PSİKO - SOSYAL A Ç I D AN İlâhî Dinlerde D U A L AR Dr. Osman CİLÂCI İSTEME ADRESİ ; K O N YA K İ T A P Ç I LI Eski Matbaacılar İçi No : 20/A K O N YA 200 TL. PSÎKO - SOSYAl, A Ç I D AN İ L Â HÎ D İ N L E R DE D U A L AR Dr. Osman CİLÂCI Konya Yüksek İslâm Enst. Dinler Tarihi Öğretim Üyesi Bu tez, Yüksek İslâm Enstitüsü Dinler Tarihi Öğretim Üyesi olmak için hazırlanmış ve 1971 yılında kabul edilmiştir. ^ ARI BASIMEVİ Konya — 1982 İ Ç İ N D E K İ L ER Kitap Hakkında Rapor 7 Ö N S ÖZ 9 G İ R İŞ 11 I. A) Konuya Genel Bakrş — 11 II. B) İnceleme Sahası ve Metot 11 III. Dua Etme İhtiyacı • 15 IV. Doğudan Batıdan Birkaç Dua Örneği 18 V. Duanın Lügat Anlamı • -9 VI. Terim Olarak Dua ?^ VII. Lügatte İbadet •= 24 VIII. İbadetin Terim Anlamı ?5 IX. Dua ve İbadet İlişkisi 27 X. Duanın Önemi • XI. Duanın Âdabı ve Mahiyeti ;;0 XII. Duanın Kabul Şartları, Vekitleri ve Yerleri İS XIII. Duanın Tesirleri 44 XIV. Kaza Kader ve Dua — A7 XV. Yoga Yoglzm ve Dua — 49 XVI. Orta Asya Türklerinde Dua -İO B İ R İ N Cİ B Ö L ÜM MUSEVİLİK I. Günlük Dualar • 53 II. Mukaddes Günlerdeki Dualar 54 III. Duası Makbul Olanlar 55 IV. Dine Girişle İlgili Dualar 56 V. Sünnet Olma İle İlgili Dualar • £6 VI. Yemekle İlgili Dualar 56 VII. Uyku İle İlgili Dualar 17 VMI. Hastalık, Şifa ve Ölümle İlgili Dualar b7 IX. Sıkıntı ve Meşakkatlerden Kurtulma İle İlgili Dualar — — o9 X. Fenalık ve Serlerden Korunma İle İlgili Dualar 59 XI. Yağmurla İlgili Dualar 60 XII. Yolculukla İlgili Dualar • '-'O XIII. Af ve Merhametle İlgili Dualar bO İ K İ N Cİ B Ö L ÜM HIRİSTİYANLIK 63 I. Duada Uyulacak Esaslar u3 II. Hz, İsa'nın Dua İçin Tavsiyeleri — r4 III. Günlük Dualar — ^6 IV. Mukaddes Günlerdeki Dualar • ng V. Yemekle ilgili Dualar "O VI. Uyku İle ilgili Dualar /1 VII. Evlenme ile İlgili Dualar 71 VIII. Cenaze Töreni İle ilgili Dualar -- - 71 IX. Yağmurla İlgili Dualar 72 X. Haçla İlgili Dualar 72 X!. Kurbanla İlgili Dualar 73 XII. Tanrı Yakmiığı, Rızası ve İyi Kullukla İlgili Dualar 74 XIII. İnançla İlgili Dualar '7 XIV. Takdis Duaları ''8 XV. Kiliseye ^abul Ediliş ve Vaftizle İlgili Dualar — 79 XVI. Günah İtirafı İle İlgili Dualar 31 XVII. Rızık ve Bereket isteği İle İlgili Dualar ^2 XVIII. Hamd ve Şükür İle İlgili Dualar • V3 XIX. Af ve Merhametle İlgili Dualar ^ S5 XX. Yardım ve Himaye İle ilgili Dualar o7 XXI. İyi Ahlâkla İlgili Dualar 08 XXII. İdrak ve Zihin Açıklığı İle ilgili Dualar ------£0 XXIII. Hastalık, Sağlık ve Ölümle İlgili Dualar , 91 XXIV. Kötülük, Sıkıntı ve Korkulardan Kurtulmak İle ilgili Dualar — 92 XXV. Sulhla İlgili Dualar 93 XXVI. Papayı Koruma Duası 94 Ü Ç Ü N CÜ B Ö L ÜM İSLÂMLIK 95 I. Günlük Hayatla İlgili Dualar — — — — — — — — — -<5 II. Yemekle İlgili Dualar 'J7 III. Uyku İle İlgili Dualar ^ l'B IV. Evlenme İle İlgili Dualar 100 V. Bereket ve Rızıkla İlgili Dualar 101 VI. Mübarek Gün ve Gecelerle İlgili Dualar 102 VII. Ezanla İlgili Dualar 103 VIII. Ana Baba İle İlgili Dualar 104 IX. Hayırlı Nesil İsteği İle İlgili Dualar 105 X. Yağmurla İlgili Dualar • 106 XI. Hastalıkla İlgili Dualar 107 XII. Bazı Olaylar Karşısındaki Dualar 109 XIII. Kötü İnsan ve Kötü Alışkanlıklardan Korunma İle İlgili Dualar 112 XIV. Her Türlü Şer ve Felâketlerden Korunma İle ilgili Dualar — 115 XV. Hidayet Dileğinde Bulunma İle İlgili Dualar 122 XVI. Bağışlanma Dileği İle İlgili Dualar — 123 XVII. Dilek ve Arzularla ilgili Dualar 126 XVIII. Harplerde Yapılan Dualar 131 XIX. Ölüm ve Cenaze İle İlgili Dualar 133 XX. Dünya ve Âhiret Saadeti İle İlgili Dualar 134 XXI. Genel Anlamdaki Dualar 136 XXII. Halk Arasında Kullanıan Dua ve Beddualar . — — 13e XXIII. Halk Geleneklerinde Çokça Kullanılan Dua Konuları 140 S O N UÇ 146 BİBLİYOGRAFYA 147 GENEL İNDEKS 150 Muhterem hocam Prof. Dr. Hikmet Tanyu'ya saygılarımla... O. C. ilâhî Dinlerde İbadet Dışındaki Dualar Hakkında Rapor Dinler Tarihi Öğretim Üyesi Osman Cilâcı'nın «İlâhî Dinlerde İbâdet Dışındaki Dualar» adlı eseri tarafımdan incelendi : 1 — İlâhi Dinlerdeki «İbâdet Dışı» telakki edilen du aları tesbit ve tasnifle, mukayeseye çalışan Osman Cilâcı I. Giriş bölümünde, duanın lügat anlamından başlayarak, ibâdetin terim anlamı, önemi ve duanın yapılış ve tesir tarzlarına, âdabı ve mahiyetine dair görüşler üzerinde dur muş, ayrıca bu bölümde Yoga, Yogizm ve eski Türklerde dualarla, konuyu zenginleştirmiştir. Giriş bölümünde yalnız 153 dipnotu bulunuşu, araştır madaki kaynak bolluğunun bir işareti olarak görülebilir. I. Bölümde Yahudilikteki dualar ve çeşitleri üzerinde etraflıca durulmuş ve bu bölümde de 57 dipnot halinde be lirtilen kaynaklara müracaat edilmiştir.