pkk'nın yükselişi ve türkiye-abd ilişkilerine etkisi

184 Pages·2007·1.05 MB·Turkish

T.C.
ATILIM ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

PKK’NIN YÜKSELİŞİ VE
TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİNE
ETKİSİ

HAZIRLAYAN

Işık YILMAZ

ANKARA, Nisan 2007
T.C.
ATILIM ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

PKK’NIN YÜKSELİŞİ VE

TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİNE
ETKİSİ

HAZIRLAYAN

Işık YILMAZ

ÖĞRETİM ÜYESİ

DOÇ.DR. İDRİS BAL

ANKARA, Nisan 2007

(Fotokopi ile çoğaltılabilir)

II
TEZ ONAY SAYFASI

Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğüne

…………………………………………………….ait………………………………..
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

adlı çalışma, Jürimiz tarafından …………………………………………………..
Anabilim Dalında YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak kabul edilmiştir.

Başkan……………………………..

Üye………………………………..

Üye………………………………..

III
TEŞEKKÜR

Bu tezimin hazırlanmasında değerli düşünce ve yorumları ile katkıda
bulunan;

Sayın Hocam Doç.Dr.İdris BAL’a,

Sevgili arkadaşım Handan SELÇUK’a

Çalışmalarım boyunca büyük sabır gösteren ve beni her koşulda destekleyen

Değerli aileme,

Sonsuz teşekkürlerimi iletirim.

IV
ÖZET

Osmanlı İmparatorluğu ve Amerika arasındaki 1830 tarihli bir ticaret
anlaşması iki ülke arasındaki ilişkilerin ticaret ile sınırlı kalmasını sağlamıştır.
Ancak, gerçek anlamda Türk-Amerikan ilişkilerinin başlangıcını 19.yüzyılın
başları oluşturmaktadır. 1917-1927 arasında diplomatik kesintiye uğrayan
ilişkiler, Soğuk Savaş’ın ilk yıllarında gelişme kaydetmiştir. Türkiye’nin
Kıbrıs’a müdahalesi sonrasında ABD’nin Türkiye’ye silah ambargosu
uygulaması, iki ülke ilişkilerine kısa bir süre olumsuz etkilemiştir.

1990’ların başıyla birlikte iki ülke için yeni bir dönem başlamıştır. 1991
yılında “Geliştirilmiş Ortaklık” adlı yeni bir kavram ortaya atılarak, ilişkiler
daha gerçekçi bir zeminde yürütülmeye çalışılmıştır. Körfez Savaşı’ndaki
“Stratejik Ortaklık” tanımındaki ilişkiler 2000’li yıllara gelindiğinde özellikle 11
Eylül 2001’de ABD’nin uğradığı terör saldırıları, teröre karşı yıllarca mücadele
eden Türkiye’nin, ABD’nin yanı başında yer almasıyla memnuniyet verici bir
seviyeye yükselmiştir. Ancak 1 Mart tezkeresinin Türkiye Büyük Millet
Meclisi’nde reddedilmesi iki ülke ilişkilerindeki kırılma noktasını teşkil etmiş
ve daha sonra Süleymaniye’de gerçekleştirilen çuval hadisesi ise gerginliği
tırmandırmıştır.

Türk-Amerikan ilişkileri, iki ülke arasında zaman zaman yaşanan
sorunlara ve farklı görüşlere rağmen, dostluk ve ortaklık seviyesinde temkinli
bir şekilde sürdürülmektedir.

Diğer taraftan, temelleri 1974 yılında atılan ve kendisini Marksist-
Leninist bir örgüt olarak tanımlayan Kürdistan İşçi Partisi yani PKK, kurulduğu
yıllarda Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu bölgelerinde yaşayan
vatandaşlarımızın Türk ırkından ayrı bir ırk olduğunu, Türk devletince
sömürüldüğünü, dil ve kültürünün asimile edildiğini iddia ederek, Türkiye’nin
V
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerini içine alacak şekilde Suriye, İran ve
Irak toprakları üzerinde bağımsız birleşik demokratik Kürdistan devleti
kurmayı planlamaktadır.

Bu bağlamda PKK’nın, isim ve strateji gibi değişikliklere gitmesine ve
örgüt elebaşısının tutuklu bulunmasına rağmen, ABD’nin desteği nedeniyle
iki ülke ilişkilerini olumsuz etkilediği görülmektedir.

VI
ABSTRACT

A trade agreement between Otoman Empire and USA in 1830, has
limited the relations by trade. However the actual Turkish-American relations
began by the early 19th century. Being in a diplomatic interruption between
1917-1927, the relations have evolved in the early years of cold war. The
USA weaper ambargo on Turkey after Turkish intervention to Cyprus, had
negatively affected the relations.

A new period has began by the early 90s. With the “Improved
Partnership” concept which emerged in 1991, the relations were expected to
continiue on a more rational basis. The relations which were described in
“Strategic Partnership” during the Gulf War evolved after 11th September
2001 terror attacks because Turkey, who has been exposed to terror for
several years, supported USA. However 1st of March note rejection in TBMM
was the break point of the relations. Moreover, the “sack event” in
Süleymaniye, raised the tensions between Turkey and USA.

Despite these problems the relations between Turkey and USA are
being held on a prudent level of partner ship.

On the other hand, Kurdish Labor Party (PKK) which war founded in
1974 and describes itself as a Marxist-Leninist organization, clarris that the
people living in Eastern and Southeastern Turkey are a different nation and
they are being exploited and asimilated by Turkish state. Moreover they plan
to establish a democratic, independent, united Kurdish State on a region
which contains parts of Syria, Iraq, İran and Turkey. Although PKK has gone
through changes in name and strategy and has an arrested leader, affects
the US-Turkey relations negatively due to US support.

VII
İÇİNDEKİLER

KAPAK……………………………………………………………… I
TEZ ONAY SAYFASI………………………………………………. III
TEŞEKKÜR………………………………………………………….IV
ÖZET………………………………………………………………… V
ABSTRACT…………………………………………………………. VII
İÇİNDEKİLER………………………………………………………. VIII
KISALTMALAR …………………………………………………… XI

BİRİNCİ BÖLÜM
GİRİŞ

1.Giriş………………………………………………………………... ...1

İKİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE-ABD İlişkileri

1. Giriş…………………………………………………………………..3
2. Dünden Bugüne İlişkiler ve Sorunlar………………………….....4
3. Sonuç……………………………………………………………….15

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KÜRT SORUNU

1. Giriş…………………………………………………………………17
2. Kürt Sorunu …………………….………………………………...18
3. Kürt Sorununun Tarihsel Gelişimi……………………………….25
4. Kürt Sorununun Uluslararası Boyut Kazanmasına Zemin
Hazırlayan Etkenler..……………………………….. ……. 34
4.1.Kürtlük Bilincinin ve Kürt Milliyetçiliğinin Gelişmesi……….35
4.2.Kürt Örgütlerinin Kurulması……………….………………....38
4.2.1.1960-70 Sürecinde Kürt Örgütleri……………………. 38
4.2.2.1971-80 Sürecinde Kürt Örgütleri……………………. 40
4.2.3.1980 Sonrası Kürt Örgütleri……………………………42
5. Sonuç……………………………………………………………….43
VIII
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
PKK

1. Giriş……………………….…………………………..…………. 45
2. Kuruluşu,Amacı,Stratejisi ve 1990’a Kadar Olan Dönemi….. 46
3. Körfez Savaşı’ndan Sonraki Dönem…………….…............... 57
4. Silah Bırakma Girişimi…………………….........……………… 58
5. Silahlı Faaliyetlerinin Gerilemesi…………………….…...........60
6. İntihar Eylemleri…………..…………………………………….. 62
7. Strateji Değişikliği……………………………………………….. 67
8. KADEK’in Kurulması……………………………………........... 70
9. PKK-AB Taleplerinin Örtüşmesi……………………………….. 73
10.KADEK’in Yerini KONGRA-GEL’e Bırakması………………. 74
11.Faaliyet Alanları……………………………………………….. 77
12.Gelir Kaynakları……………….……………….………………. 78
12.1 Yurtiçi Gelir Kaynakları………………………….……… 78
12.2. Yurtdışı Gelir Kaynakları……………………………… 79
12.3. Uyuşturucu Kaçakçılığı…………………………………80
12.4. Silah Kaynakları………………………………………... 82
12.5. İnsan Kaçakçılığı……………………………………….. 84
13. PKK’nın Kampları……………………………………………. 84
14.PKK’nın Propaganda Faaliyetleri……………………........... 85
14.1.Basın-Yayın Organları …………………………………. 86
14.2.Silahlı Propaganda …………………………………….. 88
14.3.Etnik Propaganda ……………………………………… 89
15.Sonuç……………………………………………………………. 95

BEŞİNCİ BÖLÜM
PKK’NIN TÜRKİYE-ABD İLİŞKİLERİNE ETKİSİ

1. Giriş………………………………………………………………..98
2.2003 Irak Savaşına Kadar Türkİye-ABD İlişkileri ….………….99
2.1. Soğuk Savaş Sonrası Türkiye-ABD İlişkileri…………….. 102
2.1.1.Soğuk Savaş Sonrası Türkiye’nin Önemi…………….....103
2.1.2. Soğuk Savaş Sonrası ABD’nin Önemi………………….108
3.2003 Irak Savaşı…………………………………………………110
3.1. ABD ve 2003 Irak Savaşı ………………………………...112
IX
3.2. Türkiye ve 2003 Irak Savaşı……………………………....117
4. ABD’nin Kürt Politikası………………………………..………..122
4.1. ABD’nin Irak ve Kürt Sorununa Karşı Yaklaşımı……….125
4.2. ABD’nin Türkiye’deki Kürtlere Karşı Yaklaşımı………… 128
5.2003 Irak Savaşı Sonrası Türkiye-ABD İlişkileri……………....138
5.1. Tezkere Sonrası Durum…………………………………….144
5.2. ABD’nin Kürt Gruplara Yaklaşımı………………………… 146
5.3. Savaş Sonrası İlişkilerdeki Gelişmeler……......................150
6.Sonuç……………………………………………………………... 155

ALTINCI BÖLÜM
SONUÇ

1.Sonuç ……………………………………………………………..156

EKLER……………………………………………………………..
EK-1. Abdullah Öcalan’ın Yakalanış Öyküsü
EK-2. Mülakat
EK-3. Anket Sonuçları

KAYNAKÇA……………………………………………………….170

X