SAMSUN 1919

168 Pages·2012·9.32 MB·Turkish

TURKIYE BAROLAR BIRLIGI
ULUSLARARASI ATATÜRK'Ü ÇAĞDAŞ YORUMLAMA VE
ANMA PROGRAMI -3
ULUSAL
BAGIMSIZLIK SAVAeloNIN
İ LK ADIMI: SAMSUN 1919
7 Mayıs 2010
Samsun Atatürk Kültür Merkezi
ULUSLARARASI
ATATÜRI<'Ü ÇAĞDAŞ YORUMLAMA VE
ANMA PROGRAMI -3
ULUSAL
BAGIMSIZLIK SAVA51'NIN
İ LK ADIMI:
SAMSUN 1919
Samsun
7 Mayıs 2010
TORKIYE •1,
4BAr0R
TÜRKİYE BAROLAR BİRLiJ
Türkiye Barolar Birliği Yayınları: 182
Kültür Serisi: 7
Atatürk Serisi: 6
Ulusal Bağımsızlık Savaşı'nın İlk Adımı: Samsun 1919
Yayına Hazırlayan: Turan Tanyer
ISBN: 978-605-5614-57-7
© Türkiye Barolar Birliği
Birinci Baskı: Ağustos 2010, Ankara
Kapak Resmi: XX. yüzyıl başnıda Samsun. ("Editeur Simeon
Tjigtmogiou, Samsoun" kartpostalı.)
Türkiye Barolar Birliği
Oğuzlar Mahallesi
Barış Manço Caddesi, 1366. Sokak No: 3
06520 Balgat - ANKARA
Tel: [phone] (pbx)
Faks: (0.312) 286 55 65
web: www.barobirlik.org.tr
e-posta: yayin©barobilik.org.tr
Sayfa Tasarımı ve Ofset Hazırlık
Düş Atelyesi (0.312) 215 7037
www.dusatelyesi.com
Baskı
Şen Matbaa
Özveren Sokağı 25/ B
Denirtepe-Ankara
(0.312) 229 64 54 - 230 54 50
ULUSLARARASI
ATATÜRK'Ü ÇAĞDAŞ YORUM LAMA VE
ANMA PROGRAMI -3
ULUSAL
BAGIMSIZLIK SAVA51'NIN
ILK ADIMI:
SAMSUN 1919
7 Mayıs 2010
Samsun Atatürk Kültür Merkezi
İÇİNDEKİLER
Açılış Konuşmaları
Av. Berra BESLER
TBB Başkan Yardımcısı ........................................................4
Av. Necat ANIL
Samsun Barosu Başkanı .....................................................8
Birinci Oturum
Oturum Başkanı: Av. Ahmet GÜREL
Av. Ahmet GÜREL ...................................................................14
Doç. Dr. Bünyamin KOCAOĞLU
"Mondros Mütarekesi ve İşgaller" .....................................16
Doç. Dr. Enis ŞAHİN
"Mondros Mütarekesi'nden Sonra Ordunun Durumu".....30
Doç. Dr. Kemal ARI
"Mondros Mütarekesi'nden Sonra
Anadolu'da Sivil Örgütlenme" ......................... ................... 57
İkinci Oturum
Oturum Başkanı Av. Necat ANI L
Av. Necat ANIL........................................................................83
Doç. Dr. Kaya Tuncer ÇAĞLAYAN
"Mondros Mütarekesi ve İstanbul Hükümetleri"...............86
Prof. Dr. Mehmet EVSİLE
"M ütareke Döneminde Mustafa Kemal Paşa'nın
İstanbul Günleri" ...............................................................94
Prof. Dr. Enver KONUKÇU
"Bandırma Vapuru"......................................................... 104
Üçüncü Oturum
Oturum Başkanı: Prof. Dr. Dursun AKBULUT
Prof. Dr. Dursun AKBULUT.................................................. 121
Prof. Dr. Tülay Alim BARAN
"Mütareke Sürecinde Mustafa Kemal Paşa ve
İstanbul Hükümetleri" ...................................................... 123
Prof. Dr. Mesut ÇAPA
"Samsun ve Çevresindeki Rum Çetelerinin Faaliyetleri" ..131
Yrd. Doç. Dr. Hakan UZUN
"Samsun'dan Erzurum'a" ............................................... 142
Atatürk'ü Çağdaş Yorumlama ve
Anma Programı -3
ULUSAL BAĞIMSIZLIK SAVAŞI'NIN
İLK ADIMI: SAMSUN 1919
7 Mayıs 2010
Açılış Konuşmaları
Tüm katılımcılar sempozyumu
Türkiye Barolar Birliği Başkanı
merhum Avukat Özdemir Özok'un
anısına ithaf etmişlerdir.
Sunucu: Sayın Vali Yardımcım, Sayın Cumhuriyet Baş-
savcım, Sayın Adalet Komisyonu Başkanım, Sayın Bölge İda-
re Mahkemesi Başkan Vekilim, Sayın Rektör Vekilim, Türki-
ye Barolar Birliği Yönetim, Disiplin, Denetleme kurulları üye-
lerimiz, baro başkanlarımız, değerli konuklar; Türkiye Barolar
Birliği'nin, Atatürk'ü Çağdaş Yorumlama ve Anma Programı
çerçevesinde Samsun Barosu ile birlikte düzenlemiş oldukla-
rı "Ulusal Bagımsızlık Savaşı'nın ilk Adımı Samsun 1919" konulu
sempozyumumuza hoş geldiniz.
Teknik bir arıza nedeniyle küçük bir gecikme oldu, hepiniz-
den bu gecikme için özür diliyoruz.
Sempozyum programı bize ulaştığında büyük bir heyecan
ve mutluluk yaşamıştık, çünkü uzun ve zorlu bir tedavi süreci-
nin ardından çok değerli Türkiye Barolar Birliği Başkanımız Sa-
yın Avukat Özdemir Özok aramıza katılacak ve sempozyumu-
muzun açılış konuşmasını yapacaktı. Üstelik 19 Mayısta Türki-
ye Barolar Birliği adına Samsun'da bir etkinlik düzenlemek en
büyük hayallerinden birisiydi ve bunu sık sık da dile getirdiği-
ni biliyorduk. Ancak geçen hafta aldığımız acı haberle derin bir
kedere boğulduk. Yeri doldurulamaz bu özel insanı kaybetmiş-
tik. Ne yazık ki, bu büyük hayali gerçekleştiğinde bugün ara-
mızda olamadı. Ata'mızın, tüm hukuk şehitlerimizin, Türkiye
Barolar Birliği Başkanımız Sayın Özdemir Özok'un anısına hepi-
nizi bir dakikalık saygı duruşuna, ardından da İstiklal Marşı'na
davet ediyoruz.
Çok teşekkürler. Sempozyumumuzun açılış konuşmasını
yapmak üzere Türkiye Barolar Birliği Başkan Yardımcısı Sayın
Av. Berra Besler'i kürsüye davet ediyoruz.
Av. Berra BESLER (TBB Başkan Yardımcısı): Sayın Vali Yar-
dımcım, Sayın Başsavcım, Çok Değerli Akademisyenler, Çok
BERRA Değerli Baro Başkanlarım, Değerli Meslektaşlarım, Saygıdeğer
BESLER'İN Konuklar, bu anlamlı ve güzel etkinliği gerçekleştiren Samsun
KONUŞMASI Barosu'nun değerli Başkanı, Yönetim Kurulu üyeleri ve Sam-
sunlu meslektaşlarım...
Müdafaa-i hukuk ruhu ve Kuvayı Milltye ateşiyle kurtarı-
lan bu benzersiz Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulu şuyla sonuçla-
nan kutsal şahlanışın en güçlü meşalelerinin yandığı tarihimiz-
de emsalsiz bir yeri olan Samsun'da tekrar sizlerle birlikte ol-
maktan gerçekten çok gurur ve mutluluk duyuyorum. Az önce
çok değerli meslektaşımın da bahsettiği gibi bizleri derinden
yaralayarak kısa bir süre önce aramızdan ayrılan Türkiye Baro-
lar Birliği'nin çok değerli yiğit başkanı Sayın Özdemir Özok'u
saygı, sevgi ve minnetle anarak sizlere Türkiye Barolar Birliği
adına saygılarımı sunuyorum.
Değerli konuklar, bizlere manevi miras olarak akıl ve bilimi
bırakan devletimizin kurucusu Büyük Önderimiz Mustafa Ke-
mal Atatürk'ü bilgi çağı olarak adlandırılan XXI. yüzyılda onun
ilkelerine ve mirasına sadık kalarak anmayı ve anlamayı yerine
getirilmesi gereken önemli bir görev olarak görmekteyiz. Yüce
Atatürk'ü anlayabilmenin tören ve seremoni ortamlarında de-
ğil, gerçekçi, adil, cesur ve bilimsel bir düşünce ortamında ger-
çekleşebileceğine inanıyoruz, işte bu anlayışla Türkiye Barolar
Birliği olarak, XXI. yüzyılda Atatürk'ü Düşünmek başlığı altında
Atatürk'ü Çağdaş Yorumlama ve Anma Programı çerçevesinde
düzenlediğimiz, dört yıl boyunca sürecek etkinlikleri 9 - 14 Ka- RERRA
sım 2009 tarihinde Ankara'da başlattık. BESLERIN
Değerli konuklar, az önce size sözünü ettiğim programın KONUŞMASI
ikinci etkinliği 8 Ocak 2010 tarihinde Çanakkale'de Çanakkale
Barosu ve Onsekiz Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Sa-
vaşları Araştırma Merkezi ile birlikte düzenlediğimiz hepimiz
için heyecan, coşku, gurur verici olduğuna içtenlikle inandığım
etkinlikti. Ulusal Bağımsızlık Savaşı'nın ilk adımının 91. yıldönü-
münde bugün üçüncü etkinliğimizi burada hep birlikte aynı he-
yecan, gurur ve onurla paylaşarak gerçekleştireceğiz.
Değerli konuklar, savaştan yeni çıkmış darmadağın bir im-
paratorluğun subayıdır Mustafa Kemal. Bir devletin yok edil-
mesini hedefleyen Mondros Antlaşması imzalanmış, işgaller
başlamış, galip devletlerin donanmaları jstanbul kıyılarına de-
mir atmıştır. Türk askerleri ise anlaşma hükümleri doğrultu-
sunda terhis edilmekte, ordu silahsızlanmaktadır. Yıllar süren
savaşlarda en yakınlarını yitirmiş Anadolu halkı, bir yandan iş-
gal güçlerine, öte yandan çete baskınlarına ve iç isyanlara karşı
savunmasız kalmıştır. Kaybedilen topraklardan canlarını kurta-
rabilen ler Anadolu'ya göç etmektedir. Uzun süren savaş sıra-
sında cepheden cepheye koşan asker yorgun, halk aç, perişan
ve yılgındır. Her şeye rağmen umutlarını yitirmeyen vatanse-
yerler kendi bölgelerinde küçük gruplar halinde örgütlenme-
ye başlamışlardır, ama birbirinden kopuk bu yerel örgütleri bir-
leştirecek bir güç yoktur. Bu sırada Şişli'deki evinde yakın arka-
daşlarıyla birlikte vatanı kurtarmanın çarelerini arayan Musta-
fa Kemal, halk direnişini örgütlemek üzere Anadolu'ya geçme-
ye karar vermiştir. Ama nasıl?
0 Mustafa Kemal ki, ne kadar ateşli ve idealistse o kadar
da mantıklı, planlı ve gerçekçidir. Yakın arkadaşlarına, "Hiçbir
sıfat ve yetki sahibi olmaksızın Anadolu'ya geçmek ve orada mil-
leti uyandırarak kurtulma çarelerini aramak için en uygun yer ve
beni oraya götürecek en kolay yol hangisidir?" diye sorma kta-
dır. işte böyle bir ortamda Mustafa Kemal'in Anadolu'ya gir-
diği şehirdir Samsun. Benzeri görülmemiş bir direnişin kapı-
sı, mucizeye çıkan yolun başlangıcıdır. Onun direniş çeteleri-
ni tespit etmek ve bastırmak üzere ordu müfettişi olarak ta-
un