Prospects For Using The Arbitration For Resolving The Disputes Arising Out Of Administrative Contracts

0.23 MB·English

by  Salome Tsurtsumia

INTERNATIONAL JOURNAL OF LAW: ““LLAAWW AANNDD WWOORRLLDD““
April 2021 (№17). Volume 7; Issue 2; Page No. 130-147
https://doi.org/10.36475/7.2.10
www.lawandworld.ge
ISSN: 2346-7916 (Print); ISSN: 2587-5043 (Online)
https://creativecommons.org/about/cclicenses/ (Licensed under: CC BY-SA)
PROSPECTS FOR USING THE ARBITRATION FOR RESOLVING
THE DISPUTES ARISING OUT OF ADMINISTRATIVE CONTRACTS
Salome Tsurtsumia
PhD Student of Tbilisi State University,
Affi liated Assistant Professor of the European University,
Deputy Chairperson of Roads Department of Georgia under the Ministry of Regional Development
and Infrastructure of Georgia
ABSTRACT
The use of arbitration as an alternative dispute resolution mechanism in the modern legal environment is in-
creasing in civil-legal disputes. Although in 2001, the Council of Europe recommended using alternative dispute
resolution mechanisms in administrative disputes, up to date, arbitration and other alternative dispute resolution
mechanisms have not gained popularity in administrative disputes.
Given its nature, arbitration is the closest to the judicial mechanism among the alternative dispute resolution
methods. Although the use of arbitration as a dispute resolution mechanism in administrative disputes is not
recognized by the legislation of Georgia, considering the types of administrative disputes, it is possible to use
arbitration dispute resolution mechanisms in certain categories of administrative disputes.
It is important to note that defi ning an alternative dispute resolution mechanism against the background of
the overwhelmed courts and delayed justice and establishing new mechanisms may be successful and prom-
ising in the context of a justice rapid response.
Accordingly, taking into account the legislation of Georgia, the analysis of practice, and the application of
civil standards to administrative contracts, the aim of the study is to consider the possibility of using the arbitra-
tion mechanism in disputes arising out of administrative contracts. In this regard, the subject matter of the study
is the essence of the administrative contracts and arbitration mechanism, the analysis of Georgian legislation
is presented, and the possibility, purpose, and perspective of the use of arbitration for resolving the disputes of
administrative contracts are summarized.
KEYWORDS: Administrative Contract, Alternative Dispute Resolution, Arbitration
BIBLIOGRAPHY:
1. Constitution of Georgia, Legislative Herald of Georgia, Offi cial Website: www.matsne.gov.ge. (In Georgian)
2. Administrative Procedure Code of Georgia, Legislative Herald of Georgia, Offi cial Website: www.matsne.gov.
ge. (In Georgian)
3. General Administrative Code of Georgia, Legislative Herald of Georgia, Offi cial Website: www.matsne.gov.
ge. (In Georgian)
4. Law of Georgia on Arbitration, Legislative Herald, Offi cial Website: www.matsne.gov.ge.
5. Law of Georgia on Public-Private Partnership, Legislative Herald of Georgia, Offi cial Website: www.matsne.
gov.ge. (In Georgian)
1
““LLAAWW AANNDD WWOORRLLDD““
6. Administrative Procedure Code of Georgia, current until 14 July 2005, Legislative Herald of Georgia, offi cial
website: www.matsne.gov.ge. (In Georgian)
7. Law of Georgia on Amendments and Addenda to the Administrative Procedure Code of Georgia, Legislative
Herald of Georgia, Offi cial Website: www.matsne.gov.ge. (In Georgian)
8. Law of Georgia on Amendments to the Administrative Procedure Code of Georgia, Legislative Herald of
Georgia, Offi cial Website: www.matsne.gov.ge. (In Georgian)
9. Explanatory Note on the Draft Law of Georgia on Amendments to the Administrative Procedure Code of
Georgia, <https://info.parliament.ge/fi le/1/BillReviewContent/101770?> [01.03.2021] (In Georgian)
10. Explanatory Note on the Draft Law of Georgia on Public-Private Partnership, <https://info.parliament.ge/fi le/1/
BillReviewContent/159500?>, [08.03.2021]. (In Georgian)
11. Explanatory Note on the Draft Law of Georgia on Amendments to the Law of Georgia on Arbitration, <https://
info.parliament.ge/fi le/1/BillReviewContent/159511?>, [08.03.2021]. (In Georgian)
12. Judgment of the Supreme Court of Georgia of July 9, 2020 №BS-807 (G-19). (In Georgian)
13. Turava P., 2018. Handbook of General Administrative Law, World of Lawyers Publishing House, Second
Edition, Tbilisi. (In Georgian)
14. Kikilashvili G., 2016. Procedural Legal Function of Separation of Administrative and Civil Contracts (Compar-
ative Legal Analysis), Dissertation, TSU, Tbilisi. (In Georgian)
15. Recommendation of the Committee of Ministers of the Council of Europe to member states on alternatives
to litigation between administrative authorities and private parties, Rec(2001)9, 5 September 2001. Offi cial
Website: www.coe.int (In English)
16. Brans E.H.P., 2001. Liability for Damage to Public Natural Resources – Standing, Damage and Damage As-
sessment. Kluwer Law International. (In English)
17. Brown S., Cervenak Ch., Fairman D., 1998. Alternative Dispute Resolution Practitioners Guide, Center for
Democracy and Governance Bureau for Global Programs, Field Support, and Research U.S. Agency for
International Development, Washington. (In English)
18. General Conditions, FIDIC Conditions of Contract for Construction, for Building and Engineering Works De-
signed by the Employer, 2017. Published by International Federation of Consulting Engineers, Geneva, Swiz-
erland, Second Edition. (In English)
19. General Conditions of Contract, Standart Procurment Document, Request for Bids Small Works (One-En-
velope Bidding Process). <http://pubdocs.worldbank.org/en/885201576685661155/SPDRequestforBidsS-
MALLWORKS-One-Envelope-December-2019.docx > [08.03.2021]. (In English)
20. Hoellering M.F., 1986. Alternative Dispute Resolution and International Trade. New York University Review of
Law & Social Change, vol. 14, no. 3. (In English)
21. Howlett R.G., 1973. Contract Negotiation Arbitration in the Public Sector. University of Cincinnati Law Re-
view, 42, no. 1. (In English)
22. Langrod G., 1955. Administrative Contracts – A Comparative Study. American Journal of Comparative Law,
no. 3. (In English)
23. Lebovits G., Hidalgo L.R., 2010. Alternative Dispute Resolution in Real Estate Matters: The New York Expe-
rience. Cardozo Journal of Confl ict Resolution, 11, no. 2. (In English)
24. Pascariu L.T., 2016. Some Ideas for a Comparative Analysis of the Administrative Contracts. European Jour-
nal of Law and Public Administration, no. 1. (In English)
25. Sandu A. M., Pagarin M.S., 2012. Study on Administrative Contracts. Contemporary Readings in Law and
Social Justice, no. 2. (In English)
26. Sararu C.S., 2018. Arbitration Settlement of Disputes concerning Administrative Contracts in Romania. Jurid-
ical Tribune, vol.8, no. Special Issue. (In English)
27. Smith W.F., 1984. Alternative Means of Dispute Resolution: Practices and Possibilities in the Federal Govern-
ment. Missouri Journal of Dispute Resolution. (In English)
28. William D., Helga T., 2011. Access to Justice and Alternative Dispute Resolution. Journal of Dispute Resolu-
tion. no. 1. (In English)
NOTES:
1. Brown S., Cervenak Ch., Fairman D., 1998. Alternative Dispute Resolution Practitioners Guide, Center for
Democracy and Governance Bureau for Global Programs, Field Support, and Research U.S. Agency for
International Development, Washington, p 4. (In English)
2. Recommendation of the Committee of Ministers of the Council of Europe to member states on alternatives
2
““LLAAWW AANNDD WWOORRLLDD““
to litigation between administrative authorities and private parties, Rec(2001)9, 5 September 2001. Offi cial
Website: www.coe.int (In English)
3. Recommendation of the Committee of Ministers of the Council of Europe to member states on alternatives
to litigation between administrative authorities and private parties, Rec(2001)9, 5 September 2001. Offi cial
Website: www.coe.int (In English)
4. Smith W.F., 1984. Alternative Means of Dispute Resolution: Practices and Possibilities in the Federal Govern-
ment. Missouri Journal of Dispute Resolution, p.23. (In English)
5. Pascariu L.T., 2016. Some Ideas for a Comparative Analysis of the Administrative Contracts. European Jour-
nal of Law and Public Administration, no. 1, p.117. (In English)
6. Pascariu L.T., 2016. Some Ideas for a Comparative Analysis of the Administrative Contracts. European Jour-
nal of Law and Public Administration, no. 1, p.117. (In English)
7. General Administrative Code of Georgia, legislative herald of Georgia, Offi cial Website: www.matsne.gov.ge
(In Georgian)
8. Sandu A. M., Pagarin M.S., 2012. Study on Administrative Contracts. Contemporary Readings in Law and
Social Justice, no. 2, p. 904. (In English)
9. Pascariu L.T., 2016. Some Ideas for a Comparative Analysis of the Administrative Contracts. European Jour-
nal of Law and Public Administration, no. 1, p. 116. (In English)
10. Langrod G., 1955. Administrative Contracts – A Comparative Study. American Journal of Comparative Law,
no. 3, p. 333. (In English)
11. Turava P., 2018. Handbook of General Administrative Law, Publisher „World of Lawyers“, second edition,
Tbilisi, p.186. (In Georgian)
12. Turava P., 2018. Handbook of General Administrative Law, Publisher „World of Lawyers“, second edition,
Tbilisi, p.187. (In Georgian)
13. Kikilashvili G., 2016. Procedural legal function of separation of administrative and civil contracts (comparative
legal analysis), dissertation, TSU, Tbilisi, p. 10. (In Georgian)
14. Judgment of the Supreme Court of Georgia of July 9, 2020 №BS-807 (G-19). (In Georgian)
15. Administrative Procedure Code of Georgia, Legislative Herald of Georgia, Offi cial Website: www.matsne.gov.
ge. (In Georgian)
16. Administrative Procedure Code of Georgia, current until 14 July 2005, Legislative Herald of Georgia, Offi cial
Website: www.matsne.gov.ge. (In Georgian)
17. Law of Georgia on Amendments and Addenda to the Administrative Procedure Code of Georgia, Legislative
Herald of Georgia, Offi cial Website: www.matsne.gov.ge. (In Georgian)
18. Law of Georgia on Amendments to the Administrative Procedure Code of Georgia, Legislative Herald of
Georgia, Offi cial Website: www.matsne.gov.ge. (In Georgian)
19. Explanatory Note on the Draft Law of Georgia on Amendments to the Administrative Procedure Code of
Georgia <https://info.parliament.ge/fi le/1/BillReviewContent/101770?> [01.03.2021] (In Georgian)
20. Recommendation of the Committee of Ministers of the Council of Europe to member states on alternatives
to litigation between administrative authorities and private parties, Rec(2001)9, 5 September 2001. Offi cial
Website: www.coe.int. (In English)
21. Law of Georgia on Public-Private Partnership, Legislative Herald of Georgia, Offi cial Website: www.matsne.
gov.ge. (In Georgian)
22. Law of Georgia on Public-Private Partnership, Legislative Herald of Georgia, Offi cial Website: www.matsne.
gov.ge. (In Georgian)
23. Law of Georgia on Public-Private Partnership, Legislative Herald of Georgia, Offi cial Website: www.matsne.
gov.ge. (In Georgian)
24. Explanatory Note on the Draft Law of Georgia on Public-Private Partnership, <https://info.parliament.ge/fi le/1/
BillReviewContent/159500?>, [08.03.2021]. (In Georgian)
25. Law of Georgia on Arbitration, Legislative Herald, Offi cial Website: www.matsne.gov.ge. (In Georgian)
26. Law of Georgia on Arbitration, Legislative Herald, Offi cial Website: www.matsne.gov.ge. (In Georgian)
27. Explanatory Card on the Draft Law of Georgia on Amendments to the Law of Georgia on Arbitration, <https://
info.parliament.ge/fi le/1/BillReviewContent/159511?>, [08.03.2021]. (In Georgian)
28. Constitution of Georgia, Legislative Herald of Georgia, Offi cial Website: www.matsne.gov.ge. (In Georgian)
29. General Conditions, FIDIC Conditions of Contract for Construction, for Building and Engineering Works De-
signed by the Employer, 2017. Published by International Federation of Consulting Engineers, Geneva, Swiz-
erland, Second Edition, p. 22. (In English)
30. General Conditions of Contract, Standart Procurment Document, Request for Bids Small Works (One-En-
velope Bidding Process). <http://pubdocs.worldbank.org/en/885201576685661155/SPDRequestforBidsS-
MALLWORKS-One-Envelope-December-2019.docx> [08.03.2021]. (In English)
31. Brown S., Cervenak Ch., Fairman D., 1998. Alternative Dispute Resolution Practitioners Guide, Center for
Democracy and Governance Bureau for Global Programs, Field Support, and Research U.S. Agency for
3
““LLAAWW AANNDD WWOORRLLDD““
International Development, Washington, p. 4. (In English)
32. Lebovits G., Hidalgo L.R., 2010. Alternative Dispute Resolution in Real Estate Matters: The New York Expe-
rience. Cardozo Journal of Confl ict Resolution, 11, no. 2, p.441. (In English)
33. Hoellering M.F., 1986. Alternative Dispute Resolution and International Trade. New York University Review of
Law & Social Change, vol. 14, no. 3, p. 785. (In English)
34. Lebovits G., Hidalgo L.R., 2010. Alternative Dispute Resolution in Real Estate Matters: The New York Expe-
rience. Cardozo Journal of Confl ict Resolution, 11, no. 2, p.441. (In English)
35. Brown S., Cervenak Ch., Fairman D., 1998. Alternative Dispute Resolution Practitioners Guide. Center for
Democracy and Governance Bureau for Global Programs, Field Support, and Research U.S. Agency for
International Development, Washington, p. 4. (In English)
36. Explanatory Note to the Draft Law of Georgia on Amendments to the Law of Georgia on Arbitration <https://
info.parliament.ge/fi le/1/BillReviewContent/159511?> , [08.03.2021]. (In Georgian)
37. Recommendation of the Committee of Ministers of the Council of Europe to member states on alternatives
to litigation between administrative authorities and private parties, Rec(2001)9, 5 September 2001. Offi cial
Website: www.coe.int. (In English)
38. Recommendation of the Committee of Ministers of the Council of Europe to member states on alternatives
to litigation between administrative authorities and private parties, Rec(2001)9, 5 September 2001. Offi cial
Website: www.coe.int (In English)
39. Sararu C.S., 2018. Arbitration Settlement of Disputes concerning Administrative Contracts in Romania. Jurid-
ical Tribune, vol.8, no. Special Issue, p. 224. (In English)
40. Sararu C.S., 2018. Arbitration Settlement of Disputes concerning Administrative Contracts in Romania. Jurid-
ical Tribune, vol.8, no. Special Issue, p. 224. (In English)
41. Brans E.H.P., 2001. Liability for Damage to Public Natural Resources – Standing, Damage and Damage As-
sessment. Kluwer Law International, p. 55. (In English)
42. Howlett R.G., 1973. Contract Negotiation Arbitration in the Public Sector. University of Cincinnati Law Re-
view, 42, no. 1, p. 56. (In English)
43. William D., Helga T., 2011. Access to Justice and Alternative Dispute Resolution. Journal of Dispute Resolu-
tion. no. 1, p. 47. (In English)
აადდმმიინნიისსტტრრააცციიუულლიი ხხეელლშშეეკკრრუულლეებბეებბიიდდაანნ გგაამმოომმდდიინნაარრეე დდაავვეებბიისს
აარრბბიიტტრრააჟჟშშიი გგაანნხხიილლვვიისს პპეერრსსპპეექქტტიივვაა
სალომე წურწუმია
თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დოქტორანტი, ევროპის უნივერსიტეტის
აფილირებული ასისტენტ-პროფესორი, საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და
ინფრასტრუქტურის სამინისტროს საქართველოს საავტომობილო გზების დეპარტამენტის
თავმჯდომარის მოადგილე
საკვანძო სიტყვები: ადმინისტრაციული ხელშეკრულება, ალტერნატიული გადაწყვეტა,
არბიტრაჟი
ტერმინი „დავის ალტერნატიული გადაწყვე- ინტერესი დავის გადაწყვეტის ალტერნატიული
ტა“ გამოიყენება იმისთვის, რომ ფართოდ გან- მექანიზმების მიმართ არის მტკიცებულება იმ
საზღვროს დავის გადაწყვეტის ის მექანიზმები, ფართო აღიარებისა, რომელიც აღნიშნულმა
რომლებიც არის უფრო მცირე პროცესები, ვი- ინსტიტუტებმა მოიპოვეს ბოლო ორმოცი წლის
დრე სასამართლო პროცესია.1 ამჟამინდელი განმავლობაში. დავის გადაწყვეტის ალტერ-
1 Brown S., Cervenak Ch., Fairman D., 1998. Alternative
Dispute Resolution Practitioners Guide, Center for Field Support, and Research U.S. Agency for International
Democracy and Governance Bureau for Global Programs, Development, Washington, p 4.
4
““LLAAWW AANNDD WWOORRLLDD““
ნატიული მექანიზმები მოიცავს მედიაციის, გადაჭარბებულმა სასამართლო წარმოებამ
მორიგების, მოლაპარაკების, საქმის შიდა გა- არა მარტო სამთავრობო უწყებების ფული და-
დასინჯვისა და არბიტრაჟის მექანიზმებს. ხარჯა, არამედ მას შედეგად მოჰყვა არასაჭირო
ალტერნატიული მექანიზმების პოპულარობა ანტაგონიზმი სამთავრობო უწყებებსა და საზო-
ყოველდღიურად იზრდება და აღნიშნული მექა- გადოებას შორის.4 შესაბამისად, სასამართლო
ნიზმები საჯარო სამართლებრივ დავებშიც ცდი- სისტემის გადატვირთულობის კუთხით არსებუ-
ლობენ დამკვიდრებას. აშშ-ის მიერ ჯერ კიდევ ლი რთული მდგომარეობის გათვალისწინებით,
1996 წელს იქნა აღიარებული ადმინისტრაციულ ადმინისტრაციულ დავებში ალტერანტიული
დავებში დავის ალტერნატიული მექანიზმების მექანიზმების განვითარება საჭიროებს ადეკ-
გამოყენების შესაძლებლობა და შეიქმნა ფე- ვატურ მხარდაჭერას.
დერალური დავის ალტერნატიული გადაწყვე- ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი და ვების
ტის პროგრამა*. 2001 წელს ევროპის მინისტრ- კატეგორიებისა და სახეების გათ ვალისწინებით
თა საბჭომ მიიღო რეკომენდაცია, რომლითაც შესაძლოა არბიტრაჟი არ იყოს ადეკვატური
წევრ სახელმწიფოებს მისცა რეკომენდაცია დავის გადაწყვეტის მექანიზმი ყველა სახის
დავის გადაწყვეტის ალტერნატიული მექანიზმე- ადმინისტრაციულ-ს ამართლებრივი დავის ფა-
ბის ადმინისტრაციულ დავებში გამოყენებაზე.2 რგლებში, თუმცა შესაძლებელია ადმინისტრა-
ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის მიერ ციულ-სამართლებრივ დავათა იმგვარი კატე-
მიღებულ 2001(9) რეკომენდაციაში საუბარია გორიზაცია, რომ განისაზღვროს იმ დავების
შემდეგი ალტერნატიული საშუალებების გამო- სახეები, სადაც დასაშვები იქნება არბიტრაჟის
ყენებაზე: საქმის შიდა გადასინჯვა, მორიგება, მექანიზმის გამოყენება. არბიტრაჟის, როგორც
მედიაცია, დავის შეთანხმებით მოგვარება და დავის გადაწყვეტის მექანიზმის გამოყენება, პე-
არბიტრაჟი.3 ზემოაღნიშნულ მექანიზმებს შო- რსპექტიული შეიძლება იყოს ადმინისტრაციუ-
რის სასამართლო პროცესთან გადაწყვეტილე- ლი ხელშეკრულებებიდან გამომდინარე დავებ-
ბის აღსრულების სავალდებულოობის კუთხით ში, რაც საჭიროებს მსჯელობის განვითარებას.
ყველაზე ახლოს დგას არბიტრაჟი. უშუალოდ ადმინისტრაციული ხელშეკრუ-
საქართველოს ადმინისტრაციული კა ნონ- ლებებიდან გამომდინარე, დავების არბიტრაჟ-
მდებლობის შესაბამისად, ადმინის ტრაციულ- ში განხილვის პერსპექტივაზე მსჯელობამდე
სამართლებრივ დავებში არბიტრაჟის, როგორც მნიშვნელოვანია განისაზღვროს თავად ადმი-
დავის გადაწყვეტის მექანიზმის გამოყენება არ ნისტრაციული ხელშეკრულების არსი და მისი
არის დაშვებული. თუმცა ევროპის საბჭის მი- ადგილი ადმინისტრაციულ სამართალში.
ნისტრთა კომიტეტის რეკომენდაციისა და არ- „საჯარო ხელშეკრულებები“ საერთო სამა-
ბიტრაჟის ინსტიტუტის განვითარების პროგრესის რთალში განიმარტება როგორც „საჯარო უწყე-
გათვალისწინებით, შესაძლოა მსჯელობის საგანი ბების მიერ სამართლებრივად აღსრულებადი
გახდეს, არბიტრაჟის როგორც დავის გადაწყვე- ვალდებულება სამუშაოების ან გაუმჯობესების
ტის ალტერნატიული საშუალების გამოყენების ღო ნისძიებებისათვის“.5 ორივე, ინგლისური და
საკითხი ზოგიერთი სახის ადმინისტრაციულ-სა- ამერიკული დოქტრინა და იურისპრუდენცია,
მართლებრივ დავაში. არბიტრაჟი, როგორც და- იყენებს ტერ მინს „სამთავრობო ხელშეკრუ-
ვის გადაწყვეტის მექანიზმი არის უფრო სწრაფი ლება“, რადგანაც ტერმინი „სამთავრობო“ მეტ-
და მოქნილი მექანიზმი, ვიდრე სასამართლოა. წილად აერთიანებს ცენტრალურ და ადგი-
სწორედ აღნიშნულმა განაპირობა არბიტრაჟის ლობრივ ადმინისტრაციებს.6 საქართველოს
ინსტიტუტის განვითარება კომერციულ დავებში. სამართლებრივ სივრცეში ასეთი სახის ხელშეკ-
რულებებს „ადმინისტრაციული ხელშეკრულებე-
* იხ. აშშ-ის დავის გადაწყვეტის ალტერნატიული ბი“ ეწოდება.
მექანიზმების პროგრამის შესახებ ინფორმაცია
ადმინისტრაციული ხელშეკრულება არის
https://www.adr.gov/.
ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ საჯარო
2 Recommendation of the Committee of Ministers of the
უფლებამოსილების განხორციელების მიზ-
Council of Europe to member states on alternatives to
litigation between administrative authorities and private
parties, Rec(2001)9, 5 September 2001. Official Website: 4 Smith W.F., 1984. Alternative Means of Dispute Resolution:
www.coe.int Practices and Possibilities in the Federal Government.
3 Recommendation of the Committee of Ministers of the Missouri Journal of Dispute Resolution, p.23.
Council of Europe to member states on alternatives to 5 Pascariu L.T., 2016. Some Ideas for a Comparative
litigation between administrative authorities and private Analysis of the Administrative Contracts. European
parties, Rec(2001)9, 5 September 2001. Official Website: Journal of Law and Public Administration, no. 1, p.117.
www.coe.int 6 იქვე.
5
““LLAAWW AANNDD WWOORRLLDD““
ნით ფიზიკურ ან იურიდიულ პირთან, აგრეთვე ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ხელშეკრუ-
სხვა ადმინისტრაციულ ორგანოსთან დადე- ლების გაფორმება უკავშირდება მისი ძირითდი
ბული სამოქალაქო-სამართლებრივი ხელშეკ- ფუნქციისა და ამოცანის შესრულებას, ხელშეკ-
რულება.7 ადმინისტრაციული ხელშეკრულება რულება წარმოად გენს ამ ფუნქციის შესრულე-
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტებთან ბის ფორმას, ასეთი ხელშეკრულება უნდა განვი-
ერთად, არის სამართლებრივი მექანიზმი, რომ- ხილოთ, როგორც საჯარო უფლებამოსილების
ლის მეშვეობითაც, ადმინისტრაციული ორგა- გან ხორციელების მიზნით გაფორმებული ხელ-
ნოები ასრულებენ მათთვის კანონმდებლობით შეკრულება*. ადმინისტრაციული ხელშეკრულე-
განსაზღვრულ ვალდებულებებს.8 ბის ცნების ელემენტი „საჯარო უფლებამოსილე-
როგორც გონივრულად გამოიკვეთა ბო- ბის განხორციელების მიზნით“, გულისხმობს,
ლოდროინდელი დოქტრინებით, ადმინისტრა- რომ ხელშეკრულება ემსახურება საჯარო ამო-
ციული ხელშეკრულებების წილი მზარდია საჯა- ცანის გან ხორციელებას.12 სწორედ საჯარო
რო მმართველობის აქტივობებში.9 ერთი მხრივ, უფლებამოსილების მიზნით განსხვავდებიან
საზოგადოების კეთილდღეობა მოითხოვდა ად- ადმინისტრაციული ხელშეკრულებები კერძოსა-
მინისტრაციული მნიშვნელობის შეთანხმებებს, მართლებრივი ხელშეკრულებებისაგან.
მეორე მხრივ, „სუვერენიტეტის“ პოლიტიკური აღსანიშნავია ის გარემოება, რომ ადმი-
და ფილოსოფიური კონცეფცია ავალდებულებს ნისტრაციული ხელშეკრულებებიდან გა მომ დი-
სახელმწიფოს პატივი სცეს სახელშეკრულებო ნარე, სარგებლის მიმღები არის საზო გა დოება.
ვალდებულებებს.10 საჯარო უფლებამოსილების გა ნ ხორციელება
ადმინისტრაციული ხელშეკრულების ცნე ბის საზოგადოების ინტერესების დაც ვასა და კე-
დეფინიციიდან გამომდინარე, ადმინისტრა- თილდღეობას ემსახურება. ადმინის ტრაციული
ციული ხელშეკრულების ერთ-ერ თი მხარე ყო- ხელშეკრულებების ფარგლებში, ადმინისტრა-
ველთვის არის ადმინისტრაციული ორგანო და ციული ორგანოები შეზღუდულნი არიან ისარ-
ამასთან, იგი იდება „საჯარო უფლებამოსილე- გებლონ სრული სახელშეკრულებო თავი-
ბის განხორციელების მიზნით“. „საჯარო უფლე- სუფლებით. სახელშეკრულებო თავისუფლების
ბამოსილების“ ცნება საქართველოს კანონ- პრინციპის ადმინისტრაციულ ორგანოზე სრული
მდებლობაში არ არის განმარტებული და იგი მოცულობით გავრცელებას შეეძლო მისთვის
მიეკუთვნება განუსაზღვრელ ცნებას. „საჯარო უკონტროლო თავისუფლების მინიჭება, რაც გა-
უფლებამოსილება“ განმარტებულ უნდა იქნეს მოიწვევდა ადმინისტრაციული ორგანოს ამო-
ადმინისტრაციული ორგანოს ძირითადი ამო- ვარდნას საჯარო-სამართლებრივი წესრიგის
ცანებისა და საქმიანობის სფეროს კონტექსტში, ერთიანი სისტემიდან13.
რომელიც აისახება შესაბამის კანონმდებლო- ადმინისტრაციული ორგანოების მიერ მათი
ბაში. ადმინისტრაციულ ორგანოს უმეტეს შემ- ფუნქციების შესრულების მექანიზმად ადმი-
თხვევაში კანონმდებლობით განსაზღვრული ნისტრაციული ხელშეკრულებების არ ჩევა მის-
აქვს როგორც კომპეტენცია, ასევე მისი განხო- გან გამომდინარე სამართლებრივი დავების
რციელების სამართლებრივი საშუალება.11 თუ რიცხვსაც ზრდის. საქართველოს კანონმდებ-
ლობა ადმინისტრაციული ხელშეკრულებების
7 საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კო-
ფარგლებში წარმოშობილი დავის განმხილველ
დექსი, საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე,
ოფიციალური ვებგვერდი: www.matsne.gov.ge როდესაც ის ადმინისტრაციული აქტის გამოცემის
8 Sandu A. M., Pagarin M.S., 2012. Study on Administrative ან სხვა მმართველობითი ღონისძიების განხორცი-
Contracts. Contemporary Readings in Law and Social ლების ვალდებულებას შეიცავს; გ. როდესაც ის
Justice, no. 2, p. 904. მოქალაქის საჯარო-სამართლებრივ უფლებამო-
9 Pascariu L.T., 2016. Some Ideas for a Comparative სილებებს ან ვალდებულე ბებს ადგენს. იხ. ტურვა
Analysis of the Administrative Contracts. European პ., 2018. ზოგადი ადმინისტრაციული სამართლის
Journal of Law and Public Administration, no. 1, p. 116. სახელმძღვანელო, გამომცემლობა „იურისტების
10 Langrod G., 1955. Administrative Contracts – A სამყარო“, მეორე გამოცემა, თბილისი, გვ.186-187.
Comparative Study. American Journal of Comparative 12 ტურავა პ., 2018. ზოგადი ადმინისტრაციული სამა-
Law, no. 3, p. 333. რთლის სახელმძღვანელო, გამომცემლობა „იუ-
11 ტურავა პ., 2018. ზოგადი ადმინისტრაციული სამა- რისტების სამყარო“, მეორე გამოცემა, თბილისი,
რთლის სახელმძღვანელო, გამომცემლობა „იუ- გვ.187.
რისტების სამყარო“, მეორე გამოცემა, თბილისი, 13 კიკილაშვილი გ., 2016. ადმინისტრაციული და სა-
გვ.186. მოქალაქო ხელშეკრულებების გამიჯვნის საპრო-
* ადმინისტრაციულ ხელშეკრულებასთან გვაქვს ცესო სამართლებრივი ფუნქცია (შედარებითსამა-
საქმე: ა. როდესაც ის ადმინისტრაციული სამა- რთლებრივი ანალიზი), სადისერტაციო ნაშრომი,
რთლის ნორმების შესრულებას ემსახურება; ბ. თსუ, თბილისი, გვ. 10.
6
““LLAAWW AANNDD WWOORRLLDD““
მექანიზმად განსაზღვრავს სასამართლოებს. მართლებრივი დავების გადაწყვეტის ალტერ-
კომპეტენციის გამიჯვნის პოზიტიური ტაქ- ნატიული საშუალება“.19 აღნიშნული განმარტება
საციის მეთოდის გამოყენებით საქართველოს მეტად საყურადღებოა, ვინაიდან აღნიშნულ პე-
ადმინისტრაციული საპროცესო კანონმდებლო- რიოდში უკვე მიღებული იყო ევროპის საბჭოს
ბა იძლევა ადმინისტრაციული დავის საგნის ჩა- მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია 2001(9)
მონათვალს,14 მათ შორის, სასამართლოში ად- „ადმინისტრაციულ ორგანოებსა და კერძო პი-
მინისტრაციული დავის საგანი შეიძლება იყოს რებს შორის დავის გადაჭრის სასამართლო გა-
ადმინისტრაციული ხელშეკრულების დადება, რჩევის ალტერნატიულ საშუალებათა შესახებ“,
შესრულება ან შეწყვეტა.15 რომელიც უშვებდა ადმინისტრაციულ დავებ-
2005 წლამდე საქართველოს ადმინისტრა- ში არბიტრაჟის, როგორც დავის გადაწყვეტის
ციული საპროცესო კოდექსი გან საზღვრავდა, ალტერნატიული მექანიზმის, გამოყენების შე-
რომ სასამართლოში ადმინისტრაციული დავის საძლებლობას.20
საგანი შეიძლება ყოფილიყო ადმინისტრაციუ- დღეს მოქმედი კანონმდებლობა, გარ და გა-
ლი გარიგების დადება ან შესრულება.16 ადმი- მონაკლისი შემთხვევებისა, ადმი ნისტრაციულ
ნისტრაციული ხელშეკრულებების დადებასთან, ორგანოებს არ ანიჭებს ად მინისტრაციული ხელ-
შესრულებასთან და შეწყვეტასთან დაკავში- შეკრულებების ფარ გლებში სრულ ავტონომიას,
რებული დავების საერთო სასამარ თლოების თავად აირ ჩიონ დავის გადაწყვეტის მექანიზმე-
მიერ ადმინისტრაციული სამართალწამოების ბი. ადმინისტრაციული ხელშეკრულებები ექცე-
წესით განხილვის რეგულაცია საქარ თველოს ვა საჯარო-სამართლებრივი კონტროლის ქვეშ.
ადმინისტრაციულ საპროცესო კოდექსში 2005 ადმინისტრაციული ხელშეკრულებების ადმი-
წელს აისახა.17 ამასთან, განისაზღვრა, რომ ნისტრაციული სამართალწარ მოებისათვის დაქ-
ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ დადებული ვემდებარება და დავის ალტერნატიული მექანი-
კერძოსამართლებრივი ხელშეკრულებიდან ზმის არჩევის შესაძლებლობის შეზღუდვა, ერთი
გამომდინარე, დავა მხარეთა შეთანხმებით შე- მხრივ, შესაძლოა გამოწვეული იყოს იმ გარე-
იძლება განსახილველად გადასცემოდა კერძო მოებით, რომ ადმინისტრაციული ორგანოების
არბიტრაჟს. 2009 წელს ეს უკანასკნელი ჩანაწე- საქმიანობა ადმინისტრაციული ხელშეკრულე-
რი დაზუსტდა და ნაცვლად „კერძო არბიტრაჟი- ბის ფორმით დაექვემდებაროს სასამართლოს
სა“, მიეთითა „არბიტრაჟი“18. 2009 წელს კანონ- კონტროლს. ადმინისტრაციულ სამართალწარ-
მდებელმა აღნიშნული ცვლილება დაუკავშირა მოებაში მოსამართლე არ გვევლინება როგორც
ახალი არბიტრაჟის შესახებ საქართველოს კა- დამოუკიდებელი არბიტრი. ადმინისტრაციული
ნონის პროექტის მიღებას და კანონის პრო- პროცესისათვის დამახასიათებელია ინკვიზი-
ექტის გან მარტებით ბარათში მიუთითა, რომ ციურობის პრინციპი, რომლის ფარგლებშიც
„ცნება „კერძო არბიტრაჟი“ შეიცვალა ცნებით სასამართლოს აქვს უფლებამოსილება შეამოწ-
„არბიტრაჟი“, რადგან აღნიშნული ინსტიტუტის მოს, ხომ არ იწვევს ადმინისტრაციული ორგა-
სამართლებრივი ბუნებიდან გამომდინარე, არ- ნოს ქმედება საჯარო ინტერესისათვის ზიანის
ბიტრაჟი შეიძლება იყოს მხოლოდ კერძოსა- მიყენებას, აღნიშნული უფლებამოსილების ფა-
რგლებში, სასამართლოს აქვს შესაძლებლობა
14 საქართველოს უზენაესი სასამართლოს 2020
თავად გამოითხოვოს დოკუმენტები ან არ დაა-
წლის 9 ივლისის განჩინება №ბს-807 (გ-19)
მტკიცოს მორიგება. შესაბამისად, სასამართლო
15 საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო კო-
საჯარო ინტერესთან დაკავშირებული ხელშეკ-
დექსი, საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე, ოფი-
ციალური ვებგვერდი: www.matsne.gov.ge. რულებების განხილვისას ფართო უფლებამო-
16 საქართველოს ადმინისტრაციული საპროცესო სილებით სარგებლობს.
კოდექსი, 2005 წლის 14 ივლისამდე მოქმედი რე- თუმცა, როდესაც ადმინისტრაციული ხელ-
დაქცია, საქართველოს საკანონმდებლო მაცნე,
შეკრულებების ფარგლებში დავის გადაწყვეტის
ოფიციალური ვებგვერდი: www.matsne.gov.ge
17 საქართველოს კანონი „საქართველოს ადმი- 19 განმარტებითი ბარათი საქართველოს კანო-
ნისტრაციულ საპროცესო კოდექსში ცვლილე- ნის პროექტზე „საქართველოს ადმინისტრა-
ბებისა და დამატებების შეტანის შესახებ“, საქა- ციულ საპროცესო კოდექსში ცვლილების შე-
რთველოს საკანონმდებლო მაცნე, ოფიციალური ტანის შესახებ“, <https://info.parliament.ge/file/1/
ვებგვერდი: www.matsne.gov.ge BillReviewContent/101770?> [01.03.2021]
18 საქართველოს კანონი „საქართველოს ადმი- 20 Recommendation of the Committee of Ministers of the
ნისტრაციულ საპროცესო კოდექსში ცვლილების Council of Europe to member states on alternatives to
შეტანის შესახებ“, საქართველოს საკანონმდებ- litigation between administrative authorities and private
ლო მაცნე, ოფიციალური ვებგვერდი: www.matsne. parties, Rec(2001)9, 5 September 2001. Official Website:
gov.ge www.coe.int
7
““LLAAWW AANNDD WWOORRLLDD““
მექანიზმებია მსჯელობის საგანი, ყურადღება კანონმდებელმა დაასახელა საჯარო და კერ-
უნდა მიექცეს 2018 წელს მიღებულ „საჯარო და ძო თანამშრომლობის გამ ჭვირვალე, ეფექტი-
კერძო თანამშრომლობის შესახებ“ საქართვე- ანი და თანამედროვე სამართლებრივი და ინ-
ლოს კანონს. აღნიშნული კანონის შესაბამისად, სტიტუციონალური ჩარჩოს შექმნა, რომელიც
საჯარო და კერძო თანამშრომლობა/საჯარო და ხელს შეუწყობს სახელმწიფოსა და კერძო სექ-
კერძო თანამშრომლობის პროექტი არის საჯა- ტორს შორის თანამშრომლობის გაღრმავებას,
რო პარტნიორსა და კერძო პარ ტნიორს შორის საინვეს ტიციო და ბიზნეს გარემოს გაუმჯობესე-
გრძელვადიანი თანამშრომლობა, რომელიც ბას და შექმნის ინვესტიციებისათვის მიმზიდ-
აკმაყოფილებს კანონით გათვალისწინებულ ველ გარემოს.24
კრიტერიუმებს და ხორციელდება სამუშაოს შეს- „საჯარო და კერძო თანამშრომლობის შე-
რულების ან/და საჯარო მომსახურების გაწევის სახებ“ საქართველოს კანონის ფარგლებში
მიზნით, კონცესიის ან არაკონცესიური საჯარო გაფორმებულ ხელშეკრულებებზე, კანონმდე-
და კერძო თანამშრომლობის სახით.21 ამასთან, ბელმა გამონაკლისი დააწესა და „არბიტრაჟის
კანონმა განსაზღვრა საჯარო მომ სახურების შესახებ“ საქართველოს კანონის შესაბამისად,
ცნება და განმარტა: კერძოდ, საჯარო მომსახუ- აღნიშნული ხელშეკრულებების ფარგლებში
რება არის საჯარო ინტერესის სფეროში შემა- დავები არბიტრაჟსაც დაუქვემდებარა, კერძოდ,
ვალი მომსახურება, რომელსაც საქართველოს მიუთითა, რომ არბიტრაჟი უფლებამოსილია გა-
კანონმდებლობის შესაბამისად, როგორც წესი, ნიხილოს „საჯარო და კერძო თანამშრომლობის
ახორციელებენ სახელმწიფო ორგანო, მუნიცი- შესახებ“ საქართველოს კანონით გათვალისწი-
პალიტეტის ორგანო და საჯარო სამართლის ნებული საჯარო და კერძო თანამშრომლობის
იურიდიული პირი საზოგადოების ფართო ხელშეკრულებასთან დაკავშირებული დავა.25
წრისთვის.22 კანონის შესაბამისად, საჯარო და ამით კანონმდებელმა კიდევ ერთხელ გაუსვა
კერძო თანამშრომლობის ხელშეკრულება არის ხაზი იმ გარემოებას, რომ საჯარო და კერძო
საჯარო პარტნიორსა და კერძო პარტნიორს თანამშრომლობის ხელშეკრულებები არ მიე-
შორის კონცესიის ან არაკონცესიური საჯარო კუთვნება პირთა თანასწორობაზე დამ ყარებულ
და კერძო თანამშრომლობის სახით დადებული კერძო ხასიათის ხელშეკრულებებს, იმდენად,
გრძელვადიანი ხელშეკრულება.23 რამდენადაც, თავად „არბიტრაჟის შესახებ“ სა-
იმ გარემოების გათვალისწინებით, რომ ქართველოს კანონი ცვლილებების განხორცი-
საჯარო და კერძო თანამშრომლობის ხელ- ელებამდეც გან საზღვრავდა, რომ არბიტრაჟი
შეკრულება იდება საჯარო მომსახურების უფლებამოსილი იყო განეხილა პირთა თანა-
განხორციელების მიზნით, აღნიშნული ხელ- სწორობაზე დამყარებული კერძო ხასიათის ის
შეკრულება თავისი არსით მოექცევა ადმი- ქონებრივი დავა, რომლის მოწესრიგებაც მხა-
ნისტრაციული ხელშეკრულების ცნე ბაში და არ რეებს შეუძლიათ ერთმანეთს შორის.26
იქნება სამოქალაქო სამარ თლებრივი ხელშე- „არბიტრაჟის შესახებ“ საქართველოს კანო-
კრულება იმდენად, რამ დენადაც აღნიშნული ნის პროექტის ცვლილების პროექტი წარმო-
ხელშეკრულება სრულად ემსახურება საჯარო ადგენდა ახალი „კერძო და საჯარო თანამ-
მომსახურების მიღებას. საჯარო მომსახურე- შრომლობის შესახებ“ საქართველოს კანონის
ბა სხვადასხვა ფორმით ხორციელდება, მათ თანმდევ კანონის პროექტს. „არბიტრაჟის შესა-
შორის, ადმინისტრაციული მმართველობი- ხებ“ საქართველოს კანონში ცვლილების შეტა-
თი ღონისძიების განხორციელების ერთ-ერთი ნის თაობაზე“ საქართველოს კანონის პროექტის
ფორმა არის სწორედ ადმინისტრაციული ხელ- განმარტებით ბარათში კანონმდებელმა მიუთი-
შეკრულება. შეიძლება ითქვას, რომ საჯარო თა, რომ „არბიტრაჟის შესახებ“ საქართველოს
და კერძო თანამშრომლობის ხელშეკრულება კანონის ამჟამინდელი ვერსიით არბიტრაჟი
სრულად აკმაყოფილებს ადმინისტრაციული უფლებამოსილია განიხილოს მხოლოდ კერძო
ხელშეკრულების კრიტერიუმებს.
24 განმარტებითი ბარათი, საქართველოს კანო-
„საჯარო და კერძო თანამშრომლობის შესა-
ნის პროექტზე „საჯარო და კერძო თანამშრომ-
ხებ“ საქართველოს კანონის მიღების მიზნად ლობის შესახებ“, <https://info.parliament.ge/file/1/
BillReviewContent/159500?>, [08.03.2021].
21 „საჯარო და კერძო თანამშრომლობის შესახებ“ 25 „არბიტრაჟის შესახებ“ საქართველოს კანონი, სა-
საქართველოს კანონი, საქართველოს საკანონ- კანონმდებლო მაცნე, ოფიციალური ვებგ ვერდ ი:
მდებლო მაცნე, ოფიციალური ვებგვერდი: www. www.matsne.gov.ge.
matsne.gov.ge. 26 „არბიტრაჟის შესახებ“ საქართველოს კანონი, სა-
22 იქვე. კანონმდებლო მაცნე, ოფიციალური ვებგვერდი:
23 იქვე. www.matsne.gov.ge.
8
““LLAAWW AANNDD WWOORRLLDD““
ხასიათის ქონებრივი დავები, რამაც შესაძლე- შესახებ“ საქართველოს კანონის მოქმედების
ბელია არ მოიცვას საჯარო და კერძო თანამ- სფეროში. ხელშეკრულებები ფორმდება რო-
შრომლობის ურთიერთობების ბუნების მქონე გორც საკონსულტაციო მომსახურებაზე, ასევე
დავები.“27 შესაბამისად, კანონმდებელმა გან- სამშენებლო სამუშაოების განხორციელებაზე,
საზღვრა, რომ საჯარო და კერძო თანამშრომ- რომლებიც თავისი ბუნებით წარმოადგენს ად-
ლობის ხელშეკრულება არ არის კერძო სამა- მინისტრაციულ ხელშეკრულებებს. ასეთი ხელ-
რთლებრივი ხელშეკრულება და მიეკუთვნება შეკრულებები ემსახურება საჯარო უფლებამო-
იმ ადმინისტრაციული სახის ხელშეკრულებას, სილების განხორციელების მიზანს.
რომლიდან გამომდინარე, დავაც არა მხოლოდ სამშენებლო სამუშაოების ხელშეკრუ-
სასამართლომ შეიძლება განიხილოს, არამედ, ლებების ფარგლებში გამოიყენება FIDIC*-ის
აღნიშნული ხელშეკრულებების ფარგლებში, ტიპის ან თავად საერთაშორისო საფინანსო
დავის განმხილველ მექანიზმად არბიტრაჟიც ინსტიტუტის/დონორი ორგანიზაციის მიერ მომ-
გვევლინება. ზადებული ტიპიური ხელშეკრულება. ხელშეკ-
გარდა, საჯარო და კერძო თანამშრომლობის რულებების მიზნებისათვის დავის განმხილველ
ხელშეკრულებებისა, არბიტრაჟის გამოყენება მექანიზმად არასდროს არ არის გათვალისწინე-
დასაშვებია საერთაშორისო სასესხო ხელშეკ- ბული სასამართლო, არამედ ხელშეკრულებების
რულებების ფარგლებში დაფინანსებული ხელ- ფარგლებში დავის განმხილველ მექანიზმად
შეკრულებების ფარ გლებშიც. ბოლო 20 წლის განხილულია ალტერნატიული მექანიზმი, რო-
განმავლობაში სახელმწიფო საჯარო ფუნქციის გორიცაა დავების განმხილველი საბჭო (Dispute
შესრულების მიზნით იღებს სესხებს საერთაშო- Avoidance/Adjudication Board)29 ან მომრიგებელი
რისო საფინანსო ინსტიტუტებისა და დონორი (Adjudicator)30, ხოლო მათი გადაწყვეტილებე-
ორგანიზაციებისგან. სესხის ხელშეკრულება ბის შემდგომი გასაჩივრების მექანიზმი არის
საჭიროებს რატიფიცირებას საქართველოს საერთაშორისო არბიტრაჟი. საქართველოს
პარლამენტის მიერ.28 სასესხო ხელშეკრულე- კანონმდებლობით აღიარებულია არბიტრა-
ბა, რომელიც გაფორმებულია საერთაშორისო ჟი, როგორც დავის გადაწყვეტის ალტერნატი-
ორგანიზაციასთან, არის საერთაშორისო ხელ- ული მექანიზმი სამოქალაქო სამართლებრივ
შეკრულება, რომელსაც ნორმატიული აქტების ხელშეკრულებებში, თუმცა არც სამოქალაქო-
იერარქიაში უფრო მაღალი ადგილი უჭირავს, სამარ თლებრივი ხასიათის ხელშეკრულებებში
ვიდრე საქართველოს კანონებს. სახელმწიფო და არც ადმინისტრაციულ ხელშეკრულებებში
სასესხო ხელშეკრულებებს არ აფორმებს კერ- საქართველოს კანონმდებლობა არ აღიარებს
ძო მიზნებისათვის, სასესხო ხელშეკრულებების დავების განმხილველ საბჭოს (Dispute Avoidance/
ფარგლებში ფინანსური რესურსები გამოიყო- Adjudication Board) ან მომრიგებელს (Adjudicator),
ფა სახელმწიფო ორგანოთა მიერ მათი საჯარო როგორც დავის გადაწყვეტის ალტერნატიულ
უფლებამოსილებების შესრულების მიზნით, იმ მექანიზმს. არსებული რეალობით, აღნიშნულმა
ძირითადი სამუშაოს შესასრულებლად, რომე- ორმა ინსტიტუტმა არსებითად ფეხი მოკიდა სა-
ლიც საჯარო სარგებლის მომტანია. ერთაშორისო სასესხო ხელშეკრულებების ფა-
სახელმწიფო სასესხო ხელშეკრულებითვე რგლებში გაფორმებულ ადმინისტრაციულ ხელ-
იღებს ვალდებულებას შესაბამისი სამუშაოების შეკრულებებში. ამ შემთხვევაში მხარეთა მიერ
შესყიდვა განახორციელოს ამავე საერთაშორი- ადმინისტრაციული ხელშეკრულების გაფორმე-
სო საფინანსო ინსტიტუტის ან/და დონორი ორ- ბისას ხდება დავის გადაწყვეტის ალტერნატიუ-
განიზაციის მიერ დადგენილი წესების შესაბა- ლი მექანიზმისათვის ლეგიტიმაციის მინიჭება
მისად, ხოლო დავის გადაწყვეტის მექანიზმად და სწორედ აღნიშნული ინსტიტუტები გვევლინე-
განსაზღვროს დავის ალტერნატიული მექანიზ-
* Fédération Internationale Des Ingénieurs – Conseils.
მი, როგორიც არის არბიტრაჟი. ასეთი შესყიდ-
29 General Conditions, FIDIC Conditions of Contract
ვები არ ექცევა „სახელმწიფო შესყიდვების
for Construction, for Building and Engineering Works
Designed by the Employer, 2017. Published by
27 განმარტებითი ბარათი საქართველოს კანონის International Federation of Consulting Engineers, Geneva,
პროექტზე „არბიტრაჟის შესახებ“ საქართველოს Swizerland, Second Edition, p. 22.
კანონში ცვლილების შეტანის თაობაზე“, <https:// 30 General Conditions of Contract, Standart
info.parliament.ge/file/1/BillReviewContent/159511?>, Procurment Document, Request for Bids Small
[08.03.2021]. Works (One-Envelope Bidding Process). <http://
28 საქართველოს კონსტიტუცია, საქართველოს სა- pubdocs.worldbank.org/en/885201576685661155/
კანონმდებლო მაცნე, ოფიციალური ვებგვერდი: SPDRequestforBidsSMALLWORKS-One-Envelope-
www.matsne.gov.ge. December-2019.docx > [08.03.2021].
9
““LLAAWW AANNDD WWOORRLLDD““
ბიან მართლმსაჯულების მექანიზმებად საერთა- იგი არის სავალდებულო გადაწყვეტა მხარე-
შორისო საფინანსო ინსტიტუტების/დონორი თა მოთხოვნების და მიიღება დამოუკიდებელი
ორგანიზაციების მიერ დაფინანსებული ადმი- არბიტრის ან არბიტრთა ჯგუფის მიერ.32 არბიტ-
ნისტრაციული ხელშეკრულებების ფარგლებში. რაჟი არის ფორუმი, რომელიც დაფუძნებულია
შესაბამისად, საქართველოს სამართლებრივ მხარეთა ავტონომიურობაზე – მხარეები თა-
სივრცეში, ადმინისტრაციული ხელშეკრულებე- ნხმდებიან არბიტრაჟის პროცესზე მათი საჭი-
ბის ფარგლებში, რომელიც დაფინანსებულია როებებისა და პრაქტიკის შესაბამისად.33 საარ-
საერთაშორისო საფინანსო ინსტიტუტების/დო- ბიტრაჟო სასამართლო საქმეს არ განიხილავს
ნორი ორგანიზაციების მიერ, დამკვიდრებულია მხარეთა შეთანხმების გარეშე. იმისთვის, რომ
არბიტრაჟის მექანიზმი და სხვა ალტერნატიუ- საქმე განსახილველად არბიტრაჟს გადაეცეს,
ლი მექანიზმი, რომელიც ასეთი ხელშეკრულე- აუცილებელია მხარეთა წერილობითი შეთა-
ბების ფარგლებში დავებისათვის წარმოადგენს ნხმება დავის არბიტრაჟის მიერ განხილვაზე.
პირველ ინსტანციას. არბიტრთა დადგენილებები და გადაწყვეტი-
მიუხედავად იმისა, რომ ადმინისტრაციული ლება სავალდებულოა მხარეთათვის, მას სა-
საპროცესო კანონმდებლობა ად მი ნისტრაციული ბოლოო სასამართლო გადაწყვეტილების სახე
ხელშეკრულებების ფა რ გლებში დავებს უქვე- აქვს. არბიტრაჟის დამახასიათებელი სწორედ
მდებარებს ადმინისტრაციულ სასამართლოებს, ის არის, რომ მათი გადაწყვეტილებების გადა-
კანონმდებელი ადმინისტრაციული ხელშეკრუ- ხედვა ზემ დგომი ინსტანციის ან სხვა პირთა
ლების გარკვეულ კატეგორიაზე უშვებს არბიტ- მიერ შეუძლებელია. საარბიტრაჟო გადაწყვეტი-
რაჟის გამოყენების შესაძლებლობას. აღნიშნუ- ლების გადახედვა სასამართლოს მიერ ვიწრო
ლი შესაძლოა მნიშვნელოვანი არგუმენტი იყოს საფუძვლებზე არის შესაძლებელი, მაგალითად
იმისთვის, რომ კანონმდებელი დაფიქრდეს ყვე- ისეთი საფუძვლით, როგორიც არის თაღლითო-
ლა სახის ადმინისტრაციული ხელშეკრულებების ბა ან იძულება, ვინაიდან საარბიტრაჟო შეთა-
ფარგლებში არბიტრაჟის გამოყენების შესაძ- ნხმება ხელშეკრულების ანალოგიურია34, ან თუ
ლებლობაზე. კანონმდებელი არ გამოყოფს კრი- საარბიტრაჟო გადაწყვეტილება არღვევს საჯა-
ტერიუმს და არ არის არგუმენტირებული, თუ რა- რო წესრიგს.
ტომ არის შესაძლებელი რამდენიმე კატეგორიის არბიტრაჟი შეიძლება იყოს როგორც სავა-
ადმინისტრაციულ ხელშეკრულებაში არბიტრა- ლდებულო, ასევე არასავალდებულო. აღნიშნუ-
ჟის დავის გადაწყვეტის მექანიზმად განსაზღვრა ლი დამოკიდებულია მხარეთა შეთანხმებაზე.
და რა უარყოფითი გავლენა შეიძლება ჰქონდეს სავალდებულო არბიტრაჟის დროს გადაწყვე-
ყველა სახის ადმინისტრაციულ ხელშეკრულე- ტილებას იღებს მესამე მხარე და მოდავე მხა-
ბას არბიტრაჟის დავის გადაწყვეტის მექანიზმად რეები ვალდებულნი არიან გადაწყვეტილება
განსაზღვრას. ამასთან, არბიტრაჟის, როგორც დაიცვან მაშინაც კი, თუ არ ეთანხმებიან მას,
დავის გადაწყვეტის მექანიზმის, განსაზღვრა რითაც არბიტრაჟის გადაწყვეტილება სასამა-
თავად ადმინისტრაციული ხელშეკრულების გა- რთლოს გადაწყვეტილებას წააგავს. არასავა-
ფორმების ეტაპზევეა შესაძლებელი იმდენად, ლდებულო არბიტრაჟის დროს მესამე მხარის
რამდენადაც არბიტრაჟი დავის განმხილველი მიერ მიღებული გადაწყვეტილება შეიძლება
შესაძლოა იყოს მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ უარყონ მხარეებმა.35
აღნიშნულზე არსებობს მხარეთა წერილობითი
Development, Washington, p. 4.
შეთანხმება.
32 Lebovits G., Hidalgo L.R., 2010. Alternative Dispute
რა თქმა უნდა, ყველა სისტემას, რო გორც Resolution in Real Estate Matters: The New York
სასამართლო სისტემას, ასევე არბიტრაჟის ინ- Experience. Cardozo Journal of Conflict Resolution, 11,
სტიტუტს შეიძლება ჰქონდეს მისი დადებითი no. 2, p.441.
33 Hoellering M.F., 1986. Alternative Dispute Resolution and
და უარყოფთი მაგალითები, თუმცა, არბიტრა-
International Trade. New York University Review of Law
ჟის სისტემის განვითარების ტემპებმა გვიჩვენა,
& Social Change, vol. 14, no. 3, p. 785.
რომ აღნიშნული მექანიზმი არის ეფექტური და
34 Lebovits G., Hidalgo L.R., 2010. Alternative Dispute
სწრაფი მექანიზმი დავების გადასაწყვეტად. Resolution in Real Estate Matters: The New York
არბიტრაჟი არის სისტემა, რომელიც ყვე- Experience. Cardozo Journal of Conflict Resolution, 11,
ლაზე ახლოს დგას სასამართლო პროცესთან,31 no. 2, p.441.
35 Brown S., Cervenak Ch., Fairman D., 1998. Alternative
31 Brown S., Cervenak Ch., Fairman D., 1998. Alternative Dispute Resolution Practitioners Guide. Center for
Dispute Resolution Practitioners Guide, Center for Democracy and Governance Bureau for Global Programs,
Democracy and Governance Bureau for Global Programs, Field Support, and Research U.S. Agency for International
Field Support, and Research U.S. Agency for International Development, Washington, p. 4.
10
““LLAAWW AANNDD WWOORRLLDD““