Rüyanın Öte Yakası - Ursula K. Le Guin

271 Pages·2014·1.04 MB·Turkish

URSULA K. LE GUIN
RÜYANIN ÖTE YAKASI
1

Konfüçyüs de sen de birer rüyasınız ve sizin birer rüya
olduğunuzu söyleyen ben de bizzat bir rüyayım. Bu bir
paradoks. Gelecekte bilge bir adam belki bunu açıklayabilir;
o gelecek on binlerce kuşak gelip geçmedikçe gelmeyecek.

CHUANG TZU: II

Akıntılarla taşınan, dalgaların elinde oradan oraya
savrulan, okyanusun olanca gücüyle akıllara durgunluk veren
mesafelere çekelenmiş denizanası, gelgitin dipsiz kuyusunda
sürüklenir. Işığın parıltısını geçirir ve karanlığı içine alır.
Herhangi bir yerden herhangi bir yere -çünkü denizin
derinliklerinde pusula yoktur, daha yakın ve daha uzak, daha
yüksek ve daha alçak vardır yalnızca- taşınan, savrulan,
çekelenen denizanası öylece asılı kalır ve salınır; ayın
hükümranlığındaki denizde gündelik dirimin uçsuz bucaksız
nabzı atarken, onun nabzı belli belirsiz ve hızlıdır içinde.
Öylece asılı kalan, salınan, nabız gibi atan bu en savunmasız
ve güçsüz yaratığın en büyük silahı, varlığını, seyrini ve
iradesini ellerine emanet ettiği o koca okyanusun gazabı ve
kudretidir.
Ama buracıkta o inatçı anakaralar yükselir. Çakıllı
sığlıklar ve sarp kayalar suyu delerek çırçıplak dışarı uğrar;
ölümcül ışığın ve istikrarsızlığın yaşam idamesine elverişsiz o
kurak, korkunç mekânına taşar. İşte artık, artık akıntılar
aldatır, dalgalarsa ihanet eder, kayayla ve havayla çarpışmak
için yaygaracı köpüklerle atılıp sonsuz döngülerini kırarak,
kırılarak...
Her şeyiyle denizin sürüklemesinden olma bu yaratık, gün
ışığının kupkuru kumlarında ne yapar? Ya akıl ne yapar her
sabah uyandığında?

Gözlerini yumamasın diye gözkapaklarını yakıp kül
etmişlerdi ve ışık ta beynine dek sızıyor, adeta beynini
dağlıyordu. Başını çeviremiyordu, çünkü üzerine yuvarlanmış
koca koca beton parçaları onu olduğu yere mıhlamıştı ve
beton parçalarından dışarı uğrayan çelik çubuklar başını
mengene gibi sıkıştırıyordu. Bunlar ortadan kaybolunca
yeniden hareket edebilir hale geldi; doğruldu. Çimentodan bir
merdivendeydi; merdivendeki küçük bir çatlaktan sürgün
veren bir karahindiba elinin yanı başında çiçek açtı. Bir süre
sonra ayağa kalktı, ama ayağa dikilir dikilmez felaket bir
mide bulantısı hissetti ve bunun radyasyon zehirlenmesi
yüzünden olduğunu anladı. Şişme yatağı şişirildiğinde odanın
yarısını kapladığına göre, kapı olsa olsa yarım metre
uzağındaydı. Kapıya ulaştı, açıp dışarı çıktı. Burada uçsuz
bucaksız muşamba koridor, belli belirsiz kabarıp inerek
millerce uzayıp gidiyordu ve koridorun ta ilerisinde, çok
uzakta erkekler tuvaleti vardı. Duvara tutunmaya çalışarak bir
gayret tuvalete doğru yürümeye başladı, ama tutunacak hiçbir
şey bulamadı ve duvar yere dönüştü.
"Tamam, sakin ol. Yavaş."
Asansör görevlisinin ağarmaya yüz tutmuş saçlarla çevrili
solgun yüzü, tepesinde bir kâğıt fener gibi asılı duruyordu.
"Radyasyondan," dedi ama Mannie bunu duymamışçasına,
"Tamam, sakin ol," demekten başka bir tepki vermiyordu.
Yeniden odasında, yatağındaydı.
"Sarhoş musun?"
"Hayır."
"Kafan mı iyi?"
"Hastayım."
"Ne kullandın sen?"
"Uyanı bulamadım," dedi, rüyaların geldiği kapıyı
kilitlemeye çalıştığını, ama anahtarların hiçbirinin kilide
uymadığını kastederek.
"On beşinci kattan bir stajyer doktor geliyor," dedi Mannie
kıyıya vurup kırılan dalgaların gürleyişi arasında belli
belirsiz.
Debeleniyor, nefes almaya çabalıyordu. Yatağının
kenarında, elinde şırıngayla yabancı bir adam oturmuş, ona
bakıyordu.
"İşte bu kadar," dedi yabancı. "Kendine geliyor. Berbat
hissediyorsun değil mi? Telaşlanma sakın. Başka türlü
hissetsen anormal olurdu. Bunca şeyi bir kerede yuttun ha?"
Eczamatikten alınmış yedi küçük naylon zarfı işaret etti.
"Uyku haplarıyla amfetamini karıştırırsan olacağı budur, akla
zarar bir kokteyl. Kendine ne yapmaya çalışıyordun, ha?"
Nefes alırken hâlâ zorlanıyordu, ama mide bulantısı
geçmiş, ardında yalnızca korkunç bir halsizlik bırakmıştı.
"İlaçların hepsi de bu hafta çekilmiş," diye sürdürdü
doktor, kahverengi saçlarını atkuyruğu yapmış, çürük dişli bir
gençti. "Yani hepsini kendi Ecza Kartınla almış olamazsın, bu
durumda başkasının kartıyla ilaç çektiğini bildirmek
zorundayım. Hoşuma giden bir şey değil bu, ama çağrı
üzerine geldiğim için maalesef başka türlü hareket etme
şansım yok. Ama merak etme, bu ilaçlardan hapis cezası
almazsın, karakola gitmen için bir celp yollarlar yalnızca,
polisler de seni muayene için Tıp Fakültesi’ne ya da Bölge
Kliniği’ne sevk eder, sonra da GTT için -Gönüllü Terapi
Tedavisi oluyor bu- bir tıp doktoruna veya psikiyatra
gönderirler. Kimliğin üzerindeydi, oradan formunu
doldurdum bile; tek öğrenmem gereken ne zamandır kendi
ilaç istihkakından fazlasını kullandığın."
"Birkaç aydır."
Stajyer dizindeki kâğıda bir şeyler karaladı.
"Peki Ecza Kartlarını kimden ödünç aldın?"
"Arkadaşlardan."
"İsimlerini almam gerekiyor."
Biraz sonra doktor, "En azından bir isim. Formalite icabı,"
dedi. "Arkadaşlarının başları belaya girmez, için rahat olsun.
Sadece polisten bir kınama pusulası alırlar, bir de Sağlık
Bakanlığı bir yıl boyunca Ecza Kartlarını takibe alır.
Formalite icabı. Tek bir isim."
"Veremem. Bana yardımcı olmaya çalışıyorlardı."
"Bak, bir isim vermezsen direnmiş olursun, o zaman da ya
hapse gidersin ya da bir hastanede Zorunlu Terapiye mahkûm
olursun. Hem isterlerse o kartların sahiplerini eczamatik
kayıtlarından da çıkarabilirler, senin verdiğin isim yalnızca
zamandan tasarruf etmelerine yarıyor. Hadi ama, bir isim ver
artık."
Dayanılmaz ışığı uzak tutmak için yüzünü kollarıyla örttü,
"Olmaz. Veremem," dedi. "Yardıma ihtiyacım var benim."
"Benim kartımı kullanmıştı," dedi asansör görevlisi. "Evet.
Mannie Ahrens, 247-602-6023." Doktorun kalemi yeniden
hışır hışır bir şeyler karaladı.
"Senin kartını kullanmadım ki ben."
"İyi ya işte, kafaları karışsın biraz. Kontrol etmezler zaten.
Herkes herkesin Ecza Kartını kullanıyor, nereden kontrol
etsinler. Ben benimkini hep kullandırıyorum, başkasınınkini
de kullanıyorum, her gün olan şey. O kınama zımbırtılarının
koleksiyonu var bende. Dünyadan haberi yok onların. Sağlık
Bakanlığı’nın adını bile bilmediği şeyler kullandım ben. Hem
sen daha ilk kez milli oluyorsun. Dert etme, bir şey olmaz
George."
"Yapamam," dedi; Mannie’nin onun için yalan
söylemesine izin veremeyeceğini, onun için yalan
söylemesini engelleyemeyeceğini, dert etmemeyi
başaramayacağını, bu şekilde yaşamayı sürdüremeyeceğini
kastederek.
"İki-üç saat içinde daha iyi hissedersin kendini," dedi
doktor. "Ama bugün dışarı çıkma. Zaten şehir merkezi
tamamen kilitlenmiş durumda, Portland Yerel Ulaşım Ağı
çalışanları yine grev hazırlığında ve metroyu da ulusal
muhafızlar işletmeye çalışıyor, haberlere bakılırsa her şey
arapsaçına dönmüş. Hiçbir yere kımıldama. Benim gitmem
lazım, şansıma tüküreyim, işyerim yürüme mesafesinde,
Macadam’ın aşağısında Eyalet Barınma Yurdu var ya, orada
çalışıyorum, buradan on dakika çekiyor." Ayağa kalkarken
yatak sarsıldı. "Sırf o yurtta kuvaşiyorkor hastası iki yüz
altmış çocuk var, biliyor muydun? Hepsi de dar gelirli veya
Temel Yardımla geçinen ailelerin çocukları; yeterince protein
alamıyorlar. İyi de ben ne halt edeyim? Elimde sihirli değnek
yok ya. Bu çocuklara Asgari Protein Tayını verilmesi için beş
ayrı talepte bulundum, ama tayın mayın çıkartmıyorlar, her
şey bürokrasiye takılıyor, tek bildikleri mazeret sıralamak.
Temel Yardımla geçinen insanlar gıda ihtiyaçlarını
karşılayabilir deyip duruyorlar. Karşılarlar karşılamasına da,
satın alınacak yiyecek olmadıktan sonra kaç yazar. Aman,
canları cehenneme. Ben de açlık sanki basit bir iskorbütmüş
gibi gidip o çocuklara C vitamini iğnesi yapıyorum..."
Kapı kapandı. Mannie az önce doktorun oturduğu yere
çökünce yatak yeniden sarsıldı. Belli belirsiz bir koku vardı,
yeni biçilmiş çimen kokusu gibi tatlımsı bir koku. Sis dört bir
yanı sararken, kapalı gözlerin karanlığının ötesinden
Mannie’nin sesi, "Hayatta olmak ne güzel, değil mi?" dedi
uzaktan uzağa.
2

Tanrı’ya açılan kapı var olmayıştır.

CHUANG TZU: XXIII

Doktor William Haber’ın ofisi Hood Dağı manzaralı
değildi. Willamette’in Doğu Kulesi’nde, altmış üçüncü katın
iç tarafında bulunan bir stüdyo daireydi ve hiçbir manzarası
yoktu. Ama penceresiz duvarların birinde Hood Dağı’nın
devasa bir fotoğrafı vardı ve Dr. Haber dahili haberleşme
cihazından sekreteriyle konuşurken işte bu fotoğrafa
bakmaktaydı.
"Sıradaki bu Orr kimin nesi Penny? Cüzam belirtileri
gösteren o isterik mi?"
Sekreter duvarın öbür yanında, çok çok bir metre
ötesindeydi belki, ne var ki ofis içi haberleşme cihazları, tıpkı
duvarlardaki diplomalar gibi hem hastaya hem de hekime
güven telkin eder. Üstelik bir psikiyatrın kapıyı açıp
"Sıradaki!" diye bağırmasının yakışık almayacağı da bir
gerçektir.
"Hayır Doktor Bey, o yarın saat onda gelecek olan Bay
Greene. Bu Tıp Fakültesi’nden Doktor Walters’ın
yönlendirdiği hasta, bir GTT vakası."
"İlaç suistimali, değil mi? Tamam. Dosyasını buldum.
Oldu o zaman, geldiğinde içeri gönderirsin."
Daha bunu derken, asansörün sızlanarak yukarı çıktığını,
durduğunu, kapıların derin bir soluk gibi açıldığını
işitebiliyordu; sonra ayak seslerini, kararsızlığı, dış kapıların
açıldığını duydu. Etrafa kulak kesildiğinden, koridoru baştan
sona dolduran, alt ve üst katlarda bulunan ofislerdeki
kapıların, daktiloların, insanların, sifonu çekilen tuvaletlerin
de seslerini işitebiliyordu şimdi. Esas başarı bunları
işitmemeyi öğrenmekti. Geriye kalan yegâne sağlam bölme
duvarları, beynin içinde olanlardı.
Penny şimdi hastaya, ilk seans öncesi yöneltilen mutat
soruları soruyordu. Penny’nin işini bitirmesini beklerken Dr.
Haber’ın gözü yeniden duvardaki fotoğrafa takıldı ve böyle
bir fotoğrafın ne zaman çekilmiş olabileceğini merak
etmekten kendini alamadı. Masmavi gökyüzü, zirveden ta dağ
eteklerine inen karlar. Yıllar evvel çekilmiş olmalıydı
şüphesiz, altmışlarda ya da yetmişlerde. Sera Etkisi oldukça
yavaş bir seyir izlemişti ve 1962 doğumlu olan Haber
çocukluğunun mavi göğünü dün gibi hatırlıyordu. Bugünlerde
o sonsuz sanılan karlar, dünyanın bütün dağlarından el etek
çekmişti, Everest’ten bile, Antarktika’nın ıssız sahilinde
kavruk gırtlağıyla durup duran Erebus’tan bile. Ama çağdaş
bir fotoğrafı renklendirmiş, gökyüzünü sonradan maviye,
zirveyi de beyaza boyamış da olabilirlerdi pekâlâ; hiç belli
olmazdı.
"Tünaydın Bay Orr!" dedi ayağa kalkıp gülümseyerek,
ama elini uzatmadan, zira bugünlerde birçok hasta bedensel
temas kurmakla ilgili şiddetli kaygılardan mustaripti.