TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ANTROPOLOJİ (SOSYAL ANTROPOLOJİ) ANABİLİM DALI ‘SAVAŞ ORTAMINDA SUÇLARIN SOSYAL VE ANTROPOLOJİK AÇIDAN İNCELENMESİ’ Doktora Tezi Veysel KUNT Ankara-2010 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ANTROPOLOJİ (SOSYAL ANTROPOLOJİ) ANABİLİM DALI ‘SAVAŞ ORTAMINDA SUÇLARIN SOSYAL VE ANTROPOLOJİK AÇIDAN İNCELENMESİ’ DOKTORA TEZİ Veysel KUNT Tez Danışmanı : Prof.Dr. Zafer İLBARS Ankara 2010 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜNE Bu belge ile, bu tezdeki bütün bilgilerin akademik kurallara ve etik davranış ilkelerine uygun olarak toplanıp sunulduğunu beyan ederim. Bu kural ve ilkelerin gereği olarak, çalışmada bana ait olmayan tüm veri, düşünce ve sonuçları andığımı ve kaynağını gösterdiğimi ayrıca beyan ederim. (..../…/2010) Tezi Hazırlayan Öğrencinin Adı ve Soyadı Veysel KUNT İmzası İÇİNDEKİLER Sayfa İÇİNDEKİLER………………………………………………………………… I TEŞEKKÜR….………………………………………………………………. IV ÖNSÖZ……..…………………………………………………………………… V KISALTMALAR……………….……………………………………………. VII I.GİRİŞ ………………………………………………………………………… 1 1.1.Konu……………………………………………………………..…. 1 1.2.Amaç………………………………………………………………….1 1.3.Önem………………………………………………………………… 1 1.4.Sınırlılıklar…………………………………………………………….2 1.5 Yöntem………………………………………………………………. .3 II. KAVRAMSAL ÇERÇEVE ………………………………………….……. 4 2.1. Suç Kültürü ve Şiddet……………………………….……………. 4 2.2. Suç Kavramının Gelişimi …………….……………………..……. 9 2.3. Temel Suç Tanımları ve Uluslararası Suçlar …………………… 13 2.3.1. Temel Suç Tanımları……………………………………… 13 2.3.2. Uluslararası Suçlar…………..……………………………. 17 2.3.2.1.Tarihsel Süreç…………………………………... 17 2.3.2.2.Uluslararası Suç Türleri…………………………. 20 2.3.2.2.1. Soykırım Suçu…………………………. 20 2.3.2.2.2. İnsanlığa Karşı İşlenen Suçlar………… 21 2.3.2.2.3. Savaş Suçları…………………………... 23 2.3.2.2.4. Saldırı Suçu Veya Barışa Karşı Suçlar… 25 2.3.2.3 Türk Ceza Kanununda Uluslararası Suçlar………. 27 III. KOSOVA’NIN GEÇMİŞİ VE BUGÜN………………. …………...…… 30 3.1.Tito Yugoslavyası’nda Kosova…………………….…………..……32 3.2.Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK-KLM)……..…..………………… 34 3.3 NATO Harekatı…………………….………………………………. 37 3.4. Kosova’nın Sosyo-Kültürel Yapısı…………………………………40 I IV. SAVAŞ VE TOPLUMSAL ETKİLERİ…………………………………. 46 4.1. Çevresel Etkileri ……………………..……………………...…….. 47 4.1.1. İklim koşullarının Değişmesi……………………………….47 4.1.2. Barajları ya da Su Kanalları Tahrip Yoluyla Su Baskını Ve Seller Oluşturulması……………………………48 4.1.3. Ekolojik Dengenin Bozulması…………………………… 49 4.1.4. Toprak Kirliliği…………………………………………… 49 4.1.5. Kimyasal Kirlilik………………………………………….. 50 4.1.6. Radyoaktif Kirlilik………………………………………… 51 4.1.7. Katı Atıklar ve Çöp……………………………………….. 52 4.1.8. Doğal Hayatın Yok Edilmesi……………………………… 52 4.1.9. Kıyıların Yüzey ve Yeraltı Su Sistemlerinin Kirletilmesi….53 4.1.10.Asit Yağmurları…………………………………………… 54 4.1.11. Su, Kanalizasyon Sistemlerinin Çökmesi…………………55 4.1.12. Göç Ve Mülteciler…………………………………………55 4.2. Psikolojik Tesirler………………………………………………...…56 4.3. Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Tesirler ……………………..………58 V. SAVAŞ ORTAMININ SUÇ OLUŞUMU ÜZERİNE ETKİLERİ VE İŞLENEN TEMEL SUÇ TÜRLERİ ….………….…………………………… 62 5.1. Savaş Ortamında İşlenen Temel Suçlar ………………………… 65 5.1.1.Cinayet …………..………………………………………... 65 5.1.2. Adam Öldürmeye Teşebbüs……………………..…..……66 5.1.3. Adam Kaçırma…………………………………………… 67 5.1.4. Tecavüz ………………. …………………………………. 68 5.1.5. Gasp……………………………………………………….. 72 5.1.6. Kundakçılık……….……………………………………… 73 5.1.7. AdamYaralama (Müessir Fiil) ………………………….. 77 VI. KOSOVA’DA SAVAŞ ORTAMINDA İŞLENEN SUÇLARIN ANALİZİ………………………………………………………………………. 79 6.1. Suçların Yıllara Göre Dağılımı…………………………………... 79 6.1.1. 1999 Yılı Son Altı Ay İçerisinde İşlenen Suç Türleri……. 79 6.1.2. 2000 Yılı İçerisinde İşlenen Suç Türleri…………………. 80 6.1.3. 2001 Yılı İçerisinde İşlenen Suç Türleri………………….. 81 II 6.1.4. 2002 Yılı İçerisinde İşlenen Suç Türleri………………….. 82 6.2. Suçların Yıllara Göre Mukayese ve Değerlendirmesi………….. 83 6.2.1. Cinayet Olayı ile İlgili Mağdur Yakınları İle Yapılan Görüşme Sonucu Alınan Bilgiler………………………… 86 6.2.2. Adam Öldürmeye Teşebbüs Olayı ile İlgili Yapılan Görüşme Sonucu Alınan Bilgiler………………………… 91 6.2.3. Adam Kaçırma Olayı ile İlgili Yapılan Görüşme Sonucu Alınan Bilgiler…………………………………………… 96 6.2.4. Tecavüz Olayı ile İlgili Yapılan Görüşme Sonucu Alınan Bilgiler………………………………………..…… 100 6.2.5. Gasp Olayı ile İlgili Yapılan Görüşme Sonucu Alınan Bilgiler……………………..………….…….….… 104 6.2.6. Adam Yaralama Olayı ile İlgili Yapılan Görüşme Sonucu Alınan Bilgiler……………………………………………. 108 6.2.7 Görüşmelere Esas Teşkil Eden Olayların Genel Analizi…. 112 6.3. Kosova’da İşlenen Suçların Uluslararası Savaş Suçları Açısından Değerlendirilmesi …………………..…………………….. 114 VII. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME …………………………………….. 118 ÖZET………...…………………………………………….…………………... 122 SUMMARY…………….………………………………………………………. 123 KAYNAKLAR………………………………………………………………… 124 ÖZGEÇMİŞ…………………………………………………………………… 130 III TEŞEKKÜR Doktora çalışmalarım ve tezimin yazım aşamasında değerli katkılarından dolayı Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Antropoloji (Sosyal Antropoloji) Anabilim Dalı Başkanı danışman hocam Sayın Prof. Dr. Zafer İLBARS’a çok derin saygı ve teşekkürlerimi sunarım. Bilimsel çalışmalarda görev almak isteyen ve bu konuda hiçbir desteğini esirgemeyen Kriminal Polis Laboratuvarları Daire Başkanı Sayın Seyit DEMİRCİ’ye teşekkür eder saygılarımı arzederim. Benden her konuda desteğini esirgemeyen sevgili eşim Sayın Ferda KUNT’a, biricik kızım Berine, annem ve babama sevgilerimle teşekkür ederim. IV ÖNSÖZ Biz insanlar olarak, bu baş döndürücü dünyamız içerisinde yaşarken insanlığı etkileyen birçok olayı da bizzat yaşayarak veya duyarak hissediyor ve birçok birbiri ardına insanlığın önüne serilen mekanik senaryoların peşpeşe nasıl gerçekleştiğini de görüyoruz. Yaşadığımız çağda, ne derece hızlı teknolojik ilerlemelere şahitlik ediyor olsak da kendi kendimize şu soruyu da soruyor olmalıyız; İnsanlık mutlu mu? Gerçekte ikilem oluşturmaması gereken kelimelerin anlamları beyinlerde ürpertici bir endişe oluşturmaktadır. İnsanlığın medeniyette ulaştığı seviye göz önüne alındığında buna ileri teknoloji, medeniyet olarak mı bakalım yoksa kıyamete daha hızlı götüren bir vasıta olarak mı bakalım gibi çelişkiler meydana gelmektedir. Bu çelişki aslında insanlığın gerçek medeniyete yani asıl ütopyaya mutluluğa olan özleminin ifadesi değil midir? Şuan ulaşılan medeniyet insanların hizmetindedir çünkü bir insan dünyanın neresinde ve hangi ülkesinde olursa olsun dünyanın diğer insanlarından haberdar ve nasıl olduklarını bilmektedir. İletişim teknolojisi sayesinde dünya karşılıklı birbirini görerek konuşacak kadar küçülmüştür. Birçok mutlu toplumlar gibi mutsuz, esir ve aç toplumların da mutlu olması isteniyor ve ortak organizasyonlarca bunun için çabalar sarfediliyor. Fakat yaşanan savaşlar tüm bu çabaları gölgede bırakır olması insanlığın yüksek medeniyetine en büyük zararı vermektedir. Büyük şehirlerde ortaya çıkan organize suç gurupları ve çeteler şehirlerde toplum yaşamını olumsuz manada tehdit eder konuma gelmekte ve bunun için ilk ele alınan polisiye tedbir ve çalışmalar gün be gün daha önem kazanmaktadır. Artık şehrinizden ve ülkenizden sorumlu olmanız yeterli görülmüyor hemen ülke sınırlarınızın civarından ve hatta dünyanın her şehrinden ve ülkesinden haberdar olmanız ve beklentiler içinde olmanız gerekiyor. Çünkü suç ve suçlu küreselleşiyor. Gücünü artırdıkça da dünyada terör havasını daha rahat estiriyor. V Medeniyetimizin ve insanlığımızın korunması ve daha fazla insanlık mutluluğuna adil olarak hizmet etmesi için, insan haklarına saygılı suç ve suçlularla mücadele tarzları geliştirilmelidir. Toplum hayatını tehdit eden unsurların iyiye kanalize edilmesi için insan tabanlı yeni yol ve yöntemler geliştirilmelidir. İnsan dünyada yalnız olmadığı ve sadece kendini ve toplumunu düşünen olmak, sadece onların mutluluğu için her şeyi yapmak ile gerçek mutluluğu ve medeniyeti yakalamayacaktır. Gerçek medeniyet ve gerçek mutluluk tüm toplumların bunu yakalamasını temin etmekle olacaktır. VI KISALTMALAR UN : United Nations (Birleşmiş Milletler) NATO : Kuzey Atlantik Paktı UNMIK : Birleşmiş Milletler Kosova Misyonu TCK : Türk Ceza Kanunu BM : Birleşmiş Milletler UÇK : Kosova Kurtuluş Ordusu KLM : Kosova Kurtuluş Ordusu AGİT : Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı PDK : Kosova Demokrasi Partisi LDK : Kosova Demokratik Birliği SHAPE : NATO Avrupa Kuvvetleri Komutanlığı AFOR : İnsani Yardım Kuvveti KFOR : Kosova Askeri Gücü DSM : Amerika Psikiyatri Birliği VII
Description: