Praktijkorganisatie voor apothekersassistenten C.R.C. Huizinga-Arp September 2009 Praktijkorganisatievoorapothekersassistenten Praktijkorganisatie voor apothekersassistenten C.R.C.Huizinga-Arp BohnStafleuvanLoghum Houten ©2009BohnStafleuvanLoghum,onderdeelvanSpringerUitgeverij Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemagwordenverveelvoudigd,opgeslagenineen geautomatiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevormofopenigewijze,hetzij elektronisch,mechanisch,doorfotokopieënofopnamen,hetzijopenigeanderemanier,zonder voorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever. Voorzoverhetmakenvankopieënuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel16bAuteurswet 1912j°hetBesluitvan20juni1974,Stb.351,zoalsgewijzigdbijBesluitvan23augustus1985,Stb.471 enartikel17Auteurswet1912,dientmendedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingentevoldoen aandeStichtingReprorecht(Postbus3051,2130KBHoofddorp).Voorhetovernemenvan(een) gedeelte(n)uitdezeuitgaveinbloemlezingen,readersenanderecompilatiewerken(artikel16 Auteurswet1912)dientmenzichtotdeuitgevertewenden. Samensteller(s)enuitgeverzijnzichvolledigbewustvanhuntaakeenbetrouwbareuitgavete verzorgen.Nietteminkunnenzijgeenaansprakelijkheidaanvaardenvoordrukfoutenenandere onjuisthedendieeventueelindezeuitgavevoorkomen. ISBN9789031354429 NUR891 Ontwerpomslag:MariëlLam,Empel Fotografieomslag:MariëlLam,Empel Ontwerpbinnenwerk:StudioBassa,Culemborg Automatischeopmaak:Alfabase,Alphena/d/Rijn Cartoons:BertvanGorkum,Arnhem BohnStafleuvanLoghum HetSpoor2 Postbus246 3990GAHouten www.bsl.nl Inhoud 9 Voorwoord 9 1 Deapotheekindemaatschappij 10 1.1 Inleiding 10 1.2 Deindelingvanbedrijveninvierhoofdgroepen 10 1.2.110 Deprimairesector 10 1.2.211 Desecundairesector 11 1.2.311 Detertiairesector 11 1.2.412 Dequartairesector 12 1.3 Deplaatsvandeapotheekindebedrijfskolom 12 1.3.113 Defarmaceutischeindustrie 13 1.3.214 Degroothandel 14 1.4 Samenvatting 15 2 Debekostigingvandezorg 18 2.1 Inleiding 18 2.2 Definitievandezorg 18 2.3 Dekostenvandezorg 19 2.4 Debetalersvandezorg 20 2.5 Derolvandezorgverzekeraar 21 2.6 Betalingstrajecten 22 2.7 Samenvatting 23 3 Deopenbareapotheek 25 3.1 Inleiding 25 3.2 Eenblikinhetverleden 25 3.3 Producten 28 3.3.128 Geneesmiddelen 28 3.3.230 Medischehulpmiddelen 30 3.4 Diensten 31 3.4.131 Medicatiebegeleiding 31 3.4.234 Voorlichting 34 6 praktijkorganisatie voor apothekersassistenten 3.4.336 Advies 36 3.5 Klanten 36 3.6 Locaties 38 3.7 Formulesengroepen 39 3.7.139 Inleiding 39 3.7.240 Formules 40 3.7.343 Groepen 43 3.8 Samenvatting 44 4 Anderesoortenapotheken 45 4.1 Inleiding 45 4.2 Deziekenhuisapotheek 46 4.3 Deapotheekhoudendhuisarts 48 4.4 Poliklinischeapotheek 49 4.5 Debereidingsapotheek 50 4.6 Dedienstapotheek 51 4.7 Hetapotheekservicepunt 51 4.8 Deuitdeelpost 53 4.9 Samenvatting 53 5 Deorganisatievandeopenbareapotheek 55 5.1 Inleiding 55 5.2 Deorganisatiestructuur 56 5.2.156 Inleiding 56 5.2.257 Debeherendapotheker 57 5.2.359 Detweedeapotheker 59 5.2.459 Defarmakundige 59 5.2.560 Defarmaceutischconsulent 60 5.2.661 Deapothekersassistent 61 5.2.763 Debezorger 63 5.2.864 Overigpersoneel 64 5.2.965 Stagiaires 65 5.3 Collectievearbeidsovereenkomst 66 5.4 Wervingenselectie 68 5.5 Deindividuelearbeidsovereenkomst 69 5.6 Beëindigingvandearbeidsovereenkomst 75 5.7 Samenvatting 75 6 Wet-enregelgevingvoordeopenbareapotheek 78 6.1 Inleiding 78 6.2 DeGeneesmiddelenwet 78 inhoud 7 6.3 Opiumwet 80 6.4 WetopdeberoepenindeIndividueleGezondheidszorg (WetBIG) 84 6.5 WetopdeGeneeskundigeBehandelingsovereenkomst (WGBO) 86 6.6 Wetklachtrechtcliëntenzorgsector 86 6.7 Arbeidsomstandighedenwet(Arbowet) 87 6.8 Wetbeschermingpersoonsgegevens 90 6.9 Samenvatting 91 7 Kwaliteitindepraktijk 93 7.1 Inleiding 93 7.2 KwaliteitswetZorginstellingen 93 7.3 NederlandseApotheekNorm(NAN) 94 7.4 Kwaliteitszorgsysteemencertificering 96 7.5 Samenvatting 99 8 Bedrijfsvoeringindeapotheek 101 8.1 Inleiding 101 8.2 Financiëleadministratie 101 8.3 Apothekersassistentenfinanciëleadministratie 103 8.4 Dejaarrekening 104 8.5 Samenvatting 107 9 Organisatiesrondomdeapotheek 108 9.1 Inleiding 108 9.2 KoninklijkeMaatschappijterBevorderingderPharmacie (KNMP) 108 9.3 Andereapothekersverenigingen 110 9.4 Regionaleapothekersverenigingen 110 9.5 OptimaFarma 110 9.6 Vakbonden 112 9.7 StichtingBedrijfsfondsApotheken(SBA) 112 9.8 StichtingAccreditatieNascholingApotheekmedewerkers (SANA) 113 9.9 Samenvatting 114 116 Register 116 Voorwoord Doorallerleioorzakenishetkaraktervandeapotheekdelaatste tientallenjareningrijpendveranderd.Veranderdewetgeving,intro- ductievanmarktwerkingindezorg,toenemendeinvloedvanzorg- verzekeringenenvergoedingendieonderdrukstaan,hebbenin- vloedopdeapotheek.Steedsmeerapothekensluitenzichaanbij eenformuleofketen. HetbasiswerkPraktijkorganisatievoorapothekersassistentengaatinop dezeontwikkelingenenbeschrijftallerelevanteaspectenvande openbareapotheekvantegenwoordig.Welkeproductenendien- stenleverteenapotheek?Wiewerkenerineenapotheek?Hoe wordthetwerkgeorganiseerd?Aanwelkeregelsmoetwordenvol- daanenwelkekwaliteitseisenwordengesteld?Hoeweldenadruk vanhetboekbijdeopenbareapotheekligt,blijvenanderesoorten apothekennietonbesproken. Hetboekheeftraakvlakkenmetallekerntakenvaneenapothekers- assistent.Wantvoorhetafhandelenvanrecepten(kerntaak1),het bereidenvangeneesmiddelen(kerntaak2),hetvoorlichtenenadvi- seren(kerntaak3)envoorvoorraadbeheerenlogistiek(kerntaak 4),iseengoedlopendeapotheekorganisatienodigdieopeengoede manierweetintespelenopdeveranderendeeisenvande omgeving. Ditboekisnietalleenbruikbaarvoorapothekersassistenten(in opleiding),maarvormteenhandignaslagwerkvooriedereendie beroepshalvegeïnteresseerdisindeapotheekalsorganisatie. N.B.Overalwaarinditboek‘hij’staatkanook‘zij’gelezenwor- den,tenzijuitdecontextvandezinduidelijkandersblijkt. CarolijnHuizinga-Arp,apotheker Amersfoort,voorjaar2009 1 De apotheek in de maatschappij 1.1 Inleiding Nederlandkentallerleisoortenbedrijven.Dezebedrijvenkunnen gevestigdzijnopindustrieterreinen,maarookophetplatteland,in eenwinkelstraatofzomaarergensineenwoonwijk. Afhankelijkvanwateenbedrijfmaaktofdoet,zijnbedrijveninvier hoofdgroepenintedelen.Inparagraaf1.2maakjekennismetdeze vierhoofdgroepenenwordtduidelijkinwelkehoofdgroepeen apotheekthuishoort.Paragraaf1.3behandelthetbegripbedrijfsko- lom.Behalveuitlegoverdeplaatsvandeapotheekdaarin,wordt ookdieperingegaanopdeanderebedrijvenindezebedrijfskolom. Hethoofdstukwordtafgeslotenmeteensamenvatting. 1.2 Deindelingvanbedrijveninvierhoofdgroepen Bedrijvenzijnintedeleninvierhoofdgroepenopbasisvanwatzij doenofmaken.Dezevierhoofdgroepenstaanafgebeeldinfiguur sector 1.1.Eenanderwoordvoorgroepinditverbandissector(letterlijk: ‘afdelingvanhetmaatschappelijkofeconomischleven’). 1.2.1 Deprimairesector Indeprimaire(letterlijk:‘deeersteplaatsinnemend’)sectorwor- denallebedrijveningedeelddienatuurproductenopdemarkt brengen.Natuurproductenzijnproductendiedoordenatuurwor- denvoortgebracht,bijvoorbeeldmaïs,olieofvlees.Indezesector horendusbedrijventhuisdiezichbezighoudenmetdelandbouw, veeteelt,tuinbouwenbosbouw,visserijofjacht,maarookbedrijven indemijnbouw,olie-ofgaswinning. C.R.C. Huizinga-Arp, Praktijkorganisatie voor apothekersassistenten, DOI 10.1007/978-90-313-8107-4_1, © 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij 1 de apotheek in de maatschappij 11 Figuur1.1 Devierhoofd- groepenvanbe- Primairesector Secundairesector drijvigheid. Tertiairesector Quartairesector 1.2.2 Desecundairesector Indesecundaire(letterlijk:‘opdetweedeplaatskomend’)sector trefjebedrijvenaandiegrondstoffenbewerkentotallerleiverschil- lendeproducten.Jekunthierbijdenkenaanmachinebouwfabrie- ken,maarookaanbedrijvenuitdetextielindustrieofchemische industrie.Wanneerjebinnenzitenomjeheenkijkt,zullende meestedingendiejezietafkomstigzijnvanbedrijvenuitdesecun- dairesector:destoelofbankwaaropjezit,decomputer,detele- foon,maarookdekoelkast,wasmachineenhetkeukengerei. 1.2.3 Detertiairesector Totdetertiaire(letterlijk:‘opdederdeplaatskomend’)sectorbe- horenallebedrijvendiezichbezighoudenmetdienstverlening.Dit kandienstverleningzijnaananderebedrijven,maarookdienstver- leningaanpersonen. Bijdienstverleningaananderebedrijvenkunjedenkenaanadvies- bureausdieadviezengevenaananderebedrijven,maarookaaneen transportbedrijfdatgoederenbijeenfabriekafhaaltennaareen groothandelbrengt.Bijdienstverleningaanpersonenkunjeden- kenaaneenstomerijofkapperszaak.Verderbehorentotdetertiai- resectordemeestewinkelsdiejeineenwinkelstraatziet.Hun