ebook img

Persoonsgerichte zorg: Praktijken van goede zorg voor ouderen PDF

58 Pages·2014·2.433 MB·Dutch
Save to my drive
Quick download
Download
Most books are stored in the elastic cloud where traffic is expensive. For this reason, we have a limit on daily download.

Preview Persoonsgerichte zorg: Praktijken van goede zorg voor ouderen

Persoonsgerichte zorg C.J.M. van der Cingel • J.S. Jukema Persoonsgerichte zorg Praktijken van goede zorg voor ouderen Houten2014 ISBN 978-90-368-0448-6 ISBN 978-90-368-0449-3 (eBook) DOI 10.1007/978-90-368-0449-3 © 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geau- tomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schrif- telijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet j° het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. Basisontwerp omslag: Studio Bassa, Culemborg Automatische opmaak: Crest Premedia Solutions (P) Ltd., Pune, India Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus 246 3990 GA Houten www.bsl.nl Voorwoord Mensen die professionele zorg nodig hebben, waarderen vooral zorgverleners die hen kundig en vanuit een oprecht meeleven bijstaan. Zorgverleners op hun beurt werken het prettigst wanneer ze hun werk met aandacht en voldoende tijd kun- nen doen. Dan vinden ze ‘de zorg’ een mooi vak. Zorg wordt op allerlei verschil- lende manieren en plaatsen door mensen gegeven en ontvangen. Maar of zorg nu plaatsvindt in de thuiszorg of in een zorgvorm met kleinschalig wonen, er is overal behoefte aan een ‘menselijke’ invulling van de zorg. In de dagelijkse praktijk is het niet altijd even gemakkelijk voor zorgverleners om aan die menselijke invulling vorm te geven. Er zijn vaak veel factoren waarmee rekening gehouden moet worden. Dit boek ‘Persoonsgerichte zorg’ wil zorgverle- ners handvatten bieden om met een aantal veelvoorkomende keuzes uit de weerbar- stige praktijk te kunnen omgaan. Persoonsgerichte zorg is een manier van kijken naar zorg, waarin kundigheid, meeleven en plezier in de samenwerking tussen men- sen voorop staat. Dit boek biedt een praktische vertaling van onderdelen van onze wetenschappe- lijke studies naar bewarende zorg en compassie. We richten ons daarbij specifiek op zorg aan ouderen, die afhankelijk zijn van professionele zorgverleners. In de totstandkoming van dit boek hebben diverse mensen bijgedragen. Wij dan- ken de meelezers Cees van Stipdonk, Jurriaan Smit, Patty Breunesse, Judith van den IJssel en dr. Madeleine Timmermann voor hun kritische, waardevolle commentaar. De casus in het tweede hoofdstuk is aangereikt door Netty van Veelen. We zijn haar hiervoor zeer erkentelijk. We hopen van harte dat zorgverleners zich in dit boek herkennen, door het lezen ervan geïnspireerd raken en nieuwe inzichten krijgen over goede dagelijkse zorg voor ouderen. Utrecht/Zwolle, Margreet van der Cingel september 2013 Jan S. Jukema V Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding ������������������������������������������������������������������������������������ 1 1.1 Dilemma’s in de zorg �������������������������������������������������������� 1 1.2 Persoonsgerichte zorg − een unieke visie? ����������������������� 3 1.3 Opzet van het boek ������������������������������������������������������������� 4 Hoofdstuk 2 Persoonsgerichte zorg voor ouderen �������������������������������������� 7 2.1 Wat is goede zorg voor ouderen? �������������������������������������� 7 2.2 Drie onderdelen van persoonsgerichte zorg ���������������������� 10 2.3 De waarde van persoonsgerichte zorg ������������������������������ 17 2.4 Persoonsgerichte zorg en de weerbarstige praktijk ����������� 17 2.5 Tot slot ������������������������������������������������������������������������������ 18 Hoofdstuk 3 Even wachten, ik kom zo ��������������������������������������������������������� 19 3.1 De praktijk: één zorgverlener voor meerdere ouderen tegelijkertijd �������������������������������������������������������� 19 3.2 Anders kijken, anders handelen: een persoonsgerichte strategie ������������������������������������������������� 22 3.3 Tot slot ������������������������������������������������������������������������������ 28 Hoofdstuk 4 Standaard is de maat? ������������������������������������������������������������� 29 4.1 De praktijk: zorg op maat? ������������������������������������������������ 29 4.2 Anders kijken, anders handelen: een persoonsgerichte strategie ������������������������������������������������� 32 4.3 Tot slot ������������������������������������������������������������������������������ 38 Hoofdstuk 5 Zo doen we dat hier! ���������������������������������������������������������������� 41 5.1 De praktijk: zijn we het eens? ������������������������������������������� 42 5.2 Anders kijken, anders handelen, een persoonsgerichte strategie ������������������������������������������������� 45 5.3 Tot slot ������������������������������������������������������������������������������ 49 VII VIII Inhoud Bronnen en aanbevolen literatuur ����������������������������������������������������������������� 51 Websites ����������������������������������������������������������������������������������������������������������� 53 Hoofdstuk 1 Inleiding Inleiding Veel zorgverleners zijn gaan werken in de zorg omdat ze begaan zijn met het lot dat zieken en kwetsbare ouderen treft. Ze willen vanuit hun compassie (mee- leven) voor anderen zorgen, die het moeilijk hebben met ziekte of ouderdom en de gevolgen daarvan in het dagelijkse leven. Dat je graag het goede wilt doen en zorg op maat wilt bieden voor een specifiek persoon met eigen wensen en voorkeuren, betekent nog niet altijd dat het ook zo uitpakt. Wanneer je bijvoorbeeld iedereen ’s ochtends op tijd wilt wassen of douchen, omdat je veronderstelt dat mensen dat prettig vinden en misschien wel omdat je dat zelf ook prettig vindt, kan het zijn dat je bij sommige zorgvragers de plank misslaat. Wat voor de een vanzelfsprekend is, is dat niet voor de ander. Ervoor zorgen dat de bewoners of zorgvragers ’s ochtends voor een bepaald tijdstip gewassen zijn, is in veel zorgorganisaties routine. Het is een vanzelfsprekendheid geworden. Maar voor iemand die heel ziek is, is ’s och- tends meteen wassen misschien te vermoeiend. En voor de hovenier die zijn hele leven juist ’s avonds onder de douche ging omdat hij overdag toch vies wordt, is ’s ochtends douchen helemaal niet vanzelfsprekend. Daarom is wat op het eerste gezicht goed lijkt te zijn, niet altijd voor iedereen het goede om te doen. 1.1 Dilemma’s in de zorg De meeste zorgverleners zetten zich graag in voor de persoon voor wie ze zorg- dragen. Daarvoor is het belangrijk om hun patiënten, cliënten of bewoners echt te leren kennen. Dat maakt het voor zorgverleners mogelijk zorgvragers individueel te benaderen. Hun zorg is dan afgestemd op de individuele behoeften en voorkeuren. Die zorg wordt binnen veel organisaties ‘zorg op maat’ genoemd. C.J.M. van der Cingel, J.S. Jukema, Persoonsgerichte zorg, 1 DOI 10.1007/978-90-368-0449-3_1, © 2014 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV 2 1 Inleiding ‘Zorg op maat’ bieden klinkt mooi, maar is niet zomaar te realiseren. De dagelijkse werkelijkheid is vaak weerbarstig. Het is lang niet altijd mogelijk voldoende tijd te besteden aan een verdiepend gesprek om zo beter te weten wat een kwetsbare oudere bezighoudt. Of om tegemoet te komen aan de wens van een oudere om op een bepaald tijdstip met wassen te worden geholpen. Of om eens een wandeling te maken met een oudere die weinig buiten komt. Zorgverleners staan regelmatig, zo niet dagelijks, voor zulke dilemma’s. Het vragen, geven en ontvangen van zorg door twee unieke personen, die in relatie met elkaar staan binnen een zorgcontext, brengt dilemma’s met zich mee. Een dilemma is het maken van een keuze uit twee mogelijkheden die beide even nadelig zijn. Het is niet de vraag of je een keuze moet maken, maar welke? Hoe moeten zorgverleners daarin beslissingen nemen? Op welke gronden komen zij tot een keuze? Wat zijn hun mogelijkheden en onmogelijkheden? De antwoorden op deze vragen worden vaak bepaald door de visie op zorg die je als professional hanteert. Een visie is de manier waarop je naar de dingen kijkt. Een visie bepaalt wat meer en minder belangrijk is en plaatst bepaalde zaken op de voorgrond en andere naar de achtergrond. Dat geldt ook voor een visie op zorg. Persoonsgerichte zorg stelt andere prioriteiten dan bijvoorbeeld visies die de orga- nisatie van zorg meer centraal stellen. Een zorgvisie bepaalt wat een zorgverlener juist wel en wat zij niet doet en welke doelen ze wil realiseren. Anders gezegd, een visie stuurt het handelen van een professional. 1.2 Persoonsgerichte zorg – een unieke visie? 3 Visie op persoonsgerichte zorg In dit boek presenteren wij de visie ‘persoonsgerichte zorg’. In deze zorgvisie plaat- sen wij drie onderdelen van professionele zorgverlening op de voorgrond. Ten eerste is zorg persoonsgericht wanneer die zorg eraan bijdraagt dat een zorgafhankelijke oudere als uniek persoon tot zijn of haar recht komt. Maar ook wanneer de zorgver- lener zelf tot haar recht kan komen. Ten tweede gaat persoonsgerichte zorg ervan uit dat de zorg altijd plaatsvindt binnen een relatie tussen twee personen en dat die relatie van grote betekenis is voor de zorg. Ten derde stelt persoonsgerichte zorg dat de zorgcontext, de omgeving, maar ook de cultuur waarbinnen zorg wordt gegeven, van invloed is. In persoonsgerichte zorg gaat het erom wát een zorgverlener doet en hóe ze dat doet. Het gaat dus heel concreet over het gedrag van de zorgverlener. Persoonsgerichte zorg bieden in de praktijk gaat niet altijd vanzelf. We leggen in dit boek uit hoe je als zorgverlener zorgsituaties zodanig kunt beïnvloeden dat persoonsgerichte zorg niet bij toeval gebeurt, maar juist bewust. We verwachten dat zorgverleners en de zorgvragers daarmee vaker, misschien wel iedere dag, merken dat het ‘klopt’. Met persoonsgerichte zorg kan de motivatie waarmee veel zorgver- leners hun beroep ooit kozen, worden vastgehouden in de dagelijkse praktijk. Om deze redenen is persoonsgerichte zorg als visie op goede professionele zorg van waarde voor zowel de zorgvragers, de zorgverleners als voor de zorgorganisatie. Vragen • Wat was jouw motivatie om in de zorg te gaan werken? • Lukt het je in je werk om jouw idealen waar te (blijven) maken? Wanneer lukt dat goed? • Op welke momenten ben je heel tevreden in je werk? 1.2 Persoonsgerichte zorg – een unieke visie? Persoonsgerichte zorg is een vrij nieuw begrip. Het is een paraplubegrip voor ver- schillende visies en methoden van professionele zorg die de zorgvrager als uniek persoon centraal stellen. Toch bestaan de kenmerken van persoonsgerichte zorg al langer. Florence Nightingale (1820–1910) schreef al dat het van belang is te onder- zoeken wat een patiënt werkelijk interesseert. En veel Amerikaanse verpleegkundi- gen hebben begrippen als inlevingsvermogen, aandacht en betrokkenheid opgeno- men in hun theorieën. Ook in Nederland is eerder over persoonsgerichte aspecten van zorg geschreven. Zo zijn de bestaanszorg van Van den Brink-Tjebbes en de integrerende verpleeg- kunde van Grypdonck benaderingen van zorg waarin de unieke situatie van de pati- ent het uitgangspunt is. In de jaren 90 van de vorige eeuw is veel studie gedaan naar

See more

The list of books you might like

Most books are stored in the elastic cloud where traffic is expensive. For this reason, we have a limit on daily download.