Psikanaliz Temel Kavramlar Dr. CHARLES BRENNER New York Psikanaliz Enstitüsü ögretim Üyesi Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Psikiyatri Profesörü ÇEviRENLER PROF. DR. IŞIK SAVAŞIR PROF. DR. YUSUF SAVAŞIR HYB Yayın0c6ı0l ık PSİKOLDOİJZİİ0 S9İ PSİKANALTİEZM:EKA LVRAM IAR DrC.h arBlreesn ner Özgüand ı: AnE lemenTteaxrtyb oofoP ks ychoanalysis Alrii grhetsse rivnecdl utdhireni gg ohfrt e produicnwt hiooloner i np art ina nfy orm. Buk itabın çTeüvhriakrkçile HYBa r Yıa yıncaıiltıtki'ra. © HYBY ayınAcnıklaı1rk9a,9, 8 Yayıncyıanziııznlon ıli m adkaıns myeadn a t amamheinç yboilrçl oağ altılamaz. Türkİçkei Bnacsik ı HYB YayınAcınlkıa1kr9,a9 8 ISB9N7 5-6972-63-7 HYB Yayıncılık BilkPelnatA3z aB lo2k1 -24 Bilk0e6n5t3A,3n kara Tel(:3 1226)56 5 6 6 Faks: (351572 7) 266 MedicoGroafspet hbaiskcı stes islerinde basılmıştır. MedicoGrAajpahvniesMc ast baaHciızlmıekt leri MeşrutCiaydedteB saiy,ı ndSıork-a62k2 ;26 Koctae p0e6,6 4A0n kara Tel(:3 1421)39 1 48 Fak(s3:1 421)39 1 4 9 İÇİNDEKİLER GİRİŞ ................................................................................................................ ! 1. BÖLÜM İki Temel Varsayım ................................................................. 3 Psikanaliz ve genel psikoloji - ruhsal nedensellik: tanımı, önemi, örnekler - bilinçdışı ruhsal süreç ler: ruhsal nedensellikle ilişkisi, inceleme yöntemle ri -psikanalitik yöntemin gelişmesi -bilinçdışı ruh sal süreçlerin varlığının kanıtlarının gözden geçi rilmesi il. BÖLÜM Dürtüler.. ................................................................................ 19 Biyoloji ile bağlantısı - terminoloji ve tanımı - psi şik enerji ve yatırım - dürtülerin sınıflandırılması - dürtülerin kaynaşması - cinsel dürtünün genetik gelişmesi: çocukluk cinsiyetinin oral, anal ve fallik dönemleri -libidinal gelişme, saplanma ve gerileme - saldırganlık dürtüsünün gelişmesi -dürtü boşalı mı ve haz 111. BÖLÜM Ruhsal Aygıt.... ...................................................................... 37 Yapısal kuramın tarihsel gelişimi - egonun id'den ayrışması - dürtülerin yöneticisi olarak ego - temel ego işlevleri: algı, bellek, duygular, düşünce · ego gelişmesindeki etkenler: olgunlaşma, deneme -ya· şantısal etkenler: kendi bedeniyle ilişki, çevredeki objelerle özdeşim - özdeşim çeşitleri - ruhsal aygı- tın işleyiş tarzları: birincil ve ikincil süreçler, bi- rincil ve ikincil süreç düşüncesi - dürtü enerjisinin nötralizasyonu -III- iV. BÖLÜM Ruhsal Aygıt (Devam) ........................................................... 65 Egonun dış dünyaya (çevreye) uyumu ve egemenli- ği -gerçeği sınama işlevi -ego ve iç dünya (id) ara sındaki çatışma -dürtülere ket vurucu olarak ego - haz ilkesi - bunalım kuramı - ego ve id arasındaki çatışmada bunalım ve haz ilkesinin rolü - egonun savunucu işlemleri - egonun savunma mekanizma- ları V. BÖLÜM Ruhsal Aygıt (Sonuç) .......................................................... 109 Nesne ilişkileri: tanımı, ilk ilişkilerin önemi -narsi- sizm - preödipal nesne ilişkileri dönemleri: fasılalı, devamlı, kısmi ve tüm nesneler, ambivalans, obje ile özdeşim -nesne ilişkileri ve dürtüler -ödipal komp- leksin anlatımı - ödipal kompleks ve süperego - sü perego biçimlenişi: içe-alma: bunalımla ilişkisi: ana- baba idealleriyle özdeşim, yasaklar ve süperegolar; obje yatırımlarının narsisistik yatırımlara dönüşü- mü: saldırganlığın içe alınması ve süperegonun şid- deti - süperego işlevleri: suç, aşağılık duyguları, fa- zilet, lax talionis, isteme ve yapmanın büyüsel eşitliği, cezanın bilinçdışı gereksinimi, süperegoya karşı savunmalar -süperego ve grup psikolojisi VI. BÖLÜM Sürçmeler ve Espri ............................................................... 137 Sürçmelerin tanımı - sürçmelerin nedenleri ve ör nekler: egonun bilinçdışı savunması, bilinçdışı id türevi, bilinçdışı süperego faaliyeti - anlaşılır ve anlaşılmaz sürçmeler -sürçmelerin psikanalitik ku ramının özeti - espri tekniği: birincil süreç düşün- cesi, ego gerilemesi - esprinin içeriği: bastırılmış, cinsel ve saldırgan dürtüler - ruhsal enerjinin ko runması sonucu olarak gülme - sürçmeler ve espri- nin benzerlikleri ve ayrılıkları -IV- YIL BÖLÜM Düşler .................................................................................. 159 Düşlerin önemi - görülen düş, gizli düş içeriği, düş işlemi - gizli içeriğin bileşkenleri - görece önemi - gizli ve görülen içerik arasındaki ilişki: ilk çocuk- luk düşleri, istek - doyurucu hayal olarak görünen düş işlemine bağlı olarak görülen düşün anlaşıl- maz olması: gizli içerik öğlerinin birincil süreç dü şüncesine çevrilmesi: ego savunmaları - uzlaştırıcı olarak görülen düş - uzlama biçimlenmesinden ör nekler - bunalım düşleri - uykuda bastırılmış kıs- mın ortaya çıkışı ve savunmaların zayıflaması - düş işleminde ikincil geliştirme - görülen düşde görsel, duyusal öğelerin üstünlüğü - düşlerde ger çeklik duygusu Yii!. BÖLÜM Psikopatoloji ........................................................................ 179 Ruhsal bozukluklarda Freud'un ilk görüşleri: his- teri, gerçek nevroz, etyolojik ya da betimsel yakla- şım - ruhsal çatışma ve psikonevrotik belirtiler - savunma nevropsikozları - çocukluk cinsel deney lerinin rolü -çocukluk cinsiyeti -normallik, nevroz, sapıklıklar - uzlaşma olarak nevrotik belirtiler - ruhsal aygıtın bozuk çalışmasının kanıtı olarak ruhsal bozukluklar - normal ve nevrotik belirtiler ve savunmaların yıkılması: gerileme -egoya yaban- cı ya da egoca benimsenmemiş bozukluklar ya da belirtiler V - - GİRİŞ Bu kitabın amacı psikanalitik kuramın temellerini açık ve anlaşılır bir biçimde ortaya koymaktır. Kitap, okuyucunun psika naliz üzerinde bilgisi olmasını öngörmeyip, psikanalitik yayınlara bir başlangıç olarak planlanmıştır. Psikanalizin bugünkü varsayım larının güvenilir bir gözden geçirmesini yapma ve evriminin hangi dönemlerden geçtiği hakkında bilgi verme, psikanalitik yayınların daha iyi anlaşılmasını ve özümsenmesini kolaylaştıracaktır. Aynı zamanda kırk senelik mesleği süresince Freud'un kuramlarının değişik dönemlerde ne kadar değişik olduğunu bilmemekten doğa cak yanlış anlamalara ve karmaşaya düşülmesini önleyecektir. Konunun organizasyonu ilk önce New York Hastanesi West-chester Bölümündeki, daha sonra ise Yale Tıp Fakültesi Psikiyatri Bölümünün Mezuniyet Sonrası programındaki psikiyatri asistanlarına verilen ders deneylerine dayanır. Her bölümün sonunda yararlı yayınlar adı altındaki okuma listesi kitaba yardımcı ve tamamlayıcı olacaktır. Aynı zamanda okuyucu için psikanaliz alanında temel bir okuma listesi sağlayacaktır. 1