Plutarchus Vitae Parallelae, vol. I, fasc. 1: Theseus et Romulus, Solon et Publicola, Themistocles et Camillus, Aristides et Cato maior, Cimon et Lucullus

536 Pages·2000·17.47 MB·Ancient Greek, Latin

by  Plutarchus, Konrat Ziegler (editor), Hans Gaertner (editor)

B I B L I O T H E CA
SCRIPTORVM GRAECORVM ET ROMANORVM
T E V B N E R I A NA
PLVTARCHVS
VITAE PARALLELAE
VOL. I FASC. 1
QVARTVM RECENSVIT
KONRAT ZIEGLER
EDITIONEM QVINTAM
CVRAVIT
HANS GÄRTNER
MONACHII ET LIPSIAE
IN AEDIBVS K G. SAUR MM
Die Deutsche Bibliothek - CIP-Einheitsaufnahme
Plutarchus:
Vitae parallelae / Plutarchus. Ed. K. Ziegler. -
Monachii ; Lipsiae : Saur
(Bibliotheca Teubneriana)
Vol. 1. Fase. 1. / Quartum ree. Konrat Ziegler. -
5. ed. / cur. Hans Gärtner. - 2000
ISBN 3-598-71672-9
(g) 2000 by Κ. G. Saur Verlag GmbH & Co. KG, München und Leipzig
Part of Reed Elsevier
Printed in Germany
Alle Rechte vorbehalten. All Rights Strictly Reserved.
Jede Art der Vervielfältigung ohne Erlaubnis des Verlages ist unzulässig
Satz: Satzpunkt Leipzig
Druck und Bindung: Druckhaus „Thomas Müntzer" GmbH, Bad Langensalza
PRAEFATIO
Voluminis primi fasciculi prioris Plutarchi vitar um
a. 1957 in lucem editi exemplaribus spe citius divenditis
cum nova, idest tertia, recensio mihi paranda esset, id
maxime consentaneum est agendum mihi fuisse, ut cum
commentationum virorum doetorum his duobus vel tri-
bus annis publicatarum tum editionis vitarum Thesei
et Romuli (et Lycurgi et Numae) a Roberto Flacelière
et Marcello Juneaux curatae et versione Francogallica
ab Aemilio Chambry auctae1) ut par erat rationem
haberem. M. Juneaux enim multos vitarum libros manu-
scriptos denuo excussit et de eorum vicissitudinibus
nonnihil novi ad ea, quae ego in libro, 'Die Überlieferungs-
geschichte der vergleichenden Lebensbeschreibungen
Plutarchs,' anno 1907 edito eollegeram — cuius tarnen
mentionem facere noluit —, attulit. sed antequam de eo
argumento quae opus sunt explicem, repetenda sunt,
quae de universa textus historia in praefatione editionis a
1957 exposui.
Plutarchum praeter illa XXIII paria vitarum paral-
lelarum, quae ad nostram aetatem pervenerunt, etiam
Epaminondae et Scipionis Africani (scilicctMaioris) vitas
conscripsisse testis est Lampriae quem dicere solemus
Plutarchi seriptorum catalogue2, in quo cum vitae illae
nulla aut temporum aut alius rei rat ione habita digestae
1) Plutarque Vies, Tome I, Thésée-Romulus — Lycurgue-
Numa, Texte établi et traduit par R. Fl., E. Ch. et M. J., Paris,
«Les belles Lettres», 1957. cf. praeterea H. Et'bse, Textkrit.
Beiträge zu den Biographien Plutarchs, Rhein. Mus. 100, 1957,
271-294, et Die Bedeutung der Synkrisis in den Parallelbiogr.
Plutarchs, Herrn. 84. 1957, 398-424, et Gnom. 30, 1958, 519
usque ad 527. D. A. Russell, Class. Rev. X. S. 8, 1958, 242sq.
A. Colonna, Riv. di Filol. 35, 1967, 422-424.
2) Max Treu, Der sog. Lampriaskatalog der Plutarchschriften,
Waldenburgi. Schi. 1873. K. Ziegler. Überlieferungsgesch. 33sqq.;
Rhein. Mus. LXIII (1908) 239sqq.; ibid. LXXV1 (1927) 20sqq.;
Plutarchos von C'haironeia, 1949, 60sqq. (= RE XXI 696sqq.).
V
PRAEFATIO
sine certo ordine enumerentur, satis manifestum est eo
tempore, quo catalogue ille conscribebatur (quod fere sae-
culo III. vel IV. factum esse conicimus), vitas nondum
in unum coactas et ad oertum ordinem redactas et emen-
data» esse, quod tamen factum esse consentaneum est
exeunte fere antiquitate, quo tempore in locum volumi-
num papyraceorum spissi codices, qui ex compluribus
quaternionibus membranaceis conligarentur complures-
que libros prisci illius generis complecterentur, confici
coepti sunt, exstiterunt enim eo tempore, quo viri doc·
tissimi Byzantini studia literarum per tria fere saecula
neglecta redintegrare coeperunt, scilicet saeculo p. Chr.
nono, duae collectiones vel recensiones vitarum parallela-
rum Plutarchi, quarum una eas vitas (sed exceptis
Epaminondae et Scipionis ut quae iam pcrierant) duobus
codicibus comprehensas, altera easdem per tres codices
digestas exhibebat. ac bipartitae quidem recensi-
onis tomum alterum ante oculos habuissePhotium patri -
archam apparet, cum in codice (vel potius ex codice)
245 Bibliothecae suae varios locos ex his undecim vitarum
paribus excerperet :
Dionis et Bruti
[Timoleontis etJAemilii Pauli
Demosthenis et Ciceronis
Phocionis et Catonis minoris
Alexandri et Caesaris
Eumenis et Sertorii
Demetrii et Antonii
Pyrrhi et Marii
Arati et Artaxerxis
Agidis et Cleomenis [et Gracchorum]
[Philopoemenis et] Titi Flaminini.
Esse hanc Seriem secundum tempora, quibus Graeci illi
vixerunt, diligenter ordinatam primus vidit J. Schöne
in Herma XXXVIII (1903) 314 sq. eamque praeces-
sisse coniecit aliam Seriem eadem rat ione formatam,
haec scilicet duodeeim paria continentem:
Theseus et Romulus
Lycurgus et Numa
VI
PRAEFATIO
Solo et Publicóla
Aristides et Cato maior
Themistocles et Camillus
Cimo et Luculhis
Pericles et Fabius Maximus
Nicias et Crassus
Coriolanus et Alcibiades
Lysander et Sulla
Agesilaus et Pompeius
Pelopidas et Marcellus.
Et servatus est nobis unus saltem codex, licet mutilatus,
Seitenstettensis, qui haec paria, continebat (et aliquot
codices recentiores ex co descripti, v. infra), rem ita se
habere eodem fere tempore intellexerunt M. Pohlenz,
Gött. Gel. Anz. 1907, 482 et W. Nachstädt, Beri, phi-
lol. Woch. 1907, 487 et K. Ziegler, Überlieferungsgesch.
36 sq. sitne eiusdem originis per aliquot vitas codex Ma-
tritensis (quod adhuc mihi persuaseram ), dubium nunc
mihi videtur esse, v. infra.
Recensionis tripartitae multo plures testes ha-
bemus eosque íntegros, scilicet vitarum per tres codices
digestarum in hunc modum:
I. tomus continet Theseum et Romulum
Solonem et Publicolam
Themistoclem et Camillum
Aristidem et Catonem maiorem
Cimonem et Lucullum
Periclem et Fabium Maximum
Niciam et Crassum
Coriolanum et Alcibiadem
Demosthenem et Ciceronem.
II. tomus continet Phocionem et Catonem minorem
Dionem et Brutum
Aemilium Paulum et Timoleontem
Sertorium et Eumenem
Philopoemenem et T. Flamininum
Pelopidam et Marceilum
Alexandrum et Caesàrem.
VII
PRAEFATIO
III. tomue continet Demetrium et Ântonium
Pyrrhum et Marium
Aratum et Artaxerxem
Agidem et Cleomenem et Gracchos
Lycurgum et Numam
Lysandrum et Sullam
Agesilaum et Fompeium.
Hunc ordinem qui instituit, eum id egisse apparet, ut
primo loco Athenienses a Theseo ad Phocionem ex tem-
porum ordine componeret, adiungeret Syracusanos Di-
onem et Timoleontem, componeret reges Alexandrum,
Demetrium, Pyrrhum, in fine collocaret Lacedaemonios
Lycurgum, Lysandrum, Agesilaum. qui restabant — Eu-
menes Cardianus, Philopoemen Megalopolitanus, Pelopi-
dasThebanus — , eos quod inter Syracusanos et reges illos
interposuit, haud feliciter egit, infelicius, quod Agidem
et Cleomenem reges Lacedaemonios antecedere iussit
cives sues multo antiquiores; quamquam quod cum
Arato aequali suo eos coniunxit, non male fecit.
Harum duarum recensionum tripartitam prius compo-
sitam esse quam bipartitam cum mihi visus essem pro-
basse in libro Überlieferungsgesch. 21 sqq. et Rhein. Mus.
LXIII (1908) 244sqq., mox argumentis Fr. Fockii, qui
in dissertatione Monasteriensi 1911 Quaestiones Plut-
archeae inscripta bipartitam aetate praestare ostendere
conatus est, obsecutus sum, cf. Rhein. Mus. LXVIII
(1913) 97. nunc vero Hartmutum Erbse in Gnomonis
Vol. XXX (1958) 526 Fockii argumenta ita labefactasse
arbitror, ut non iam bipartitae recensionis principatus
iure obtineri possit. nec tamen quod certum iudicium in
hac quaestione ferri adhuc non posse videtur, id ad exer-
cendam artem criticam multum pertinet, quia non ex
stemmatum auctoritate satis lubrica, sed ex rerum et
verborum perquisitione quam diligentissima verba ge-
nuina veterum auctorum restituenda sunt.
Ceterum utut haec res se habet, cum recensionis bipar-
titae partem tantum, idest octo vitar um paria (ac ne ea
quidem integra), recensionem tripartitam integram mul-
tisque libris m'anuscriptis traditam teneamus, Lindsko-
VIII
PRAEFATIO
gio et mihi (adnuente Wilamowitzio) commodius esse
visum est in instituenda nova editione vitarum tripar-
titae recensionis ordinem sequi, abiciendus enim erat
ordo vitarum a Francisco Asulano editionis Aldinae (anni
1519) curatore institutus et per omnes exinde usque ad
nostram editionem servatus, quo vitae secundum aetates
Romanorum ordinabantur, ita tarnen ut complures et
graves errores in eo ordine facile deprehendas. quo ordine
autem Plutarchus ipse vitas suas conscripserit et ediderit,
id accurate perspici posse post multas multorum virorum
doctorum curas desperandum est; cf. Carl Stoltz, Zur
relativen Chronologie der Parallelbiographien Plutarchs,
Lund 1929 (= Lunds Universitets Ärsskrift N. F.
Avd. 1, XXV nr. 3) et Κ. Ziegler, Plut. v. Chair. 262sqq.
(= RE XXI 899sqq.). cf. nunc etiam Flacelière 1. c.
XXIII sqq.
Primum igitur huius tripartiti operis volumen, cuius
priorem fasciculum manibus tenes, hisce nititur funda-
mentis criticis:
BIPARTITAE RECENSIONIS LIBRI
Seitenstettensis, membranaceus, saec. XI—XII, S
foliorum 284, e quibus 232 folia vetere manu scripta
sunt, perierunt initio primi quinqué quaterniones et pri-
mum folium quaternionis VI. (?), idest 41 folia, in quibus
quin vitae Thesei et Romuli et capita 1 —20,8 vitae Ly-
curgi (usque ad Έλλάναν) exarata fuerint, non est du-
bium. continet haec principalis pars vitas Lycurgi et
Numae, Solonis et Publicolae, Aristidis et Catonis, The-
mistoclis et Camilli, Cimonis et Luculli, Periclis et Fabii
Maximi, Niciae et Crassi, Agesilai et Pompeii, sed ita, ut
Lycurgi et Fabii et Niciae et Crassi et Pompeii vitae mu-
tilae sint et XV. saeculo manu recentiore, quae codicem
nullius pretii exscripsit, in bombycino suppletae. post ul-
timum quaternionem λ ζ (qui desinit in verba άμφίόοξον
εσχεν = Pomp. 19,3) quot quaterniones quaeve vitae
(praeter maiorem Pompeii partem quae quattuor fere
quaterniones explebat) perierint,nescimus. — Codex accu-
ratissime scriptus passim correcturas et manus primae
IX
PRAEFATIO
et secundae praebet. item in margine saepe variae lec-
tiones adseriptae sunt, quarum nonnullae egregiae sunt
memoriae testes. — Neque tamen in omnibus vitis
eiusdem pretii Seitenstettensis est : in Cimone et Lucullo
nullum fere ex eius foliis carpimus fructum, in Nicia et
Crasso tenuis est messis, in Aristide et Catone interpola-
tionibus infuscatus est adeo, ut magna praecavendi dili-
gentia ibi uti oporteat. — Descripserunt codicem accura-
tissime C. Th. Michaelis, De Plutarchi codice ms. Seiten-
stettensi, Berolini 1885, et Lindskog in praefatione edi-
tionis Agesilai et Pompeii, Lipsiae 1906. contulit vitas
Aristidis et Catonis R. Hercher (in editione earum,
Berolini 1870), dein totum codicem Michaelis 1. c. et (ex-
cepto Pericle) Wolfg. Meyer, De codice Plutarcheo Seiten-
stettensi eiusque asseclis, Lipsiae 1890, plurimas vitas
C. Fuhr, Beri, philol. Woch. 1902,1531 sq., denique totum
codicem exceptis Aristide et Catone Lindskog. de fatis
libri S egit Ziegler Rhein. Mus. LXXVI (1927) 21 sq.
Ζ Apographa Seitenstettensis libri — sive ex ipso
sive ex apographis eius descripta — probavit esse Lind-
skog (in praef. ed. Ages. et. Pomp. Vili sqq.) omnes codi-
ces, qui aut ordine vitarum aut per singulas vitas forma
textus cum S consentiunt; cf. Ziegler, Überlieferungs-
gesch. 25,1. ordinem vitarum Seitenstettensis praebent:
H Parisinus Gr. 1676 saec. XIV, cuius lectiones ex-
stant apud Sintenisium in ed. mai. vol. IV (a. 1846)
p. III sqq. (cui est Fa); cf. Ziegler Überlief. 14.69sqq.
seriei S eubiuncta sunt paria 1—3 tomi II tripartitae
recensionis.
Ambrosianus 48 (= A 151 sup.) saec. XV; cf. Lind-
skog p. Vllisqq. Ziegler 164sqq. 158sq. seriei S sub-
iuncta sunt paria 1—4 tomi III tripartitae recensionis.
Vaticanum PalatinumGr. 286 saec. XV (cf. Lind-
skog p. V. Ziegler 14.82) et
Scorialensem Φ II 17 saec. XV (cf. Ziegler 14) ge-
mellos esse eo apparet, quod vitarum ordinem S prae-
bentes vitas Camilli, Luculli, Fabii Maximi, Crassi
X