SAİD EFENDİ'NİN VASF-I CEZZAR AHMED PAŞA ADLI ESERİNİN TRANSKRİPSİYONU VE ...

114 Pages·2009·2.64 MB·Turkish

SAİD EFENDİ’NİN VASF-I CEZZAR AHMED PAŞA
ADLI ESERİNİN TRANSKRİPSİYONU VE DEĞERLENDİRİLMESİ
Yeşim KARACA UYAR
Yüksek Lisans Tezi
Danışman: Doç. Dr. Mustafa GÜLER
Haziran, 2009
Afyonkarahisar
T.C
AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
TARİH ANABİLİM DALI
YÜKSEK LİSANS TEZİ
SAİD EFENDİ’NİN VASF-I CEZZAR AHMED
PAŞA ADLI ESERİNİN TRANSKRİPSİYONU VE
DEĞERLENDİRİLMESİ
Hazırlayan
Yeşim KARACA UYAR
Danışman
Doç. Dr. Mustafa GÜLER
AFYONKARAHİSAR 2009
YEMİN METNİ
Yüksek Lisans Doktora tezi olarak sunduğum “Said Efendi’nin Vasf-ı Cezzar
Ahmed Paşa Adlı Eserinin Transkripsiyonu ve Değerlendirilmesi” isimli çalışmanın,
tarafımdan bilimsel ahlak ve geleneklere aykırı düşecek bir yardıma başvurmaksızın
yazıldığını ve yararlandığım eserlerin Kaynakça’da gösterilen eserlerden oluştuğunu,
bunlara atıf yapılarak yararlanmış olduğumu belirtir ve bunu onurumla doğrularım.
11.06.2009
Yeşim KARACA UYAR
iii
TEZ JÜRİSİ VE ENSTİTÜ MÜDÜRLÜĞÜ ONAYI
ii
YÜKSEK LİSANS TEZ ÖZETİ
SAİD EFENDİ’NİN VASF-I CEZZAR AHMED PAŞA ADLI ESERİNİN
TRANSKRİPSİYONU VE DEĞERLENDİRİLMESİ
Yeşim KARACA UYAR
AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
TARİH ANABİLİM DALI
Haziran 2009
TEZ DANIŞMANI: Doç. Dr. Mustafa GÜLER
Vasf-ı Cezzar Ahmed Paşa adlı elyazması eserin konusunu, Cezzar Ahmed
Paşa’nın, Suriye bölgesinde sürekli isyan çıkaran Bedevi Kabileler ve Dürzîleri itaat
altına alarak, devlet otoritesini yeniden sağlamak için yaptığı faliyetler oluşturur.
Bu çalışma, ifade edilen eserin transkripsiyonu temel alınarak
oluşturulmuştur. Transkribe edilen eserden yola çıkılarak XVIII. yüzyılda Osmanlı
Devleti’nin Arap coğrafyasında uyguladığı idari siyaset, bölgenin sürekli bir çatışma
içinde olmasının nedenleri ve sosyo-kültürel yapısı değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Cezzar Ahmed Paşa, Suriye, Dürzîler, Bedevi
Kabileler
iii
ABSTRACT
THE TRANSCRİPTİON AND EVALUATİON OF THE WORK OF
SAİD EFENDİǿS VASF-I CEZZAR AHMED PASHA
Yeşim KARACA UYAR
AFYON KOCATEPE UNİVERSİTY
THE INSTİTUTE OF SOCİAL SCİENCES
DEPARTMENT OF HİSTORY
June 2008
ADVISOR:Ass. Prof. Dr.Mustafa GÜLER
Subject of the Tarih-i Vasf-ı Cezzar Ahmed Paşa Vali-i Sayda-i Sabık
includes struggle of Cezzar Ahmed Pasha in Syria region against Bedouin Tribes and
Durzis in order to make them obey government’s authority.
This study is prepared by using the transcription of the original book. By
using the transcription the policies of Ottoman Empire in the Arab region, the
reasons of constant conflicts in the region and its socio-cultural structure are
determined.
Key words: Ottoman Empire, Cezzar Ahmed Pasha, Syrıa, Durzıs,Bedouin Tribes
.
iv
ÖNSÖZ
Bu çalışma, Osmanlı Devleti’ne uzun yıllar hizmet eden Cezzar Ahmed
Paşa’nın XVIII. yüzyılda Suriye bölgesinde ki faaliyetlerine odaklanmıştır. Bu
amaca ulaşmada katkı sağlayan başta değerli danışman hocam Doç. Dr. Mustafa
GÜLER olmak üzere, desteğini esirgemeyen eşim Ahmet UYAR’a da teşekkürlerimi
bir borç bilirim.
Yeşim KARCA UYAR
v
İÇİNDEKİLER
YEMİN METNİ.................................................................................................................................İİİ
TEZ JÜRİSİ VE ENSTİTÜ MÜDÜRLÜĞÜ ONAYI......................................................................İİ
YÜKSEK LİSANS TEZ ÖZETİ.......................................................................................................İİİ
ABSTRACT........................................................................................................................................İV
ÖNSÖZ..................................................................................................................................................V
İÇİNDEKİLER.................................................................................................................................Vİİ
KISALTMALAR DİZİNİ..................................................................................................................İX
TRANKRİPSİYON ALFABESİ.........................................................................................................X
GİRİŞ....................................................................................................................................................1
I. BÖLÜM.............................................................................................................................................4
SURİYE BÖLGESİ VE CEZZAR AHMED PAŞA’NINHAYATI.................................................4
1.XVIII.YÜZYILINİKİNCİYARISINDASURİYEBÖLGESİ...............................................4
1.1. Suriye’nin İdari Taksimatı.....................................................................................................4
1.2. Suriye’nin İdari Yapısı..........................................................................................................7
1.3. Bölgenin Demografik ve Ekonomik Yapısı...........................................................................9
1.4. Geçiş Bölgesi Olması Açısından Suriye’de Haccın Önemi.................................................11
1.5. Bölgedeki Yerel Hanedanların Durumu ve Tahir Ömer İsyanı...........................................13
2.CEZZARAHMEDPAŞA’NINHAYATIVEFAALİYETLERİ...........................................14
2.1. Cezzar Ahmed Paşa’nın Hayatı...........................................................................................14
2.2. Cezzar Ahmed Paşa’nın Beyrut’u Ruslara Karşı Savunması...............................................16
2.3. Napolyon Bonaparte’ye Karşı Akka’yı Savunması.............................................................18
2.4. Cezzar Ahmed Paşa’nın Kişiliği ve Babıâli’nin Tutumu.....................................................20
2.5 Cezzar Ahmed Paşa İle İlgili Eserler:...................................................................................23
II. BÖLÜM.........................................................................................................................................25
VASF-I CEZZAR AHMED PAŞAVÂLİ-İ SAYDA-İ SABIK.......................................................25
1.ESERİNDEĞERLENDİRİLMESİ..........................................................................................25
1.1. Müellifin Hayatı..................................................................................................................25
1.2. Eserin Adlandırılması..........................................................................................................25
1.3. Eserin Yazılış Sebebi ve Tarihi...........................................................................................27
2.ESERİNTANITIMI..................................................................................................................28
2.1. Şekil Özellikleri...................................................................................................................28
2.2. Dil ve Üslup Özellikleri.......................................................................................................29
2.3. Muhtevası............................................................................................................................30
III. BÖLÜM........................................................................................................................................42
TARİH-İ VASF-I CEZZAR AHMED PAŞAVALİ-İ SAYDA-İ SABIK...........................................42
DER BEYĀN-I ŽUHŪR-I VEZĮR-İ MÜKERREM DEVLETLÜĠĀZĮ CEZZĀR AĤMED PAŞA
YESSERALLAHU MĀ YEŞĀ........................................................................................................45
ZİKR-İ VAĶ‘A-İ BEYRUT U MUĦĀRABE-İ VEZĮR ĠĀZĮ CEZZĀR AĤMED PAŞA BĀ ASKER-İ
DÜRZĮ VE MOSĶO.......................................................................................................................46
DER BEYĀN-I VAĶA-İ TAHİR ÖMER MERĤŪMU MUĤĀFIŽ-I AKKA ŞODEN VEZĮR ĠĀZĮ
CEZZĀR AĤMED PAŞA...............................................................................................................51
ZİKR-İ TEVCĮH-İ RÜTBE-İ ‘ALİYYE VEZĀRET UEYĀLET-İŚAYDA BĮ CĀNİB-İ VEZĮR ĠĀZĮ
CEZZĀR AĤMED PAŞA YESSERALLAHU TE‘ĀLĀ MĀ YEŞĀ.................................................54
vii
ZİKR-İ MUĦĀRABE-İ VEZĮR ĠĀZĮ CEZZĀR AĤMED PAŞA BĀ ALİŦAHİR Ü TESĦĮR-İ
CÜMLE BİLĀD AKKA VEŚAFED...............................................................................................59
ZİKR-İ FETĤ Ü TESĦĮR BİLĀD-I CEBEL Ü VUĶŪ‘ĤARB BĀ EŞYĀN.....................................74
ZİKR-İ TEMDİR ÜĶAHR-I ĶABİLE-İŚAĶR EŞĶIYĀ................................................................76
ZİKR-İ VUĶŪ‘-I MUĦĀRABE BĀ ASKER-İ REVĀFİŻA VE ĶATL-İ NĀSİF RAFIŻİ VE FETĦ-İ
BİLĀD U ĶILĀ’-İĮŞĀN U MUĤĀŚARA-İĶAL‘A-İ ŞAĶĮF..........................................................79
ZİKR-İ TESĦĮR-İ CEBEL-İ DÜRZĮ VE VUKŪ‘-UĤARB BĀ ĮŞĀN.............................................84
ZİKR-İ BİNĀ-İ CĀMİ’ ŞERİF DER MEDİNE-İ AKKA..................................................................87
ĦĀTİMETÜ’L-KİTĀB...................................................................................................................88
SONUÇ................................................................................................................................................92
KAYNAKÇA......................................................................................................................................93
EKLER................................................................................................................................................97
1.TIPKIBASIM(CD EKLİ)..........................................................................................................97
2.HARİTALAR.............................................................................................................................98
viii
KISALTMALAR DİZİNİ
Age Adı Geçen Eser
Agm Adı Geçen Makale
Ans Ansiklopedi
Bkz Bakınız
C Cilt
Çev Çeviren
DİA Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi
H. Hicri
İA İslam Ansiklopedisi
İÜ İstanbul Üniversitesi
M. Miladi
No Numara
S Sayfa
s Sayı
TTK Türk Tarih Kurumu
Ünv Üniversite
v Varak
Yay.: Yayınevi
ix