Prezydent Stalowej Woli Andrzej Szlęzak Marek Skrzypczak Jędrzej Dudkiewicz Tomasz ...

335 Pages·2012·2.39 MB·Polish

Tłumaczenie Marcin Zieliński i Witold Falkowski
Tytuł oryginału: America’s Great Depression
Copyright © 2000 for the fifth edition The Ludwig von Mises Institute,
www.mises.org
Copyright © 2010 for the Polish edition Instytut Ludwiga von Misesa,
www.mises.pl
Tłumaczenie:
Marcin Zieliński (MZ) – wstępy do wydań amerykańskich, część 1, 2, dodatek
Witold Falkowski (WF) – część 3, hasła indeksu rzeczowego
Redaktor serii, redaktor prowadzący: Witold Falkowski
Redakcja: Anna Szymanowska, Witold Falkowski
Korekta: Bogumiła Walicka, Weronika Sygowska-Pietrzyk
Indeksy: Weronika Sygowska-Pietrzyk
Projekt okładki i stron tytułowych: Barbara Bernardyn
ISBN 978-83-926160-8-5
Instytut Ludwiga von Misesa
ul. Długa 44/50, pokój 214
00-241 Warszawa
www.mises.pl
[email protected]
Łamanie: PanDawer
www.pandawer.pl
Druk i oprawa: Drukarnia GS, Kraków
Wydanie I
Niezastąpionej,
niezawodnej Joey
Mecenasi wydania:
Prezydent Stalowej Woli Andrzej Szlęzak
Marek Skrzypczak
Jędrzej Dudkiewicz
Tomasz Romanowski
Andrzej Barański
Wsparcia finansowego udzielili również:
Jakub Pietrzak
Kamil Kajetanowicz
Jerzy Kopiński
Artur Wolski
Aleksandra Bartoszko Kamil Zubelewicz
Mikołaj Stempel Małgorzata Jantos
Piotr Zbigniew Łakomiak Mariusz Poliński
Grzegorz Raczkowski Paweł Sawicz
Maciej Ślusarczyk Radosław Wojtyszyn
Mecenasi wydania elektronicznego:
Dorota Ozga
Kamil Czternaścik
Adam L. Ślązak
Kamil Deleżuch
Maciej Jasica
O Instytucie Misesa
Instytut Ludwiga von Misesa, ufundowany we Wrocławiu w sierpniu
2003 r., jest niezależnym ośrodkiem badawczo – edukacyjnym, odwołują-
cym się do tradycji austriackiej szkoły ekonomii, dorobku klasycznego libe-
ralizmu oraz libertariańskiej myśli politycznej. Patronem organizacji jest je-
den z najwybitniejszych ekonomistów w historii - urodzony we Lwowie,
Ludwig von Mises. Od 2006 r. jesteśmy organizacją pożytku publicznego.
Nasza Misja
Celem Instytutu Misesa jest zwiększenie wiedzy społeczeństwa na
temat procesów ekonomicznych i instytucji gospodarki rynkowej a tak-
że promowanie dobrowolnej i pokojowej współpracy międzyludzkiej.
Działalność Instytutu
Tworzymy warunki do swobodnej i otwartej debaty ekonomicz-
nej. Nasze przesłanie kierujemy do środowisk akademickich, działaczy po-
litycznych, dziennikarzy, przedsiębiorców, a także wszystkich osób zain-
teresowanych teorią ekonomii i praktyką życia społeczno – politycznego.

Instytut inicjuje i finansuje programy badawcze i edukacyjne, wydaje pu-
blikacje dotyczące istotnych zagadnień gospodarczych, organizuje konferencje,
odczyty i konkursy na prace naukowe dotyczące tematyki ekonomicznej. Roz-
wijamy ogólnopolską sieć klubów samokształceniowych i organizujemy Letnie
Seminarium Ekonomiczne, w którym każdego roku uczestniczy kilkadziesiąt osób.

Jesteśmy przekonani, że wiedza ekonomiczna jest niezbędna do pełne-
go zrozumienia otaczającej nas rzeczywistości, a jej wysoki poziom sprzy-
ja rozwojowi przedsiębiorczości, w konsekwencji stymulując wzrost gospo-
darczy. Jednocześnie znajomość mechanizmów ekonomicznych zwiększa
odporność ludzi na wszelkiego rodzaju populistyczne i demagogiczne rozwiązania.

Nasza dewiza brzmi: Scientia potestas Est.
Fundacja Instytutu Ludwiga von Misesa
00-241 Warszawa, ul. Długa 44/50, pok. 214
KRS 0000174572
Nr konta 19 2130 0004 2001 0253 7975 0001
www.mises.pl [email protected] tel. [phone]
Wsparcie Instytutu Misesa

Pragniemy żyć w niepodległym kraju o prężnej gospodarce opartej na
własności prywatnej i odpowiedzialności, gdzie podstawą funkcjonowania społe-
czeństwa będzie dobrowolna i pokojowa współpraca międzyludzka, a jedyną rolą
nielicznych funkcjonariuszy państwowych stanie się honorowa służba obywate-
lom.
Wierzymy, że rzetelna edukacja oraz merytoryczna argumentacja są naj-
lepszą metodą na wprowadzenie naszych zamiarów w życie. Działania te wyma-
gają jednak nakładów - w postaci czasu i pieniędzy, dlatego też prosimy o zostanie
naszym mecenasem, wolontariuszem lub współpracownikiem. Dalszy rozwój In-
stytutu zależy również od Ciebie!
Jak nam pomóc?
1. Przekazując darowiznę:
• Bezpośrednio na konto:
Fundacja Instytutu Ludwiga von Misesa
00-241 Warszawa, ul. Długa 44/50, pok. 214
Nr konta 19 2130 0004 2001 0253 7975 0001
• Wpłatę można przekazać również poprzez przelew elektroniczny, płatność
kartą kredytową bądź płatność pay-pal, korzystając z formularza na stronie
www.mises.pl/przekaz-darowizne.
Podarowaną darowiznę można także odliczyć od podstawy opodatkowania.
2. Przekazując 1% podatku
W celu zapoznania się ze szczegółami zapraszamy do odwiedzenia strony
http://mises.pl/wsparcie/1-procent/
3. Pracując jako praktykant, wolontariusz lub współpracownik
Zainteresowane osoby prosimy o kontakt pod adresem:
[email protected] lub [email protected]
Więcej informacji na temat wsparcia Instytutu Ludwiga von Misesa udziela:
Piotr M. Kot
e-mail: [email protected]
tel. [phone]
skype: piotr.m.kot
POMAGAJĄC NAM PRZYCZYNIASZ SIĘ DO
WOLNORYNKOWYCH PRZEMIAN W POLSCE!
Spis treści
Spis treści
O Instytucie Misesa VI
Podziękowania XII
Przedmowa do wydania polskiego XIV
Wstęp do piątego wydania amerykańskiego XVI
Wstęp do pierwszego wydania amerykańskiego XX
Część I. Teoria cyklu koniunkturalnego
1. Pozytywna teoria cyklu 1
Cykle koniunkturalne a fluktuacje gospodarcze 2
Problem: nagromadzenie się błędów 5
Wyjaśnienie boomu i kryzysu 6
Drugorzędne cechy kryzysu: deflacyjne kurczenie się kredytu 10
Polityka rządu w czasie depresji: laissez-faire 14
Zapobieganie kryzysom 18
Problemy związane z austriacką teorią cyklu gospodarczego 23
„Założenie” dotyczące pełnego zatrudnienia 23
„Przeinwestowanie” czy błędne inwestycje? 24
Banki: aktywne czy bierne? 25
Powtarzanie się cykli 27
Zmiany w podaży złota a cykle 27
2. Keynesistowska krytyka austriackiej teorii cyklu 29
„Pułapka” płynności 31
Stawki płac a bezrobocie 33
3. Krytyka niektórych alternatywnych
wyjaśnień przyczyn kryzysu 43
Ogólna nadprodukcja 44
Podkonsumpcja 45
Zasada akceleracji 47
Zanik możliwości inwestycyjnych 54
Teoria cyklu koniunkturalnego Schumpetera 58
IX Spis treści
Doktryny jakości kredytu 60
Nadmierny optymizm i nadmierny pesymizm 64
Część II. Boom inflacyjny w latach 1921–1929
4. Czynniki inflacyjne 67
Definicja podaży pieniądza 68
Inflacja podaży pieniądza w latach 1921–1929 72
Pierwsza przyczyna inflacji: stopa rezerw obowiązkowych 76
Druga przyczyna inflacji: całkowite rezerwy 81
Pieniądz skarbowy 95
Kredyt dyskontowy 96
Skup weksli (akceptów) 103
Papiery wartościowe rządu Stanów Zjednoczonych 109
5. Rozwój inflacji 113
Pożyczki zagraniczne 113
Pomoc dla Wielkiej Brytanii 117
Nadchodzi kryzys 131
6. Inflacja a teoria ekonomii:
zauroczenie stabilnym poziomem cen 139
Część III. Wielki Kryzys 1929–1933
7. Symptomy kryzysu: Hoover i laissez-faire 151
Rozwój interwencjonizmu Hoovera: bezrobocie 153
Rozwój interwencjonizmu Hoovera: stosunki pracy 163
8. Zaczyna się kryzys;
prezydent Hoover obejmuje dowodzenie 171
Konferencje w Białym Domu 172
Zwiększanie kredytu 175
Roboty publiczne 177
Nowy Ład w rolnictwie 177
9. Rok 1930 195
Wzrost inflacji 195