Perceptie van spraak: Handboek Stem-, Spraak- en Taalpathologie 8 PDF
Preview Perceptie van spraak: Handboek Stem-, Spraak- en Taalpathologie 8
Perceptievan spraak Perceptie van spraak Handboek Stem–, Spraak– en Taalpathologie 8 Houten2014 (cid:2)2014BohnStafleuvanLoghum,onderdeelvanSpringerMedia Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemagwordenverveelvoudigd,opge- slagenineengeautomatiseerdgegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevormof openigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopiee¨nofopnamen,hetzijop enigeanderemanier,zondervoorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever. Voorzoverhetmakenvankopiee¨nuitdezeuitgaveistoegestaanopgrondvanartikel16b AuteurswetjohetBesluitvan20juni1974,Stb.351,zoalsgewijzigdbijhetBesluitvan23 augustus1985,Stb.471enartikel17Auteurswet,dientmendedaarvoorwettelijkver- schuldigdevergoedingentevoldoenaandeStichtingReprorecht(Postbus3060,2130KB Hoofddorp).Voorhetovernemenvan(een)gedeelte(n)uitdezeuitgaveinbloemlezingen, readersenanderecompilatiewerken(artikel16Auteurswet)dientmenzichtotdeuitgever tewenden. Samensteller(s)enuitgeverzijnzichvolledigbewustvanhuntaakeenbetrouwbare uitgaveteverzorgen.Nietteminkunnenzijgeenaansprakelijkheidaanvaardenvoor drukfoutenenandereonjuisthedendieeventueelindezeuitgavevoorkomen. ISBN9789036807791 BohnStafleuvanLoghum HetSpoor2 Postbus246 3990GAHouten www.bsl.nl Inhoud Auteurs 1 Perceptievanspraak:inleiding 3 Werkingvanhetgehoororgaan 5 Luchtgeleiding 5 Beengeleiding 9 Fysiologievanhetbinnenoor 10 Hetooralsgeluidsbron 20 Literatuur 20 Hethorenvangeluiden,toonhoogte,timbreen verschillen 23 Psychofysica 23 Drempelenluidheid 23 Kritiekeband 27 Duurwaarneming 32 Toonhoogtevaneencomplexsignaal 34 Timbre(klankkleur) 38 Richtinghoren 39 Auditieveobjecten 42 Spraakverstaan 44 Literatuur 46 Ontwikkelingvanhetgehoor 49 Inleiding 49 Organischeontwikkelingvanhetgehoor 49 Neurologischeontwikkelingvanhetgehoor 50 Ontwikkelingvangehoorfuncties 52 Enkeleconsequentiesvanpathologievoordeontwik- kelingvanhetgehoor 55 VI Perceptievanspraak Literatuur 56 Ontwikkelingvandegehoorfunctieinrelatietotspraak entaal 59 Sensorischeenneurofysiologischerijpingvanhet auditievesysteem 59 Hetauditieveprocesverloopenmodellen 62 Auditieveleerproblemen 64 Samenvatting 68 Literatuur 68 Derelatietussenspraakperceptieenspraakproductie 71 Inleiding 71 Vroegerelatietussenspraakperceptieenspraakproductie 72 Spraakwaarnemingenspraakproductie:causaliteit? 74 Derolvanauditievetraininginspraakwaarnemingen spraakproductie 76 Modelmatigebenaderingvanspraakperceptieenspraak- productie 77 Casus:spraakperceptieenspraakproductieinverbale ontwikkelingsdyspraxie 79 Literatuur 83 Aanbevolenliteratuur 85 Auteurs Dr.ir. J.P.L. Brokx InstituutvoorDoven,Sint–Michielsgestel Dr.Th.A.M.Crul KNO/MedischePsychologie,AcademischZiekenhuisSt.Radboud,Nijme- gen Dr.P.A.P.Groenen KNO/MedischePsychologie,AcademischZiekenhuisSt.Radboud,Nijme- gen Dr.Dr.K. Jansonius-Schultheiss AmsterdamCenterforLanguageandCommunication(aclc),Faculteit Geesteswetenschappen,UniversiteitvanAmsterdam,Amsterdam.Spraak TaalAmbulatoriumSintMarie,Centrumvoorzintuiglijkencommunicatief gehandicapten,Eindhoven Drs. H.M.F.Simkens AudiologischCentrumInstituutSintMarie,Eindhoven Dr.I.H.Slis VoorheenVakgroepTaalenSpraak,FaculteitLetteren,KatholiekeUni- versiteitNijmegen Dr.A.F.M.Snik AudiologischCentrum,Afdelingkno,AcademischZiekenhuisSt.Rad- boud,Nijmegen Perceptie van spraak: inleiding mei2003 . Dr.K.Jansonius-Schultheiss:HandboekStem-,Spraak-enTaalpatho- logie,mei2003. . InhetHandboekStem-,Spraak-enTaalpathologieverscheentussen 1997en2007gefaseerdinlosseafleveringen,allekennisophet gebiedvandestem-,spraak-entaalpathologievanuitverschillende disciplines. Ditdeelvanhethandboekrichtzichexplicietopdeauditievewaarneming vanspraak. Deontwikkelingvanspraakentaalwordternstigverstoordals erproblemenzijnmethethorenofalsdeauditieveverwerkingvangeluid, spraakentaalopcentraalniveauafwijkingenvertoont. Kinderenontwik- kelendanvaakeenspraak-oftaalachterstandof-stoornis,welkelaatste meestalnietvolledigherstelt. Naastdeauditievewaarnemingvanspraak speeltuiteraardookdevisueleentactiel-kinesthetischewaarnemingvan spraakeenrolindespraak-entaalontwikkeling. Deinvloedhiervanis eerderbeschreveninhoofdstukA6.4.Bijhetremedie¨renvanhardnekkige articulatieproblemenwordtweldevisueleentactiel-kinesthetischewaarne- mingvanspraakextraingeschakeld,alsdeauditievewaarnemingtekort schiet(ziehoofdstukB3.3).Omdatervaakafwijkingenindeauditieve waarneminggevondenwordenbijprimairetaalstoornissenendyslexie,is kennisvandeauditieveperceptievanspraakessentieelvoorhetbehandelen vandezeproblemen. Voordewaarnemingvanspraakentaalisgehoorscherptevangrootbe- lang.InhethoofdstukvanSlisenSnik(A8.1.1)wordtuitgelegdhoehet gehoororgaanwerkt.Eriseentheoretischebeschrijvingvanlucht-envande beengeleidingvangeluidenspraak.Debeschrijvinglooptvanoorschelpvia gehoorgangenmiddenoornaarhetslakkenhuisinhetbinnenoormetzijn elektrischeeigenschappenvoorgeluidsverwerking.Aspectenvancentrale auditievewaarnemingwordenhierintevensalenigszinsuitgelegd. Beideauteurs,SlisenSnik,gaanhieropuitgebreiderininhoofdstuk 4 Perceptievanspraak A8.1.2,waarinhethorenvangeluiden,toonhoogte,timbreenverschillen beschrevenwordt. Depsychofysicaspeelthierineenbelangrijkerol. Deontwikkelingvanhetgehoorkomtuitgebreidaandeordeinhet hoofdstukA8.2vanBrokxenSnik. Dezeisuitermaterelevantmetbetrek- kingtotdevroegespraak-entaalontwikkeling.Achtereenvolgenswordenin dithoofdstukdeorganischeontwikkeling,deneurologischeontwikkeling alsmededeontwikkelingvandegehoorfunctiesbeschreven.Ingegaanwordt opdeauditievegevoeligheidopverschillendeleeftijden,debeschrijvingvan deruimtelijkewaarnemingendeperceptueleintegraties.Totophedenkan alleenaandehandvandierexperimentenietsgezegdwordenoverkritische faseninderijpingsprocessenvanhetauditievesysteemendeontwikkeling vanzowelsubcorticalealscorticaleauditievegebieden,voorzoverrelevant voordebehandelingvanspraak-entaalstoornissen. Deontwikkelingvandegehoorfunctieinrelatietotspraakentaalwordt doorSimkensbeschreveninhoofdstukA8.3.Indithoofdstukwordtnaastde auditieveprocessenindeontwikkelingookingegaanopauditieveleerpro- blemen. Voordetherapieishetbelangrijktewetenhoederelatiespraakwaarne- mingenspraakproductietheoretischwordtgezienenwatdehuidigewe- tenschappelijkebevindingenopditvlakzijn.GroenenenCrulgaanin hoofdstukA8.4nietalleeninopdevroegerelatietussenperceptieenpro- ductievanspraak,maarookopdefonetisch-fonologischewaarnemingvan spraakenderolvandetrainingvandeauditievewaarnemingtenbehoeve vandespraakproductie.Aandehandvaneengevalsbeschrijvingvaneen kindmeteenspraakproductieprobleem(verbaledyspraxie)wordteenen anderge¨ıllustreerd.
The list of books you might like
