Pay geri alımları ile geri alım işlemlerinin neden ve sonuçlarının analizi PDF
Preview Pay geri alımları ile geri alım işlemlerinin neden ve sonuçlarının analizi
Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı İşletme-Doktora Programı PAY GERİ ALIMLARI İLE GERİ ALIM İŞLEMLERİNİN NEDEN VE SONUÇLARININ ANALİZİ: BORSA İSTANBUL ÜZERİNE BİR UYGULAMA Burak PİRGAİP Doktora Tezi Ankara, 2014 PAY GERİ ALIMLARI İLE GERİ ALIM İŞLEMLERİNİN NEDEN VE SONUÇLARININ ANALİZİ: BORSA İSTANBUL ÜZERİNE BİR UYGULAMA Burak PİRGAİP Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı İşletme-Doktora Programı Doktora Tezi Ankara, 2014 iii TEŞEKKÜR Bu tezde birçok değerli kişinin hakkı ve pay sahipliği bulunmaktadır. Ancak, ismini zikretmeden geçemeyeceğim kişilerin başında gelen danışmanın Sayın Hocam Prof. Dr. Semra KARACAER’i her aşamada verdiği desteği, yönlendirmeleri ve fikirleri nedeniyle ayrı bir yere koymam gerekir. Kendisiyle beraber tezi onaylayan, başta tez izleme komitesi üyeleri Sayın Hocam Prof. Dr. Mehmet Baha KARAN ve Prof. Dr. Metin Kamil ERCAN olmak üzere, jüri üyeleri Sayın Hocam Prof. Dr. Mustafa Ömer İPÇİ ve Doç. Dr. Tarkan ÇAVUŞOĞLU’ya da ayrıca borçlanmış bulunuyorum. Akademik hayatım boyunca bu borcu başarılı ve özverili çalışmalarla ödemeye çalışacağım. Tezin İngiltere’de sürdürdüğüm ampirik çalışma ayağında benden desteğini esirgemeyen Prof. Dr. Aydın ÖZKAN ve Dr. Alper KARA’yı da anmam gerekir. Tezin yazımında doktora programım süresince ders aldığım tüm Hocalarımdan azamî suretle istifade ettiğimi ayrıca belirtmek isterim. Bu değerli isimlerin yanı sıra, teze dayanak teşkil eden her türlü bilgiye ulaşabilmemde Sermaye Piyasası Kurulu’ndaki görevimin büyük kolaylık sağladığını da dikkate alarak başta Kurul Başkanı Sayın Dr. Vahdettin ERTAŞ’ın vesilesiyle tüm Üstadlarıma ve çalışma arkadaşlarıma teşekkür eder, bu tezin sermaye piyasası uygulamalarının sağlıklı bir şekilde yönlendirilmesinde kaynak gösterilen bir çalışma olmasını temenni ederim. iv ÖZET PİRGAİP, Burak. Pay Geri Alımları ile Geri Alım İşlemlerinin Neden ve Sonuçlarının Analizi: Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama, Doktora Tezi, Ankara, 2014. Pay geri alımları, şirket bünyesindeki atıl nakdin dağıtımında rol oynayan kurumsal bir finansman aracı olarak görülmekte; çoğu zaman nakit temettü dağıtımlarına alternatif bir uygulama olarak değerlendirilmektedir. Önceleri, şirket ortakları ve alacaklıları açısından sakıncalı uygulamalara yol açabileceği gerekçesiyle yasaklanmış bulunan geri alım işlemlerinin, şirketlerin birtakım finansman ihtiyaçlarının karşılanmasındaki işlevinin artmasına istinaden, birçok ülkenin şirketler hukuku düzenlemelerine konu edilmeye başlandığı görülmektedir. İşlemlerin hukukî alt yapısı tesis edilerek belirsizliklerin giderilmesiyle birlikte şirketlerce özellikle borsada gerçekleştirilen pay geri alımlarına büyük ilgi gösterildiği gözlemlenmektedir. Türkiye’de pay geri alımı uygulamasına, Avrupa Birliği müktesebatına uyum çalışmaları kapsamında 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda son dönemde yapılan değişikliklerle imkân tanınmıştır. Bu imkân doğrultusunda payları borsada işlem gören şirketler tarafından yapılan geri alım işlemlerine yönelik ampirik çalışmalar sonucunda: (1) şirketlerin geri alım kararı vermelerinde paylarının düşük değerlendiği ve şirketin faaliyetlerinin yolunda gittiği mesajının piyasaya verilmesinin belirleyici rol oynadığı; (2) kısa vadede, yatırımcıların geri alım işlemlerine olumlu tepki verdiği ve geri alım işlemleriyle payların likiditesinin artırılmasının, oynaklığının da azaltılmasının mümkün olduğu anlaşılmıştır. Anahtar Sözcükler: Pay geri alımları, geri alınan paylar, borsada gerçekleştirilen geri alımlar, payların düşük değerlenmesi, piyasaya mesaj verilmesi, şirketler hukuku, kurumsal yönetim, anormal getiri, likidite, oynaklık. v ABSTRACT PİRGAİP, Burak. Stock Repurchases and an Analysis of Motivations Behind and Outcomes of Stock Repurchase Transactions: Borsa İstanbul Practice, Ph. D. Dissertation, Ankara, 2014. Stock repurchase, as a corporate finance tool and a substitute for cash dividends, plays an important role in distributing excess cash. Following a prohibited period due to its potentially negative outcomes for shareholders and creditors, stock repurchase has recently been regulated within the company law systems of many jurisdictions pursuant to its increasing popularity in satisfying special financing requirements of companies. That the regulatory improvements have removed the uncertainty inherent in such transactions has increased the volume of, especially, the open market stock repurchases. Turkish legislation, i.e. Commercial Code and Capital Markets Law, has latterly been updated in accordance with acquis communautaire in order to allow stock repurchases. Empirical investigations regarding stock repurchase transactions of listed companies reveal that: (1) undervaluation and signaling are the most prominent determinants of stock repurchase decisions; (2) investor reaction to stock repurchases is generally positive and liquidity tends to increase as volatility decreases in the short-term. Key Words: Share/stock repurchase/buyback, treasury/own shares, open market share/stock repurchase, undervaluation, signalling, company law, corporate governance, abnormal return, liquidity, volatility. vi İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY .......................................................................................................... i BİLDİRİM ....................................................................................................................... ii TEŞEKKÜR .................................................................................................................. iii İÇİNDEKİLER .............................................................................................................. vi TABLOLAR DİZİNİ ..................................................................................................... xi ŞEKİLLER DİZİNİ ..................................................................................................... xiv KISALTMALAR .......................................................................................................... xv GİRİŞ ............................................................................................................................... 1 BİRİNCİ BÖLÜM PAY GERİ ALIMLARI ................................................................................................. 8 1.1. TEORİDE PAY GERİ ALIMLARI ............................................................................... 8 1.1.1. Mükemmel Piyasalar ................................................................................................ 10 1.1.2. Mükemmel Olmayan Piyasalar ................................................................................ 12 1.1.2.1. Artık Sermayenin Dağıtılması Yaklaşımı ....................................................................... 12 1.1.2.2. Nakit Akışının Doğru Değerlendirilmesi Yaklaşımı ....................................................... 13 1.1.2.3. Piyasaya Mesaj Verilmesi Yaklaşımı .............................................................................. 14 1.1.2.3.1. Payların Düşük Fiyatlandığı Mesajının Verilmesi .................................................. 14 1.1.2.3.2. İşlerin Olumlu Gittiği Mesajının Verilmesi ............................................................. 15 1.1.2.4. İdeal Sermaye Yapısına Ulaşılması Yaklaşımı ............................................................... 16 1.1.2.5. Yöneticilerin Teşvik Edilmesi Yaklaşımı ....................................................................... 16 1.1.2.6. Ele Geçirmelere Caydırıcılık Kazandırılması Yaklaşımı ................................................ 17 1.1.2.7. Servetin El Değiştirmesi Yaklaşımı ................................................................................ 18 1.2. PRATİKTE PAY GERİ ALIMLARI .......................................................................... 18 1.2.1. Pay Geri Alımının Amaçları .................................................................................... 19 1.2.2. Pay Geri Alım Yöntemleri ....................................................................................... 20 1.2.2.1. Borsada Gerçekleştirilen Geri Alımlar ............................................................................ 20 1.2.2.2. Çağrı Yoluyla Gerçekleştirilen Geri Alımlar .................................................................. 21 1.2.2.2.1. Sabit Fiyatlı Çağrı ................................................................................................... 21 1.2.2.2.2. Hollanda Usulü Çağrı .............................................................................................. 23 1.2.2.3. Müzakere Yoluyla Gerçekleştirilen Geri Alımlar ........................................................... 24 1.2.2.4. Türev İşlemlerle Gerçekleştirilen Geri Alımlar .............................................................. 25 1.2.2.4.1. Satım Opsiyonu Yazılması ...................................................................................... 25 1.2.2.4.2. Alım Opsiyonu Satın Alınması ............................................................................... 28 vii 1.2.2.4.3. Sıfır Maliyetli Koridor Satın Alınması .................................................................... 30 1.2.2.4.4. Forward Sözleşmesi Satın Alınması ........................................................................ 31 1.2.2.4.5. Hızlandırılmış Geri Alım Yapılması ....................................................................... 32 1.2.2.4.6. Devredilebilir Satma Haklarının Kullandırılması .................................................... 32 1.2.3. Pay Geri Alımının Sonuçları .................................................................................... 33 1.2.3.1. Olumlu Sonuçlar ............................................................................................................. 33 1.2.3.2. Olumsuz Sonuçlar ........................................................................................................... 36 İKİNCİ BÖLÜM PAY GERİ ALIMLARINA İLİŞKİN ŞİRKETLER HUKUKU DÜZENLEMELERİ ..................................................................................................... 39 2.1. ŞİRKETLER HUKUKU SİSTEMLERİNİN PAY GERİ ALIMLARIYLA İLİŞKİSİ ................................................................................................................................ 39 2.1.1. Yazılı Hukuk Sisteminde Pay Geri Alımları ............................................................ 40 2.1.2. İçtihat Hukuku Sisteminde Pay Geri Alımları ......................................................... 41 2.2. PAY GERİ ALIMLARININ ŞİRKETLER HUKUKUNDAKİ YERİ ..................... 42 2.2.1. Kurumsal Yapı Boyutu ............................................................................................. 42 2.2.1.1. Sermayenin Korunması ................................................................................................... 43 2.2.1.2. İşletmenin Sürekliliğinin Sağlanması ............................................................................. 45 2.2.2. Kurumsal Yönetim Boyutu ...................................................................................... 48 2.2.2.1. Ortaklara Eşit Muamele Edilmesi ................................................................................... 49 2.2.2.2. Kamunun Aydınlatılması ................................................................................................ 51 2.2.2.2.1. Finansal Tablolar ..................................................................................................... 53 2.2.2.2.2. Faaliyet Raporları .................................................................................................... 54 2.2.2.2.3. Özel Durum Açıklamaları ....................................................................................... 56 2.2.2.2.4. Diğer Kamuyu Aydınlatma Yöntemleri .................................................................. 57 2.2.2.3. Menfaat Sahiplerine Karşı Sorumlu Davranılması ......................................................... 58 2.2.2.4. Yönetimin Faaliyetlerinin Gözetilmesi ........................................................................... 60 2.2.3. Kurumsal Finansman Boyutu ................................................................................... 61 2.2.3.1. Geri Alım Yönteminin Belirlenmesi ............................................................................... 61 2.2.3.2. Piyasa Bozucu Eylemlere Neden Olunmaması ............................................................... 62 2.2.3.3. Güvenli Liman Uygulaması ............................................................................................ 63 2.2.3.4. Geri Alınan Payların Elden Çıkarılması.......................................................................... 64 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM PAY GERİ ALIMLARINA İLİŞKİN FİNANSAL RAPORLAMA ESASLARI ... 66 3.1. PAY GERİ ALIMLARININ FİNANSAL TABLOLARA OLAN TEMEL ETKİLERİ ............................................................................................................................ 66 3.1.1. Geri Alınan Payların Varlık Olarak Muhasebeleştirilmesi ...................................... 67
Description:The list of books you might like
