reizigers te amsterdam

281 Pages·2009·4.63 MB·Dutch

GENOOTSCHAP AMSTELODAMUM
REIZIGERS TE AMSTERDAM
BESCHRIJVENDE LIJST VAN REIZEN IN
NEDERLAND DOOR VREEMDELINGEN
VOOR 1850
BEWERKING DER BEKROONDE ANT-
WOORDEN OP EEN VAN WEGE HET
GENOOTSCHAP AMSTELODAMUM
UITGESCHREVEN PRIJSVRAAG DOOR
J. N. JACOBSEN JENSEN
ASSISTENT DER AMSTERDAMSCHE UNIVERSI-
TEITS-BIBLIOTHEEK EN.B[BLIOTHEEK-BEAMETE
VAN HET MUSEUM WILLET-HOLTHUYSEN
AMSTERDAM --- zgig

REIZIGERS TE AMSTERDAM
GEDRUKT BIJ DE N.V. VOORH. IPENBUUR & VAN SELDAM - AMSTERDAM
GENOOTSCHAP AMSTELODAMUM
REIZIGERS TE AMSTERDAM
BESCHRIJVENDE LIJST VAN REIZEN IN
NEDERLAND DOOR VREEMDELINGEN
VOOR 185o
BEWERKING DER BEKROONDE ANT-
WOORDEN OP EEN VAN WEGE HET
GENOOtSCHAP AMSTELODAMUM
UITGESCHREVEN PRIJSVRAAG DOOR
J. N. JACOBSEN JENSEN
ASSISTENT DER AMSTERDAMSCHE UNIVERSI-
TEITS-BIBLIOTHEEK EN BIBLIOTHEEK•BEAMBTE
VAN HET MUSEUM WILLET-HOLTHUYSEN
E
4 ^
AMSTERDAM — Iglg

VOORBERICHT
Den zestienden December 1908 stelde de heer E. W. Moes in eene
vergadering van het Bestuur van Amslelodamum de vraag „of de
Vereeniging een prijsvraag zou kunnen uitschrijven betreffende
de reisverhalen, waarin Amsterdam wordt behandeld". De ge-
dachte vond eene gunstige ontvangst en zoo viel in de volgende
vergadering, op den twintigsten Januari agog, het besluit om tot de
uitschrijving over te gaan en, naast den voorsteller, de heeren dr.
C. P. Burger Jr. en dr. F. C. Wieder uit te noodigen om de com-
missie van beoordeeling te vormen. Weer een maand later, in
de vergadering van den zeventienden Februari agog, kon het
programma voor de prijsvraag worden vastgesteld, dat in Soo
exemplaren werd verspreid en aldus luidde
Reeds herhaaldelijk zijn bijzonderheden omtrent Amsterdam geput
uit oude reisverhalen. Wie maar eens kennis gemaakt heeft met den
inhoud van boeken als de Monconys' Journal des voyages of Uffen-
bach's Merkwurdige Reiscn, die moet wel begeerig zijn ten deze
het geheele terrein te kunnen overzien.
Eene reis door een gedeelte van Europa behoorde oudtijds tot
de onmisbare vereischten der opvoeding van zoons van vorstelijken
bloede. De jonge prins kon zich daardoor in vreemde talen oefenen
en had gelegenheid zich aan vorsten van bevriende hoven vcor te
stellen. Naast de verhalen van hunne reizen, vaak door secretarissen
opgesteld, zijn er tal van andere, door den reiziger zelf vervaardigd
op reizen om de meest verschillende redenen ondernomen, door
VI VOORBERICHT
predikanten om voor in nood verkeerende kerken geld ta verzamelen,
door geleerden om der studie wil, door kunstenaars, door krijgs-
lieden, door gezanten, ja door wie niet al.
Het doel van de hiernevens uitgeschreven prijsvraag is, een over-
zicht te hebben van alle dergelijke in druk uitgegeven reisverhalen,
waarin ook Amsterdam het onderwerp geweest is van de mede
schrijvers. -deelingen der
De Vereeniging Amstelodamum verlangt dus
een naar tijdsorde der reizen gerangschikte lijst van de in druk
uitgegeven reisverhalen, tot aan het midden der negentiende eeuw,
waarvan de berichtgever gedurende korteren of langeren tijd in
Amsterdam heeft vertoefd. Behalve de aanwijzing, hoevele bladzijden
aan Am terdam gewijd zijn en welke afbeeldingen van Amsterdam
aan het reisverhaal zijn toegevoegd, moet zoo nauwkeurig mogelijk
de dateering van het verblijf worden vastgesteld en tevens opgesomd,
welke gebouwen de reiziger bezocht heeft en met welke personen
hij in aanraking is geweest. Ten slotte moet aangewezen worden,
waar zich een exemplaar van de behandelde beschrijving bevindt.
-
De antwoorden worden vrachtvrij ingewacht, vóór i Maart 19io,
bij den Secretaris der Vcveeni;ing, dr. Joh. C. Breen te Amsterdam,
bij wien exemplaren van deze prijsvraag op franco aanvraag te ver
zijn. De schrijver onderteekent zijn antwoord niet met zijn-krijgen
naam, maar met een kenspreuk, die hij, met opgaaf van naam en woon-
plaats, herhaalt in een gesloten briefje, dat dezelfde kenspreuk tot
opschrift heeft. De ingeleverde handschriften, zoowel de bekroonde
als de niet bekroonde, blijven het eigendom der Verccni5ing.
Voor het antwoord, dat voldoet aan dc opgegeven vraag, wordt
Bene som uitgeloofd van 1 igo, uit tc betalen onmiddellijk na de
toewijzing van den prijs.
Het Bestuur acht zich niet verplicht een antwoord, (lat het
beste is der ingekomen antwoorden, maar dat niettemin niet voldoet
aan de gestelde eischen, te bekronen.
Indien een antwoord, hoewel in aanmerking komend voorbekroning,
naar het oordeel der jury wijziging behoeft, zal de prijs niet eerder
uitgereikt worden dan nadat de jury het gewijzigde antwoord goed
heeft. -gekeurd
Het Bestuur behoudt zich liet recht voor het bekroonde antwoord
geheel of gedeeltelijk uit te geven, afzonderlijk of met andere tot een
geheel verwerkt.
VOORBERICHT VII
De prijswinner belast zich gratis met de correctie der drukproeven
en heeft recht op 25 exemplaren van zijn antwoord.
Het besluit van het Bestuur op de ingeleverde antwoorden wordt
gepubliceerd in het Jaarboek der Vereeniging.
Beoordeelaars der ingekomen antwoorden zullen zijn de heeren
dr. C. P. Burger Jr., E. W. Moes en dr. F C. Wieder, allen te
Amsterdam.
Het Bestuur der Vereeniging
Anastelodarniim :
AMSTERDAM, DR. 13. BRUGMANS, Voorzitter.
Februari 19o9 DR, JoH. C. BREEKT, Secretaris.
Op den Bestelden tijd waren twee antwoorden bij den Secretaris
van het Bestuur ingekomen : een onder het motto „Amsterdam",
en een met als kenspreuk de woorden, waarmede de fransche
medicus en oudheidkundige Charles Patin, die in 1671 ons land be-
zocht, zijn hoofdstuk over Amsterdam aanving: „On a partout de
si grandes idées de cette ville, que quelque chose qu'on en dise,
on dit toujours trop peu". Overeenkomstig de eenparige uitspraak
der commissie van beoordeeling werd de prijs toegekend aan het
eerste antwoord, waarvan de schrijver bleek te zijn de heer J. N.
Jacobsen Jensen, beambte aan de Universiteits-bibliotheek te
Amsterdam ; doch ook het tweede. waarvan zich mejuffrouw
A. M. van Gelder als schrijfster bekend maakte, bezat zulke goede
hoedanigheden, dat het Bestuur het eene eervolle vermelding
waardig keurde en de auteur eene gratificatie van .1 50 toekende.
Op de Algemeene Ledenvergadering van den dertienden Juni
iglo werd de uitslag medegedeeld en aan de beide bekroonden
een oorkonde uitgereikt.
Het Bestuur achtte het wenschelijk dat de heide antwoorden
tot één zouden worden samengesmolten en trad daartoe met de
bewerkers in onderhandeling. Op den zesden December igii werd
deze arbeid opgedragen aan den heer Jensen. die er in den zomer van
1914 mede gereed kwam. Als van zelf had de heer Jensen bij de be-
werking de gelegenheid gevonden om, naast de amsterdamsche, eene
algemeene bibliographie van nederlandsche reisbeschrij vingen samen