Plutarchus, Moralia: Volume VI, Fascicle 2

256 Pages·2001·7.237 MB·Ancient Greek, Latin

by  Max Pohlenz (editor), Rolf Westman (editor)

B I B L I O T H E CA
SCRIPTORVM GRAECORVM ET ROMANORVM
T E V B N E R I A NA
PLVTARCHVS
MORALIA
VOL. VI · FASC. 2
RECENSVIT ET EMENDAVIT
M. POHLENZ
EDITIO ALTERA
QVAM CVRAVIT ADDENDISQVE
INSTRVXIT
R. WESTMAN
EDITIO STEREOTYPA
EDITIONIS SECVNDAE (MCMLVIII)
MONACHII ET LIPSIAE
IN AEDIBVS K. G. SAUR MMI
In hoc fascículo continentur
Libri contra Stoicos scripti
70. Περί Στωικών εναντιωμάτων (Pl. 66) 1
De Stoicorum repugnantiis
71. "On παραδοξότερα oí Στωικοί τών ποιητών Ηγοναιν
(Pl. 40) 59
•Stoicos absurdiora poetis dicere
72. Περί τών κοινών εννοιών προς τονς Στωικούς (Pl. 74) 62
De communibus notitiis contra Stoicos
Libri contra Epicúreos scripti
73. "Οτι ovó' ήδέως ζην εστίν κατ' Έπίκονρον (Pl. 43) 123
Non posse suaviter vivi secundum Epicurum
74. Προς Κωλώτψ (Pl. 73) 173
Adversus Colotem
75. El ν.<ι1ώζ εϊρηται το λάάε βιώαας (Pl. 44) . . . 216
De latenter vivendo
Addenda 224
Die Deutsche Bibliothek - CIP-Einheitsaufnahme
Plutarchus:
Moralia / Plutarchus. - Nachdr.. -
Monachii ; Lipsiae : Saur
(Bibliotheca Teubneriana)
Voi. 6. Fase. 2. / Ree. et emendavit M. Pohlenz. -
2. ed. / quam cur. addendisque instruxit R. Westman. -
2. Nachdr. der 2. Aufl. Leipzig, Teubner, 1958 - 2001
ISBN 3-598-71687-7
© 2001 by Κ. G. Saur Verlag GmbH, München und Leipzig
Printed in Germany
Alle Rechte vorbehalten. All rights Strictly Reserved.
Jede Art der Vervielfältigung ohne Erlaubnis des Verlags ist unzulässig.
Gesamtherstellung: Strauss Offsetdruck GmbH, Mörlenbach
PRAEFATIO
LIBRI CONTRA STOICOS SCRIPTI
(70-72)1)
Lib. De Stoicorum repugnantiis (70 Plan. 66)
inest in codd. XFg<P (= dvz), Planudeis. codicis F, in
quo hie liber primum locum obtinet, primum folium in-
cipit a verbis p. 16,16 άλλ' οϊχεται δ λόγος nullo iacturae
signo addito nec littera maiuscula adhibita. supra pri-
mam lineam extant litterae difficillimae lectu, quae in-
scriptionem continere videntur sed certe postea additae
sunt, cum autem post sextum folium verba p. 28, 20
πώς — p. 30, 21 ετέρου desint quae unius folii spatium ex-
pient, dubium esse vix potest quin primi quaternionis
folia externa perierint, id quod vir doctus Parisinus
E. Levy codice ipso inspecto paene certum esse benigne
mihi scripsit. nec quicquam obstare videtur quominus
olim totum libelli initium ac fortasse etiam tres alios
tractatus qui secundum numerationem ad 1. 3 et 61
servatam aliquando in hac collectione antecedebant, in
hoc ipso codice extitisse putemus. non igitur, ut olim
iudicavimus (Vol. I praëf. XXI), codex F e codice de-
scriptus est cuius prima pars avolsa erat, sed ipse postea
dilaceratus et mutilatus est.
Etiam in archetypo familiae Φ folia vel potius fas-
ciculi perierunt (cf. Vol. I praef. XXVII), desunt enim
in dvz p. 28, 19 οίς — p. 42, 10 άκωλντως (in ζ folium
175v magna ex parte et totum fol. 176 vacuum relic-
tum, in d haec alia manus e codice familiae Π supplevit,
quas lectiones in apparatu adferre operae pretium non
1) De horum opusculorum memoria in Hermae t. LXXIV
(1939) p. 1 egi.
Ill
PRAEFATIO
erat), et in p. 47, 24 post εν οίς nulla lacuna indicata
pergunt τον χρηστηρίου, quae verba iam ad librum De
defectu oraculorùm (III p. 65, 15) pertinent.
Omnes codices ex eodem archetypo non ante Byzan-
tinorum aetatem scripto derivatos esse testantur menda
communia vehit p. 23, 21 προσίετο pro προς γε τό (sic
Mez., e coniectura praebent g προσήκει το, Ε προς τί
το) et ρ. 53, 9 τή των άπειρων pro ζητών άπείρω (sic
Duebner, cod. E corruptelam sentiens verba μέσον τη
των άπειρων spatio relicto omisit). quod archetypum doc-
tis adnotationibus ornatum erat; nam ut in libro De sera
numinis vindicta, ubi etiam alii codices accedunt (vol. III
praef. XII1), sic etiam hic XF ad cap. 29, ubi de Pia-
tonis quodam errore in Timaeo commisso agitur (etiam
in notis ad tractatum De sera num. vindicta hic liber
respicitur), longum sçholion exhibent, in utroque codice
falso non ad p. 35, 14 sed ad p. 36, 12 adscriptum :
άγνόημα παλαών υπό των μεταγενεστέρων διορθώσεων
(1. -σεως) τυχόν, καί γάρ και την νγράν και την ξηράν τρο-
ψψ είς την κοιλίαν φέρεσ&αι καί λόγοις αποδείξεων καί δψει
σννεργόν την πείραν προβαλλόμενη συνεστήσατο (1. -σαντο).
varias etiam lectiones in margine huius arehetypi fuisse
videmus p. 46, 4, ubi falso in eius exemplari scriptum
erat : περί τον φρονεϊν καί περί τον γενέσ&αι. corruptelam
Duebner sana vit pro φρονεϊν scribens φ&ίνειν; antiquus
vero quidam philologue potius γενέσ&αι mendosum esse
credens αίσ&άνεσ&αι adscripsit, quam lectionem F in
margine serva vit, XgB in textum receperunt.
Non mirum igitur quod X et F saepe inter se disce-
dunt. cum X plerumque g stat, de quo postea plura di-
cenda sunt, cum F arte ΦΠ coniuncti sunt, cf. p. 47, 3,
ubi ΈΦΠ verba νϋν μεν — λέγοντος omittunt, vel p. 45, 4,
ubi XgB recte γραηχ>μένων και λεγομένων exhibent, F per
errorem λεγομένων και λεγομένων praebet, quam corrup-
telam ΦΠ ita sanare studuerunt, ut Φ λεγομένων καί
νοουμένων, Π tantum λεγομένων scriberet.
Ac Φ quidem, cum haud pauca propria exhibeat,
ad exemplar codicis F redire videtur, Planudis vero tex-
tus tarn prope ad F accedit, ut etiam correcturae a Fa
IV
PRAEFATIO
factae fere omnes recipiantur, velut p. 41, 28: δήπονϋεν
recte g, δήπον ϋεάς X F1, δήπον ϋεών ¥2Π) et p. 53, 7;
27, 23, qiiibus de locis in Hermae t. LXXIV p. 5 dis-
putavi. itaque in hoc scripto inter Π et F eadem ratio
intercedit quae in libris 1 --21 inter Π et M (Vol. I
praef. IX) : scilicet ut ibi codex M correctus, sic hic F
exemplar fuisse putandus est, e quo Planudes primum
eodicem α, tum alios describendos curaret. utrum vero
correctura.e codicis F ab ipso Planude factae sint necne,
diiudicare non audeo. etiamsi autem hae correcturae
nonnunquam sine dubio genuinam Icctionem restituunt,
velut p. 20, 9 αρίστων pro αρετών et p. 55, 14 εί γάρ,
quae verba X'F1 omittmit (g¿ Sé g;B), tarnen non minus
ingenio sive Planudis sive alterius ]ihilologi deberi viden-
tur quam interpolamenta qualia p. 41, 28 ct 53, 7 de-
prehendimus. fluxisse eas e codice a nostra memoria
alieno nullo loco evincitur.
Quam et audacter et saga citer Planudes eiusque as-
seclae verba tradita tractaverint, praeter p. 45, 4, ubi
illud xuì λεγομένων omiserunt (cf. quae modo exposui),
alii loci testantur velut p. 35, 1 (in verbis ovτω δέ τις
ψι/.ότιμοο ενταϋϋα περί τον λόγον γενόμενος libraiius α
dormitans λόγον oiriisit, unde και περιττός pro περί τον
corrector cod. A scripfit quod E recepit) vel p. 56, 25
(είρεαίαν ενεργειαν jiro είρ. ενέργειαι F, unde είρεσίας εν-
έργειαν acorr· Π).1)
Cautiiis egit qui in eadem officina codicem E exaran-
dum cuiavit. hand raro enim verba in «A tradita quae
propter sensu m offensionem praebebant spatio vacuo
relicto oinisit (p. 27, 10. 34,18. 47,3. 50,14. 53, 9 al.),
praetcrea tarnen nonnulla« lectiones sine dubio veras
solus exhibet, velut p. 41, 7 àiÒiov pro α'ιδοϊον, p. 29, 13
οψιν (in rasura) pro τέρψιν, p. 21,3 δε pro γάρ. maioris
autem momenti est quod in p. 23, lOsqq. locum in reli-
1) Mirum videri potest quod evidens illa corredura â yet··
νώσαν επαινεί pro άγεννώς äv επαινή quae p. 28, 21 in ar legitur
in reliquos codices Planudeos rocppta non est; sed non a cor-
rectore aequali sed a viro docto recentioris actatis facta esse
videtur.
V
PRAEFATIO
quis codicibus mutilatum et turbatum solus ita consti-
tuit ut sententia optima evadat. quamquam autem ibi
quoque valde dubitari potest, utrum alia memoria an
suo ingenio nitatur, tarnen sicut priores editores eum
secutus sum.
Recentis originis sed ut in aliis scriptis magni pretii
est Palatinus g (saec. XV). etsi enim tam multa menda ei
cum reliquis codicibus communia sunt ut dubitari non
possit quin ex eodem archetypo Byzantino ortus sit,
tarnen textus formam praebet quae sive sinceriorem
huius archetypi imaginem servavit sive lectionibus ex
alia memoria haustis correcta est. certe lectiones quales
sunt δψζσυάεν pro δήπου ϋεός (p. 41, 28), άπάδει pro άπο-
δεϊ (p. 25, 18), άποϋεώρηαιν pro άπο&ηρίωοιν (p. 30,14),
άναιρεσεις τιιτνροις pro αναιρέσει επί πιτνροις (ρ. 44, 17)
coniectura inventas esse non facile credas. attamen ca-
veamus ne ut Bernardakis nimiam fidem ei habeamus.
nam haec memoria recensionem viri docti perpessa est
qui non modo constanter accusativos nominum proprio-
rum ita conformavit ut in -ην exirent (velut ξενοκράτην
p. 26, 13 διογενην p. 28, 6 cf. p. 162, 7) sed satis audacter
verba corrupta emendare conatus est (velut p. 17,14.
20, 9. 44, 4). unde nonnunquam difficile est eligere,
utrum eius memoriam an reliquorum codicum sequare,
velut p. 57, 14, quo de loco fusius in Hermae p. 6 egi.
Secundum hanc memoriam persaepe X3 (de quo Vol.1
praef. XX) verba in codice scripta correxit, multa inde
etiam Β recepii.
Disputatiuncula quae inscribitur Ότι παραδοξότερα
οι Στωικοί των ποιητών λέγουαιν (71 Plan. 40) solius
Planudis industria servata est, qui eam in codice sa-
tis depravato invenit et hic illic correxit.
Lib. De Communibus notitiis contra Stoicos
(72 Pian. 74) tantum in codd. E Β extat, qui ut soient
exemplaris lacunas (vel locos qui legi non poterant) fide-
liter indicant. Β non, ut secundum Maximilianum Treu
omnes credebant, e codice cum E cognatissimo at tarnen
ab eo diverso ortum esse (cf. Vol. I praef. p. XI), sed ex
ipso E (alio exemplari intercedente) originem ducere nu-
VI
PRAEFATIO
per G. R. Mantón sagaciter sane et diligenter ostendere
studuit (The manuscript tradition of Plutarch Moralia
70—77, Class. Quarterly 1949, 97), sed extare alia argu-
menta quibus vulgata opinio stabiliatur C. Hubert in
Mus. Rhenano 93 (1950), 330 probavit. cf. infra p. 228sq.
LIBRI CONTRA EPICVREOS SCRIPTI
(73-75)
Lib. Non posse suaviter vivi secundum Epi-
curum (73 Plan. 43). Codices : X (desunt p. 136,26 νων —
141, 4 ΣοφοκΜονς duobus foliis amissis; post p. 147, 17
γάρ, fol. 307, nova manus incipit, sed eodem exemplari
usa) g (desinit p. 165, 4 ίδοξας) c (desinit p. 161, 16
φθόνος) d (prima manus desinit p. 149, 14 κατελ&εϊν),
> AEB; specimina sumpta ex reliquie Planudeis, qui-
bus hic accedit Monac. 173 saec. XV tantum lib. 4. 43
continens, a Victorio notis marginalibus instructus.
Codices c d ita gemelli sunt ut unius fere codicis instar
haberi possint. ex eodem vetusto libro sive tinearum
morsibus sive madore pessumdato eos descriptos esse
permulti illi loci indicant, quibus uterque eadem verba
vel litteras spatio iusto eiusdem fere magnitudinis (nisi
quod in d lacuna nonnumquam maior est) vacuo relicto
omittit, cf. imprimis p. 128. 134. 149. cum vero nonnullis
ex his locis etiam g eandem lacunam exhibeat (p. 131,14.
144, 5, cf. p. 134, 9. 130, 2, ubi cd coniectura lacunam
expient), in p. 129, 21 autem plura praebeat (cf. p. 149, 8,
ubi g ut p. 155, 10 lacunam non indicat), sequitur ut ex
eodem archetypo, priusquam tantopere corrumperetur,
in hoc libello etiam memoriam codicis g ortam esse
statuendum sit. cuius archetypi ultima folia paulatim
perisse videntur, siquidem, ut diximus, g in p. 165, 4, c
in p. 161, 16 desinit, in d vero alter librarius (d2) inde a
p. 149, 14 aliud exemplar adhibuit, e quo iam antea
lacunas magna ex parte supplevit (quod exemplar cum
unus e codicibus Planudeis fuerit, ea quae d2 praebet,
nullius nobis pretii sunt nec in apparatu notata, cf. ea
quae de memoria lib. 70 monuimus).
VII
PRAEFATIO
Hi igitur codices gcd unam memoriae formam (/')
constituunt ; altera inest in ΧΠ. ut enim mendis multis
propriis codicis X prohibemur ne Planudem eo usum
esse statuamus, sic eius exemplar cum X cognatissimum
fuisse unaquaque in pagina apparet. Planudos autem
etiam in hoc libello Plutarchi verba, priusquam ea de-
sciibenda curaret, ratione ac via emendare conatus est.
certe in Π haud raro doctae recensionis vestigia depre-
hendimus ; velut p. 125, 13 'Ιππάρχου pro Ίππαρχίας scrip-
tum legimus, p. 126, 12 in noto ilio Periclis dicto ήδν
pro εαρ ; p. 147, 9, cum pro r¡óovf¡ falso traditum esset
ηδονής, illud κρατοϋσιν quod statini sequitur, in κρατού-
a^çmutatum est (similis correctio p. 127,15) ; insigne vero
exempliim in p. 147, 1 extat, ubi post äv αχνρα της
ορχήστρας κατασκεόάστ/ς corruptelam traditam cod. Χ
satis fideliter serva vit scribens 'ηοχάος τνφλοϋται (spiritu
cum η coalescente), a quo paululum tantum sec. scrip-
turam Byzantinam distat id quod Γ exhibet: κοχάος
τνφλοϋται. cum autem ill is temporibus etiam χ et χ si-
militer scriberentur, sive Planudes ipse sive ante eum
alius vir doctus ex οχαος ipse ο λαός elicuit et, cum τυ-
7 λοϋται ad oculos referret, in litteris ηχ verbum inchoa-
tum latere suspicatus Plutarchi verba sic restituì posse
sibi persuasit: ή χουν, ό λαός τνφλοϋται. non autem de
visu hic agi sed de sonitu verbum τνφλονται intellegen-
dum esse (ut 095f 721 b) Reiske cognovit melioremque
viam emendandi ingressus ή χονν, ó ήχος τνφλοϋται
restituii, quem ita sequemur, ut simul illud ή χοϋν quod
antiquitus traditum non erat expellamus.
Nec magis quam in aliis libellis Planudes una recen-
tsione contentus fuit, nam hic quoque in codice A haud
paucas coniecturas legimus, quae postea in E aliosque
codices receptae sunt (= U2), cum in jA1, ad quos
plerumque Β Mon. accedunt (= TI1), non inveniantur.
quas ex parte certe eadem audacia factas esse unum
exempluin demonstret. p. 160, 18, ubi Γ recte λέγων τό
Μενάνδρειον 'εϋνον κτλ.' exhibet, Π1 vero ut Χ male τό
i(Èv άνόρεϊον distinxit, in A confidenter correctum est
rò μεν ίερεϊον, quae lectio in E aliisque 772 pxopagatur.
VIII