pemfiguslu hastaların sağlıklı birinci derece akrabalarında pemfigus otoantikorlarının sıklığının PDF
Preview pemfiguslu hastaların sağlıklı birinci derece akrabalarında pemfigus otoantikorlarının sıklığının
T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ DERMATOLOJİ ANABİLİM DALI PEMFİGUSLU HASTALARIN SAĞLIKLI BİRİNCİ DERECE AKRABALARINDA PEMFİGUS OTOANTİKORLARININ SIKLIĞININ ARAŞTIRILMASI Dr. Suhan GÜNAŞTI UZMANLIK TEZİ TEZ DANIŞMANI Doç. Dr. Soner UZUN ADANA - 2005 TEŞEKKÜR Beni yetiştiren, her türlü imkanı sağlayan ve her an destek olan sayın hocalarım Prof. Dr. Hamdi R. MEMİŞOĞLU, Prof. Dr. M. Alpaslan ACAR, Prof. Dr. Varol L. AKSUNGUR, Prof. Dr. Metin ÖZPOYRAZ, Prof. Dr. Y. Gül DENLİ, Doç. Dr. Mehmet KARAKAŞ, Yrd. Doç. Dr. Aydın YÜCEL’e, Tez çalışma süresi boyunca yakın desteğini, bilgilerini ve tecrübelerini esirgemeyen ve bana bilimsel çalışma zevkini aşılayan tez hocam sayın Doç. Dr. Soner UZUN’a, Verilerin istatistiksel analizlerindeki katkılarından dolayı Biyoistatistik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi sayın Prof. Dr. Refik BURGUT’a ve araştırma görevlisi sayın Yaşar SERTDEMİR’e, Çalışmam boyunca gösterdiği değerli çaba ve emek için laboratuar görevlimiz sayın Gökçen GÖKÇE’ye, Tezimin yazımında yardımlarını esirgemeyen Anabilim Dalı sekreterimiz sayın Birsen ÇETGİN’e, bana destek olan araştırma görevlisi arkadaşlarıma ve tüm Anabilim Dalı çalışanlarına teşekkürlerimi sunarım. Bu Çalışma Çukurova Üniversitesi Araştırma Fonu’nun desteği ile gerçekleştirilmiştir. Proje No: TF2004LTP7 i İÇİNDEKİLER Sayfa No TEŞEKKÜR i İÇİNDEKİLER ii TABLO LİSTESİ iii ŞEKİL LİSTESİ iv KISALTMA LİSTESİ v ÖZET - ANAHTAR SÖZCÜKLER vi ABSTRACT - KEYWORDS vii 1. GİRİŞ 1 2. GENEL BİLGİLER 2 2.1 Sınıflandırma 2 2.2 Epidemiyoloji 3 2.3 Patogenez 3 2.4 Klinik bulgular 9 2.4.1 Pemfigus vulgaris 9 2.4.2 Pemfigus foliaseus 10 2.4.3 Paraneoplastik pemfigus 10 2.4.4 IgA pemfigusu 11 2.4.5 İlaca bağlı pemfigus 11 2.5 Histopatoloji 11 2.6 İmmünofloresan yöntemler 13 2.6.1 Pemfigusta direkt immünofloresan tetkiki 13 2.6.2 Pemfigusta indirekt immünofloresan tetkiki 15 2.7 Pemfigusta ELİSA 16 2.8 Tedavi 16 2.8.1. Genel tedavi prensipleri 16 2.8.2 Pemfigusta yardımcı ve destekleyici tedaviler 18 2.9 Prognoz 18 3. GEREÇ VE YÖNTEM 19 4. BULGULAR 23 5. TARTIŞMA 32 6. SONUÇ ve ÖNERİLER 39 7. KAYNAKLAR 40 8. ÖZGEÇMİŞ 47 ii TABLO LİSTESİ Tablo no Sayfa no Tablo 1 Pemfigusun sınıflandırılması 2 Tablo 2 Desmozomal proteinler 4 Tablo 3 Pemfigus antijenleri 8 Tablo 4 Pemfigus tedavisi 17 Tablo 5 Hasta akrabalarının sıçan ve maymun özefagusu 23 substratları kullanılarak yapılan indirekt immünofloresan test sonuçları Tablo 6 Kontrol grubunun sıçan ve maymun özefagusu substratları 25 kullanılarak yapılan indirekt immünofloresan test sonuçları Tablo 7 Hasta akrabalarının ELİSA sonuçları 26 Tablo 8 Akraba grubu ile kontrol grubunun sıçan özefagusu 27 substratında elde edilen titrasyonların karşılaştırılması Tablo 9 Akraba grubu ile kontrol grubunun maymun özefagusu 28 substratında elde edilen titrasyonların karşılaştırılması Tablo 10 Akraba ve kontrol grubunun sıçan özefagusu substratında 28 elde edilen 1/10 ve üzeri titrasyonlarının karşılaştırılması Tablo 11 Anne-baba, kardeş ve çocuklarda sıçan özefagusu 29 substratında elde edilen pozitiflik oranları Tablo 12 Sıçan ve maymun özefagusu substratlarında akraba ve 30 kontrol gruplarında elde edilen sonuçların değerlendirilmesi iii ŞEKİL LİSTESİ Şekil no Sayfa no Şekil 1 Hedef antijenlerin yer aldığı desmozomal model 5 Şekil 2 Desmozomdaki olası düzeni ve protein etkileşimini gösteren 5 spekülatif model Şekil 3 Pemfiguslu bir hastada gövde ve ekstremitelerde erozyonlar 9 Şekil 4 Pemfiguslu bir hastada oral mukozada erozyonlar ve bül atığı 9 Şekil 5 Pemfigus vulgaris histopatolojisi; suprabazal bül, süperfisiyal 13 perivasküler infiltrasyon, bazal keratinositlerde “mezar taşı sırası” görünümü (HE,X150) Şekil 6 Pemfigus vulgariste sitolojik bulgular; akantolitik hücreler 13 (Tzanck smear, Giemsa boyası.) Şekil 7 Pemfigusta direkt immünofloresan bulguları 14 Şekil 8 Paraneoplastik pemfigusta immünofloresan bulguları 15 Şekil 9 Pemfigus eritematozusda direkt immünofloresan bulguları 15 Şekil 10 Pemfigusta indirekt immünofloresan (substrat: maymun 16 özefagusu) Şekil 11 Pemfigusta indirekt immünofloresan (substrat: sıçan özefagusu) 16 Şekil 12 İndirekt immünofloresan yönteminin uygulanışı 20 Şekil 13 ELİSA yönteminin uygulanışı 21 Şekil 14 Direkt immünofloresan yönteminin uygulanışı 22 Şekil 15 Akraba grubu ile kontrol grubunun sıçan özefagusu 27 substratında elde edilen titrasyonların karşılaştırılması Şekil 16 Akraba ve kontrol grubunun maymun özefagusu substratında 28 elde edilen titrasyonların karşılaştırılması Şekil 17 Akraba ve kontrol grubunun sıçan özefagusu substratında elde 29 edilen 1/10 ve üzeri titrasyonlarının karşılaştırılması Şekil 18 Sıçan özefagusunda anne-baba, kardeş ve çocuklarda pozitiflik 30 oranları iv KISALTMA LİSTESİ C3 : Kompleman 3 DİF : Direkt immünofloresan Dsg1 : Desmoglein 1 Dsg3 : Desmoglein 3 ELİSA: Enzim linked immunosorbent assay İEN : İntraepidermal nötrofilik IgA dermatozu İİF : İndirekt immünofloresan İSA : İntersellüler aralık PNP : Paraneoplastik pemfigus PF : Pemfigus foliaseus PV : Pemfigus vulgaris SPD : Subkorneal püstüler dermatoz benzeri v ÖZET Pemfiguslu Hastaların Sağlıklı Birinci Derece Akrabalarında Pemfigus Otoantikorlarının Sıklığının Araştırılması Pemfigus epidermal hücre yüzey antijenlerine karşı otoantikorların gelişimi ile karakterize otoimmün büllöz bir hastalıktır. Etyopatogenezde genetik ve çevresel faktörlerin rol oynadığına dair kanıtlar vardır. Hastalığın HLA ile ilişkisi gösterilmiştir. Bildirilen ailesel olguların yanı sıra farklı popülasyonlarda yapılan çalışmalarda pemfigusa ait otoantikorlar hastaların sağlıklı birinci derece akrabalarının serumlarında da saptanmıştır. Bu çalışmada bölgemizdeki pemfiguslu hastalarda herediter faktörlerin rolünü belirleyebilmek amacıyla immünofloresan ve ELİSA gibi otoantikor testleri kullanarak, pemfiguslu hastaların sağlıklı birinci derece akrabalarında dokuda ve serumda pemfigus otoantikorlarının varlığı ve sıklığı araştırıldı. Çalışma kapsamına alınan 29 pemfiguslu hastanın, 68 sağlıklı birinci derece akrabasından alınan serum ve deri örnekleri immünofloresan ve ELİSA yöntemleri ile çalışıldı. Serumda dolanan otoantikorların varlığı, sıçan özefagusu substrat olarak kullanıldığında hasta akrabası grubunda 1/20 ve üzeri titrasyonlarda sağlıklı kontrol grubuna oranla istatistiksel olarak anlamlı bulunmasına karşın, maymun özefagusu substrat olarak kullanıldığında her iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptanmadı. ELİSA metodunu uyguladığımız 32 hasta akrabasından sadece birinde spesifik otoantikorlar saptandı. Serumlarında antikor saptanan 13 hasta akrabasına aynı zamanda direkt immünofloresan testi uygulandı ve hiçbirisinin derisinde antikor depolanması gözlenmedi. Çalışma grubumuzdaki pemfiguslu hastaların sağlıklı birinci derece akrabalarında pemfigus otoantikorlarının bulunma sıklığı yüksek saptanmamıştır. Pozitif saptanma sıklığı sağlıklı hasta akrabalarında ancak belirli substratlarda ve titrasyonlarda sağlıklı kontrol gruplarına göre anlamlı farklılıklar gösterebilmiştir. Bu bulgular ile bölgemizde görülen pemfigusun etyopatogenezinde herediter faktörlerin etkisinin sınırlı olabileceği sonucuna varılmıştır. Anahtar sözcükler: Ailesel, herediter, otoantikor, pemfigus vi ABSTRACT Investigating of the Frequency of Pemphigus Autoantibodies in the First-Degree Healthy Relatives of Patients with Pemphigus Pemphigus is an autoimmune blistering disease characterized by circulating autoantibodies against the keratinocyte cell surface. The evidences indicate that genetic and environmental factors may play a role in the aetiopathogenesis of the disease. Pemphigus is associated with alleles of HLA. The pemphigus autoantibodies were also demonstrated in the sera of the first-degree healthy relatives of patients with pemphigus in previous studies in different populations In this study to determine role of the hereditary factors in aetiopathogenesis of the disease in our region, frequency and existence of pemphigus autoantibodies were investigated in sera and in skin in the first-degree healthy relatives of the patients with pemphigus by using autoantibody tests such as immunofluorescence and ELISA. Sera and skin samples which were obtained from 68 first-degree healthy relatives of the 29 patients with pemphigus were examined by using ELISA and immunofluorescence tests. The titers of 1/20 and above of circulating antibodies in sera were found as statistically significant between healthy relatives and healthy controls in rat esophagus substrates. But there were no significant differences between titers of both groups in the substrates of monkey esophagus. ELISA was performed to 32 healthy relatives. The anti- desmoglein 3 antibodies were detected only in one relative. Direct immunofluorescence test was performed to 13 healthy relatives. All samples were determined as negative. As a result of our study the frequency of the pemphigus autoantibodies was not high in the first-degree healthy relatives of the patients with pemphigus. It was only found to be statistically significant in certain substrates and titers. By considering these findings, we concluded that the hereditary factors seem to effect to aetiopathogenesis of the pemphigus in limited degree in our region. Keywords: Autoantibodies, familial, hereditary, pemphigus vii 1. GİRİŞ Pemfigus, epidermal hücre yüzey antijenlerine karşı gelişen otoantikorların etkisi ile deri ve müköz membranlarda epidermal ayrışma, yani klinik olarak bül ve/veya erozyonlar oluşumu ile karakterize, hayatı tehdit eden otoimmün bir hastalıktır1. Söz konusu otoantikorların epidermal ayrışmaya nasıl yol açtıkları konusunda pek çok bilgi vardır2-5. Ancak, etyopatogenezde özellikle üzerinde durulan genetik ve çevresel karşılıklı etkileşimin, hastalarda otoantijenlere karşı nasıl duyarlanma yarattığı ve bunun sonucunda da patojen otoantikorların nasıl geliştiği konusunda henüz yeterli bilgiye sahip değiliz. Pemfiguslu hastalarda otoantikor gelişiminde herediter faktörlerin rol oynadığı bilinmektedir. Genetik predispozisyonun hastalığın etyopatogenezine olan etkisi ile ilgili düşünceler ilk kez Japon ve Yahudi pemfigus vulgarisli hastalarda HLA-A10 insidansının arttığının tespiti ile gündeme gelmiştir6,7. Sonraki çalışmalarda Yahudi pemfigus vulgarisli hastalarda HLA-DR4 ve HLA-DR6 insidansının %90 gibi oldukça yüksek düzeylerde olduğu ortaya konmuştur8. Ayrıca bugüne kadar genetik predispozisyonu çağrıştıracak biçimde 25 tane ailesel pemfiguslu tanımlanmıştır9-19. Tüm bu mevcut bilgiler pemfigus patogenezinde genetik yatkınlığın ne kadar rol oynadığı, bunun hasta popülasyonumuzdaki etkisinin ne olduğu ve bu etkinin hastalık gelişmeden önce tespit edilebilir olup olmadığı sorularını akla getirmektedir. Bu soruları temel alan çalışma amacımız doğrultusunda pemfiguslu hastalarımızın birinci derece akrabalarında otoantikor testleri olan immünofloresan ve ELİSA testlerini kullanarak dokuda depolanmış olan ve serumda dolanan otoantikor düzeylerinin bakılması ve yine akrabalarındaki spesifik otoantikor düzeylerinin varlığının ve sıklığının araştırılması planlandı. 1 2. GENEL BİLGİLER Pemfigus, Yunanca bül, balon anlamına gelen pemphix kelimesinden köken alır. Wichman tarafından 1791’de isimlendirilmiş olup, kronik büllöz dermatozların en önemli grubu olarak tanımlanır20. Pemfigus epidermal hücre yüzeylerindeki desmoglein (Dsg) 1 ve desmoglein 3 gibi adezyon moleküllerine karşı IgG otoantikorlarının gelişmesi sonucu deri ve müköz membranların bül ve erozyonları ile karakterize otoimmün büllöz bir hastalıktır. Histolojik olarak intraepidermal bül ve akantolizis, immünolojik olarak ise kanda dolanan ve keratinositlerin hücre yüzey antijenlerine karşı gelişen IgG otoantikorları ile karakterizedir1. 2.1 Sınıflandırma Pemfigus intraepidermal ayrışmanın anatomik lokalizasyonuna göre pemfigus vulgaris (PV) ve pemfigus foliaseus (PF) şeklinde iki ana gruba ayrılır. PV suprabazal ayrışma gösterirken, PF granüler tabaka ve subkorneal bölgede ayrışma gösterir. İmmünolojik özellikler klinik ve histopatolojik bulgular ile birlikte değerlendirildiğinde ise pemfigus grubu hastalıklar dört ana gruba ayrılır1 (Tablo1). Tablo 1. Pemfigusun sınıflandırılması1 Tip Alt tipleri • Pemfigus vejetans Pemfigus vulgaris • İlaca bağlı • Pemfigus eritematozus Pemfigus foliaseus • Fogo selvagem (Endemik PF) • İlaca bağlı Paraneoplastik pemfigus - • Subkorneal püstüller dermatoz benzeri Ig A pemfigusu • İntraepidermal nötrofilik IgA dermatozu 2
Description:The list of books you might like
