Przemijające objawy neurologiczne w migrenie PDF
Preview Przemijające objawy neurologiczne w migrenie
10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:39 Page 10 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:39 Page 11 BÓLE GŁOWY BÓLE GŁOWY Przemijająceobjawyneurologicznewmigrenie Prof.drhab.n.med.AdamStępień KlinikaNeurologii,WojskowyInstytutMedyczny Typowa aura migrenowa jest nawracającym zjawiskiem trzy typowe postacie aury. W 20-letnim doświadczeniu Warszawa charakteryzującymsięodwracalnymiobjawamineurologicz- autora w zbieraniu wywiadu pod kątem objawów aury nymi,którezwyklerozwijająsięwciągu5-20minutiustępu- żaden chory nie opisał wystąpienia wszystkich jej typów jądo60minut.Migrenowybólgłowyzwyklepojawiasiępo wtymsamymczasie.3Jednoczesnepojawieniesięwieluróż- aurze, choć w rzadszych przypadkach może w ogóle nie nych objawów neurologicznych jest w przeciwieństwie wystąpić.Najczęstszym objawem aury migrenowejsą zabu- do aury migrenowej dość powszechne w niedokrwieniu rzeniawzrokowe.Typowaaurazbólemmigrenowymzostała mózgu. scharakteryzowanazapomocąnastępującychkryteriówopra- Ponadtoauramigrenowaczęstocharakteryzujesiędwu- Przemijające objawy neurologiczne cowanychprzezIHS,1aichczułośćiswoistośćwydająsiębyć fazowym przebiegiem będącym nieodłącznym elementem znaczne:2 jejobjawów–przyczymnajpierwpojawiająsięobjawydo- datnie (tzn. migocące światełka, zygzaki czy drętwienie), w migrenie A.Conajmniej2napadyspełniającekryteriaB-E a w kilka minut później pojawiają się objawy ujemne (czyli B.Całkowicieodwracalneobjawywzrokowe,czuciowelub mroczki,utratawidzenialubobniżenieczucia).Dwufazowe otypiedysfazji,jednakbezniedowładu narastanie objawów nie jest typowe dla incydentów niedo- C.Obecnośćconajmniej1z3poniższychcechaury: krwiennych i chociaż podobną dwufazowość można zaob- 1.Tożstronneobjawywzrokowedodatnie(np.migocą- serwowaćwnapadziepadaczkowym,ichprogresjazachodzi RodForoozan,MD,aF.MichaelCutrer,MDb ceświatełka,plamy,linie)lubujemne(upośledzenie znacznieszybciej.Waurzedysfatycznejdoszukaniesiędwu- widzenia)lubjednostronneobjawyczuciowe fazowej analogii jest trudniejsze. Wprawdzie podczas tego 2.Conajmniejjedenzobjawówrozwijasięstopniowo typuaurychorzypodajązarównowystępowanieparafazji,jak w ciągu 5 minut, lub też różne objawy pojawiają się itrudnościzwyszukiwaniemsłów(zaburzeniafunkcji),pod- kolejnojedenpodrugim czas aury migrenowej rzadko dochodzi do całkowitej afazji 3.Każdyobjawtrwa5-60minut ruchowej.Ocenapodstawowychfunkcjijęzykowychjestzło- D.BólgłowyspełniającykryteriaB-Ddlamigrenybezaury, żona ze względu na wieloznaczność kontekstu lingwistycz- aDepartmentofOphthalmology, SŁOWAKLUCZOWE:migrena,aura,uporczywaaura,migrenasiatkówkowa,patofizjologia, który rozpoczyna się w czasie aury lub następuje po aurze nego.Uzyskanieprecyzyjnychopisówzaburzeńjęzykowych BaylorCollegeofMedicine, genetyka wciągu60minut podczasauryjestrównieżproblematycznezpowodutrud- CullenEyeInstitute,Houston, E.Brakinnychprzyczynzaburzeń ności w tworzeniu precyzyjnych wspomnień w momencie StanyZjednoczone bDepartmentofNeurology, zaburzeńmowy. MayoClinic,Rochester, Pewne cechy aury wzrokowej i czuciowej mogą być Jednostronneobjawyruchoweklasyfikowanedomomen- J StanyZjednoczone ednąznajbardziejuderzającychcechmigrenyjestpojawianiesięprzemijającychzaburzeńneu- pomocne w odróżnieniu ich od objawów związanych tu ich przydzielenia do kategorii migreny połowiczoporaź- rologicznychwczasietrwanianapadów.Objawyokreślanemianemaurystająsięprzypierw- z niedokrwieniem mózgowia. Zarówno aura czuciowa, jak nej jako aura ruchowa w zasadzie różnią się od innych Adresdokorespondencji: RodForoozan szym epizodzie źródłem szczególnego niepokoju chorych z migreną. Ich wyrazistość iwzrokowacharakteryzująsięwędrującymilubrozszerzają- postaciaurywielomazasadniczymicechami.Objawynieroz- DepartmentofOphthalmology, whistorycznychopisachchoróbodnoszącychsiędotegobólugłowyprzysłaniafakt,iżwystępują cymisięobjawami,którepowolirozprzestrzeniająsięwzdłuż przestrzeniająsięwciągugodziny.Wrodzinnejmigreniepo- BaylorCollegeofMedicine, uzaledwie¼chorychiniepojawiająsięprzykażdymnapadziemigrenowym.Choćwpopulacji zajętejczęściciałalubpolawidzeniaznastępowymstopnio- łowiczoporaźnejobjawyruchowenieprzechodząprzezfazy CullenEyeInstitute, ogólnejmigrenastanowijednąznajczęstszychprzyczyn,jeślinienajczęstszą,współwystępowania wympowrotemwciągu20-60minutdostanuprawidłowego dodatnieiujemne.Uchorychzmigrenąpołowiczoporaźną 6565FanninNC-205, Houston,TX77030, objawówneurologicznychibólugłowy,niejestonajedynymtakimprzykładem.Należyzadbaćoto, wobszarachzajętychjakopierwsze.Rozprzestrzenianiesię przedwystąpieniemniedowładunieobserwujesię„wędro- USA abyobjawyneurologicznerozpoznanejakomigrenowerzeczywiścieodpowiadałyaurzepodwzglę- objawów nie jest typowe dla incydentu niedokrwiennego, wania”drgawekczyskurczów.Największąróżnicęwmigre- demczasutrwania,wzorcarozprzestrzenianiasięicech.Błędneuznanieobjawówneurologicznych w którym ubytki neurologiczne zwykle pojawiają się dość nie połowiczoporaźnej stanowi jednak znacznie dłuższy e-mail:[email protected] zamigrenowemożeopóźnićwłaściwerozpoznanieileczenie. gwałtownieirozkładająrównomierniewobrębiedanegoob- średniczasutrzymywaniasięniedowładu.Uchorychztąpo- NeurolClin27(2009)361-378 Wartykuleprzyjrzymysięaurzewkontekścienapadumigreny,atakżeopiszemyjejgłównety- szaru unaczynienia.3 W udarze zajęty obszar może oczywi- staciąchorobyjednostronnyniedowładczęstoutrzymujesię NeurologiapoDyplomie py:wzrokową,czuciowąidysfatyczną.Ponieważaurawzrokowawystępujenajczęściejijestnaj- ścieulegaćrozszerzeniuwmiaręzmniejszaniasięprzepływu przezkilkagodzindodni,czyliznaczniedłużejniż60minut 2010;5(2):10-23 lepiejzbadana,zostanieomówionabardziejszczegółoworównieżzuwzględnieniemdiagnostyki krwiwkolejnychnaczyniach–objawyniedokrwiennemają opisywanewinnychtypachaury.Poszerzaniewprzyszłości różnicowej. jednakbardziejskokowyniżpłynnyprzebieg.Choćrozprze- wiedzyopatofizjologiiposzczególnychtypówauryzapewne strzenianie się objawów obserwuje się również w częścio- zaowocuje ustaleniem bardziej precyzyjnej odpowiedzi na wych napadach padaczkowych, to ogólnie rzecz biorąc pytanie,czyauraruchowajestnastępstwemprocesuanalo- Cechy kliniczne migreny z aurą przebiegająoneznacznieszybciej.Aniepizodniedokrwien- gicznegodotego,któryjestodpowiedzialnyzarozwójczęst- ny,aninapadpadaczkowyniesązwiązanezpowrotemczyn- szychtypówaury. Doczasuopublikowaniaw2004rokunajnowszychkryteriówMiędzynarodowegoTowarzystwa nościwobszarachzajętychnapoczątkuepizodunawetprzy BólówGłowy(InternationalClassificationofHeadacheDisorders2[ICHD2],2004)auręklasyfiko- równoczesnympojawianiusięobjawówwkolejnych,nowych wanowedługczterechpodtypów:1)aurawzrokowa,bezwątpienianajczęstsza,2)auraczuciowa, obszarachobjętychprocesempatologicznym. Epidemiologia aury 3)aurajęzykowa,występującarzadziej,i4)auraruchowa,najrzadsza.ObecnieMiędzynarodowe Kolejną cechą przemawiającą za rozpoznaniem aury TowarzystwoBólówGłowyuznajeauręruchowązakluczowyobjawszczególnegotypumigreny, migrenowejjesttendencjadosekwencyjnegopojawianiasię Wdużymbadaniupopulacyjnymanalizanozograficznaodpo- migrenypołowiczoporaźnej(hemiplegicmigraine,HM).Ponownaklasyfikacjaopierasięnastale różnychobjawówneurologicznych.Niemalwszyscychorzy łowylat90.XXwiekupozwoliłanarozpoznaniemigrenyzau- rosnącejliczbiedanychgenetycznychdotyczącychrodzinnejpostacimigrenypołowiczoporaźnej doświadczającypodczasjednegonapaduróżnychrodzajów rąu163osóbspośród4000Duńczyków.4Wpowyższejgrupie (familialhemiplegicmigraine,FHM).Choćszczegółoweomówienierodzinnejmigrenypołowiczo- aurynajpierwopisująpojawieniesięjednegotypuaury(naj- aurawzrokowawystępowałanajczęściej(u99%osób),drugą poraźnej przekracza ramy niniejszego artykułu, należy zaznaczyć, że chorzy z tym typem bólu częściejwzrokowej),poktórymnastępujekolejny.Uniektó- w kolejności była aura czuciowa, a trzecią – dysfatyczna. głowymiewająrównieżnapadytypowejaury. rychchorychpodczasjednegonapaduwystępująwszystkie U64%chorychpojawiałasięjedynieaurawzrokowa,podczas 10 NeurologiapoDyplomie•Tom5Nr22010 Tom5Nr22010•NeurologiapoDyplomie 11 www.podyplomie.pl/neurologiapodyplomie 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:39 Page 10 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:39 Page 11 BÓLE GŁOWY BÓLE GŁOWY Przemijająceobjawyneurologicznewmigrenie Prof.drhab.n.med.AdamStępień KlinikaNeurologii,WojskowyInstytutMedyczny Typowa aura migrenowa jest nawracającym zjawiskiem trzy typowe postacie aury. W 20-letnim doświadczeniu Warszawa charakteryzującymsięodwracalnymiobjawamineurologicz- autora w zbieraniu wywiadu pod kątem objawów aury nymi,którezwyklerozwijająsięwciągu5-20minutiustępu- żaden chory nie opisał wystąpienia wszystkich jej typów jądo60minut.Migrenowybólgłowyzwyklepojawiasiępo wtymsamymczasie.3Jednoczesnepojawieniesięwieluróż- aurze, choć w rzadszych przypadkach może w ogóle nie nych objawów neurologicznych jest w przeciwieństwie wystąpić.Najczęstszym objawem aury migrenowejsą zabu- do aury migrenowej dość powszechne w niedokrwieniu rzeniawzrokowe.Typowaaurazbólemmigrenowymzostała mózgu. scharakteryzowanazapomocąnastępującychkryteriówopra- Ponadtoauramigrenowaczęstocharakteryzujesiędwu- Przemijające objawy neurologiczne cowanychprzezIHS,1aichczułośćiswoistośćwydająsiębyć fazowym przebiegiem będącym nieodłącznym elementem znaczne:2 jejobjawów–przyczymnajpierwpojawiająsięobjawydo- datnie (tzn. migocące światełka, zygzaki czy drętwienie), w migrenie A.Conajmniej2napadyspełniającekryteriaB-E a w kilka minut później pojawiają się objawy ujemne (czyli B.Całkowicieodwracalneobjawywzrokowe,czuciowelub mroczki,utratawidzenialubobniżenieczucia).Dwufazowe otypiedysfazji,jednakbezniedowładu narastanie objawów nie jest typowe dla incydentów niedo- C.Obecnośćconajmniej1z3poniższychcechaury: krwiennych i chociaż podobną dwufazowość można zaob- 1.Tożstronneobjawywzrokowedodatnie(np.migocą- serwowaćwnapadziepadaczkowym,ichprogresjazachodzi RodForoozan,MD,aF.MichaelCutrer,MDb ceświatełka,plamy,linie)lubujemne(upośledzenie znacznieszybciej.Waurzedysfatycznejdoszukaniesiędwu- widzenia)lubjednostronneobjawyczuciowe fazowej analogii jest trudniejsze. Wprawdzie podczas tego 2.Conajmniejjedenzobjawówrozwijasięstopniowo typuaurychorzypodajązarównowystępowanieparafazji,jak w ciągu5 minut, lub też różne objawy pojawiają się itrudnościzwyszukiwaniemsłów(zaburzeniafunkcji),pod- kolejnojedenpodrugim czas aury migrenowej rzadko dochodzi do całkowitej afazji 3.Każdyobjawtrwa5-60minut ruchowej.Ocenapodstawowychfunkcjijęzykowychjestzło- D.BólgłowyspełniającykryteriaB-Ddlamigrenybezaury, żona ze względu na wieloznaczność kontekstu lingwistycz- aDepartmentofOphthalmology, SŁOWAKLUCZOWE:migrena,aura,uporczywaaura,migrenasiatkówkowa,patofizjologia, który rozpoczyna się w czasie aury lub następuje po aurze nego.Uzyskanieprecyzyjnychopisówzaburzeńjęzykowych BaylorCollegeofMedicine, genetyka wciągu60minut podczasauryjestrównieżproblematycznezpowodutrud- CullenEyeInstitute,Houston, E.Brakinnychprzyczynzaburzeń ności w tworzeniu precyzyjnych wspomnień w momencie StanyZjednoczone bDepartmentofNeurology, zaburzeńmowy. MayoClinic,Rochester, Pewne cechy aury wzrokowej i czuciowej mogą być Jednostronneobjawyruchoweklasyfikowanedomomen- J StanyZjednoczone ednąznajbardziejuderzającychcechmigrenyjestpojawianiesięprzemijającychzaburzeńneu- pomocne w odróżnieniu ich od objawów związanych tu ich przydzielenia do kategorii migreny połowiczoporaź- rologicznychwczasietrwanianapadów.Objawyokreślanemianemaurystająsięprzypierw- z niedokrwieniem mózgowia. Zarówno aura czuciowa, jak nej jako aura ruchowa w zasadzie różnią się od innych Adresdokorespondencji: RodForoozan szym epizodzie źródłem szczególnego niepokoju chorych z migreną. Ich wyrazistość iwzrokowacharakteryzująsięwędrującymilubrozszerzają- postaciaurywielomazasadniczymicechami.Objawynieroz- DepartmentofOphthalmology, whistorycznychopisachchoróbodnoszącychsiędotegobólugłowyprzysłaniafakt,iżwystępują cymisięobjawami,którepowolirozprzestrzeniająsięwzdłuż przestrzeniająsięwciągugodziny.Wrodzinnejmigreniepo- BaylorCollegeofMedicine, uzaledwie¼chorychiniepojawiająsięprzykażdymnapadziemigrenowym.Choćwpopulacji zajętejczęściciałalubpolawidzeniaznastępowymstopnio- łowiczoporaźnejobjawyruchowenieprzechodząprzezfazy CullenEyeInstitute, ogólnejmigrenastanowijednąznajczęstszychprzyczyn,jeślinienajczęstszą,współwystępowania wympowrotemwciągu20-60minutdostanuprawidłowego dodatnieiujemne.Uchorychzmigrenąpołowiczoporaźną 6565FanninNC-205, Houston,TX77030, objawówneurologicznychibólugłowy,niejestonajedynymtakimprzykładem.Należyzadbaćoto, wobszarachzajętychjakopierwsze.Rozprzestrzenianiesię przedwystąpieniemniedowładunieobserwujesię„wędro- USA abyobjawyneurologicznerozpoznanejakomigrenowerzeczywiścieodpowiadałyaurzepodwzglę- objawów nie jest typowe dla incydentu niedokrwiennego, wania”drgawekczyskurczów.Największąróżnicęwmigre- demczasutrwania,wzorcarozprzestrzenianiasięicech.Błędneuznanieobjawówneurologicznych w którym ubytki neurologiczne zwykle pojawiają się dość nie połowiczoporaźnej stanowi jednak znacznie dłuższy e-mail:[email protected] zamigrenowemożeopóźnićwłaściwerozpoznanieileczenie. gwałtownieirozkładająrównomierniewobrębiedanegoob- średniczasutrzymywaniasięniedowładu.Uchorychztąpo- NeurolClin27(2009)361-378 Wartykuleprzyjrzymysięaurzewkontekścienapadumigreny,atakżeopiszemyjejgłównety- szaru unaczynienia.3 W udarze zajęty obszar może oczywi- staciąchorobyjednostronnyniedowładczęstoutrzymujesię NeurologiapoDyplomie py:wzrokową,czuciowąidysfatyczną.Ponieważaurawzrokowawystępujenajczęściejijestnaj- ścieulegaćrozszerzeniuwmiaręzmniejszaniasięprzepływu przezkilkagodzindodni,czyliznaczniedłużejniż60minut 2010;5(2):10-23 lepiejzbadana,zostanieomówionabardziejszczegółoworównieżzuwzględnieniemdiagnostyki krwiwkolejnychnaczyniach–objawyniedokrwiennemają opisywanewinnychtypachaury.Poszerzaniewprzyszłości różnicowej. jednakbardziejskokowyniżpłynnyprzebieg.Choćrozprze- wiedzyopatofizjologiiposzczególnychtypówauryzapewne strzenianie się objawów obserwuje się również w częścio- zaowocuje ustaleniem bardziej precyzyjnej odpowiedzi na wych napadach padaczkowych, to ogólnie rzecz biorąc pytanie,czyauraruchowajestnastępstwemprocesuanalo- Cechy kliniczne migreny z aurą przebiegająoneznacznieszybciej.Aniepizodniedokrwien- gicznegodotego,któryjestodpowiedzialnyzarozwójczęst- ny,aninapadpadaczkowyniesązwiązanezpowrotemczyn- szychtypówaury. Doczasuopublikowaniaw2004rokunajnowszychkryteriówMiędzynarodowegoTowarzystwa nościwobszarachzajętychnapoczątkuepizodunawetprzy BólówGłowy(InternationalClassificationofHeadacheDisorders2[ICHD2],2004)auręklasyfiko- równoczesnympojawianiusięobjawówwkolejnych,nowych wanowedługczterechpodtypów:1)aurawzrokowa,bezwątpienianajczęstsza,2)auraczuciowa, obszarachobjętychprocesempatologicznym. Epidemiologia aury 3)aurajęzykowa,występującarzadziej,i4)auraruchowa,najrzadsza.ObecnieMiędzynarodowe Kolejną cechą przemawiającą za rozpoznaniem aury TowarzystwoBólówGłowyuznajeauręruchowązakluczowyobjawszczególnegotypumigreny, migrenowejjesttendencjadosekwencyjnegopojawianiasię Wdużymbadaniupopulacyjnymanalizanozograficznaodpo- migrenypołowiczoporaźnej(hemiplegicmigraine,HM).Ponownaklasyfikacjaopierasięnastale różnychobjawówneurologicznych.Niemalwszyscychorzy łowylat90.XXwiekupozwoliłanarozpoznaniemigrenyzau- rosnącejliczbiedanychgenetycznychdotyczącychrodzinnejpostacimigrenypołowiczoporaźnej doświadczającypodczasjednegonapaduróżnychrodzajów rąu163osóbspośród4000Duńczyków.4Wpowyższejgrupie (familialhemiplegicmigraine,FHM).Choćszczegółoweomówienierodzinnejmigrenypołowiczo- aurynajpierwopisująpojawieniesięjednegotypuaury(naj- aurawzrokowawystępowałanajczęściej(u99%osób),drugą poraźnej przekracza ramy niniejszego artykułu, należy zaznaczyć, że chorzy z tym typem bólu częściejwzrokowej),poktórymnastępujekolejny.Uniektó- w kolejności była aura czuciowa, a trzecią – dysfatyczna. głowymiewająrównieżnapadytypowejaury. rychchorychpodczasjednegonapaduwystępująwszystkie U64%chorychpojawiałasięjedynieaurawzrokowa,podczas 10 NeurologiapoDyplomie•Tom5Nr22010 Tom5Nr22010•NeurologiapoDyplomie 11 www.podyplomie.pl/neurologiapodyplomie 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:39 Page 12 BÓLE GŁOWY Przemijająceobjawyneurologicznewmigrenie gdypozostałetypyzasadniczowystępowaływpołączeniuzin- Przemijające zaburzenia neurologiczne nym(zwykleaurąwzrokową).5Spośród491chorychzmigre- w migrenie nązaurąwyodrębnionychzgrupy1148chorychzmigreną, uwzględnionychwrejestrzebólówgłowyKlinikiMayo,489 (99%) podawało wystąpienie co najmniej 2 epizodów aury ZABURZENIAWZROKOWE wzrokowej,225chorych(45%)–aurydysfatycznej,198cho- ZWIĄZANAZMIGRENĄDYSFUNKCJADOŚRODKOWEJDROGI rych(40%)–auryczuciowej,zaś53chorych(11%)– auryru- WZROKOWEJ chowej. Ponadto w tej populacji zaobserwowano częstsze Migrena jest jednym z najczęściej obserwowanych scho- występowanieniewzrokowychobjawówauryprzynieobecno- rzeńpowodującychprzemijającąutratęwzroku.Dysfunkcja ścizaburzeńwidzenia(Cutrer,daneniepublikowane,2006). dośrodkowejdrogiwzrokowejstanowinajczęstszywmigre- RYCINA1.Klasyczneprzemieszczaniesięmigrenowegomroczkamigocącegoirozszerzaniesięliniifortyfikacyjnych.Pierwotnymałymroczek okołośrodkowy(nagórzepolewej).Rozszerzaniesięmroczka7minutpóźniej(nagórzepoprawej).Mroczekprzesłaniającyznacznączęśćcentralnejczęści polawidzenia15minutpóźniej(nadolepolewej).Rozszczepieniesięmroczkaw20minucie(nadolepoprawej).Z:HuppSL,KlineLB,CorbettJJ.Visual disturbancesofmigranie.SurvOphthalmol1989,33(4):221-36;zazgodą. 12 NeurologiapoDyplomie•Tom5Nr22010 www.podyplomie.pl/neurologiapodyplomie 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 14 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 15 BÓLE GŁOWY BÓLE GŁOWY Przemijająceobjawyneurologicznewmigrenie Przemijające objawy neurologiczne wmigrenie WZROKOWAAURAMIGRENOWA UPORCZYWAWZROKOWAAURAMIGRENOWA choregopodczastrwającej7miesięcyuporczywejauryobej- Jednązklasycznychpostaciaurywzrokowejsąteichopsje Nauporczywąwzrokowąauręmigrenowąnajczęściejskła- mującej jedną połowę pola widzenia.16 Badanie perfuzyjne –zygzakowataliniawkształciefortyfikacji,powstającawbocz- dająsiędodatniezjawiskawzrokowe.Najczęściejsąoneha- wrezonansiemagnetycznymwykonanepoustąpieniuobja- nejczęścipolawidzenialubprzesuwającasięwtymkierunku lucynacjami wzrokowymi, upostaciowanymi (kształty lub wówdałoobrazprawidłowy.Szerzącysięobrzękkorymózgu (znacznieczęściejniżwstronęprzyśrodkową)ipozostawiają- figury)lubnie(światełkalubiskierki).12Rzadkosąonebar- zograniczeniemdyfuzji,któryustąpiłsamoistnie,zaobserwo- cazasobąróżneubytkiwpoluwidzenia(ryc.1).3,7,8Poszcze- dziejzłożone(metamorfopsja,palinopsja).Podobneobjawy wanouchoregozuporczywąmigrenowąaurąwzrokową.17 gólne odcinki linii fortyfikacyjnych typowo ustawiają się wzrokowe mogą pojawiać się w przebiegu innych chorób Uchorychzuporczywąaurąwzrokowąz„zaśnieżeniemob- względemsiebiepodkątemprostym,arozpoczynająwobsza- okulistycznych i neurologicznych, a zatem rozpoznanie razu” w badaniu perfuzyjnym czy dyfuzyjnym w rezonansie rzeokołośrodkowymlubwjednympunkciewyjścia(ryc.2).7 uporczywejwzrokowejaurymigrenowejjestrozpoznaniem magnetycznymniestwierdzononieprawidłowości.15 Częstopojawiająsięmroczkimigoczące(któremogąstano- zwykluczenia.Jakdotądnieopracowanojasnychwytycznych Uczęścichorychuporczywaauramożewycofaćsiępoty- wićnajczęstszyobjawwzrokowywewzrokowejaurzemigre- co do doboru badań umożliwiających wykluczenie innych godniachlubmiesiącach,uinnychmożesięutrzymywać.Na nowej) przyjmujące kształt półkolisty lub przypominający chorób(jakdrgawki,zatrucia,zaburzeniametaboliczne,sta- podstawiedoświadczeńpłynącychzleczeniaposzczególnych literęCiotaczająceobszarubytkuwpoluwidzenia(mroczek). ny zapalne siatkówki czy choroba psychiczna) mogących chorychniewykazanoskutecznościżadnegobadanegoleku. RYCINA2.Rozszerzaniesięaurywzrokowejzcentralnejczęści Mroczkimigoczące(scintillations)mogąbyćbiałe,szarelub wywołaćutrzymującesięobjawywzrokowe. Pewnąpoprawęzanotowanoprzystosowaniulekówprzeciw- wokołośrodkowejczęścipolawidzeniapojawiającesięwciągu15minut. wielokolorowejakwkalejdoskopie.Ubytkipolawidzeniaczę- padaczkowych,wtymlamotryginyiwalproinianów.18,19 Z:HuppSL,KlineLB,CorbettJJ.Visualdisturbances storozpoczynająsięwokółplamkiżółtejirozprzestrzeniają IHSdefiniujeuporczywąauręmigrenowąjakocharaktery- ofmigraine.SurvOphthalmol1989,33(4):221-36;zazgodą. bocznie,apojawiająsiętypowowobrębiejednejpołowypo- zującąsięnastępującymikryteriami:1 UTRZYMUJĄCASIĘUTRATAWIDZENIA lawidzenia.Powyższeobjawywzrokowetrwająnajczęściej20- Dodatniwywiadwkierunkunapadówspełniającychkry- Choćutratawidzeniazwiązanazmigrenąnajczęściejjest niezaurąobjawczuciowy.Choćwmigrenieopisanorównież 30minut. teriamigrenyzaurą. przemijająca,możeutrzymywaćsięprzezdługiczas.Zaburze- dysfunkcję odśrodkową (migrena okoporaźna),6 w niniej- Doinnychcharakterystycznychzjawiskwzrokowychzwią- Obecny napad przebiega podobnie jak poprzednie, jed- niawidzeniamogąobejmowaćobniżenieostrościwzrokulub szymartykuleskupimysięwyłącznienadośrodkowychobja- zanychzmigrenąnależąiskierki,zniekształcenieobrazu(me- nakconajmniejjedenzobjawówauryutrzymujesięponad ubytekpolawidzenia.Nieulegająceewolucjimigrenoweza- wachutratywzrokuihalucynacjiwzrokowych. tamorfopsja),złudzenie,żerozmiarwidzianychprzedmiotów 2tygodnie. burzeniawidzeniazostałyopisanejakoskutekzajęciawielu jestwiększy(makropsja)lubmniejszy(mikropsja)niżwrze- Brakinnychprzyczynzaburzeń. różnychczęściwstępującej drogi wzrokowej. Choć związek czywistości,perseweracjewzrokowe(palinopsje)ipojawia- migrenyzuszkodzeniemkażdejznichzostałustalony,nadal Ramka.Przyczynyprzemijającychzaburzeń nie się obrazów zwielokrotnionych (poliopia pochodzenia Badanieobrazoweniepotwierdzaudarumózgu.Uwięk- brakujedowodównaistnieniezwiązkuprzyczynowo-skutko- widzenianaskutekdysfunkcjiczęściwstępującej ośrodkowego).Nawetprzynieobecnościwyraźnegoubytku szościchorychpojawiająsięnieupostaciowaneobuoczneha- wego. drogiwzrokowej pola widzenia chory może postrzegać obraz jako nieostry lucynacje pokrywające całe pole widzenia. Choć u części Re ti no pa tia (nie za pal ne zwy rod nie nie na czy niów ki).Ja ko w całości, co przypomina widzenie przez warstwę wody. chorych przed pojawieniem się objawów wzrokowych wy- przy czy nę dłu go trwa łych za bu rzeń wzro ko wych zwią za nych Jednooczne Przedmioty mogą się mienić (jak warstwy gorącego powie- wiadwkierunkumigrenyjestniewątpliwy,uinnychpowią- zmi gre ną opi sa no za mknię cie tęt nic lub żył siat ków ki ikrwo - Zaburzeniarefrakcji–miopia trzawtropikach)lubobracać.Postrzeganieczęściciałajako zanie z migreną bywa mniej wyraźne. W poprzednich to ki dosiat ków ki (patrz roz dział omi gre nie siat ków ko wej). Pociąganieprzezzrostypomiędzyciałemszklistym zniekształconychopisanowzespoleAlicjiwKrainieCzarów badaniachstwierdzono,żeuwiększościchorychzuporczywą Przy czy na cen tral ne go su ro wi cze go zwy rod nie nia na czy niów - asiatkówką uważanymzawystępującyczęściejumłodszychchorychzau- migrenową aurą wzrokową rutynowe badanie obrazowe, ki i zwy rod nie nia o praw do po dob nej przy czy nie nie do - rą migrenową.9 Pojawić się może również utrata widzenia elektroencefalograficzneczybadanieokulistycznenieujaw- krwien nej przy pi sy wa ne jest mi gre nie.20 Zapalenieciałaszklistego/siatkówki/nerwu barwnego w centralnej części pola widzenia (dyschroma- niają nieprawidłowości. W jednym badaniu podwyższone Przed nia nie do krwien na neu ro pa tia ner wu wzro ko we go. Za wzrokowego topsja)iutratazdolnościrozpoznawaniatwarzy(prozopagno- stężenie homocysteinystwierdzono u dwóch chorych z sa- przy czy nę przed niej nie do krwien nej neu ro pa tii ner wu wzro - Przemijającaślepotajednooczna(amaurosis zja). Chorzy mogą odczuwać niekorzystny wpływ pewnych moistnie ustępującymi uporczywymi aurami wzrokowymi, ko we go (AION) uwa ża się za wał tarczy ner wu wzro ko we go. fugax) warunkówśrodowiskaiskarżyćsięnanadmiernąjasnośćlub jednakzwiązekprzyczynowypozostajeniejasny.14 Jest to naj częst sza po stać neu ro pa tii nerwu wzro ko we go –mikrozatorowośćsiatkówki nadwrażliwośćnaświatło(fotofobia). Uchorychzuporczywąaurąwzrokowąszczególnieczęsto oostrym prze bie gu do ty ka ją ca cho rych po 50ro ku ży cia. Bez - Obrzęktarczynerwuwzrokowego U chorych z objawami wzrokowymi w diagnostyce po- pojawiająsiędwawzorce.Jedennazywanyjest„zaśnieżeniem bó lo wa utra ta wzro ku po stę pu je przez kil ka dni iwią że się zob- Druzytarczynerwuwzrokowego mocnemożebyćpokazanieilustracjiprzedstawiającychau- obrazu”(visualsnow),adrugi„zakłóceniaminaekranietele- ja wa mi neu ro pa tii ner wu wzro ko we go, wtym ze względ nym Wrodzonyniedorozwójtarczynerwuwzrokowego rę migrenową. Własne doświadczenia nad badaniem wizora”(televisionstatic).Dlachorychzpowyższymiobjawa- osła bie niem do środ ko wych od ru chów źre nicz nych (jed no - Koagulopatie wzrokowejaurymigrenowejszczegółowoopisałowieluau- miutworzonostronyinternetowezforamidyskusyjnymi(np. stron ne lub nie sy me trycz ne), dys chro ma top sją icen tral nym Zapalenienaczyń torów, często uzupełniając je ilustracjami.3 Wiele przykła- www.visualsnow.com).Niektórzychorzyzauważająteobjawy ubyt kiem po la wi dze nia lub ubyt ka mi od po wia da ją cy mi ob sza- Niedociśnieniewprzebieguzaburzeńrytmuserca dów halucynacji wzrokowych powiązanych z migreną tylkoprzyodpowiednimoświetleniulubwszczególnychoko- ro wi za opa try wa ne mu przez wiąz kę włó kien ner wo wych. lubortostatyczne zostałoprzedstawionychprzezSchotta.11Choćkażdyztych licznościach.Nieuwszystkichznichwywiadwkierunkumi- Obrzęk tar czy ner wu wzro ko we go roz wi ja się na gle za pew ne Niedokrwistość objawówmożepojawićsięwmigrenie,zaobjawywzroko- greny jest jasny, zaś u części rozpoznanie uporczywej aury z po wo du za ję cia przed niej czę ści ner wu wzro ko we go, po Migrenaoczna we mogą odpowiadać inne choroby okulistyczne i neuro- wzrokowej migrenowej postawiono z powodu braku innej czym wmia rę ustę po wa nia obrzę ku tar czy wcią gu ko lej nych Obuoczne logiczne, które należy odróżnić od wzrokowej aury wyraźnej przyczyny. Tego typu objawy wzrokowe mogą być ty go dni domie się cy po ja wia się jej zbled nię cie. Migrena Napadpadaczkowy migrenowej(ramka). objaweminnegoschorzeniaiwedługniektórychautorówpo- Cho rzy zAION spo wo do wa ną mi gre ną by li zwy kle młod si Zmianaekspansywnaokolicypotylicznej–guzlub Aura migrenowa może pojawiać się bez bólu głowy winnybyćrozpatrywaneodrębnieoduporczywejmigreno- (po ni żej 50 ro ku ży cia).21-25Uwięk szo ści znich, naj czę ściej malformacjatętniczo-żylna (zjawiskotopoprzedniookreślanebyłomianemmigrenyace- wejaurywzrokowej.15 u ko biet, po wią za na z mi gre ną AION do pro wa dzi ła do roz - Niedokrwieniepłatapotylicznego–zatorowe, falicznejlubekwiwalentemmigreny).Wedługobecnegona- Przyczynauporczywejmigrenowejaurywzrokowejpozo- wo ju jed no stron nej neu ro pa tii ner wu wzro ko we go. Na si le- zapalenienaczyń,upośledzenieprzepływu zewnictwa IHS jest to typowa aura bez bólu głowy, która stajeniejasna,możebyćjednakzwiązanaznieprawidłowym nie ubyt ku wi dze nia jest zmien ne – odostro ści rzę du 20/15 spełniawszystkiekryteriamigrenyzaurą.Zaburzeniawzroko- hamowaniem czynności neuronów korowych. Tomografia (przy nie wiel kim ubyt ku w po lu wi dze nia od po wia da ją cym Z:HuppSL,KlineLB,CorbettJJ.Visualdisturbancesof we są najbardziej typową cechą aury migrenowej bez bólu emisyjnapojedynczegofotonuibadanieperfuzyjnewrezo- ob sza ro wi za opa try wa ne mu przez wiąz kę włó kien ner wo - migraine.SurvOphthalmol1989,33(4):221-36;zazgodą. głowyipojawiająsięw75%przypadków.7 nansie magnetycznym wypadły nieprawidłowo u jednego wych) dopo czu cia świa tła. Unie któ rych cho rych zopi sa ną 14 NeurologiapoDyplomie•Tom5Nr22010 Tom 5 Nr 2 2010 • Neurologia po Dyplomie 15 www.podyplomie.pl/neurologiapodyplomie 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 14 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 15 BÓLE GŁOWY BÓLE GŁOWY Przemijająceobjawyneurologicznewmigrenie Przemijające objawy neurologiczne wmigrenie WZROKOWAAURAMIGRENOWA UPORCZYWAWZROKOWAAURAMIGRENOWA choregopodczastrwającej7miesięcyuporczywejauryobej- Jednązklasycznychpostaciaurywzrokowejsąteichopsje Nauporczywąwzrokowąauręmigrenowąnajczęściejskła- mującej jedną połowę pola widzenia.16 Badanie perfuzyjne –zygzakowataliniawkształciefortyfikacji,powstającawbocz- dająsiędodatniezjawiskawzrokowe.Najczęściejsąoneha- wrezonansiemagnetycznymwykonanepoustąpieniuobja- nejczęścipolawidzenialubprzesuwającasięwtymkierunku lucynacjami wzrokowymi, upostaciowanymi (kształty lub wówdałoobrazprawidłowy.Szerzącysięobrzękkorymózgu (znacznieczęściejniżwstronęprzyśrodkową)ipozostawiają- figury)lubnie(światełkalubiskierki).12Rzadkosąonebar- zograniczeniemdyfuzji,któryustąpiłsamoistnie,zaobserwo- cazasobąróżneubytkiwpoluwidzenia(ryc.1).3,7,8Poszcze- dziejzłożone(metamorfopsja,palinopsja).Podobneobjawy wanouchoregozuporczywąmigrenowąaurąwzrokową.17 gólne odcinki linii fortyfikacyjnych typowo ustawiają się wzrokowe mogą pojawiać się w przebiegu innych chorób Uchorychzuporczywąaurąwzrokowąz„zaśnieżeniemob- względemsiebiepodkątemprostym,arozpoczynająwobsza- okulistycznych i neurologicznych, a zatem rozpoznanie razu” w badaniu perfuzyjnym czy dyfuzyjnym w rezonansie rzeokołośrodkowymlubwjednympunkciewyjścia(ryc.2).7 uporczywejwzrokowejaurymigrenowejjestrozpoznaniem magnetycznymniestwierdzononieprawidłowości.15 Częstopojawiająsięmroczkimigoczące(któremogąstano- zwykluczenia.Jakdotądnieopracowanojasnychwytycznych Uczęścichorychuporczywaauramożewycofaćsiępoty- wićnajczęstszyobjawwzrokowywewzrokowejaurzemigre- co do doboru badań umożliwiających wykluczenie innych godniachlubmiesiącach,uinnychmożesięutrzymywać.Na nowej) przyjmujące kształt półkolisty lub przypominający chorób(jakdrgawki,zatrucia,zaburzeniametaboliczne,sta- podstawiedoświadczeńpłynącychzleczeniaposzczególnych literęCiotaczająceobszarubytkuwpoluwidzenia(mroczek). ny zapalne siatkówki czy choroba psychiczna) mogących chorychniewykazanoskutecznościżadnegobadanegoleku. RYCINA2.Rozszerzaniesięaurywzrokowejzcentralnejczęści Mroczkimigoczące(scintillations)mogąbyćbiałe,szarelub wywołaćutrzymującesięobjawywzrokowe. Pewnąpoprawęzanotowanoprzystosowaniulekówprzeciw- wokołośrodkowejczęścipolawidzeniapojawiającesięwciągu15minut. wielokolorowejakwkalejdoskopie.Ubytkipolawidzeniaczę- padaczkowych,wtymlamotryginyiwalproinianów.18,19 Z:HuppSL,KlineLB,CorbettJJ.Visualdisturbances storozpoczynająsięwokółplamkiżółtejirozprzestrzeniają IHSdefiniujeuporczywąauręmigrenowąjakocharaktery- ofmigraine.SurvOphthalmol1989,33(4):221-36;zazgodą. bocznie,apojawiająsiętypowowobrębiejednejpołowypo- zującąsięnastępującymikryteriami:1 UTRZYMUJĄCASIĘUTRATAWIDZENIA lawidzenia.Powyższeobjawywzrokowetrwająnajczęściej20- Dodatniwywiadwkierunkunapadówspełniającychkry- Choćutratawidzeniazwiązanazmigrenąnajczęściejjest niezaurąobjawczuciowy.Choćwmigrenieopisanorównież 30minut. teriamigrenyzaurą. przemijająca,możeutrzymywaćsięprzezdługiczas.Zaburze- dysfunkcję odśrodkową (migrena okoporaźna),6 w niniej- Doinnychcharakterystycznychzjawiskwzrokowychzwią- Obecny napad przebiega podobnie jak poprzednie, jed- niawidzeniamogąobejmowaćobniżenieostrościwzrokulub szymartykuleskupimysięwyłącznienadośrodkowychobja- zanychzmigrenąnależąiskierki,zniekształcenieobrazu(me- nakconajmniejjedenzobjawówauryutrzymujesięponad ubytekpolawidzenia.Nieulegająceewolucjimigrenoweza- wachutratywzrokuihalucynacjiwzrokowych. tamorfopsja),złudzenie,żerozmiarwidzianychprzedmiotów 2tygodnie. burzeniawidzeniazostałyopisanejakoskutekzajęciawielu jestwiększy(makropsja)lubmniejszy(mikropsja)niżwrze- Brakinnychprzyczynzaburzeń. różnychczęściwstępującej drogi wzrokowej. Choć związek czywistości,perseweracjewzrokowe(palinopsje)ipojawia- migrenyzuszkodzeniemkażdejznichzostałustalony,nadal Ramka.Przyczynyprzemijającychzaburzeń nie się obrazów zwielokrotnionych (poliopia pochodzenia Badanieobrazoweniepotwierdzaudarumózgu.Uwięk- brakujedowodównaistnieniezwiązkuprzyczynowo-skutko- widzenianaskutekdysfunkcjiczęściwstępującej ośrodkowego).Nawetprzynieobecnościwyraźnegoubytku szościchorychpojawiająsięnieupostaciowaneobuoczneha- wego. drogiwzrokowej pola widzenia chory może postrzegać obraz jako nieostry lucynacje pokrywające całe pole widzenia. Choć u części Re ti no pa tia (nie za pal ne zwy rod nie nie na czy niów ki).Ja ko w całości, co przypomina widzenie przez warstwę wody. chorych przed pojawieniem się objawów wzrokowych wy- przy czy nę dłu go trwa łych za bu rzeń wzro ko wych zwią za nych Jednooczne Przedmioty mogą się mienić (jak warstwy gorącego powie- wiadwkierunkumigrenyjestniewątpliwy,uinnychpowią- zmi gre ną opi sa no za mknię cie tęt nic lub żył siat ków ki ikrwo - Zaburzeniarefrakcji–miopia trzawtropikach)lubobracać.Postrzeganieczęściciałajako zanie z migreną bywa mniej wyraźne. W poprzednich to ki dosiat ków ki (patrz roz dział omi gre nie siat ków ko wej). Pociąganieprzezzrostypomiędzyciałemszklistym zniekształconychopisanowzespoleAlicjiwKrainieCzarów badaniachstwierdzono,żeuwiększościchorychzuporczywą Przy czy na cen tral ne go su ro wi cze go zwy rod nie nia na czy niów - asiatkówką uważanymzawystępującyczęściejumłodszychchorychzau- migrenową aurą wzrokową rutynowe badanie obrazowe, ki i zwy rod nie nia o praw do po dob nej przy czy nie nie do - rą migrenową.9 Pojawić się może również utrata widzenia elektroencefalograficzneczybadanieokulistycznenieujaw- krwien nej przy pi sy wa ne jest mi gre nie.20 Zapalenieciałaszklistego/siatkówki/nerwu barwnego w centralnej części pola widzenia (dyschroma- niają nieprawidłowości. W jednym badaniu podwyższone Przed nia nie do krwien na neu ro pa tia ner wu wzro ko we go. Za wzrokowego topsja)iutratazdolnościrozpoznawaniatwarzy(prozopagno- stężenie homocysteinystwierdzono u dwóch chorych z sa- przy czy nę przed niej nie do krwien nej neu ro pa tii ner wu wzro - Przemijającaślepotajednooczna(amaurosis zja). Chorzy mogą odczuwać niekorzystny wpływ pewnych moistnie ustępującymi uporczywymi aurami wzrokowymi, ko we go (AION) uwa ża się za wał tarczy ner wu wzro ko we go. fugax) warunkówśrodowiskaiskarżyćsięnanadmiernąjasnośćlub jednakzwiązekprzyczynowypozostajeniejasny.14 Jest to naj częst sza po stać neu ro pa tii nerwu wzro ko we go –mikrozatorowośćsiatkówki nadwrażliwośćnaświatło(fotofobia). Uchorychzuporczywąaurąwzrokowąszczególnieczęsto oostrym prze bie gu do ty ka ją ca cho rych po 50ro ku ży cia. Bez - Obrzęktarczynerwuwzrokowego U chorych z objawami wzrokowymi w diagnostyce po- pojawiająsiędwawzorce.Jedennazywanyjest„zaśnieżeniem bó lo wa utra ta wzro ku po stę pu je przez kil ka dni iwią że się zob- Druzytarczynerwuwzrokowego mocnemożebyćpokazanieilustracjiprzedstawiającychau- obrazu”(visualsnow),adrugi„zakłóceniaminaekranietele- ja wa mi neu ro pa tii ner wu wzro ko we go, wtym ze względ nym Wrodzonyniedorozwójtarczynerwuwzrokowego rę migrenową. Własne doświadczenia nad badaniem wizora”(televisionstatic).Dlachorychzpowyższymiobjawa- osła bie niem do środ ko wych od ru chów źre nicz nych (jed no - Koagulopatie wzrokowejaurymigrenowejszczegółowoopisałowieluau- miutworzonostronyinternetowezforamidyskusyjnymi(np. stron ne lub nie sy me trycz ne), dys chro ma top sją icen tral nym Zapalenienaczyń torów, często uzupełniając je ilustracjami.3 Wiele przykła- www.visualsnow.com).Niektórzychorzyzauważająteobjawy ubyt kiem po la wi dze nia lub ubyt ka mi od po wia da ją cy mi ob sza- Niedociśnieniewprzebieguzaburzeńrytmuserca dów halucynacji wzrokowych powiązanych z migreną tylkoprzyodpowiednimoświetleniulubwszczególnychoko- ro wi za opa try wa ne mu przez wiąz kę włó kien ner wo wych. lubortostatyczne zostałoprzedstawionychprzezSchotta.11Choćkażdyztych licznościach.Nieuwszystkichznichwywiadwkierunkumi- Obrzęk tar czy ner wu wzro ko we go roz wi ja się na gle za pew ne Niedokrwistość objawówmożepojawićsięwmigrenie,zaobjawywzroko- greny jest jasny, zaś u części rozpoznanie uporczywej aury z po wo du za ję cia przed niej czę ści ner wu wzro ko we go, po Migrenaoczna we mogą odpowiadać inne choroby okulistyczne i neuro- wzrokowej migrenowej postawiono z powodu braku innej czym wmia rę ustę po wa nia obrzę ku tar czy wcią gu ko lej nych Obuoczne logiczne, które należy odróżnić od wzrokowej aury wyraźnej przyczyny. Tego typu objawy wzrokowe mogą być ty go dni domie się cy po ja wia się jej zbled nię cie. Migrena Napadpadaczkowy migrenowej(ramka). objaweminnegoschorzeniaiwedługniektórychautorówpo- Cho rzy zAION spo wo do wa ną mi gre ną by li zwy kle młod si Zmianaekspansywnaokolicypotylicznej–guzlub Aura migrenowa może pojawiać się bez bólu głowy winnybyćrozpatrywaneodrębnieoduporczywejmigreno- (po ni żej 50 ro ku ży cia).21-25Uwięk szo ści znich, naj czę ściej malformacjatętniczo-żylna (zjawiskotopoprzedniookreślanebyłomianemmigrenyace- wejaurywzrokowej.15 u ko biet, po wią za na z mi gre ną AION do pro wa dzi ła do roz - Niedokrwieniepłatapotylicznego–zatorowe, falicznejlubekwiwalentemmigreny).Wedługobecnegona- Przyczynauporczywejmigrenowejaurywzrokowejpozo- wo ju jed no stron nej neu ro pa tii ner wu wzro ko we go. Na si le- zapalenienaczyń,upośledzenieprzepływu zewnictwa IHS jest to typowa aura bez bólu głowy, która stajeniejasna,możebyćjednakzwiązanaznieprawidłowym nie ubyt ku wi dze nia jest zmien ne – odostro ści rzę du 20/15 spełniawszystkiekryteriamigrenyzaurą.Zaburzeniawzroko- hamowaniem czynności neuronów korowych. Tomografia (przy nie wiel kim ubyt ku w po lu wi dze nia od po wia da ją cym Z:HuppSL,KlineLB,CorbettJJ.Visualdisturbancesof we są najbardziej typową cechą aury migrenowej bez bólu emisyjnapojedynczegofotonuibadanieperfuzyjnewrezo- ob sza ro wi za opa try wa ne mu przez wiąz kę włó kien ner wo - migraine.SurvOphthalmol1989,33(4):221-36;zazgodą. głowyipojawiająsięw75%przypadków.7 nansie magnetycznym wypadły nieprawidłowo u jednego wych) dopo czu cia świa tła. Unie któr ych cho rych zopi sa ną 14 NeurologiapoDyplomie•Tom5Nr22010 Tom 5 Nr 2 2010 • Neurologia po Dyplomie 15 www.podyplomie.pl/neurologiapodyplomie 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 16 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 17 BÓLE GŁOWY BÓLE GŁOWY Przemijające objawy neurologiczne wmigrenie Przemijające objawy neurologiczne wmigrenie AION opod ło żu mi gre no wym, wtym unaj młod sze go cho- obec ność dru zów, przez 8 lat do cho dzi ło dopo wta rza ją ce go Kry te ria dia gno stycz ne: Po wyż sze da ne róż nią się odprzed sta wio nych win nym do - re go wwieku 11 lat znie do krwi sto ścią sier po wa to kr win ko wą, się za mknię cia tęt ni cy środ ko wej siat ków ki.36Au to rzy su ge ro - A.Co naj mniej 2 na pa dy speł nia ją ce kry te ria B iC nie sie niu, prze glą dzie pi śmien nic twa, w któ rym sto so wa no roz po zna nie nie jest ja sne ze wzglę du na brak udo ku men to - wa li, że dru zy i mi gre na mo gły łącz nie spo wo do wać utra tę B.Cał ko wi cie od wra cal ne, jed no ocz ne do dat nie lub ujem- ści ślej szą de fi ni cję IHS iza kla sy fi ko wa no 142 cho rych zprze mi - wa ne go obrzę ku tar czy ner wu wzro ko we go.26Po czą tek utra - wzro ku. Po nad to stwier dzi li, że wy raź ny zwią zek mi gre ny ne zja wi ska wzro ko we (np. mi go ta nie, mrocz ki lub śle po ta) ja ją cy mi (103 cho rych) lub utrwa lo ny mi (39 cho rych) ob ja wa mi ty wzro ku po zo sta wał w związ ku cza so wym z mi gre no wym idruz ów mo że sta no wić od bi cie czę sto ści skie ro wań cho rych po twier dzo ne ba da niem pod czas na pa du lub (po wła ści wym wzro ko wy mi przy pi sy wa ny mi mi gre nie siat ków ko wej, aopi sa - bó lem gło wy, zaś uwszyst kich cho rych wwy wia dzie obec na zbó lem gło wy iunie sio ną tar czą ner wu wzro ko we go. Bio rąc po in stru owa niu) ry sun kiem pa cjen ta przed sta wia ją cym uby - nych w60 róż nych pra cach.51W tej gru pie uza le d wie 16 chorych by ła mi gre na prze wle kła. pod uwa gę czę stsze wy stę po wa nie obu scho rzeń ich wza jem- tek wpo lu wi dze nia jed ne go oka wcza sie na pa du zjed no ocz ną prze mi ja ją cą utra tą wzro ku stwier dzo no zmia ny Tyl na nie do krwien na neu ro pa tia ner wu wzro ko we go. ne po wią za nie mo że być przy pad ko we. C.Ból gło wy speł nia ją cy kry te ria B -D dla mi gre ny bez au - su ge ru ją ce mi gre nę siat ków ko wą. Za le d wie 5 speł nia ło kry te ria Tyl na nie do krwienn a neu ro pa tia ner wu wzro ko we go (PION) Mi gre na audar mó zgu.Utrzy mu ją ca się utra ta wzro ku mo - ry, za czy na ją cy się wcza sie ob ja wów wzro ko wych lub na stę - roz po zna nia pew nej mi gre ny siat ków ko wej. Co wię cej, żad ne - jest nie czę stym ty pem neu ro pa tii nie do krwien nej bę dą cym że po ja wić się wprze bie gu uda ru obej mu ją ce go tyl ne czę ści pu ją cy po nich wcza sie krót szym niż 60minut go przy pad ku zutrzy mu ją cą się utra tą wzro ku (na przy kład zpo- na stęp stwem za wa łu oczo do ło wej, we wnątrz ka na li ko wej czy dro gi wzro ko wej.37,38Do kład na za leż ność po mię dzy mi gre ną D.Pra wi dło wy wy nik ba da nia oku li stycz ne go w okre sach wo du za mknię cia tęt nic siat ków ki ineu ro pa tii nie do krwien nej we wnątrz czasz ko wej czę ści ner wu wzro ko we go. Roz po zna- auda rem po zo sta je nie ja sna. Wnie któ rych ba da niach su ge - po mię dzy na pa da mi ner wu wzro ko we go) nie moż na by ło za kla sy fi ko wać ja ko pew - nie PION sta wia się po wy klu cze niu in nych przy czyn po za gał - ro wa no wzrost ry zy ka uda ru ucho rych zmi gre ną, przyj mu - E. Brak in nych przy czyn za bu rzeń na mi gre na siat ków ko wa. Za miast te go au to rzy za su ge ro wa li, że ko wej neu ro pa tii ner wu wzro ko we go. Nie pra wi dło wo ści ją cych do ust ne pre pa ra ty an ty kon cep cyj ne. Au ra mi gre no wa przy czy ną jed no ocz nej prze mi ja ją cej utra ty wzro ku ucho rych wba da niu klin icz nym są po dob ne jak wAION, nie stwier dza by ła wy mie nia na ja ko czyn nik ry zy ka uda ru mó zgu umło dych Kry te ria po ka zu ją, że mi gre na siat ków ko wa mo że być zpo dej rze niem mi gre ny siat ków ko wej mo że być skurcz na czy - się na to miast obrzę ku tar czy ner wu wzro ko we go w PION ko biet.37IHS wy raź nie pre cy zu je kwe stię roz po zna nia uda ru przy czy ną po ja wia ją cych się pod czas bó lu mi gre no we go na - nio wy lub in na pa to lo gia przed niej czę ści dro gi wzro ko wej to wa - oostrym prze bie gu. mi gre no we go, gdy je go przy czy nę moż na bez po śred nio przy - wra ca ją cych iste reo ty po wych epi zo dów jed no ocz nej prze mi - rzy szą ce bó lo wi gło wy lub oka. U cho rych ze skur czem PION zwią za ną z mi gre ną opi sa no u trzech cho rych pi sać mi gre nie.1 ja ją cej utra ty wzro ku.42 Kry te ria mó wią rów nież o tym, że obej mu ją cym krą że nie wgał ce ocznej za no to wa no ko rzyst ną od - (wdwóch do nie sie niach).27,28By ły to ko bie ty w3. de ka dzie Udar mi gre no wy po wi nien wy wo łać jed no imien ne nie do - przed po sta wie niem roz po zna nia mi gre ny siat ków ko wej cho - po wiedź na po da wa nie an ta go ni stów wap nia.52 ży cia, uktó rych roz wi nę ła się jed no stron na neu ro pa tia ner wu wi dze nie po ło wi cze 39zwy jąt kiem jed no stron ne go skro nio we - rzy po win ni prze być do kład ną dia gno sty kę wce lu wy klu cze - Wy da je się, że przy sto so wa niu za pro po no wa nej przez IHS wzro ko we go przy pra wi dło wej lub nie znacz nie upo śle dzo nej go ubyt ku po la wi dze nia zwią za ne go zze spo łem obej mu ją cym nia in nych przy czyn jed no ocz nej prze mi ja ją cej utra ty wzro ku. ści słej de fi ni cji mi gre ny siat ków ko wej więk szość opi sa nych ostro ści wzro ku od po wia da ją cej ob sza ro wi za opa try wa ne mu część skro nio wą dro gi wzro ko wej. Roz sze rze nie tej de fi ni cji (jest to kwe stia kon tro wer syj na; wpi śmien nic twie cho rych zjed no ocz ną prze mi ja ją cą utra tą przez wiąz kę włó kien ner wo wych. U dwóch cho rych nie patrz ko lej ne dwie czę ści ar ty ku łu iroz dział outrzy mu ją cej wzro ku iza kla sy fi ko wa nych ja ko chorzy z mi gre ną siat ków - stwier dzo no po za mi gre ną in nych czyn ni ków ry zy ka cho rób MI GRE NA SIAT KÓW KO WA się utra cie wi dze nia) po zwo li ło na włą cze nie cho rych zutrzy- ko wą nie speł nia ści śle kry te riów IHS, aza tem wy ma ga ją oni na czy nio wych. Na pod sta wie przy pusz czeń oprze mi ja ją cych za bu rze niach mu ją cą się jed no ocz ną utra tą wi dze nia, tak że tych zza wa łem skru pu lat nej dia gno sty ki ma ją cej na ce lu wy klu cze nie in nych Neu ro pa tia ner wu wzro ko we go zwią za na ze sto so wa niem per fu zji wkrą że niu ocznym, któ re mo gą po ja wić się wpo dob - siat ków ki, ana wet cho rych zob ja wa mi wzro ko wy mi speł nia - przy czyn jed no ocz nej prze mi ja ją cej utra ty wzro ku. Nie mniej po chod nych er go ta mi ny i le cze niem mi gre ny. Po chod ne ny spo sób jak wskur czu na czy nio wym wprze bie gu mi gre ny, ją cy mi in ne kry te ria po za nie wy stę po wa niem bó lu gło wy.43 jed nak pew ne opi sy jed no ocz nej utra ty wzro ku wy da ją się er go ta mi ny są zna nym czynn i kiem po wo du ją cym skurcz na - ten typ bó lu gło wy wy mie nia ny był ja ko jed na zprzy czyn jed no - Wnie któ rych do nie sie niach wy ko na no do ku men ta cję fo to - nie za prze czal nie od po wia dać kry te riom.53 czyń imo gą wy wo łać nie po żą da ne ob ja wy nie do krwien ne, ta- ocz nej utra ty wzro ku. Ter mi no lo gia opi su ją ca po wyż szy pro ces gra ficz ną nie do krwie nia siat ków ki włącz nie z za bu rze nia mi Przy czy na le żą ca upod ło ża mi gre ny siat ków ko wej po zo sta - kie jak udar mó zgu iza wał ser ca. Do tych czas uka za ły się dwa by ła do tych czas my lą ca iobej mo wa ła mi gre nę oczną imi gre nę jej una czy nie nia prze ma wia ją cy mi za za mknię ciem cen tral - je nie ja sna. Za pro po no wa ne dwie teo rie są ana lo gicz ne doteo - do nie sie nia do ty czą ce nie do krwien nej neu ro pa tii ner wu siat ków ko wą. Opis mi gre ny siat ków ko wej przy pi su je się Car rol- nych lub ob wo do wych ga łę zi tęt nic siat ków ki, któ re po ja wi - rii po wsta wa nia mi gre ny ko ro wej: skurcz na czy nio wy, któ ry wzro ko we go29,30ijed no opi su ją ce obu stron ne „za pa le nie tar - lo wi (1970).40Po nad to za ło żo no wte dy, że upo śle dze niu ule ga ły się przy ty po wym bó lu mi gre no wym.44-46 mo że wy stę po wać uczę ści cho rych zprze trwa łą utra tą wzro - czy” zjej obrzę kiem ize znie kształ ce niem plam ki żół tej (ma - je dy nie krą że nie wob rę bie siat ków ki. Prze mi ja ją ca utra ta wzro- Wy stę po wa nie mi gre ny siat ków ko wej, jak też ist nie nie ku spo wo do wa ną za mknię ciem tęt ni cy, isze rzą ca się de pre sja cu lar star).31 Su ge ro wa ną przy czy ną był skurcz na czy nio wy ku mo że roz wi nąć się na sku tek upo śle dze nia krą że nia wbło - scho rze nia ja ko ta kie go po zo sta je czę sto kwe stio no wa nym neu ro nal na. Jak do tąd do wo dy na sze rze nie się de pre sji wob - spow o do wa ny przyj mo wa niem er go ta mi ny. nie na czy nio wej lub ner wie wzro ko wym. te ma tem.41,47-50 W ba da niu prze glą do wym wy ko rzy sta no rę bie siat ków ki nie są tak prze ko nu ją ce jak wprzy pad ku ko ry Mi gre na adru zy tar czy ner wu wzro ko we go.Dru zy tar czy Ob ja wy wzro ko we obej mu ją po sza rze nie ob ra zu lub cał ko - kry te ria IHS do roz po zna nia mi gre ny siat ków ko wej u 46 mó zgo wej.51 ner wu wzro ko we go (cia ła hia li no we) są struk tu ra mi obu do - wi tą utra tę wzro ku, po ja wie nie się iskie rek lub świa te łek iza cie - cho rych (6 no wych cho rych i40 zpi śmien nic twa).43Wnie - wie kry sta licz nej, zlo ka li zo wa ny mi wprzed niej czę ści ner wu nie nie czę ści po la wi dze nia w jed nym oku. U więk szo ści któ rych przy pad kach po sta wio no po wyż sze roz po zna nie UBYT KI WPO LU WI DZE NIA WMI GRE NIE wzro ko we go. Po ja wia ją się ujed nej oso by na 500, au75% cho - cho rych ob ja wy wzro ko we trwa ją krócej niż 30 mi nut.7 mi mo nie peł nej oce ny jed no ocz nych za bu rzeń wi dze nia, Zwią za ne zmi gre ną iau rą mi gre no wą za bu rze nia po la wi - rych są obu stron ne.32Do kład na pa to fi zjo lo gia two rze nia się Źró dłem nie któ rych trud no ści wróż ni co wa niu po mię dzy prze - któ re po ja wia ły się wtrak cie mi gre no wych bó lów gło wy. Ty - dze nia są do brze zna ne i naj czę ściej cał ko wi cie ustę pu ją. dru zów tar czy ner wu wzro ko we go po zo sta je nie ja sna, choć mi ja ją cą utra tą wzro ku ami gre ną są pro ble my cho re go wod - po wy na pad cha rak te ry zo wa ła toż stron na dobó lu utra ta wi - Ucho rych zmi gre ną, któ rzy po za na pa da mi nie zgła sza ją ob - przy czy ny upa tru je się wcią głym od kła da niu się zło gów wap - róż nie niu jed no oczn ej utra ty wi dze nia od jed no imien ne go dze nia trwa ją ca kró cej niż go dzi nę. Au to rzy te go do nie sie nia ja wów wzro ko wych, wy stę po wa nie ubyt ków wpo lu wi dze nia nia na sku tek nie pra wi dło we go me ta bo li zmu ak so nal ne go. obu ocz ne go ubyt ku po la wi dze nia.41Po nad to jed no ocz ne ob - za uwa ży li, że mi gre na siat ków ko wa czę ściej wy stę po wa ła jest jed nak czę ste.55 Nie pra wi dło wo ści w po lu wi dze nia Dru zy tar czy ner wu wzro ko we go po cząt ko wo mo gą być ukry - ja wy wzro ko we zpła ta skro nio we go spo wo do wa ne za bu rze- uko biet cier pią cych na mi gre nę zau rą. Ob ja wy mo gą mieć stwier dzo no wpe ry me trii au to ma tycz nej u21 (35%) z60 cho- te (nie wi docz ne wba da niu oftal mo sko po wym). Za rów no wi - nia mi wob rę bie ko ry wzro ko wej mo gą zo stać po my lo ne ze cha rak ter do dat ni (mi go ta nie) lub ujem ny (utra ta wi dze nia). rych zmi gre ną.56Za bu rze nia po la wi dze nia wy stę po wa ły czę - docz ne, jak iukry te mo gą po wo do wać unie sie nie lub obrzęk scho rze nia mi obej mu ją cy mi przed nią część dro gi wzro ko wej. Jed no ocz na utra ta wzro ku wprze bie gu mi gre ny siat ków ko - ściej u osób w star szym wie ku i o dłuż szym cza sie trwa nia tar czy ner wu wzro ko we go przy po mi na ją cy ten wprze bie gu Po ję cie mi gre ny siat ków ko wej ja ko czę stej przy czy ny prze mi ja- wej mo że to wa rzy szyć bó lo wi gło wy lub po prze dzać go, cho ro by. Win nym ba da niu ubyt ki wpe ry me trii au to ma tycz - pod wyż szo ne go ci śnie nia we wnątrz czasz ko we go. Ucho rych ją cej utra ty wzro ku rów nież ule ga ło ewo lu cji wmia rę roz wo ju pod czas gdy w mi gre nie z au rą ob ja wy wzro ko we ty po wo nej stwier dzo no u3 (20%) z15 cho rych. Obec ność ubyt ków ty po wo al bo nie stwier dza się żad nych ob ja wów, al bo al ter na tyw nych teo rii do ty czą cych pa to ge ne zy mi gre ny. po prze dza ją ból gło wy. U 43% cho rych osta tecz nie do szło ustę pu ją cych wmia rę upły wu cza su ujaw nio no rów nież wpe - występują nie wiel kie ubyt ki po la wi dze nia od po wia da ją ce ob - IHS opra co wa ło kry te ria roz po zna nia mi gre ny siat ków ko - dotrwa łej jed no ocz nej śle po ty − za pew ne było to na stęp - ry me trii ki ne tycz nej wy ko ny wa nej co naj mniej 7 dni po na- sza ro wi uner wie nia przez da ną wiąz kę włó kien ner wo wych;33 wej,1któ re obej mu ją: stwo uda ru mi gre no we go. Au to rzy pod kre śla li, że du ża czę - pa dzie mi gre ny.58 W po rów na niu pierw sze go ba da nia opi sy wa no jed nak rów nież po wi kła nia na czy nio we, w tym stość wy stę po wa nia trwa łej śle po ty mo że sta no wić pe ry me trii au to ma tycz nej zko lej nym ucho rych zmi gre ną za - za mknię cie tęt nic siat ków ki, krwo to ki dosiat ków ki 34iAION. Opis: ar gu ment przemawiający za włą cza niem le cze nia pro fi lak - uwa żo no więk szą zmien ność wy ni ków.59Zmniej szą czu ło ścią Zwią zek po mię dzy mi gre ną adru za mi tarc zy ner wu wzro - Po wta rza ją ce się na pa dy jed no ocz nych za bu rzeń widzenia, tycz ne go. Wresz cie au to rzy za pro po no wa li zmia nę po ję cia pe ry me trii wy da je się ko re lo wać za rów no czas trwa nia mi gre- ko we go opi sy wa ny był w pi śmien nic twie me dycz nym.35 ta kich jak mi go ta nie, mrocz ki lub śle po ta wpo łą cze niu zmi - „mi gre na siat ków ko wa” na „mi gre na zwią za na z jed no ocz - ny, jak iczę sto tli wość na pa dó w60przy uogól nio nej ob ni żo nej U 25-let nie go cho re go z mi gre ną, u któ re go stwier dzo no gre no wym ból em gło wy. ny mi ob ja wa mi wzro ko wy mi.” czu ło ści iubyt kach ogni sko wych. 16 Neurologia po Dyplomie • Tom 5 Nr 2 2010 Tom 5 Nr 2 2010 • Neurologia po Dyplomie 17 www.podyplomie.pl/neurologiapodyplomie 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 16 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 17 BÓLE GŁOWY BÓLE GŁOWY Przemijające objawy neurologiczne wmigrenie Przemijające objawy neurologiczne wmigrenie AION opod ło żu mi gre no wym, wtym unaj młod sze go cho- obec ność dru zów, przez 8 lat do cho dzi ło dopo wta rza ją ce go Kry te ria dia gno stycz ne: Po wyż sze da ne róż nią się odprzed sta wio nych win nym do - re go wwieku 11 lat znie do krwi sto ścią sier po wa to kr win ko wą, się za mknię cia tęt ni cy środ ko wej siat ków ki.36Au to rzy su ge ro - A.Co naj mniej 2 na pa dy speł nia ją ce kry te ria B iC nie sie niu, prze glą dzie pi śmien nic twa, w któ rym sto so wa no roz po zna nie nie jest ja sne ze wzglę du na brak udo ku men to - wa li, że dru zy i mi gre na mo gły łącz nie spo wo do wać utra tę B.Cał ko wi cie od wra cal ne, jed no ocz ne do dat nie lub ujem- ści ślej szą de fi ni cję IHS iza kla sy fi ko wa no 142 cho rych zprze mi - wa ne go obrzę ku tar czy ner wu wzro ko we go.26Po czą tek utra - wzro ku. Po nad to stwier dzi li, że wy raź ny zwią zek mi gre ny ne zja wi ska wzro ko we (np. mi go ta nie, mrocz ki lub śle po ta) ja ją cy mi (103 cho rych) lub utrwa lo ny mi (39 cho rych) ob ja wa mi ty wzro ku po zo sta wał w związ ku cza so wym z mi gre no wym idruz ów mo że sta no wić od bi cie czę sto ści skie ro wań cho rych po twier dzo ne ba da niem pod czas na pa du lub (po wła ści wym wzro ko wy mi przy pi sy wa ny mi mi gre nie siat ków ko wej, aopi sa - bó lem gło wy, zaś uwszyst kich cho rych wwy wia dzie obec na zbó lem gło wy iunie sio ną tarc zą ner wu wzro ko we go. Bio rąc po in stru owa niu) ry sun kiem pa cjen ta przed sta wia ją cym uby - nych w60 róż nych pra cach.51W tej gru pie uza le d wie 16 chorych by ła mi gre na prze wle kła. pod uwa gę czę stsze wy stę po wa nie obu scho rzeń ich wza jem- tek wpo lu wi dze nia jed neg o oka wcza sie na pa du zjed no ocz ną prze mi ja ją cą utra tą wzro ku stwier dzo no zmia ny Tyl na nie do krwien na neu ro pa tia ner wu wzro ko we go. ne po wią za nie mo że być przy pad ko we. C.Ból gło wy speł nia ją cy kry te ria B -D dla mi gre ny bez au - su ge ru ją ce mi gre nę siat ków ko wą. Za le d wie 5 speł nia ło kry te ria Tyl na nie do krwien na neu ro pa tia ner wu wzro ko we go (PION) Mi gre na audar mó zgu.Utrzy mu ją ca się utra ta wzro ku mo - ry, za czy na ją cy się wcza sie ob ja wów wzro ko wych lub na stę - roz po zna nia pew nej mi gre ny siat ków ko wej. Co wię cej, żad ne - jest nie czę stym ty pem neu ro pa tii nie do krwien nej bę dą cym że po ja wić się wprze bie gu uda ru obej mu ją ce go tyl ne czę ści pu ją cy po nich wcza sie krót szym niż 60minut go przy pad ku zutrzy mu ją cą się utra tą wzro ku (na przy kład zpo- na stęp stwem za wa łu oczo do ło wej, we wnątrz ka na li ko wej czy dro gi wzro ko wej.37,38Do kład na za leż ność po mię dzy mi gre ną D.Pra wi dło wy wy nik ba da nia oku li stycz ne go w okre sach wo du za mknię cia tęt nic siat ków ki ineu ro pa tii nie do krwien nej we wnątrz czasz ko wej czę ści ner wu wzro ko we go. Roz po zna- auda rem po zo sta je nie ja sna. Wnie któ rych ba da niach su ge - po mię dzy nap a da mi ner wu wzro ko we go) nie moż na by ło za kla sy fi ko wać ja ko pew - nie PION sta wia się po wy klu cze niu in nych przy czyn po za gał - ro wa no wzrost ry zy ka uda ru ucho rych zmi gre ną, przyj mu - E. Brak inn ych przy czyn za bu rzeń na mi gre na siat ków ko wa. Za miast te go au to rzy za su ge ro wa li, że ko wej neu ro pa tii ner wu wzro ko we go. Nie pra wi dło wo ści ją cych do ust ne pre pa ra ty an ty kon cep cyj ne. Au ra mi gre no wa przy czy ną jed no ocz nej prze mi ja ją cej utra ty wzro ku ucho rych wba da niu kli nicz nym są po dob ne jak wAION, nie stwier dza by ła wy mie nia na ja ko czyn nik ry zy ka uda ru mó zgu umło dych Kry te ria po ka zu ją, że mi gre na siat ków ko wa mo że być zpo dej rze niem mi gre ny siat ków ko wej mo że być skurcz na czy - się na to miast obrzę ku tar czy ner wu wzro ko we go w PION ko biet.37IHS wy raź nie pre cy zu je kwe stię roz po zna nia uda ru przy czy ną po ja wia ją cych się pod czas bó lu mi gre no we go na - nio wy lub in na pa to lo gia przed niej czę ści dro gi wzro ko wej to wa - oostrym prze bie gu. mi gre no we go, gdy je go przy czy nę moż na bez po śred nio przy - wra ca ją cych iste reo ty po wych epi zo dów jed no ocz nej prze mi - rzy szą ce bó lo wi gło wy lub oka. U cho rych ze skur czem PION zwią za ną z mi gre ną opi sa no u trzech cho rych pi sać mi gre nie.1 ja ją cej utra ty wzro ku.42 Kry te ria mó wią rów nież o tym, że obej mu ją cym krą że nie wgał ce ocznej za no to wa no ko rzyst ną od - (wdwóch do nie sie niach).27,28By ły to ko bie ty w3. de ka dzie Udar mi gre no wy po wi nien wy wo łać jed no imien ne nie do - przed po sta wie niem roz po zna nia mi gre ny siat ków ko wej cho - po wiedź na po da wa nie an ta go ni stów wap nia.52 ży cia, uktó rych roz wi nę ła się jed no stron na neu ro pa tia ner wu wi dze nie po ło wi cze 39zwy jąt kiem jed no stron ne go skro nio we - rzy po win ni prze być do kład ną dia gno sty kę wce lu wy klu cze - Wy da je się, że przy sto so wa niu za pro po no wa nej przez IHS wzro ko we go przy pra wi dło wej lub nie znacz nie upo śle dzo nej go ubyt ku po la wi dze nia zwią za ne go zze spo łem obej mu ją cym nia in nych przy czyn jed no ocz nej prze mi ja ją cej utra ty wzro ku. ści słej de fi ni cji mi gre ny siat ków ko wej więk szość opi sa nych ostro ści wzro ku od po wia da ją cej ob sza ro wi za opa try wa ne mu część skro nio wą dro gi wzro ko wej. Roz sze rze nie tej de fi ni cji (jest to kwe stia kon tro wer syj na; wpi śmien nic twie cho rych zjed no ocz ną prze mi ja ją cą utra tą przez wiąz kę włó kien ner wo wych. U dwóch cho rych nie patrz ko lej ne dwie czę ści ar ty ku łu iroz dział outrzy mu ją cej wzro ku iza kla sy fi ko wa nych ja ko chorzy z mi gre ną siat ków - stwier dzo no po za mi gre ną in nych czyn ni ków ry zy ka cho rób MI GRE NA SIAT KÓW KO WA się utra cie wi dze nia) po zwo li ło na włą cze nie cho rych zutrzy- ko wą nie speł nia ści śle kry te riów IHS, aza tem wy ma ga ją oni na czy nio wych. Na pod sta wie przy pusz czeń oprze mi ja ją cych za bu rze niach mu ją cą się jed no ocz ną utra tą wi dze nia, tak że tych zza wa łem skru pu lat nej dia gno sty ki ma ją cej na ce lu wy klu cze nie in nych Neu ro pa tia ner wu wzro ko we go zwią za na ze sto so wa niem per fu zji wkrą że niu ocznym, któ re mo gą po ja wić się wpo dob - siat ków ki, ana wet cho rych zob ja wa mi wzro ko wy mi speł nia - przy czyn jed no oczn ej prze mi ja ją cej utra ty wzro ku. Nie mniej po chod nych er go ta mi ny i le cze niem mi gre ny. Po chod ne ny spo sób jak wskur czu na czy nio wym wprze bie gu mi gre ny, ją cy mi in ne kry te ria po za nie wy stę po wa niem bó lu gło wy.43 jed nak pew ne opi sy jed no ocz nej utra ty wzro ku wy da ją się er go ta mi ny są zna nym czyn ni kiem po wo du ją cym skurcz na - ten typ bó lu gło wy wy mie nia ny był ja ko jed na zprzy czyn jed no - Wnie któ rych do nie sie niach wy ko na no do ku men ta cję fo to - nie za prze czal nie od po wia dać kry te riom.53 czyń imo gą wy wo łać nie po żą da ne ob ja wy nie do krwien ne, ta- ocz nej utra ty wzro ku. Ter mi no lo gia opi su ją ca po wyż szy pro ces gra ficz ną nie do krwie nia siat ków ki włącz nie z za bu rze nia mi Przy czy na le żą ca upod ło ża mi gre ny siat ków ko wej po zo sta - kie jak udar mó zgu iza wał ser ca. Do tych czas uka za ły się dwa by ła do tych czas my lą ca iobej mo wa ła mi gre nę oczną imi gre nę jej una czy nie nia prze ma wia ją cy mi za za mknię ciem cen tral - je nie ja sna. Za pro po no wa ne dwie teo rie są ana lo gicz ne doteo - do nie sie nia do ty czą ce nie do krwien nej neu ro pa tii ner wu siat ków ko wą. Opis mi gre ny siat ków ko wej przy pi su je się Car rol- nych lub ob wo do wych ga łę zi tęt nic siat ków ki, któ re po ja wi - rii po wsta wa nia mi gre ny ko ro wej: skurcz na czy nio wy, któ ry wzro ko we go29,30ijed no opi su ją ce obu stron ne „za pa le nie tar - lo wi (1970).40Po nad to za ło żo no wte dy, że upo śle dze niu ule ga ły się przy ty po wym ból u mi gre no wym.44-46 mo że wy stę po wać uczę ści cho rych zprze trwa łą utra tą wzro - czy” zjej obrzę kiem ize znie kształ ce niem plam ki żół tej (ma - je dy nie krą że nie wob rę bie siat ków ki. Prze mi ja ją ca utra ta wzro- Wy stę po wa nie mi gre ny siat ków ko wej, jak też ist nie nie ku spo wo do wa ną za mknię ciem tęt ni cy, isze rzą ca się de pre sja cu lar star).31 Su ge ro wa ną przy czy ną był skurcz na czy nio wy ku mo że roz wi nąć się na sku tek upo śle dze nia krą że nia wbło - scho rze nia ja ko ta kie go po zo sta je czę sto kwe stio no wa nym neu ro nal na. Jak do tąd do wo dy na sze rze nie się de pre sji wob - spo wo do wa ny przyj mow a niem er go ta mi ny. nie na czy nio wej lub ner wie wzro ko wym. te ma tem.41,47-50 W ba da niu prze glą do wym wy ko rzy sta no rę bie siat ków ki nie są tak prze ko nu ją ce jak wprzy pad ku ko ry Mi gre na adru zy tar czy ner wu wzro ko we go.Dru zy tar czy Ob ja wy wzro ko we obej mu ją po sza rze nie ob ra zu lub cał ko - kry te ria IHS do roz po zna nia mi gre ny siat ków ko wej u 46 mó zgo wej.51 ner wu wzro ko we go (cia ła hia li no we) są struk tu ra mi obu do - wi tą utra tę wzro ku, po ja wie nie się iskie rek lub świa te łek iza cie - cho rych (6 no wych cho rych i40 zpi śmien nic twa).43Wnie - wie kry sta licz nej, zlo ka li zo wa ny mi wprzed niej czę ści ner wu nie nie czę ści po la wi dze nia w jed nym oku. U więk szo ści któ rych przy pad kach po sta wio no po wyż sze roz po zna nie UBYT KI WPO LU WI DZE NIA WMI GRE NIE wzro ko we go. Po ja wia ją się ujed nej oso by na 500, au75% cho - cho rych ob ja wy wzro ko we trwa ją krócej niż 30 mi nut.7 mi mo nie peł nej oce ny jed no ocz nych za bu rzeń wi dze nia, Zwią za ne zmi gre ną iau rą mi gre no wą za bu rze nia po la wi - rych są obu stron ne.32Do kład na pa to fi zjo lo gia two rze nia się Źró dłem nie któ rych trud no ści wróż ni co wa niu po mię dzy prze - któ re po ja wia ły się wtrak cie mi gre no wych bó lów gło wy. Ty - dze nia są do brze zna ne i naj czę ściej cał ko wi cie ustę pu ją. dru zów tar czy ner wu wzro ko we go po zo sta je nie ja sna, choć mi ja ją cą utra tą wzro ku ami gre ną są pro ble my cho re go wod - po wy na pad cha rak te ry zo wa ła toż stron na dobó lu utra ta wi - Ucho rych zmi gre ną, któr zy po za na pa da mi nie zgła sza ją ob - przy czy ny upa tru je się wcią głym od kła da niu się zło gów wap - róż nie niu jed no ocz nej utra ty wi dze nia od jed no imien ne go dze nia trwa ją ca kró cej niż go dzi nę. Au to rzy te go do nie sie nia ja wów wzro ko wych, wy stę po wa nie ubyt ków wpo lu wi dze nia nia na sku tek nie pra wi dło we go me ta bo li zmu ak so nal ne go. obu ocz ne go ubyt ku po la wi dze nia.41Po nad to jed no ocz ne ob - za uwa ży li, że mi gre na siat ków ko wa czę ściej wy stę po wa ła jest jed nak czę ste.55 Nie pra wi dło wo ści w po lu wi dze nia Dru zy tar czy ner wu wzro ko we go po cząt ko wo mo gą być ukry - ja wy wzro ko we zpła ta skro nio we go spo wo do wa ne za bu rze- uko biet cier pią cych na mi gre nę zau rą. Ob ja wy mo gą mieć stwier dzo no wpe ry me trii au to ma tycz nej u21 (35%) z60 cho- te (nie wi docz ne wba da niu oftal mo sko po wym). Za rów no wi - nia mi wob rę bie ko ry wzro ko wej mo gą zo stać po my lo ne ze cha rakt er do dat ni (mi go ta nie) lub ujem ny (utra ta wi dze nia). rych zmi gre ną.56Za bu rze nia po la wi dze nia wy stę po wa ły czę - docz ne, jak iukry te mo gą po wo do wać unie sie nie lub obrzęk scho rze nia mi obej mu ją cy mi przed nią część dro gi wzro ko wej. Jed no ocz na utra ta wzro ku wprze bie gu mi gre ny siat ków ko - ściej u osób w star szym wie ku i o dłuż szym cza sie trwa nia tar czy ner wu wzro ko we go przy po mi na ją cy ten wprze bie gu Po ję cie mi gre ny siat ków ko wej ja ko czę stej przy czy ny prze mi ja- wej mo że to wa rzy szyć bó lo wi gło wy lub po prze dzać go, cho ro by. Win nym ba da niu ubyt ki wpe ry me trii au to ma tycz - pod wyż szo ne go ci śnie nia we wnątrz czasz ko we go. Ucho rych ją cej utra ty wzro ku rów nież ule ga ło ewo lu cji wmia rę roz wo ju pod czas gdy w mi gre nie z au rą ob ja wy wzro ko we ty po wo nej stwierd zo no u3 (20%) z15 cho rych. Obec ność ubyt ków ty po wo al bo nie stwier dza się żad nych ob ja wów, al bo al ter na tyw nych teo rii do ty czą cych pa to ge ne zy mi gre ny. po prze dza ją ból gło wy. U 43% cho rych osta tecz nie do szło ustę pu ją cych wmia rę upły wu cza su ujaw nio no rów nież wpe - występują nie wiel kie ubyt ki po la wi dze nia od po wia da ją ce ob - IHS opra co wa ło kry te ria roz po zna nia mi gre ny siat ków ko - dotrwa łej jed no ocz nej śle po ty − za pew ne było to na stęp - ry me trii ki ne tycz nej wy ko ny wa nej co naj mniej 7 dni po na- sza ro wi uner wie nia przez da ną wiąz kę włó kien ner wo wych;33 wej,1któ re obej mu ją: stwo uda ru mi gre no we go. Au to rzy pod kre śla li, że du ża czę - pa dzie mi gre ny.58 W po rów na niu pierw sze go ba da nia opi sy wa no jed nak rów nież po wi kła nia na czy nio we, w tym stość wy stę po wa nia trwa łej śle po ty mo że sta no wić pe ry me trii au to ma tycz nej zko lej nym ucho rych zmi gre ną za - za mknię cie tęt nic siat ków ki, krwo to ki dosiat ków ki 34iAION. Opis: ar gu ment przemawiający za włą cza niem le cze nia pro fi lak - uwa żo no więk szą zmien ność wy ni ków.59Zmniej szą czu ło ścią Zwią zek po mię dzy mi gre ną adru za mi tar czy ner wu wzro - Po wta rza ją ce się na pa dy jed no ocz nych za bu rzeń widzenia, tycz ne go. Wresz cie au to rzy za pro po no wa li zmia nę po ję cia pe ry me trii wy da je się ko re lo wać za rów no czas trwa nia mi gre- ko we go opi sy wa ny był w pi śmien nic twie me dycz nym.35 ta kich jak mi got a nie, mrocz ki lub śle po ta wpo łą cze niu zmi - „mi gre na siat ków ko wa” na „mi gre na zwią za na z jed no ocz - ny, jak iczę sto tli wość na pa dó w60przy uogól nio nej ob ni żo nej U 25-let nie go cho re go z mi gre ną, u któ re go stwier dzo no gre no wym bó lem gło wy. ny mi ob ja wa mi wzro ko wy mi.” czu łoś ci iubyt kach ogni sko wych. 16 Neurologia po Dyplomie • Tom 5 Nr 2 2010 Tom 5 Nr 2 2010 • Neurologia po Dyplomie 17 www.podyplomie.pl/neurologiapodyplomie 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 18 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 19 BÓLE GŁOWY BÓLE GŁOWY Przemijające objawy neurologiczne wmigrenie Przemijające objawy neurologiczne wmigrenie Za bu rze nia po la wi dze nia stwier dzo no za po mo cą au to - umie jęt no ści czy ta nia ipi sa nia – co mo że wy bie gać po za wy- rów nież zna la zła za sto so wa nie wba da niach nad au rą. Tech ni - ZMIA NA CZYN NO ŚCI KO RY WMI GRE NIE ZAU RĄ ma tycz nej pe ry me trii krót ko fa lo wej.61 Po nad to część au to- łącz nie za bu rze nia czu cio we lub prio prio cep tyw ne. Co cie ka - ka BOLD opie ra się na zna nym zja wi sku wzro stu in ten syw no- Dys po nu je my co raz więk szą licz bą do wo dów świad czą - rów su ge ru je ist nie nie za bu rzeń w spe cjal nym ob wo dzie we, wpo rów na niu zcho ry mi zau rą ty po wą au ra dys fa tycz na ści sy gna łu w re zo nan sie ma gne tycz nym, do któ re go cych ozmia nach czyn no ści ko ry mó zgu ucho rych do świad - siat ków ki.62 W wie lu pra cach wią za no mi gre nę z ja skrą, wy da je się wy stę po wać czę ściej u cho rych z mi gre ną do cho dzi w od po wie dzi na miej sco we ob ni że nie stę że nia cza ją cych au ry mi gre no wej. Ta kie róż ni ce mo gą tłu ma czyć zwłasz cza prze bie gaj ą cą zma łym ci śnie niem we wnątrz gał ko - po ło wi czo po raź ną (oko ło 20% w ty po wej au rze vs 47% dez ok sy he mo glo bi ny.73 W ba da niu z za sto so wa niem BOLD po dat ność na na wro ty au ry. Wla tach 80. i90. XXwie ku31ba - wym.63Wnie któ rych ba da niach roz kład ubyt ków po la wi dze- wmi gre nie po ło wi czo po raź nej).67Win nej se rii przy pad ków ob ra zo wa nie prze pro wa dza no przed au rą pro wo ko wa ną wy - da nie spek tro sko po we re zo nan su ma gne tycz ne go (MRS) nia wska zyw ał na pa to lo gię przed ko ro wą (przed nia część z au rą dys fa tycz ną u 76% cho rych wy stę po wa ły pa ra fa zje, sił kiem fi zycz nym, wjej trak cie ipo jej za koń cze niu.74Ba da - ujaw ni ło zmia ny wskaź ni ka fos fo kre aty ny/nie orga nicz nych dro gi wzro ko wej). Wba da niu zudzia łem 16 cho rych zmi gre - u72% in ne za bu rze nia two rze nia mo wy, au38% za bu rze nia nie BOLD wy ko na no rów nież pod czas dwóch epi zo dów au ry fos fo ra nów (wskaź nik po ten cja łu fos fo ry za cji mó zgu)78,79 ną (15 cho rych zau rą) wba da niu pe ry me trii au to ma tycz nej jej ro zu mie nia.4Na szczę ście nie zwy kle do tkli we dla cho re - sa mo ist nej. Pod czas au ry wzro ko wej na stą pił za nik ak ty wa cji wska zu ją ce na zmia ny me ta bo li zmu ener ge tycz ne go neu ro - sto so wa no za rów no ce le sta tycz ne, jak i zmien ne w cza sie. go ob ja wy ję zy ko we ma ją wwięk szo ści przy pad ków ten den - ko ry w od po wie dzi na bodź ce wzro ko we w pła cie po ty licz - nów. W in nych ba da niach z za sto so wa niem MRS wy ka za no Po mia ru do ko ny wa no 7 dni odpo cząt ku bó lu gło wy. Ubyt ki cję do utrzy my wa nia się kró cej niż 30 mi nut.4 Nie daw no nym prze ciw stron nym dopo la wzro ko we go, wktó rym cho - w ko rze po ty licz nej cho rych zmi gre ną ma łe stę że nie ma g- w po lu wi dze nia za re je stro wa no w pe ry me trii z mo du la cją opu bli ko wa ne ba da nie se rii przy pad ków z za sto so wa niem ry za uwa żał mro czek mi go cą cy. Po ustą pie niu ob ja wów ne zu,80co su ge ru je ob ni żo ny próg wy zwa la nia sze rze nia się cza sow ą u11 z16 cho rych na wet przy pra wi dło wym sta tycz - kwe stio na riu sza ujaw ni ło in ne przy kła dy ob ja wo wych ko ro - wzro ko wych ak ty wa cja ko ry wza ję tym pła cie po ty licz nym po - de pre sji ko ro wej lub po dob ne go zja wi ska za po śred nic twem nym po lu wi dze nia. Au to rzy su ge ru ją, że po wyż szy wzo rzec wych za bu rzeń funk cji, wtym ano mii do ty czą cej nazw wła - wra ca ła donor my. Wba da niu nad au rą pro wo ko wa ną ob ra zo - ha mo wa nia czyn no ści re cep to ra NMDA.81Co cie ka we, now - przy po mi na wy ni ki uzy ski wa ne we wcze snych fa zach ja skry.57 snych, aprak sji wy obra że nio wej ipro zo agno zji.10 wa nie zuży ciem BOLD roz po czy na no po wy sił ku fi zycz nym, sze ba da nie nad au rą mi gre no wą zza sto so wa niem MRS po ka - jed nak przed po ja wie niem się ob ja wów, kon ty nu owa no przez za ło, że ucho rych do świad cza ją cych au ry czy sto wzro ko wej ZA BU RZE NIA CZU CIO WE WMI GRE NIE ca ły okres utrzy my wa nia się ob ja wów wzro ko wych, aż dopo - stwier dzo no wyż sze wyj ścio we stę że nie mle cza nów, któ re nie Czu cio wa au ra mi gre no wa roz po czy na się naj czę ściej ja ko Pa to fi zjo lo gia au ry mi gre no wej ja wie nia się bó lu na dłu go po cał ko wi tym ustą pie niu ob ja wów zmie nia ło się mi mo prze dłu ża ją cej się sty mu la cji po mię dzy jed no stron ne mro wie nie lub pa re ste zje rę ki lub od sieb nej czę - wzro ko wych. Na po cząt ku au ry ob ser wo wa no po cząt ko wo na pa da mi mi gre ny. Prze ciw nie, u cho rych, uktó rych epi zo - ści przed ra mie nia, któ re po wo li prze miesz cza się ksob nie, po Au ra jest szcze gól nym obiek tem za in te re so wa nia ba dań na - za nik ak ty wa cji ko ry wwięk szym stop niu wob sza rze V3a, aso- dom au ry wzro ko wej to wa rzy szy ły in ne ty py au ry (czu cio wa, czym obej mu je toż stron ną po ło wę twa rzy przed do tar ciem uko wych. Do ro ku 1980 tłu ma czo na by ła teo rią na czy nio wą cja cyj nej ko rze wzro ko wej, wpo rów na niu zpier wot ną ko rą dys fa tycz na lub ru cho wa), nie stwier dzo no pod wyż szo ne go dobar ku. Uczu cie peł za nia iigie łek prze miesz cza się zpo licz - po wsta wa nia mi gre ny, wmyśl któ rej po ja wia ła się ja ko na stęp - wzro ko wą. Wcią gu ko lej nych 30-40 mi nut ob szar ko ry wzro - stę że nia mle cza nów w po rów na niu ze zdro wy mi oso ba mi ka ibocz nej po wierzch ni no sa wo kół ust, na stęp nie obej mu je stwo po cząt ko wej fa zy na czy nio skur czo wej na pa du mi gre no - ko wej nie od po wia da ją cej na sty mu la cję wzro ko wą roz sze rzał zgru py kon tro l nej, któ re dość ostro wzra sta ło przy prze dłu - ja mę ust ną – toż stron ną po licz ko wą po wierzch nię bło ny ślu- we go. Jed nak już w la tach 40. XX wie ku zwo len ni cy teo rii się na są sied nie czę ści ko ry po ty licz nej zpręd ko ścią 3,5mm żo nej sty mu la cji wzro ko wej.82Przy czy ny te go nie spo dzie wa - zo wej ipo ło wę ję zy ka.3Pa re ste zje lub mro wie nie są zwy kle neu ro gen nej przy pusz cza li, że au ra jest kli nicz nym ob ja wem na mi nu tę, aby wresz cie ob jąć znacz ne ob sza ry toż stron nej ne go zja wi ska nie są ja sne. pierw szy mi ob ja wa mi czu cio wy mi, któ re po zo sta wia ją po so bie nie pra wi dło wo ści roz prze strze nia ją cej się wzdłuż ko ry wzro - pier wot nej iaso cja cyj nej ko ry wzro ko wej. Zja wi ska za ob ser - Ba da nia elek tro fi zjo lo gicz ne, wktó rych wy ko rzy sty wa no uczu cie „nie swo jej” czę ści cia ła,64choć wob ra zie kli nicz nym ko wej zpręd ko ścią 3-5mm na mi nu tę. Cha rak ter tych mi gru- wo wa ne w tech ni ce BOLD czyn no ścio we go re zo nan su ma- róż ne ro dza je po ten cja łów wy wo ła nych, kon se kwent nie po - au ry te ostat nie ob ja wy mo gą rów nież prze wa żać. Wba da niu ją cych zmian miał się róż nić odnie do krwie nia. Mniej wię cej gne tycz ne go pod czas au ry mi gre no wej u lu dzi są bar dzo ka zy wa ły spa dek ha bi tu acji ko ry ucho rych zmi gre ną zau rą zudzia łem 51 cho rych zau rą czu cio wą Rus sell iOle sen po da - w tym sa mym cza sie neu ro fi zjo log Le ao68 opi sał u zwie rząt po dob ne do sze rzą cej się de pre sji ko ro wej in du ko wa nej pod czas po wta rza nej sty mu la cji wpo rów na niu ze zdro wy mi li, że ob ja wy obej mu ją naj czę ściej rę kę (96% przy pad ków) la bo ra to ryj nych zja wi sko elek tro fi zjo lo gicz ne cha rak te ry zu ją - weks pe ry men tach na zwie rzę tach,75co wska zu je, że źró dłem oso ba mi zgru py kon tro l nej.83Ta zmie nio na od po wiedź ha bi - itwarz (67%), rza dziej koń czy nę dol ną (24%) itu łów (18%). ce się nad po bu dli wo ścią ko ry z na stę po wym stłu mie niem au ry mi gre no wej uczło wie ka mo że być pro ces ana lo gicz ny tu acyj na do pro wa dzi ła dosfor mu ło wa nia hi po te zy, że upo śle - Ob ja wy czu cio we opi sa ne przez au to rów wse rii przy pad ków czyn no ści, któ re po ja wia ło się po za dzia ła niu czyn ni ka che- dosze rzą cej się de pre sji ko ro wej. Na le ży za uwa żyć, że wy ni - dze nie ha bi tu acji po wią za ne z nie pra wi dło wym dzia ła niem po stę po wa ły przez czas krót szy niż 30 mi nut (82%). Jed no - micz ne go lub me cha nicz ne go iroz prze strze nia ło na są sia du - ki uzy ska ne w ba da niu dwóch przy pad ków spon ta nicz nej pod ko ro wych dróg ami ner gicz nych ma za sad ni cze zna cze nie stron ne ob ja wy au ry czu cio wej, zwłasz cza po ja wia ją ce się po ją ce ob sza ry ko ry znie wiel ką pręd ko ścią 3-4mm na mi nu tę. wzro ko wej au ry mi gre no wej zuży ciem BOLD by ły ta kie sa- wpo dat no ści na au rę.84Choć wszyst kie da ne na te mat zmie - raz pierw szy, czę sto nie po ko ją cho rych ze wzglę du na swo je Zja wi sko to na zwa ne przez Le ao sze rze niem się de pre sji ko - me, jak ob ser wo wa ne wpóź niej szych fa zach au ry pro wo ko - nio ne go prze twa rza nia bodź ców wko rze mó zgu nie są jesz cze po do bień stwo doob ja wów uda ru lub prze mi ja ją cych za bu rzeń ro wej (cor ti cal spre ading de pres sion) uzna no za moż li wą wa nej wy sił kiem fi zycz nym. do stęp ne, dys po nu je my co raz więk szą licz bą do wo dów na ist - krą że nia mó zgo we go. Choć au ra mi gre no wa jest wgrun cie rze - przy czy nę au ry mi gre no wej na pod sta wie jej po wol ne go sze - Wy ni ki ba dań uzy ska ne zza sto so wa niem czyn no ścio we go nie nie te go ty pu zmian. Klu czo wa ro la wy żej opi sa nych róż- czy nie za leż nym czyn ni kiem ry zy ka uda ru nie do krwien ne go rze nia się wko rze, co od po wia da ło wcze śniej prze wi dy wa ne- MR (fMRI) u cho rych zprze dłu ża ją cą się lub nie ustę pu ją cą nic wroz wo ju au ry sta je się co raz bar dziej praw do po dob na. uko biet zgru py ma łe go ry zy ka cho rób ukła du ser co wo -na czy - mu me cha ni zmo wi au ry mi gre no wej.69Na ko rzyść hi po te zy au rą są jed nak nie spój ne.15,16,76,77 nio we go,65ogól ny wzrost bez względ ne go ry zy ka przy pi sy wa - prze ma wiało prze miesz cza nie się de pre sji ko ro wej iau ry nie - ne go mi gre nie zau rą jest wpo rów na niu zin ny mi umiar ko wa ny. za leż nie od ob sza rów una czy nie nia i uner wie nia. W teo rii Pew ne ce chy kli nicz ne po zwa la ją na od róż nie nie au ry czu cio - neu ro gen nej przy pusz cza no, że zmniej sze nie prze pły wu krwi TABELA. LOCI OUSTALONYM ZWIĄZKU ZMIGRENĄ wej odob ja wów uda ru nie do krwien ne go. Roz prze strze nia nie pod czas au ry mi gre no wej nie jest bez po śred nią kon se kwen - się drę twie nia na twarz ija mę ust ną zob ję ciem ję zy ka jest kla - cją skur czu na czy nio we go, aleob ni żo ne go za po trze bo wa nia Chromosom/locus Gen/białko Typ migreny Pozycja piśmiennictwa sycz nym ob ja wem czu cio wej au ry mi gre no wej rzad ko wi dy wa - me ta bo licz ne go w nie pra wi dło wo funk cjo nu ją cych neu ro - 1 p36 MTHF-R MA 86 nym wnie do krwie niu mó zgu.66 nach. Do wo dy uzy ska ne z ba dań czyn no ścio wych prze pro - 4 q24 ? MA 87 wa dzo nych u lu dzi w trak cie au ry zna czą co prze ma wia ją za 6 p12-21 ? MA MO 88 AU RA ZZA BU RZE NIA MI MO WY praw dzi wo ścią teo rii neu ro gen nej. 6 q25.1 Receptor dla estrogenu typu 1 (ESR1) MA & MO 89 Jeśli nie za py ta się cho re go oobec ność wcza sie au ry mi - 11 q22-23 Receptor dla progesteronu (PGR) MA & MO 90 gre no wej za bu rzeń mo wy, moż na je prze oczyć ze wzglę du NEU RO OBRA ZO WA NIE CZYN NO ŚCIO WE AAU RA MI GRE NO WA 11 q23 Receptor dla dopaminy D2 (DRD2) NcoI MA 91 na ich rzad kie wy stę po wa nie. Choć mo gą one wy ni kać zdrę - Po cząw szy od lat 80. XX wieku wy ni ki ba dań z uży ciem 11 q23 Receptor dla dopaminy D2 (DRD2) NcoI MA 92 twie nia iuczu cia sztyw no ści po licz ko wej czę ści ślu zów ki iję - róż nych me tod ob ra zo wa nia czyn no ścio we go 70 -72 prze pro - 11 q24 ? MA 93 zy ka wmia rę roz sze rza nia się au ry czu cio wej na ja mę ust ną, wa dza nych pod czas ob ja wów au ry po zwo li ły na pod trzy ma - 15 q11-q13 ? GABA-A MA 94 ob ja wy te róż nią się odau ry dys fa tycz nej. Wau rze dys fa tycz - nie teo rii o sze rzą cej się de pre sji ko ro wej lub po dob nym 17 q11.1-q12 Ludzki transporter dla serotoniny (SLC6A4) MA & MO 95 nej roz wi ja ją się ucho rych wy raź ne za bu rze nia ro zu mie nia zja wi sku ja ko przy czy nie au ry. Jed na znaj now szych tech nik, mo wy, zna czą ce trud no ści w do bo rze słów i ogra ni cze nie ob ra zo wa nie za leż ne odstę że nia utle no wa nej krwi (BOLD) − MA – migrena zaurą, MO migrena bez aury, MTHF-R – reduktaza metylenotetrahydrofolianu. 18 Neurologia po Dyplomie • Tom 5 Nr 2 2010 Tom 5 Nr 2 2010 • Neurologia po Dyplomie 19 www.podyplomie.pl/neurologiapodyplomie 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 18 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 19 BÓLE GŁOWY BÓLE GŁOWY Przemijające objawy neurologiczne wmigrenie Przemijające objawy neurologiczne wmigrenie Za bu rze nia po la wi dze nia stwier dzo no za po mo cą au to - umie jęt no ści czy ta nia ipi sa nia – co mo że wy bie gać po za wy- rów nież zna la zła za sto so wa nie wba da niach nad au rą. Tech ni - ZMIA NA CZYN NO ŚCI KO RY WMI GRE NIE ZAU RĄ ma tycz nej pe ry me trii krót ko fa lo wej.61 Po nad to część au to- łącz nie za bu rze nia czu cio we lub prio prio cep tyw ne. Co cie ka - ka BOLD opie ra się na zna nym zja wi sku wzro stu in ten syw no- Dys po nu je my co raz więk szą licz bą do wo dów świad czą - rów su ge ru je ist nie nie za bu rzeń w spe cjal nym ob wo dzie we, wpo rów na niu zcho ry mi zau rą ty po wą au ra dys fa tycz na ści sy gna łu w re zo nan sie ma gne tycz nym, do któ re go cych ozmia nach czyn no ści ko ry mó zgu ucho rych do świad - siat ków ki.62 W wie lu pra cach wią za no mi gre nę z ja skrą, wy da je się wy stę po wać czę ściej u cho rych z mi gre ną do cho dzi w od po wie dzi na miej sco we ob ni że nie stę że nia cza ją cych au ry mi gre no wej. Ta kie róż ni ce mo gą tłu ma czyć zwłasz cza prze bie ga ją cą zma łym ci śnie niem we wnątrz gał ko - po ło wi czo po raź ną (oko ło 20% w ty po wej au rze vs 47% dez ok sy he mo glo bi ny.73 W ba da niu z za sto so wa niem BOLD po dat ność na na wro ty au ry. Wla tach 80. i90. XXwie ku31ba - wym.63Wnie któ rych ba da niach roz kład ubyt ków po la wi dze- wmi gre nie po ło wi czo po raź nej).67Win nej se rii przy pad ków ob ra zo wa nie prze pro wa dza no przed au rą pro wo ko wa ną wy - da nie spek tro sko po we re zo nan su ma gne tycz ne go (MRS) nia wska zyw ał na pa to lo gię przed ko ro wą (przed nia część z au rą dys fa tycz ną u 76% cho rych wy stę po wa ły pa ra fa zje, siłk iem fi zyczn ym, wjej trak cie ipo jej za koń cze niu.74Ba da - ujaw ni ło zmia ny wskaź ni ka fos fo kre aty ny/nie orga nicz nych dro gi wzro ko wej). Wba da niu zudzia łem 16 cho rych zmi gre - u72% in ne za bu rze nia two rze nia mo wy, au38% za bu rze nia nie BOLD wy ko na no rów nież pod czas dwóch epi zo dów au ry fos fo ra nów (wskaź nik po ten cja łu fos fo ry za cji mó zgu)78,79 ną (15 cho rych zau rą) wba da niu pe ry me trii au to ma tycz nej jej ro zu mie nia.4Na szczę ście nie zwy kle do tkli we dla cho re - sa mo ist nej. Pod czas au ry wzro ko wej na stą pił za nik ak ty wa cji wska zu ją ce na zmia ny me ta bo li zmu ener ge tycz ne go neu ro - sto so wa no za rów no ce le sta tycz ne, jak i zmien ne w cza sie. go ob ja wy ję zy ko we ma ją wwięk szo ści przy pad ków ten den - ko ry w od po wie dzi na bodź ce wzro ko we w pła cie po ty licz - nów. W in nych ba da niach z za sto so wa niem MRS wy ka za no Po mia ru do ko ny wa no 7 dni odpo cząt ku bó lu gło wy. Ubyt ki cję do utrzy my wa nia się kró cej niż 30 mi nut.4 Nie daw no nym prze ciw stron nym dopo la wzro ko we go, wktó rym cho - w ko rze po ty licz nej cho rych zmi gre ną ma łe stę że nie ma g- w po lu wi dze nia za re je stro wa no w pe ry me trii z mo du la cją opu bli ko wa ne ba da nie se rii przy pad ków z za sto so wa niem ry za uwa żał mro czek mi go cą cy. Po ustą pie niu ob ja wów ne zu,80co su ge ru je ob ni żo ny próg wy zwa la nia sze rze nia się cza so wą u11 z16 cho rych na wet przy pra wi dło wym sta tycz - kwe stio na riu sza ujaw ni ło in ne przy kła dy ob ja wo wych ko ro - wzro ko wych ak ty wa cja ko ry wza ję tym pła cie po ty licz nym po - de pre sji ko ro wej lub po dob ne go zja wi ska za po śred nic twem nym po lu wi dze nia. Au to rzy su ge ru ją, że po wyż szy wzo rzec wych za bu rzeń funk cji, wtym ano mii do ty czą cej nazw wła - wra ca ła donor my. Wba da niu nad au rą pro wo ko wa ną ob ra zo - ha mow a nia czyn no ści re cep to ra NMDA.81Co cie ka we, now - przy po mi na wy ni ki uzy ski wa ne we wcze snych fa zach ja skry.57 snych, aprak sji wy obra że nio wej ipro zo agno zji.10 wa nie zuży ciem BOLD roz po czy na no po wy sił ku fi zycz nym, sze ba da nie nad au rą mi gre no wą zza sto so wa niem MRS po ka - jed nak przed po ja wie niem się ob ja wów, kon ty nu owa no przez za ło, że ucho rych do świad cza ją cych au ry czy sto wzro ko wej ZA BU RZE NIA CZU CIO WE WMI GRE NIE ca ły okres utrzy my wa nia się ob ja wów wzro ko wych, aż dopo - stwier dzo no wyż sze wyj ścio we stę że nie mle cza nów, któ re nie Czu cio wa au ra mi gre no wa roz po czy na się naj czę ściej ja ko Pa to fi zjo lo gia au ry mi gre no wej ja wie nia się bó lu na dłu go po cał ko wi tym ustą pie niu ob ja wów zmie nia ło się mi mo prze dłu ża ją cej się sty mu la cji po mię dzy jed no stron ne mro wie nie lub pa re ste zje rę ki lub od sieb nej czę - wzro ko wych. Na po cząt ku au ry ob ser wo wa no po cząt ko wo na pa da mi mi gre ny. Prze ciw nie, u cho rych, uktór ych epi zo - ści przed ra mie nia, któ re po wo li prze miesz cza się ksob nie, po Au ra jest szcze gól nym obiek tem za in te re so wa nia ba dań na - za nik ak ty wa cji ko ry wwięk szym stop niu wob sza rze V3a, aso- dom au ry wzro ko wej to wa rzy szy ły in ne ty py au ry (czu cio wa, czym obej mu je toż stron ną po łow ę twa rzy przed do tar ciem uko wych. Do ro ku 1980 tłu ma czo na by ła teo rią na czy nio wą cja cyj nej ko rze wzro ko wej, wpo rów na niu zpier wot ną ko rą dys fa tycz na lub ru cho wa), nie stwierd zo no pod wyż szo ne go dobar ku. Uczu cie peł za nia iigie łek prze miesz cza się zpo licz - po wsta wa nia mi gre ny, wmyśl któ rej po ja wia ła się ja ko na stęp - wzro ko wą. Wcią gu ko lej nych 30-40 mi nut ob szar ko ry wzro - stę że nia mle cza nów w po rów na niu ze zdro wy mi oso ba mi ka ibocz nej po wierzch ni no sa wo kół ust, na stęp nie obej mu je stwo po cząt ko wej fa zy na czy nio skur czo wej na pa du mi gre no - ko wej nie od po wia da ją cej na sty mu la cję wzro ko wą roz sze rzał zgru py kon tro l nej, któr e dość ostro wzra sta ło przy prze dłu - ja mę ust ną – toż stron ną po licz ko wą po wierzch nię bło ny ślu- we go. Jed nak już w la tach 40. XX wie ku zwo len ni cy teo rii się na są sied nie czę ści ko ry po ty licz nej zpręd ko ścią 3,5mm żo nej sty mu la cji wzro ko wej.82Przy czy ny te go nie spo dzie wa - zo wej ipo ło wę ję zy ka.3Pa re ste zje lub mro wie nie są zwy kle neu ro gen nej przy puszc za li, że au ra jest kli nicz nym ob ja wem na mi nu tę, aby wresz cie ob jąć znacz ne ob sza ry toż stron nej ne go zja wi ska nie są ja sne. pierw szy mi ob ja wa mi czu cio wy mi, któ re po zo sta wia ją po so bie nie pra wi dło wo ści roz prze strze nia ją cej się wzdłuż ko ry wzro - pier wot nej iaso cja cyj nej ko ry wzro ko wej. Zjaw i ska za ob ser - Ba da nia elek tro fi zjo lo gicz ne, wktó rych wy ko rzy sty wa no uczu cie „nie swo jej” czę ści cia ła,64choć wob ra zie kli nicz nym ko wej zpręd ko ścią 3-5mm na mi nu tę. Cha rak ter tych mi gru- wo wa ne w tech ni ce BOLD czyn no ścio we go re zo nan su ma- róż ne ro dza je po ten cja łów wy wo ła nych, kon se kwent nie po - au ry te ostat nie ob ja wy mo gą rów nież prze wa żać. Wba da niu ją cych zmian miał się róż nić odnie do krwie nia. Mniej wię cej gne tycz ne go pod czas au ry mi gre no wej u lu dzi są bar dzo ka zy wa ły spa dek ha bi tu acji ko ry ucho rych zmi gre ną zau rą zudzia łem 51 cho rych zau rą czu cio wą Rus sell iOle sen po da - w tym sa mym cza sie neu ro fi zjo log Le ao68 opi sał u zwie rząt po dob ne do sze rzą cej się de pre sji ko ro wej in du ko wa nej pod czas po wta rza nej sty mu la cji wpo rów na niu ze zdro wy mi li, że ob ja wy obej mu ją naj czę ściej rę kę (96% przy pad ków) la bo ra to ryj nych zja wi sko elek tro fi zjo lo gicz ne cha rak te ry zu ją - weks pe ry men tach na zwie rzę tach,75co wska zu je, że źró dłem oso ba mi zgru py kon tro l nej.83Ta zmie nio na od po wiedź ha bi - itwarz (67%), rza dziej koń czy nę dol ną (24%) itu łów (18%). ce się nad po bu dli wo ścią ko ry z na stę po wym stłu mie niem au ry mi gre no wej uczło wie ka mo że być pro ces ana lo gicz ny tu acyj na do pro wa dzi ła dosfor mu ło wa nia hi po te zy, że upo śle - Ob ja wy czu cio we opi sa ne przez au to rów wse rii przy pad ków czyn no ści, któ re po ja wia ło się po za dzia ła niu czyn ni ka che- dosze rzą cej się de pre sji ko ro wej. Na le ży za uwa żyć, że wy ni - dze nie ha bi tu acji po wią za ne z nie pra wi dło wym dzia ła niem po stę po wa ły przez czas krót szy niż 30 mi nut (82%). Jed no - micz ne go lub me cha nicz ne go iroz prze strze nia ło na są sia du - ki uzy ska ne w ba da niu dwóch przy pad ków spon ta nicz nej pod ko ro wych dróg ami ner gicz nych ma za sad ni cze zna cze nie stron ne ob ja wy au ry czu cio wej, zwłasz cza po ja wia ją ce się po ją ce ob sza ry ko ry znie wiel ką pręd ko ścią 3-4mm na mi nu tę. wzro ko wej au ry mi gre no wej zuży ciem BOLD by ły ta kie sa- wpo dat no ści na au rę.84Choć wszyst kie da ne na te mat zmie - raz pierw szy, czę sto nie po ko ją cho rych ze wzglę du na swo je Zja wi sko to na zwa ne przez Le ao sze rze niem się de pre sji ko - me, jak ob ser wo wa ne wpóź niej szych fa zach au ry pro wo ko - nio ne go prze twa rza nia bodź ców wko rze mó zgu nie są jesz cze po do bień stwo doob ja wów uda ru lub prze mi ja ją cych za bu rzeń ro wej (cor ti cal spre ading de pres sion) uzna no za moż li wą wa nej wy sił kiem fi zycz nym. do stęp ne, dys po nu je my co raz więk szą licz bą do wo dów na ist - krą że nia mó zgo we go. Choć au ra mi gre no wa jest wgrun cie rze - przy czy nę au ry mi gre no wej na pod sta wie jej po wol ne go sze - Wy ni ki ba dań uzy ska ne zza sto sow a niem czyn no ścio we go nie nie te go ty pu zmian. Klu czo wa ro la wy żej opi sa nych róż- czy nie za leż nym czyn ni kiem ry zy ka uda ru nie do krwien ne go rze nia się wko rze, co od po wia da ło wcze śniej prze wi dy wa ne- MR (fMRI) u cho rych zprze dłu ża ją cą się lub nie ustę pu ją cą nic wroz wo ju au ry sta je się co raz bar dziej praw do po dob na. uko biet zgru py ma łe go ry zy ka cho rób ukła du ser co wo -na czy - mu me cha ni zmo wi au ry mi gre no wej.69Na ko rzyść hi po tez y au rą są jed nak nie spój ne.15,16,76,77 nio we go,65ogól ny wzrost bez względ ne go ry zy ka przy pi sy wa - prze ma wiało prze miesz cza nie się de pre sji ko ro wej iau ry nie - ne go mi gre nie zau rą jest wpo rów na niu zin ny mi umiar ko wa ny. za leż nie od ob sza rów una czy nie nia i uner wie nia. W teo rii Pew ne ce chy kli nicz ne po zwa la ją na od róż nie nie au ry czu cio - neu ro gen nej przy pusz cza no, że zmniej sze nie prze pły wu krwi TABELA. LOCI OUSTALONYM ZWIĄZKU ZMIGRENĄ wej odob ja wów uda ru nie do krwien ne go. Roz prze strze nia nie pod czas au ry mi gre no wej nie jest bez po śred nią kon se kwen - się drę twie nia na twarz ija mę ust ną zob ję ciem ję zy ka jest kla - cją skur czu na czy nio we go, aleob ni żo ne go za po trze bo wa nia Chromosom/locus Gen/białko Typ migreny Pozycja piśmiennictwa sycz nym ob ja wem czu cio wej au ry mi gre no wej rzad ko wi dy wa - me ta bo licz ne go w nie pra wi dło wo funk cjo nu ją cych neu ro - 1 p36 MTHF-R MA 86 nym wnie do krwie niu mó zgu.66 nach. Do wo dy uzy ska ne z ba dań czyn no ścio wych prze pro - 4 q24 ? MA 87 wa dzo nych u lu dzi w trak cie au ry zna czą co prze ma wia ją za 6 p12-21 ? MA MO 88 AU RA ZZA BU RZE NIA MI MO WY praw dzi wo ścią teo rii neu ro gen nej. 6 q25.1 Receptor dla estrogenu typu 1 (ESR1) MA & MO 89 Jeśli nie za py ta się cho re go oobec ność wcza sie au ry mi - 11 q22-23 Receptor dla progesteronu (PGR) MA & MO 90 gre no wej za bu rzeń mo wy, moż na je prze oczyć ze wzglę du NEU RO OBRA ZO WA NIE CZYN NO ŚCIO WE AAU RA MI GRE NO WA 11 q23 Receptor dla dopaminy D2 (DRD2) NcoI MA 91 na ich rzad kie wy stę po wa nie. Choć mo gą one wy ni kać zdrę - Po cząw szy od lat 80. XX wieku wy ni ki ba dań z uży ciem 11 q23 Receptor dla dopaminy D2 (DRD2) NcoI MA 92 twie nia iuczu cia sztyw no ści po licz ko wej czę ści ślu zów ki iję - róż nych me tod ob ra zo wa nia czyn no ścio we go 70 -72 prze pro - 11 q24 ? MA 93 zy ka wmia rę roz sze rza nia się au ry czu cio wej na ja mę ust ną, wa dza nych pod czas ob ja wów au ry po zwo li ły na pod trzy ma - 15 q11-q13 ? GABA-A MA 94 ob ja wy te róż nią się odau ry dys fa tycz nej. Wau rze dys fa tycz - nie teo rii o sze rzą cej się de pre sji ko ro wej lub po dob nym 17 q11.1-q12 Ludzki transporter dla serotoniny (SLC6A4) MA & MO 95 nej roz wi ja ją się ucho rych wy raź ne za bu rze nia ro zu mie nia zja wi sku ja ko przy czy nie au ry. Jed na znaj nows zych tech nik, mo wy, zna czą ce trud no ści w do bo rze słów i ogra ni cze nie ob ra zo wa nie za leż ne odstę że nia utle no wa nej krwi (BOLD) − MA – migrena zaurą, MO migrena bez aury, MTHF-R – reduktaza metylenotetrahydrofolianu. 18 Neurologia po Dyplomie • Tom 5 Nr 2 2010 Tom 5 Nr 2 2010 • Neurologia po Dyplomie 19 www.podyplomie.pl/neurologiapodyplomie 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 20 10-23_foroozan:kpd 2010-03-12 16:41 Page 21 BÓLE GŁOWY BÓLE GŁOWY Przemijające objawy neurologiczne wmigrenie Przemijające objawy neurologiczne wmigrenie CZYN NI KI GE NE TYCZ NE wa run ko wa na jest po li mor fi zma mi wwie lu lo ci imo że być 32. Auw -Ha edrich C, Stau bach F, Wit schel H. Optic disk dru sen. Surv Oph thal mol. 2002; 47 (6): 515–532. Obec nie uwa ża się, że skłon ność dopo ja wia nia się na wra - mo du lo wa na przez czyn ni ki epi ge ne tycz ne. 33. Wil kins JM, Po me ranz HD. Vi su al ma ni fe sta tions of vi si ble and bu ried optic disc ca ją cych epi zo dów au ry jest wznacz nym stop niu uwa run ko - dru sen. J Neu ro oph thal mol. 2004; 24 (2): 125–129. wa na czyn ni ka mi ge ne tycz ny mi. Z ty po wą mi gre ną z au rą This article from Neurologic Clinics of North America (Volume 27, Number 2, May 2009: 34. Gay nes PM, Tow le PA. He mor r ha ge in hy ali ne bo dies (dru sen) of the optic disc po wią za no wie le lo ci ge ne tycz nych (ta be la). Li sta nie za wie - 361-378, Rod Foroozan, MD, F. Michael Cutrer, MD) is published by arrangement with du ring an at tack of mi gra ine. Am J Oph thal mol. 1967; 63 (6): 1693–1696. Elsevier Inc., New York, New York, USA. 35. Ra mi rez H, Blatt ES, Hi bri NS. Com pu ted to mo gra phic iden ti fi ca tion of cal ci fied ra lo ci zwią za nych zro dzin ną mi gre ną po ło wi czo po raź ną. Na - optic ne rve dru sen. Ra dio lo gy. 1983; 148 (1): 137–139. le ży jed nak pa mię tać, że cho rzy z tym ro dza jem mi gre ny 36. New man NJ, Les sell S, Brandt EM. Bi la te ral cen tral re ti nal ar te ry oc c lu sions, disk mo gą do świad czać rów nież ty po wej au ry. dru sen, and mi gra ine. Am J Oph thal mol. 1989; 107 (3): 236–240. PIŚ MIENNICTWO 37. Bo us ser MG, Ba ron JC, Iba -Zi zen MT, et al. Mi gra ino us ce re bral in farc tion: ato - Na ge ne tycz ne de ter mi nan ty au ry mi gre no wej praw do po - 1. In ter na tio nal clas si fi ca tion of he ada che di sor ders, 2nd edi tion. Ce pha lal gia mo gra phic stu dy of ce re bral blo od flow and oxy gen extrac tion frac tion with the dob nie skła da się wie le lo ci, któ re zpo wo du obec no ści pew - 2004; 24: 1–160. oxy gen -15 in ha la tion tech ni que. Stro ke. 1980; 11 (2): 145–153. nych po li mor fi zmów skut ku ją mniej szą lub więk szą 2. Erik sen MK, Thom sen LL, Ole sen J. Sen si ti vi ty and spe ci fi ci ty of the new in ter - 38. Ro bin son BE. Per ma nent ho mo ny mo us mi gra ine sco to ma ta. AMA Arch Oph - na tio nal dia gno stic cri te ria for mi gra ine with au ra. J Neu rol Neu ro surg Psy chiatr. thal mol. 1954; 53 (4): 566–567. po dat no ścią na au rę. Każ dy ztych ge nów po dat no ści wy wie - 2005; 76 (2): 212–217. 39. Wa ka ku ra M, Ichi be Y. Per ma nent ho mo ny mo us he mia no pias fol lo wing mi gra - ra nie wiel kie doumiar ko wa ne go dzia ła nie.85Jest to wek to ro - 3. Cu trer FM, Hu er ter K. Mi gra ine au ra. Neu ro lo gist. 2007; 13 (3): 118–125. ine. J Clin Neu ro oph thal mol. 1992; 12 (3): 198–202. wa su ma na stępstw, któ re okre śla ją u da ne go osob ni ka 4. Rus sell MB, Ole sen J. Ano so gra phic ana ly sis of the mi gra ine au ra in age ne ral 40. Car roll D. Re ti nal mi gra ine. He ada che. 1970; 10 (1): 9–13. za rów no je go po dat ność na au rę, jak też wie le cech kli nicz - po pu la tion. Bra in. 1996; 119: 335–361. 41. Le po re FE. Re ti nal mi gra ine. J Neu ro oph thal mol. 2007; 27 (3): 242–243au thor 5. Rus sell MB, Iver sen HK, Ole sen J. Im pro ved de scrip tion of the mi gra ine au ra by re ply 4–5. nych ze spo łu mi gre no we go wogó le. Moż li we rów nież, że wa - adia gno stic au ra dia ry. Ce pha lal gia. 1994; 14: 107–117. 42. Evans RW, Gros berg BM. Re ti nal mi gra ine: mi gra ine as so cia ted with mo no cu lar run ku ją ce po dat ność po li mor fi zmy po ja wia ją ce się u te go 6. Car low TJ. Ocu lo mo tor oph thal mo ple gic mi gra ine: is it re al ly mi gra ine?. J Neu- vi su al symp toms. He ada che. 2008; 48 (1): 142–145. sa me go osob ni ka mo gą dzia łać sy ner gi stycz nie da jąc kon kret - ro oph thal mol. 2002; 22 (3): 215–221. 43. Gros berg BM, So lo mon S, Fried man DI, et al. Re ti nal mi gra ine re ap pra ised. Ce - 7. Hupp SL, Kli ne LB, Cor bett JJ. Vi su al di stur ban ces of mi gra ine. Surv Oph thal - pha lal gia. 2006; 26 (11): 1275–1286. ny fe no typ mi gre no wy. Te go ty pu uwa run ko wań ge ne tycz nych mol. 1989; 33 (4): 221–236. 44. Doy le E, Vo te BJ, Cas swell AG. Re ti nal mi gra ine: cau ght in the act. Br J Oph thal- praw do po dob nie nie uda się stwier dzić za po mo cą tra dy cyj nej 8. Spec tor RH. Mi gra ine. Surv Oph thal mol. 1984; 29 (3): 193–207. mol. 2004; 88 (2): 301–302. ana li zy sprzę żeń po je dyn cze go lo cus iza pew ne bę dą wy ma gać 9. Evans RW, Ro lak LA. The Ali ce in Won der land syn dro me. He ada che. 2004; 44 45. Glenn AM, Shaw PJ, Ho we JW, et al. Com pli ca ted mi gra ine re sul ting in (6): 624–625. blind ness due to bi la te ral re ti nal in farc tion. Br J Oph thal mol. 1992; 76 (3): 189–190. sko ja rzo nych ba dań prze pro wa dzo nych na du żych prób kach. 10. Vin cent MB, Ha dji kha ni N. Mi gra ine au ra and re la ted phe no me na: bey ond sco - 46. Pan dit JC, Frit sche P. Per ma nent mo no cu lar blind ness and ocu lar mi gra ine. to ma ta and scin til la tions. Ce pha lal gia. 2007; 27 (12): 1368–1377. J R Soc Med. 1997; 90 (12): 691–692. 11. Schott GD. Explo ring the vi su al hal lu ci na tions of mi gra ine au ra: the ta cit con - 47. Gros berg BM, So lo mon S. Re ti nal mi gra ine: two ca ses of pro lon ged but re ver - Pod su mo wa nie tri bu tion of il lu stra tion. Bra in. 2007; 130 (Pt 6): 1690–1703. si ble mo no cu lar vi su al de fects. Ce pha lal gia. 2006; 26 (6): 754–757. 12. Liu GT, Schatz NJ, Ga let ta SL, et al. Per si stent po si ti ve vi su al phe no me na in mi - 48. So lo mon S, Gros berg BM, Fried man DI, et al. Re ti nal mi gra ine. J Neu ro oph thal - gra ine. Neu ro lo gy. 1995; 45 (4): 664–668. mol. 2007; 27 (3): 243–244au thor re ply 4–5. To wa rzy szą ce mi gre nie ob ja wy neu ro lo gicz ne zza ło że nia ustę - 13. San -Ju an OD, Ze rme no PF. Mi gra ine with per si stent au ra in aMe xi can pa tient: 49. Win ter korn JM. „Re ti nal mi gra ine” is an oxy mo ron. J Neu ro oph thal mol. 2007; 27 pu ją, apo ja wia ją się na sku tek zja wisk za cho dzą cych wko rze ca se re port and re view of the li te ra tu re. Ce pha lal gia. 2007; 27 (5): 456–460. (1): 1–2. 14. Cu pi ni LM, Sti pa E. Mi gra ine au ra sta tus and hy per ho mo cy ste ina emia. Ce pha - 50. Da roff RB. Re ti nal mi gra ine. J Neu ro oph thal mol. 2007; 27 (1): 83. mó zgu. Ob ja wy wzro ko we wau rze mi gre no wej są bez wąt pie- lal gia. 2007; 27 (7): 847–849. 51. Hill DL, Da roff RB, Du cros A, et al. Most ca ses la be led as „re ti nal mi gra ine” are nia naj częst sze. Au ra wzro ko wa mo że obej mo wać ob ja wy do - 15. Ja ger HR, Gif fin NJ, Go ads by PJ. Dif fu sion- and per fu sion- we igh ted MR imag ing not mi gra ine. J Neu ro oph thal mol. 2007; 27 (1): 3–8. dat nie iujem ne, któ re po ja wia ją się wjed no imien nej czę ści in per si stent mi gra ino us vi su al di stur ban ces. Ce pha lal gia. 2005; 25 (5): 323–332. 52. Win ter korn JM, Ku per smith MJ, Wirt scha fter JD, et al. Brief re port: tre at ment of 16. Rel ja G, Gra na to A, Ukmar M, et al. Per si stent au ra wi tho ut in farc tion: de scrip - va so spa stic amau ro sis fu gax with cal cium -chan nel bloc kers. N Engl J Med. 1993; po la wi dze nia izwy kle trwa ją do30 mi nut. Upo rczy wa wzro - tion of the first ca se stu died with both bra in SPECT and per fu sion MRI. Ce pha - 329 (6): 396–398. ko wa au ra mi gre no wa jest nie czę sta imo że sta no wić jed nost - lal gia. 2005; 25 (1): 56–59. 53. Ro bert son DM. Iam are ti nal mi gra ineur. J Neu ro oph thal mol. 2008; 28 (1): 81–82. kę od ręb ną od pier wot nych utrzy mu ją cych się za bu rzeń 17. Be recz ki D, Kol lar J, Ko zak N, et al. Cor ti cal spre ading ede ma in per si stent vi - 54. Eb ner R. Vi su al field exa mi na tion du ring tran sient mi gra ino us vi su al loss. J Clin su al mi gra ine au ra. He ada che. 2008; 48 (8): 1226–1229. Neu ro oph thal mol. 1991; 11 (2): 114–117. wi dze nia (za śnie że nie ob ra zu). Prze mi ja ją ce jed no ocz ne ob ja- 18. Ro th rock JF. Suc cess ful tre at ment of per si stent mi gra ine au ra with di val pro ex 55. McKen drick AM, Vin grys AJ, Bad cock DR, et al. Vi su al dys func tion be twe en mi - wy wzro ko we zwią za ne zmi gre ną (czę sto okre śla ne mia nem so dium. Neu ro lo gy. 1997; 48 (1): 261–262. gra ine events. In vest Oph thal mol Vis Sci. 2001; 42 (3): 626–633. mi gre ny siat ków ko wej) mo gą wy stę po wać rza dziej niż po cząt- 19. Chen WT, Fuh JL, Lu SR, et al. Per si stent mi gra ino us vi su al phe no me na mi ght 56. Le wis RA, Vi jay an N, Wat son C, et al. Vi su al field loss in mi gra ine. Oph thal mo lo - be re spon si ve to la mo tri gi ne. He ada che. 2001; 41 (8): 823–825. gy. 1989; 96 (3): 321–326. ko wo przy pusz cza no. Mi gre na rzad ko prze bie ga zutrwa lo ną 20. Na ri ta AS, El der JE. Ocu lar mi gra ine in an eight -year -old girl. Aust N ZJ Oph thal - 57. McKen drick AM, Vin grys AJ, Bad cock DR, et al. Vi su al field los ses in sub jects śle po tą (czę ściej zpo wo du uda ru, nie do krwien nej neu ro pa- mol. 1994; 22 (4): 275–277. with mi gra ine he ada ches. In vest Oph thal mol Vis Sci. 2000; 41 (5): 1239–1247. tii ner wu wzro ko we go czy za mknię cia na czy nia siat ków ki), 21. Katz B. Bi la te ral se qu ent ial mi gra ino us ische mic optic neu ro pa thy. Am J Oph - 58. Drum mond PD, An der son M. Vi su al field loss after at tacks of mi gra ine with au - acz kol wiek do wo dy po twier dza ją ce me cha nizm przy czy no wo - thal mol. 1985; 99 (4): 489. ra. Ce pha lal gia. 1992; 12 (6): 349–352. 22. Katz B, Bam ford CR. Mi gra ino us ische mic optic neu ro pa thy. Neu ro lo gy. 1985; 35 59. McKen drick AM, Bad cock DR. De cre ased vi su al field sen si ti vi ty me asu red 1 day, -skut ko wy na dal są ogra ni czo ne. In ne ob ja wy au ry obej mu ją (1): 112–114. then 1 we ek, after mi gra ine. In vest Oph thal mol Vis Sci. 2004; 45 (4): 1061–1070. jed no stron ne ob ja wy czu cio we iza bu rze nia mo wy. Do nie - 23. O'Ha ra M, O'Con nor PS. Mi gra ino us optic neu ro pa thy. J Clin Neu ro oph thal mol. 60. McKen drick AM, Bad cock DR. An ana lys is of the fac tors as so cia ted with vi su al daw na ob ja wy ru cho we kla sy fi ko wa no ja ko typ au ry. Ze wzglę - 1984; 4 (2): 85–90. field de fi cits me asu red with flic ke ring sti mu li in be twe en mi gra ine. Ce pha lal - 24. McDo nald WI, San ders MD. Mi gra ine com pli ca ted by ischa emic pa pil lo pa thy. gia. 2004; 24 (5): 389–397. du na ro sną cą licz bę da nych ge ne tycz nych do ty czą cych Lan cet. 1971; 2 (7723): 521–523. 61. Yeni ce O, Te mel A, In ci li B, et al. Short -wa ve length au to ma ted pe ri me try in pa - po cho dze nia au ry ru cho wej zo sta ła ona za kla sy fi ko wa na ja ko 25. We in ste in JM, Fe man SS. Ische mic optic neu ro pa thy in mi gra ine. Arch Oph thal - tients with mi gra ine. Gra efes Arch Clin Exp Oph thal mol. 2006; 244 (5): 589–595. in te gral na część od ręb ne go pod ty pu mi gre ny zwa ne go po ło - mol. 1982; 100 (7): 1097–1100. 62. Tib ber MS, She pherd AJ. Tran sient tri ta no pia in mi gra ine: evi den ce for alar ge - 26. La na -Pe ixo to MA, Bar bo sa A. An te rior ischa emic optic neu ro pa thy in achild with -field re ti nal ab nor ma li ty in blue -yel low op po nent pa th ways. In vest Oph thal- wi czo po raź ną. Choć ucho rych zmi gre ną po ło wi czo po raź ną AS ha emo glo bi no pa thy and mi gra ine. Br J Oph thal mol. 1998; 82 (2): 199–200. mol Vis Sci. 2006; 47 (11): 5125–5131. bar dziej ty po wa au ra wzro ko wa, czu cio wa idys fa tycz na rów - 27. Lee AG, Bra zis PW, Mil ler NR. Po ste rior ische mic optic neu ro pa thy as so cia ted 63. Cor bett JJ, Phelps CD, Eslin ger P, et al. The neu ro lo gic eva lu ation of pa tients nież po ja wia się, ob ja wy ru cho we utrzy mu ją się dłu żej inie with mi gra ine. He ada che. 1996; 36 (8): 506–510. with low -ten sion glau co ma. In vest Oph thal mol Vis Sci. 1985; 26 (8): 28. Fo ro ozan R, Marx DP, Evans RW. Po ste rior ische mic optic neu ro pa thy as so cia ted 1101–1104. jest ja sne, czy wy wo dzą się zana lo gicz ne go zja wi ska. Now sze with mi gra ine. He ada che. 2008; 48 (7): 1135–1139. 64. Lord GDA. Cli ni cal cha rac te ri stics of the mi gra ino us au ra. In: Ame ry WK, Wau - da ne zneu ro obra zo wa nia czyn no ścio we go po ka zu ją, że bar - 29. Chia ri M, Man zo ni GC, Van de Ge ijn EJ. Ische mic optic neu ro pa thy after su ma - qu ier Aedi tor. The pre lu de to the mi gra ine at tack. Lon don: Ba il lière Tin dall; dziej ty po we ob ja wy au ry wzro ko wej mo gą występować wwy- trip tan in ami gra ine with au ra pa tient. He ada che. 1994; 34 (4): 237–238. 1986; p. 87–98. ni ku pro ce su przy po mi na ją ce go sze rze nie się de pre sji 30. Som mer S, De le ma zu re B, Wa gner M, et al. [Bi la te ral ische mic optic neu ro pa- 65. Kurth T, Schürks M, Lo gro sci no G, et al. Mi gra ine, va scu lar risk, and car dio va - thy se con da ry to acu te er go tism], J Fr Oph tal mol. 1998; 21 (2): 123–125. scu lar events in wo men: pro spec ti ve co hort stu dy. BMJ. 2008; 337: a636. ko ro wej. Na ten den cję doroz wo ju au ry wy da ją się wpły wać 31. Wol len sak J, Gra jew ski O. [Bi la te ral va scu lar pa pil li tis fol lo wing er go ta min me - 66. Fi sher CM. La te -li fe mi gra ine ac com pa ni ments: fur ther expe rien ce. Stro ke. zło żo ne czyn ni ki ge ne tycz ne, aogól na skłon ność naj pew niej di ca tion], [au thor's transl] Klin Mo natsbl Au gen he ilkd. 1978; 173 (5): 731–737. 1986; 17: 1033–1042. 20 Neurologia po Dyplomie • Tom 5 Nr 2 2010 Tom 5 Nr 2 2010 • Neurologia po Dyplomie 21 www.podyplomie.pl/neurologiapodyplomie
Description:The list of books you might like
