Pausaniae Graeciae descriptio: Vol. II, Libri V - VIII

344 Pages·1990·13.192 MB·Ancient Greek, Latin

by  Maria Helena Rocha-Pereira (editor)

AKADEMIE DER WISSENSCHAFTEN DER DDR
ZENTRALINSTITUT
FÜR ALTE GESCHICHTE UND ARCHÄOLOGIE
B I B L I O T H E CA
SCRIPTORVM GRAECORVM ET ROMANORYM
T E V B N E R I A NA
S
utmo
BSB B. G. TEUBNER VERLAGSGESELLSCHAFT
1990
PAVSANIAE
GRAECIAE DESCRIPTIO
VOL. II
LIBRI y—VIII
EDIDIT
MARIA HELENA ROCH A-PE REI RA
m
UIKIC
BSB B.G. TEUBNER VERLAGSGESELLSCHAFT
1990
Bibliotheca
scriptorum Craecorum et Roinanorum
Teubneriana
ISSN 0233-1160
Redaktor: Günther Christian Hansen
Redaktor dieses Bandes: Günther Christian Hansen
ADMONEBVNTVR QVI HVNC LIBRVM LEGEiNT
VT ADDENDA ET CORRIGENDA CONSVLANT
LATERCVLO • IN MARGINE APPICTO
ISBN 3-322-00213-6
© BSB B. G. Teubner Verlagsgeaellschaft, Leipzig, 1977 und 1990
2., verbesserte Auflage
VLN 294/375/8/90 · LSV 0886
Lektor: Manfred Strümpfei
Printed in the German Democratic Republic
Satz: INTERDRUCK Graphischer Großbetrieb Leipzig - UI/18/97
Fotomech. Nachdruck: Grafische Werke Zwickau
Bestell-Nr. 6658166
05600
SIGLA
β exemplar Niccolò Niccoli, ante a. 1437
V Marcianus gr. 413, ca. 1460
F Laurentianus 56.11, I486
Ρ Parisinus gr. 1410,1491
L Leideneie 16 K, saec. XV ex.
Β Riccardianus gr. 29, saec. XV ex.
Pa Parisinus gr. 1399,1497
Va Vindobonensis hist. gr. 23, saec. XV ex.
Vb Vmdobonensis hist. gr. 51,1504
91 consensus RPaVaVb
Ceteri codices perraro adhibentur:
Ag Angelicus gr. 103 (olim C. 2.11), ca. 1525-1550
Fa Laurentianus 56.10, saec. XV ex.
Lb Leideneie 16 L, ca. 1477
Me Mosquensis gr. 193 (VI. 500), saec. XV ex.
Np Neapolitanus III A 16 bis, saec. XV ex.
Pd Parisinus gr. 1411, ca. 1525 -1550
Pt Palatinus gr. 56, ca. 1490
Phral. Parisinus gr. 1409 (excerpta continens), saec. XIV
Na Neapolitanus li. C. 32 (excerpta continens), ^aec. XIV in.
Codicum lectiones hoc modo distinguuntur:
V1 a prima mànu
V2 a recentiore manu
Vsv supra lineam
Vme in margine
V? add. γρ(άφεταή
Va1 add. aliter
V

E'
ΗΛΙΑΚΩΝ A
Όσοι δέ Έλλήνοτν Πελοποννήσου πέντε είναι μοίρας και 1
ού πλείονας φασιν, ανάγκη σφας δμολογεΐν ώς εν τήι Άρκά-
δων οίκοϋσιν Ηλείοι καΐ Άρκάδες, δευτέρα δε Αχαιών,
τρεις δέ έπΐ ταύταις al Δωριέων, γένη δε οίκεϊ Πελοπόννη-
5 σον Άρκάδες μ& αύτόχ&ονες και Αχαιοί, καΐ ol μεν υπό
Δωριέων έκ της σφετέρας άνέστησαν, ού μέντοι Πελο-
ποννήσου γε έξεχώρησαν, άλλά έκβαλόντες "Ιωνας νέμον-
ται τόν ΑΙγιαλόν το άρχαϊον, νυν δέ από των Αχαιών τού-
των καλούμενον · ol δέ Άρκάδες διατελοϋσιν έξ αρχής και 2
ίο ές τόδε τήν έαυτών έχοντες. τα δέ λοιπά έπηλύδων έστίν
άν&ρώπων. Κορίνϋιοι μέν γάρ ol νυν νεώτατοι Πελοπον-
νησίων είσί, και σφισιν, αφ' σδ τήν γήν παρά βασιλέως
έχουσιν, εϊκοσιν έτη καΐ διακόσια τριών δέοντα ήν ές έμέ·
Δρύοπες δέ καΐ Δωριείς, οι μέν έκ Παρνασσού, Δωριείς δέ
is έκ της Οΐτης ές Πελοπόννησόν είσιν άφιγμένοι.
Τους 'Ηλείους ϊσμεν έκ Καλυδώνος διαβεβηκότας καΐ 3
ΑΙτωλίας της άλλης· τά δέ έτι παλαιότερα ές αύτους
τοιάδε εϋρισκον. βασιλεϋσαι πρώτον έν τήι γήι ταύτηι λέ-
γουσιν Άέ&λιον, παϊδα δέ αυτόν Διός τε είναι καΐ Πρωτογε-
20 νείας τής Δευκαλίωνος, Άεΰλίου δέ Ένδυμίωνα γενέσϋαι ·
τούτου τον Ένδυμίωνος Σελήνην φασΙν έρασϋήναι, κάί ώς 4
θυγατέρες αύτώι γένοιντο έκ τής ΰεοϋ πεντήκοντα. ol δέ δη
μάλλόν τι εικότα λέγοντες Ένδυμίωνι λαβόντι Άστεροδίαν
γυναίκα — ol δέ τήν Ίτώνου του Άμφικτύονος Χρομίαν,
8 τούτων Ε1: τοντον β || 11 Κορίν&ιοι Schubert: κοριν&ίων β ||
15 Ιχ τής Οίτης èς Πελοπόννηαον Camerarius: ix γης oí τής πελο-
ποννηΟον β
1
PAVSANIAS
άλλοι δε Ύπερίππην την Αρκάδος —, γενέσθαι δ' ονν
φασιν αύτώι ΠαΙονα καί Έπειόν τε καί Αίτωλόν καί θυγα-
τέρα έπ' αύτοΐς Εύρυκυδαν. εϋηκε δε και εν Όλυμπίαι
δρόμου τοις παισίν αγώνα Ένδυμίων ύπερ της αρχής, και
ένίκησε καί ίσχε την βασιλείαν Έπειός · καί Έπειοί πρώτον 5
5 τότε ων ήρχεν ώνομάσθησαν. τών δε αδελφών οι τον μεν
καταμείναί φασιν αύτοϋ, Παίονα δε άχ&όμενον τήι ήσσηι
φυγείν ώς πόρρωτάτω, καί την ύπερ Άξιον ποταμού χώραν
άπ' αύτοϋ Παιονίαν όνομασθήναι. τα δε ές την Ένδυμίωνος
τελευτήν ού κατά τά αυτά Ήρακλεώταί τε οι προς Μιλή- ίο
τωι καί 'Ηλείοι λέγουσιν, άλλα 'Ηλείοι μεν άποφαίνονσιν
Ένδυμίωνος μνήμα, Ήρακλεώταί δε ες Λάτμον το δρος
άποχωρήσαΐ φασιν αυτόν f μούσι, και αδυτον Ένδυμίωνός
6 εστίν èv τώι Λάτμωι. Έπειώι δε γήμαντι Άναξιρόην την
Κορώνου ϋνγάτηρ μεν Ύρμίνα,αρσεν δε ουκ έγένετο αύτώι is
γένος· και τάδε άλλα συνέβη κατ' Έπειόν βασιλεύοντα.
ΟΙνόμαος ό Άλξίωνος, Άρεως δε κα&ά ποιηταί τε έπεφή -
μισαν και τών πολλών έστιν ές αυτόν λόγος, ούτος δυνα-
στεύων περί τήν Πισαίαν καλουμένην δ ΟΙνόμαος έπαύθη
7 της αρχής διαβάντος Πέλοπος ναυσίν έκ τής Ασίας. Πέλοχρ so
δε αποθανόντος ΟΙνομάου την τε Πισαίαν εσχε καί Όλυμ-
πίαν, άποτεμόμενος τής Έπειοϋ χώρας δμορον ούσαν τήι
Πισαίαι · Έρμου τε έν Πελοποννήσωι vaòv ίδρυσασθαι καί
ϋϋσαι τώι θεώι Πέλοπα ελεγον οι 'Ηλείοι πρώτον, άπο-
τρεπόμενον το επί τώι Μυρτίλου θανάτωι μήνιμα εκ τοϋ ·α
θεοϋ.
8 ΑΙτωλώι δε μετά Έπειόν βασιλεύσαντι συνέπεσεν έκ
Πελοποννήσου φυγείν, δτι αυτόν οι Άπιδος παίδες εφ'
αΐματι άκουσίωι δίκην εϊλον· νΑπιν γαρ τον 'Ιάσονος έκ
3 Ενρυκύόαν Musurus (cf. infra § 8) : ενρυκοίόαν β || 13 μούσι
καί V: μοναικαΐ FP μονϋι expunxit R om. PaVaVb Bekker; lac.
ante μονΟι habent Schubart-Walz qui καί τιμήν αύτώι νέμουσι
supplendum putant || is Κορώνου Siebeiis : κορωνον β || 17 Άλξίω-
νος edd.: άλξίονος β || 20 ναυα'ιν Hitzig coll. 1. 4. 5, 9. 7, 37. 5 aliis-
quc loci« plurimis: διαλύει β τον λνδοΰ RWPaWaVb || 29 εΐλον]
ηιτονν Schubart-Walz coll. 5. 2. 2, 8. 34. 4 | Άπιν Musurus:
αττιν β
2
GRAECIAE DESCRIPTIO 6,1,4 - 11
Παλλαντίον τον Άρκάδων απέκτεινεν ΑΙτωλός έπελάσας
τό άρμα τε&έντων έπι Άζανι ά&λων. από μεν ΑΙτωλον
τον Ένδνμίωνος ol περί τον Άχελώων οίκονντες έκλήϋησαν
φνγόντος ές ταντην την ήπειρον, την δε Έπειών εαχεν
5 άρχήν Ηλείος, Ενρνκνδας τε της Ένδνμίωνος και — δτωι
πιστά — πατρός ών Ποσειδώνος· και τό ovo μα οι άν-
θρωποι τό ννν άντί Έπειών από τον 'Ηλείου μεταβεβλή -
κασιν.
Ήλείον δε ήν Αύγέας · οι δε αποσεμνυνοντες τά ές αυτόν, 9
ίο παρατρέψαντες τον Ήλείον τό δνομα, Ήλιου φασιν Ανγέαν
παϊδα είναι, τούτωι βοϋς τώι Ανγέαι και αΐπόλια τοσαΰτα
έγένετο ώς καΐ της χώρας αύτώι τά πολλά ήδη διατελεΐν
άργά δντα υπό τών βοακημάτων της κόπρου· Ήρακλέα
οΰν εϊτε έπι μοίραι της 'Ηλείας εϊτε έφ' δτωι δη και αλλωι
15 μισ&ώι πείθει οι καϋηραι της κόπρου την γήν. και δ μεν 10
καί τοντο έξειργάσατο έκτρέψας τον Πηνειον τό ρεύμα ες
την κόπρον · Αύγέας δε, δτι τώι Ήρακλεϊ σοφίαι πλέον και
ου συν πόνωι τό έργον ήννστο, αυτός τε άποδοΰναί οι τον
μισϋόν άπηξίον καί τών παίδων τών άρσένων τον πρεσβν-
20 τερον Φνλέα έξέβαλεν άντειπόντα ώς ού δίκαια ποιοϊτο
πρός άνδρα εύεργέτην. αυτός {δε} τά τε άλλα παρεσκενά-
ζετο ως τον Ήρακλέα άμυνούμενος, ήν επί την ΤΗλιν
στρατεύηται, καί τους παΐδας τους Άκτορος καί Άμαρνγ-
κέα έπηγάγετο ές φιλίαν ήν δε δ Άμαρυγκεύς άλλως μεν Π
25 αγαθός τά ές τον πόλεμον, δ δέ οι πατήρ Πνττίος Θεσσα-
λός τά άνωθεν ήν καί ές τήν Ήλείαν άφίκετο έκ Θεσσα-
λίας. Άμαρυγκεϊ μεν δή καί αρχής έν Ήλείαι μετέδωκεν δ
Αύγέας, Άκτορι δε και τοις παισι γένος τε ήν έπιχώριον
βασιλείας τε μετήν σφισιν · Άκτωρ γάρ πατρός μέν Φδρ-
30 βαντος ήν τον Ααπίθον, μητρός δε Ύρμίνης της Έπειον,
καί ώικισεν απ αυτής Άκτωρ πόλιν Ύρμίναν έν τήι Ήλείαι.
ι· 'Ηλίου] ήλείον F || 1β Πψειον Palmerius (vide etiam R. Baladié,
RPh 47, 1973, 251 -273): μηνίον β || l»-20 ν μιϋ&όν — ποιοϊτο
om.V H 20 ποιοί Bekker || 21 suppl. Bekker | τά τε Bekker: τ ε
τά β
3
PAVSANIAS
2 Τώι δέ Ήρακλεϊ προς τον Αύγέαν πολεμοϋντι ουδέν
ύπήρχεν άποδείκννσ&αι λαμπρόν · &τε γάρ καί τόλμηι και
ταϊς ήλικίαις τον Άκτορος των παίδων ακμαζόντων, έτρέ-
πετο υπ' αυτών άεί τό σνμμαχικόν του 'Ηρακλέους, ες δ
Ίσ&μικάς σπονδάς Κορινθίων επαγγειλάντων και ΰεω- 5
ρών ¿ς τον αγώνα ερχομένων τών νΐών του Άκτορος άπε-
κτεινε σφας λοχήσας δ Ηρακλής εν ΚλεωναΧς. άφανοϋς ôè
δντος του είργασμένου τον φόνον μάλιστα ¿ποιεΐτο ή Μο-
2 λιόνη σπουδήν τών παίδων τον αντόχειρα έξευρεϊν. ώς δέ
ίμα&εν, èvravêa oí 'Ηλείοι δίκας τοϋ φόνου παρά Άργείων ίο
άπήιτουν τηνικαϋτα γάρ έτυχεν 'Ηρακλής εν Τίρυν&ι
οΐκών. μή διδόντων δέ σφισι δίκας τών Άργείων, οι δε
δεύτερα ¿νέκειντο Κοριν&ίοις εκσπονδον το Άργολικόν παν
τοϋ άγώνος γενέσθαι τοϋ Ίσ&μικον. ώς δέ ήμάρτανον και
τούτου, Μολιόνην &έσ&αι φασιν έπί τοις πολίταις κατάρας, is
ήν Ίσϋμίων μή ΰέλωσιν ειργεσΰαι. φνλάσσονσι δέ της
Μολιόνης καΐ ές τόδε έτι τάς κατάρας, καΐ δσοι τα σώμα-
τα άσκονσιν 'Ηλείων, οϋ σφισιν èq τον αγώνα έσελ&εϊν
3 κα&έστηκε τον Ίσάμικόν. διάφοροι δέ τώι είρημένωι δύο
είσΐν άλλοι λόγοι, τούτων δέ ó μέν Κύψελον τον τυραννή- «>
σαντα Κορινθίων φησιν άγαλμα άνα&ειναι τώι Ail χρυ-
σοϋν ές Όλυμπίαν, προαποϋανόντος δέ τοϋ Κνφέλου πρίν
επί τώι άναάηματι τό δνομα έπιγράψαι τό αύτου, τους
Κορινθίους παρά 'Ηλείων αΐτεϊν δονναί σφισιν έπιγράψαι
δημοσίαι την πόλιν έπί τώι άνα&ηματι, ου τνχόντας δέ 25
όργήι τε ές τούς 'Ηλείους χρήα&αι xal προειπεΐν σφισιν
Ίσ&μίων εϊργεσ&αι. πώς äv οΰν Κοριν&ίοις αύτοΐς τον
άγώνος μετήν τοϋ έν Όλυμπίαι, εΐ δή άκοντάς γε Ηλείους
4 άπό τών Ίσΰμίων εΐργον ; ó δέ έτερος έχει τών λόγων Προ-
λάωι παϊδας άνδρΐ παρά Ήλείοις δοκίμωι καί τήι γνναικί βο
αύτον Λυσίππηι Φίλαν&ον καί Λάμπον γενέσ&αι · τούτους
4 άεί V: alel FP || 8 μολιάνη Μ: μολίνη β, item 15 (praeter
Pasv), 17 (praeter PasvVa), cf. 2.5,8.14.9 || 1» Κοριν&Ιοις Ama-
Baeus: -low β || 10 τον om. V | τώι είρημένωιί: τώ είρημένων¥
τ&ν είρημέικον β sed cf. 6. 21. 9,10. β. 3, 10.33. 8 || 31 φηαΐν F:
φαβίν VP H 27 οδν om. Ρ )\ » Προλάωι) τιρομάωΛ
4