiar kaımladddiııynşğıeiı t'e loed yeeğni l
midigrö?s)t ermçeayleı ştı.
Nietzschye'odğeubnni çimdeet kilenen vdesü aşnüantüçarır lasaırn da,
edebiaylaantın dTah omaMsa nnH,e rmannH essAen,d rGei dDe.,H Law­
rencRea,i nMearr iRai lvkeeW illiBaumtl eYre atfse;l saelfaen ıMnadxa
SchelKearrlJ, as peMrsi,c hFeolu casauylıtl abPisliikroa.ll oajniıi nsdbeaa şta
SigmuFnrde uodlm akü zeArlefr eAdd lveerC arGi.J unbgi,r çgoökr üşünü
Nietzscheb'oyreço llud uklbealinrntıi rler.
BaşlYıacpaı tlan:
MüziğinR uhundaTnr agedyDoğuşua nı(nD iGee budretTr r agöadusid ee mG eis­
ted eMru sik1,8 7)2,Da; vid Stra uss,İ tiravfeYazaçı r(DviadS traudsesBr,e kenner
undd erS chriftstelle1r8,73 )T;a rihiYnaşa m İçinY aravneY ararsızlıÜğızeri ne
(oVm N utzuennd N achtdeeiHirl s toritüre dasL ebe1n8,7 E4ği)ti;m dOlarak
Schopenhauer (Schopenhalsa uEerzireh er1,8 7R4)ic;h ard WBaagnery reuth'rkı
(RichWaradg neirnB ayreu1t8h7i,6nsa )n;ca, P eikns anc(aM enschlichAellzus­,
menschli1c8h7es8T,)a ;Kn ız ıll(ıGğıö tzen-Daem1m8e8ruŞen1n )Bg;il, i(mD ie
frölıliWcihse sehnasftc1,8 81-1Böy8le8 7B)u;yu rZerdduiişt -dört böl(üAmi so
sparchZara thustra, 1883-İyi8n5i)vn;eK ötünötesiünden UenseviotnGs u tun d
Bös1e8,8 A6h)ia;k ın Soykütü(ğüZ uGÜrest nüenea ldoegMrio er al, Dio18n8yso7s) ;
Dithyram(bDoisolanny sos-Di1t8h8y8rW)aa;mgner b Oelanyı,( D eFral W!a gner,
1888Pu)t;/a nnA lacakara(nGlözıteğın -Daeme1run8g8,8N )ietzs;c heW agner'e
Karşı( NietzscheW acgnoenrt1,r8 a8De 8c)c;a l(Ant1i8c8hE8rc)iHc;soe tm ,(o E cce
Homo1,8 88).
FriedrNiiche tzscheS'anYyia nyınl an'nödtaekik iY apıtlan:
1M)üziğinR uhunc/aTnr agedyanınTDoağuşuri;hY2iaşa)nm i çiYna rvaenY ararsız­
lıÜğzeriın e3;Pu) t /anAnl acakar4a)Tn a/Knıızı ğlı/;5ığı iy);i nviKena tüötesinünden;
6i)ns anPcea,ik ns anc(a1K .i ta7p)Ş) enB; i l(iŞmi i8r)Wle argner), O· layı/NieWtzsacgh­e
rıer'e Kar9şı)A; h iakSıony küÜtstüüğnü1e 0E;)ği tiOmldarSackh operıha1u1Ee)cr c;e
Homo 12Y)azı lmamBışeşK itaİpçi Bne Örzsşö zY-unan/ılaÇnanğTıFelsefe;rn ajciai k
13R)ic haWradg nBera yreuth'rkıDi;1o4n)yDi stohsyr ambo1s5Öla)ğrn, e tiKmu rum­
lanmızınG eleÜczerieğin e1;6 Ş)en B il(iAmn a M1e)1t;7iY )nu naTnr ageÜdyzeriasıne
İki Konfera1ns8Da;)vid Strauss-İtirvaeYazaf r,çı· 1Bi9iyle) BuyurZerddiu işt; 20De)c ca�·
21)i nsancaP eikns anc(a.ZKi tap).
FriedrNiicehtzs che
ŞeBni lim
(AnMae tin1 )
Almanacsal ınçdeavni ren:
Alımetinam
SaYya yınlan
FriedrNiiceht zsc1hB eü tüYna pıtl1a6r ı
Şen Bil(iAmMn eati 1n)
ÖzgünA dıD:i freö hlWiicsshensec lıaft
ISB9N7 89-75-468-507-7
Sertifıka1 0N9o6:2
TürkçYea yınH aldan© SayY ayınları
Bue sertiünm h aklasraık lıYdaıyrı.n evinydaeznıi lzıia nl ınmakskıızsımne n
veytaa mameanl ınytaıp ılamhaizç,bş ierl ,iklodpey alanaçmoağza,l tılvaem az
yayımlanamaz.
AlınancaÇdeavni rAehnm:e tİ nam
SayfDaü zenMie:h meİtl haKna ya
ÖnK apaRke smFi:r ieNdiıeitzscchh e
BaskKıu:r tMiaşt baası
Topkapİıs/t anbul
Tel(.0:2 1621)36 89 4
ıb.a skSıa:yY ayınlaİrsıt,a n2b0u0l4,
2 baskSıa:yY ayınlİasrıt,a n2b0u0l9,
3.b askSıa:yY ayınlİasrıt,a n2b0u1l1,
SaYya yınlan
Anl<aCarda. 2 2/1• 2T R-34S1i1r0 ked-istanbul
Telef(o0n2:51 122)2 158 • Fak(s0:2 51122)S O8 0
webw:w w.sayyayincil•i ek-.pcoosmst aay:@ sayyayindlik.com
GeneDla ğıtSıamy:D ağıtLıtmd Ş.t i.
AnkarCaa d2.2 /•4 T R-341S1i0r ked-istanbul
Telef(o0n2:1 S228)1 75 4 • Faks(:0 251122 )S O8 0
e-posdtaagi:t im@saykita•p o.ncloimsan teı wşw:w .saykitap.com
İÇİNDEI<İI.ER
Bilimin Şeııliği İçin Şen Bilim ······-·-·····-···-··-··--·-···-·-··--·······-····-···-·······--···-····-··-7···
Çeviri Üzerine Kısa Bir No·t·-·· -···-···-·····-····.·.·· ··· ······-···--·-···-.·.·· · -···. .· ·-···-·-..· ···-·-···-····9
ŞENBİLİM
Şen B(iLalG iamy Sac izean··)-··- ···-········-·-··.·.-· · . .· ·--····-···-··-·-···.-.· ····-·--···-···-..• ······12
İikncBias kıyÖans öz.... ......... ·-··-·······.-.·· · ········-·····.·.·· -··· -·-···-·····-·········.-.·· ·· ·---···-·······-···1· 3
BrinicKii tap .21.
······-················-········-·······-············-···.·.·· ··············-···-·········· .·.·.· ························-·····
İkinciK it·a-·-·p·-·- ···-···-···············-···-··-···--···-···--·-···-·-···--··-···-·······-················-···-65···
ŞENLİGiİçiN Ş EN
BİLİMİN BİLİM
Or taçParğo vence kültaüzraürnıüTlnrar oıu badourkleann­n
di şiisra natıavnenrad iLağ Gia yaSci enza (ŞeBni liamd)ı nı,
Alıneaand"aF röhlicWhies senschoaftl"a rfaekl sefe gündemine
kataNni etzsche'Ndire.d iŞre nB iliNma?s ıbli" rb ildimi"r N?e den
"şen"dir?
Gerçekhleipkb ,i tra vıirçi ndyea şan"ıŞre.n bilimt"a vnh,e m
"şeno"l uşhue mb ilimseilçleirBğiiiryr .a şabmil geliğidir. Yoksun­
luğuvneg üçsüzlüğün deneyimingdeelnYi aşra.n an dünya karşı­
sındaki yetegrsüiçzslüizğliünuğ,yü unm,s uzluağrudnı ndgaen­
liDre.r dsiı,k ınotılsaınl aneng,e megnö rüşte"nr ahatoslıazn",
onuny aşarnı engellebyoiydu tubnaşak aldırantlaavTinnd Bıir­.
limş endçiürn,k yüa şamdyaann adyıarş;a mdyana noal maska ğ­
lıkollım adke mektir. vBere udheçnha a stalıklyaorlam ç tızğoır ­
luklargdealne sna ğlHıaks:t alıklgaerçdmaionşn ,l adreığ erlendi­
rebilbeinsr a ğlık.
Neresi "bşielnbiiml"i,Şm einnb?i l"ibmi,l eiy mö"n eltilmiş eleş­
tirbealk ışın ardınddaeny igmye elreinn,d ebyisr"e ü,s tbilim"
(Metasdeİnncsea!n)gı.en r çekbliilğmiçe a balüasnt ünyeö nelmiş
biçra bHaa stalıklgaredçmainşs ,a ğlıvkalnal agne rçekilliikş kisi:
Parodi. PEasrkYoiud nia,n cbai srö zcük; kökepna rovale aa raa­k
idesö zcükleroilnudşeuny or. Payraanı neddaba,ot yıu,n cnazaa­,
ranh,i laftıanraa,fi nd.aa.nn l.a mlangneal iyAoori.d Teü:r küş,ar ­
kıd emekE.ğ lencaellaiey,d enş,a kad oluş arkılpaarrdoıd iler.
Edeb"id,d di"e sbeirirgün l ünç biçitmadkel diedo il abilEisrklie r.
dildbeu nah ezyla d ah ezedle nirdBii.şr a kbai,kr ari katüorl arak
betimlgeerr çeşğein bilim. bBiikrla irmiikna tAülraüyı. n eıd er
bilimlAeş?a ğılaiyğınae,l ebyiikrdo pyasınıınçı ık anr?
Şenbil"idmüz "b ilismaey gdıu yaOrn.u nleağ lenmEeğzl.e ne­
mezH.a kiküazte rigneer çekleştirdhieğrai rmiza ştırmhaenrı n,
kuraınhıank,i kabtiİkrnö ttüa klikdair,i katpüarrüo,d oilsdiu ğu­
nub ilHiark.i kabtuil anlbaurlam,uş o lduğusnauv unanlara eleş-
7
ŞenBılim
tiorkil anynöın elMitzalıi ry.o luyhlaak,i kyaotl culuyğaup anla­
Tignö zlearçianBrii.ş r e nlihkatkiirky aotl aıluoğun as;ı kıntılar,
hastalyıokklsaurn,l uukyluamrs,uz luklar şyeanşbamiılşi mciye
hakikyaotl aılbuiğşruö lenBdii"rrh .e zliyşaetn"btiıblriiş rma ,­
kadılra,tifeHdiicirv.dt iarş,l amBaudp ıarr.ô ipdairao,dd ieam ek­
tir:Y oblo yunycüar üy(üpşa.+r hao doHso!d oYso:l !)
Şenbilpiomis tmodebrnİisret ğ lenbcier", y apısö(kdüem­"
construction) olaNriaektz sacnhlpeao'msyatimm aolddıeü.rn­
şüncebnaibna oslıa rgaökr enlbeörydbleei e rğ iloilma caktır.
Şenbiblii"rms ağlaırka"y ışBıuad rıary.sı üşr ebkilyrie nilen­
meyid,o ğuruyşaur,a ötnıgşöır Aüorl.a rdsaınk,ı ntıdloağrud­an,
rarkaukr tulAmcaıkl.a rddüaşnü ncdeolğeurr aŞreankb iilyiim­,
leşenibeirliinmi iydiilre;ş esnlaenraitnı .
Şenbibliilmg,i snaiğnli ıçikn dyea,ş amblüat ünleyşaeşraenk­
masıdBıirl.g idnaibrni ç,re vrebdeeli,ln is anlçıakraırni ahinzn­a
mete deinn,s anulyaurtıao nn,l asrıırnt aığnıbari y rü ko laonn,­
lanb elbliidr ü şünmyea,ş amaal ışkanilçiınkselo aknab nu,a lış­
kaniıkgiöaznlne örridnüeğp üe rdyeü zündoennl,ak nö re den,
bug ezegenydaeşkaimg ıenl isşeirpp ilmkeesvtiu nreab nia rn la­
yışylaaş anmabsaışnkaa ldbıiarrna lna yıŞşetnıdçriü.rn ,l ci<dÜd i­
dişre;n dçiürn,l<i üç tensdoirurm,l udHure.rt ürtleüm belkloi­ğe,
layolsıığğal,dı ağrag,ö rüşklaürlçşüıığk et iıçiğnşı e ndHiary.a t­
tans,a ğlıykatnaoanl duiğçiun i,y ileşmyeakntoael nd uiğçui n.
Ond okuzunaı ysüoznylıaldnıonnğa rN ui etzschgeö'rndiün­
ğüş enbiilliyemi rmib iriynüciz yıblaışnl anndaki aşne­nbilim
lamcfaa rkl"ıŞdeıonrl".m abki,l gibyillei,mş leeno, l maako,l ar
hastalyıokklsaurn,l uikçlianşrde eno lmadle<ğ,i şgiemr ektirir.
ŞenbidlaiHma,ru hpu daldatneaknn olopjiiyyaeesk,ao nomisine
gidebraeğko llıa bni lihmaiy,a htaıy,a tbmü tünlüğgüennieş,l iği­
ney,ü l<seklidğeirnien,ly iağkilnaeş tıbrimlaiidmna s,a nlanmn
tavırlaorlıunşımnak saıtnkaıb dual unaBcialkoi.lm a ncicdad ili­
ğiyslüer erşkeennb,i blii"rmm ,e tdaü"z ey"dües,dt ü"z eytdaeV1 r
olarbaill<i,ym alşea mgıüzneıl leştiinrseacönenıken m bliisr ı rda­
şıy,a rdımdaossıto ul acal<.
Alımetinam
ÇanaklE<yall2üe0l,0 4
ÇEViRi fiZERiNE
KISA BİRN OT
Beşk itapotlaunş ŞaennB iliimliikk nki i ta1b0ı7b, ö lümüyle,
çevriblumliuşn uŞyoenrB.i lüçia mynik i toalpa rak çevirmek
zorunkdaal dıÖmn.c eS,a yY ayınları'ynadyaınn lanomlıaşşn i ir­
le[rBiü tYüanp ıt7lŞ,an en B il(iŞmi iTürrlkençleayk et ardŞıirnm.d i
ŞenB il(iAm,nMa e tin1 )ç alışmiakniınncicil dionliu şturYuoy­or.
ğunç alışmalanın arasında ayırsaobnüi çkl id­iğirn zamanlarda,
tabeıl,i rndgeenl eennk ıssaü reçdeev irŞerenBe ılilmeib ütünüyle
Türkçeleşotliarrnicşa ğım.
Çeviriörğkreennrn esecrne,h ennemİy aşamoılşu rdurnY.a n­
lışlagnörnz,ü mdkeançm ısşü rçmelllelor lİmuştOunrl.ad raıö ğ­
renrnernN,i etzscohlea'snya ey gıdıanb ıingr e reğidir.
Ahmeİtn arn
AntalEyyal,2ü 0l0 4
9