1 2 Cesur Yeni Medya Wikileaks ve 2011 Arap isyanları üzerine tartışmalar Derleme Nisan 2011 ISBN978-605-62169-0-9 Derleyen:MutluBinark,IşıkBarışFidaner Yayınahazırlayan:IşıkBarışFidaner Kapaktasarımı:BabürSağlam Yazılarınhaklarıyazarlaraaittir. KitabınLaTeXkodlarıCCAttribution- NonCommercial3.0UnportedLicensealtındadır. AlternatifBilişimDerneğiGenelMerkezi, CevizliMah.AdımSok.No.13/A34846Maltepeİstanbul [email protected] http://www.alternatifbilisim.org 3 4 İçindekiler Giriş ve Değerlendirme İlden Dirini . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Bölüm I: Hak ve Özgürlükler, Arap isyanları 13 Cesur Yeni Medya İsmail Hakkı Polat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 Wikileaks Okumak Suç mu? Assange Terörist mi? Ayşe Kaymak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Sosyal Medya Devrimleri? İsmail Hakkı Polat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Yeni Medya ve Sosyal Hareketler Barış Engin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 İnternet’i Geri Alalım Koray Löker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Tarihin Gözleri Işık Barış Fidaner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 5 Bölüm II: Wikileaks, Gazetecilik ve Yeni Medya 47 Bilgi Edinme Hakkı, Yeni Medya Düzeni ve Wikileaks Özgür Uçkan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Yeni Medyanın Zaferi Mete Çubukçu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Açık-Kaynaklı Habercilik Asıl Şimdi! Noyan Ayan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 Operasyonel Bir Gazetecilik Olarak Wikileaks Başar Başaran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Wikileaks versus Kapitalizm?.. Gülseren Adaklı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Wikileaks Üzerine Bir Tartışma Zemini Arayışı Başar Başaran . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Bölüm III: Wikileaks’in Kuram ve Felsefesi 101 Siyasal Hacktivizm’in Tuhaf Kökenleri: Nükleer Karşıtı WANK Solucanı Julian Assange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Hanoi yolu: Yol çukurları ve öngörüye dair Julian Assange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 İdare Yolu Olarak Tezgah Julian Assange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 Assange’ın Felsefesi ve Tezgah Kuramı Işık Barış Fidaner . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117 6 Wikileaks’den Sızanlar, İnternet Teknolojisi ve İktidar Burçe Çelik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Wikileaks’in politikası: İktidarı, gazeteciliği ve siyaseti yeniden tanımlamak Andreas Müllerleile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129 Ekler 153 Yazarlar Hakkında . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Leak siteleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 7 İlden Dirini Giriş ve Değerlendirme İlden Dirini Yaşananlar “Sosyal Medya Devrimleri” mi?; Diktatörleri domino taş- ları gibi birbiri ardına “Facebook ve Twitter mı deviriyor?”. Afganistan, Irak, Cablegate... Geleneksel bakış açısına sahip olanların iddia ettiği gibi, “Zaten bunları biliyorduk”lar mı? Bradley Manning, Julian As- sange, Wikileaks... Birer “terörist” ve “suç” mu? Yoksa birer kahraman mı? ABD başta olmak üzere Cablegate sızıntısı ile birlikte gücü elinde tutanlarınkelimelerindekiveyüzlerindekitedirginliğinsebebineydi?Yıl- lardır halklarından, birbirlerinden sakladıkları binlerce bilginin bir gün sızabileceğinden duydukları korku mu? Gizleyerek büyüttükleri iktidar- larının, artık bilmenin hakkı olduğunu bilenler tarafından sarsılabilece- ğinin sinyallerini mi aldılar? Wikileaks’in gücü hangi özelliklerinden ileri geliyor? Ve daha sorulabilecek onlarca soru... Soruların yanıtları ise İnternet, bilgi, iktidar ve muhalefet ekseninde düğümleniyor. İnternet bilgi ve ga- zetecilik kavramlarının yeniden tartışılmasını sağlıyor. Bilgi tekellerine ve iktidarlara karşı yeni gücümüz İnternet’tir. Bilgiyi kamu malı haline getirecek, herkesin dilediği gibi faydalanmasını sağla- yacak en etkin araç bugün için İnternet’tir. Wikileaks’i bu kadar güçlü yapan şey İnternet’in olanakları kadar, ‘bilgi özgür olmalıdır’ fikridir. Kuzey Afrika’dan başlayarak Ortadoğu’ya yayılan isyanlar da gösterdi ki, İnternet sayesinde yaşama geçen sosyal ağlar ve Wikileaks benzeri siteler geleneksel gazetecilik algısı ve olanaklarını da tartışılır kılıyor. Halk bu teknolojileri kullanarak belki binlerce belgeyi değil ama olanı biteni dünya kamuoyundan saklamak isteyen diktatörlere inat twit twit 8 İlden Dirini sızdırabiliyor. Bu sızdırmaların etkisi o kadar büyük ki diktatörler mil- yonlarca dolarlık zararı göze alıp İnternet’i kesebiliyor. Ülkemizde de İnternet’in sızdırma ve örgütlenme aracı olarak kullanımı artmakta. Ge- çen ay Ergenekon davası kapsamında mahkemesiz delilsiz tutuklanan Ahmet Şık halen Silivri cezaevinde olsa da, en azından dijital kopyaları bile yasaklanan kitap taslağı “Dokunan Yanar”ın özgürleşebilmesi, İn- ternet üzerinden gerçekleştirilen sanal sivil itaatsizlik eylemleri yoluyla mümkün oldu. Yükseköğretime Geçiş Sınavı’nın cevap anahtarında or- tayaçıkanşifreninüzerine,binlerceöğrencininfacebookaracılığıylakısa sürede örgütlenerek güçlü bir demokratik tepki gösterebildiklerine tanık olduk. Bu etkenlerin önümüzdeki aylardaki seçim sürecinin de rengini büyük ölçüde belirleyeceğini şimdiden söyleyebiliriz. Bu derleme hazır- landığında henüz bu gelişmeler yaşanmamıştı, bundan sonra daha neler olacak bilemiyoruz, fakat derlemede incelenen konuların önümüzü ay- dınlatacak nitelikte olduğunu görebiliyoruz. Karşınızdakie-kitap,ABDordusunaaitbelgelerisızdıranBradleyMan- ning’in uzun ve baskı altında geçen tutukluğu ve ardından belgelerin yayımlanması konusunda aracılık yapan Wikileaks kurucularından Ju- lian Assange’ın gözaltına alınmasının ardından Alternatif Bilişim Der- neği’nin 19 Aralık 2010’da Wikileaks ile destek eylemi yapması ile baş- layan tartışmaların sonucunda ortaya çıktı. Bu eylemin basın metninin1 oluşturulması aşamasında hem üyelerimiz hem de sosyal ağlarda yapı- lan tartışmalar önemli rol oynadı. Bu tartışmalar Wikileaks ile başlayan daha sonra Tunus, Libya, Cezayir, Mısır ve diğer ayaklanmalarda halkın aktifolarakkullandığısosyalağlarveişlevlerinintartışılmasıgerekliliğini ortaya koydu. Bu kapsamda 29 Ocak 2011 tarihinde bu kitapta da kat- kıları bulunan İsmail Hakkı Polat, Özgür Uçkan, Ayşe Kaymak, Koray Löker, Barış Engin’in sunumları ve Başar Başaran ile katılımcıların kat- kılarıyla zenginleşen “Wikileaks’i tartışalım/ konumlandıralım”2 başlıklı bir tartışma gerçekleştirdik. Verimli geçen tartışma, sonunda tartışma- ları bir e-kitapta bir araya getirme ihtiyacına işaret etti. Kitapta ayrıca o dönemde konu üzerine yazan Mete Çubukçu, Noyan Ayan, Gülseren 1http://alternatifbilisim.org/wiki/WikiLeaks_Destek_Eylemi_Basin_Bildirisi 2http://www.alternatifbilisim.org/wiki/WikiLeaks_Paneli_Haber_Bülteni 9 İlden Dirini “Wikileaks’itartışalım/konumlandıralım”paneli,29Ocak2011 Adaklı, Burçe Çelik, Işık Barış Fidaner de yazılarıyla katkılarını sundu. AyrıcatartışmanınbağlamınıgüçlendirmeküzereAndreasMüllerleileve Julian Assange’dan çevirilere kitapta yer verdik. Yenimedyaaraçlarını,2011yılıilepatlayanArapisyanlarıbağlamında, haklar ve özgürlükler açısından ele alan ilk bölümün açılışını yapan İs- mail Hakkı Polat, Cablegate sızıntısının ardından ortaya atılan ABD komplosu tartışmalarını yeni kuşağın cesur yeni medyası ile tartışıyor. “Devrim, Twitter ve Facebook’ta değil, Twitter ve Facebook’la ama SOKAKTA yapılır.” diyor. Ayşe Kaymak ise bilgi ve fikir özgürlüğüne hukuk cephesinden yaklaşıyor, ülkelere göre kimin terörist kimin kahra- man olduğunun göreliliğine dikkat çekiyor. Yine İsmail Hakkı Polat’ın yeni medyanın devrimlerdeki rolünü ele alan yazısından sonra, Barış Enginyenimedyadüzeninde“yurttaşgazeteciliği”ve“dijitalaktivizm” kavramlarını tartışıyor. Yeni gelişen medya türevlerinin bilginin yayıl- masında, paylaşılmasında önemli bir yer sahip olduğuna dikkat çekiyor. Koray Löker ise İnternet’te üyeleriyle demokratik ve katılımcı ilişkiler kurandevorganizasyonlarınyanısıraTwitter,Facebookgibişirketleşen, 10
Description: