Prawa człowieka w kontekstach kulturowych

280 Pages·2011·0.87 MB·Polish

by  Krysztof Przybyszewski

Prawa cz³owieka
w kontekstach kulturowych

PISMA FILOZOFICZNE – TOM CXVI
Krzysztof Przybyszewski
Prawa cz³owieka
w kontekstach kulturowych
UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU
WYDAWNICTWO NAUKOWE INSTYTUTU FILOZOFII
POZNAÑ 2010
KOLEGIUMWYDAWNICZE
TadeuszBuksiñski(przewodnicz¹cy),Boles³awAndrzejewski,
BarbaraKotowa,AnnaPa³ubicka,
KrzysztofPrzybyszewski(sekretarz),JanSuch
Recenzent
prof.drhab.EwaCzerwiñska-Schupp
© CopyrightbyKrzysztofPrzybyszewski,2010
Projektok³adki
MagdalenaRo¿ynek
Redakcja
IzabelaBaran
ISBN978-83-7092-108-8
WYDAWNICTWONAUKOWEINSTYTUTUFILOZOFII
UNIWERSYTETUIM.ADAMAMICKIEWICZAWPOZNANIU
60-569Poznañ,ul.Szamarzewskiego89c,
tel.[phone], fax[phone],e-mail:[email protected]
www.staff.amu.edu.pl/~filozof
DRUK:Zak³adGraficznyUAM
ul.Wieniawskiego1,61-712Poznañ
RODZICOM ZA MI£OŒÆ

Spis treœci
Wstêp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
CzêœæI
POZYTYWIZACJAIDEIPRAWCZ£OWIEKA
Rozdzia³1.Ideaprawcz³owieka.Problemydefinicyjne . . . . . . . 21
1.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
1.2. Prawacz³owiekaaantropologiafilozoficzna . . . . . . . . 25
1.3. Prawacz³owiekaaprawapodstawowe. . . . . . . . . . . . 27
1.3.1. Indywidualistycznagrupaprawpodstawowych . . 32
1.3.2. Uniwersalistycznagrupaprawpodstawowych . . . 35
1.3.3. Konkluzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36
Rozdzia³2.Pierwszapróbapozytywizacjiideiprawcz³owieka . . . 38
2.1. Dwie„wielkie”Deklaracje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
2.1.1. Problemfilozofiiocharakterzerewolucyjnym . . . 38
2.1.2. ProblemStwórcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
2.1.3. Problemnarodu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
2.1.4. Krytykazasadnoœciw³adzymonarszej . . . . . . . . 42
2.2. Konkluzje.Problemuniwersalnoœciideiprawcz³owieka
wobuDeklaracjach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Rozdzia³3.Próbauniwersalnejpozytywizacjiprawcz³owieka . . . 48
3.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
3.2. Cz³owiekwPowszechnejDeklaracjiPrawCz³owieka . . . 49
3.3. Jednostkaczywspólnota? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
3.3.1. WymiarindywidualnyPowszechnejDeklaracji
PrawCz³owieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
3.3.2. WymiarkolektywnyPowszechnejDeklaracji
PrawCz³owieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
Rozdzia³4.Regionalnepozytywizacjeideiprawcz³owieka . . . . . 60
4.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
4.2. Prawacz³owiekawsystemieRadyEuropy . . . . . . . . . 62
4.3. ProcesKonferencjiBezpieczeñstwaiWspó³pracywEuropie/
OrganizacjaBezpieczeñstwaiWspó³pracywEuropie . . . 72
4.4. Prawacz³owiekaaUniaEuropejska . . . . . . . . . . . . . 75
4.5. Prawacz³owiekawOrganizacjiPañstwAmerykañskich . . 80
4.6. Prawacz³owiekawOrganizacjiJednoœciAfrykañskiej/
UniiAfrykañskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
4.7. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92
Rozdzia³5.Historyczneujêcieprawcz³owiekawkontekœciepozy-
tywizacjiideiprawcz³owieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
5.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
5.2. Pierwszageneracjaprawcz³owieka . . . . . . . . . . . . . . 103
5.2.1. Prawodo¿ycia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
5.2.2. Zakazdyskryminacjijakoprawodowolnoœci. . . . 105
5.2.3. Prawodow³asnoœci. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
5.3. Drugageneracjaprawcz³owieka . . . . . . . . . . . . . . . 109
5.3.1. Prawasocjalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110
5.4. Trzeciageneracjaprawcz³owieka . . . . . . . . . . . . . . . 111
5.4.1. Prawodorozwoju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
5.5. Krytykateoriitrzechgeneracjiprawcz³owieka . . . . . . . 113
CzêœæII
IDEAPRAWCZ£OWIEKA
AZRÓ¯NICOWANYŒWIATKULTUR
Rozdzia³6.Islamaideaprawcz³owieka . . . . . . . . . . . . . . . . 119
6.1. Konfliktideiprawcz³owiekazislamem . . . . . . . . . . . 119
6.2. Znaczenieszariatu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122
6.2.1. Problemracjonalizacjiwkulturzeislamskiej . . . . 126
6.3. Problemfundamentalizmuislamskiego . . . . . . . . . . . 130
6.4. PowszechnaIslamskaDeklaracjaPrawCz³owieka . . . . . 135
Rozdzia³7.Konfucjanizmaideaprawacz³owieka . . . . . . . . . . 138
7.1. FilozofiaKonfucjusza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
7.1.1. Obowi¹zkiiprawawkonfucjanizmie . . . . . . . . 141
7.1.2. Konfucjanizmagodnoœæcz³owieka. . . . . . . . . . 144
7.2. KonfucjanizmaChiñskaRepublikaLudowazperspektywy
prawcz³owieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
Rozdzia³8.Hinduizmaideaprawcz³owieka . . . . . . . . . . . . . 154
8.1. Istotahinduizmu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
8.2. Kastowoœæwed³ugbraminówakastowoœæwed³ug
MahatmyGandhiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
8.3. Gandyzmaprawacz³owieka . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Rozdzia³9.Problemideiprawcz³owiekawkulturachireligiach
Afryki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
9.1. Wp³ywreligiiuniwersalistycznychnaanimizm. . . . . . . 168
9.2. Tradycyjnasprawiedliwoœæafrykañskajakowyraz
kolektywnychprawcz³owieka . . . . . . . . . . . . . . . . 171
9.3. Wp³ywkolonializmunatradycyjneafrykañskie
spo³ecznoœci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
Rozdzia³10.Ideaprawcz³owiekaarelatywizmkulturowy . . . . . 179
10.1. Relatywizmkulturowyarelatywizmetyczny . . . . . . . . 179
10.2. Problemuniwersalnoœciprawcz³owieka . . . . . . . . . . . 182
CzêœæIII
IDEAPRAWCZ£OWIEKAAGLOBALIZACJA
Rozdzia³11.Globalizacjakorporacyjnaaprawacz³owieka . . . . . 199
11.1. Pojêcieglobalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
11.2. Globalizacjagospodarczaaprawacz³owieka . . . . . . . . 202
11.3. Nierównystatusgeneracjiprawcz³owiekawepoce
globalizacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
Rozdzia³12.Ideaprawcz³owiekaaproblemdemografiiimigracji
wdobieglobalizacjigospodarczej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
12.1. Problem„nowejmigracji”jakoprzyk³adkonsekwencjalizmu
planetarnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
12.1.1. Uniwersalnoœæprawcz³owiekaamigracja
ocharakterzeekonomicznym . . . . . . . . . . . . 216
12.1.2. Uniwersalnoœæprawcz³owiekaorazgodnoœæ
cz³owiekaa„migracjakapita³u” . . . . . . . . . . . 219
12.1.3. Migracjeekologiczneispo³eczneaprawodopod-
miotowoœciprawnejwobecglobalizacjikulturowej . 223
12.1.4. Uzyskiwanieprawpolitycznychwepoceglobali-
zacjinaprzyk³adziezjawiskamigracji . . . . . . . 227
12.1.5. Problemobywatelstwawobliczuglobalizacji . . . 231
12.2. Prawacz³owiekaaproblemdemografiiirozwoju
biotechnologiiwczasieglobalizacjigospodarczej . . . . . . 234
Zakoñczenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238
Wykazskrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
Contents . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265
Summary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269