pastorale begeleiding aan adolessente wat ly onder prestasiedruk

135 Pages·2010·5.11 MB·Afrikaans

PASTORALE BEGELEIDING AAN ADOLESSENTE WAT LY
ONDER PRESTASIEDRUK
Susanna Maria Mac Intyre
B.Th, B.Diac (Hons.)
Verhandeling voorgele ter gedeeltelike nakoming van die vereistes vir die M.A.-graad
(Pastoraal) aan die Noordwes-Universiteit (Potchefstroomkampus)
Studieleier: Prof. dr. G.A. Lotter
Potchefstroom
November 2008
DANKBETUIGINGS
Aan God kom al die eer toe vir sy groot genade! Sonder die Here se voorsienigheid sou hierdie
studie bloot 'n droom gebly het.
Die volgende persone se ondersteuning verdien vermelding:
My man, Brendan, vir jou opofferings om vir my die geleentheid te bied om hierdie studie te
voltooi. Ek sou dit nie sonder jou ondersteuning, hulp, geduld en liefde kon doen nie!
My ouers, Jan en Susan van Heerden, baie dankie vir julle belangstelling en voortdurende
motivering.
Prof. G.A. Lotter, wie se leiding, geloof in my en oneindige geduld met my die sleutelrol in die
voltooiing van die studie gespeel het.
Die biblioteekpersoneel van die Noordwes-Universiteit en Stellenbosch Universiteit. Baie dankie
vir al die hulp en vriendelikheid.
Die Noordwes-Universiteit vir die beurs wat hierdie studie finansieel moontlik gemaak het.
Die jong deelnemers aan die navorsing vir die tyd wat julle met 'n glimlag opgeoffer het.
OPSOMMING
Die primere doel van hierdie studie is om die druk wat op adolessente geplaas word om te
presteer te ondersoek en praktiese riglyne voor te stel in die pastorale versorging van
adolessente wat gedryf word om te presteer. Uit die ondersoek blyk dat adolessente
prestasiedruk weens eksterne (ouers, onderwysers, afrigters en vriende) en interne faktore
(perfeksionisme en 'n vrees vir mislukking) ervaar. Hierdie ervaring van prestasiedruk het
bepaalde gevolge op die adolessente, byvoorbeeld angs, stres, depressie, eetversteurings, die
misbruik van middels en selfs selfmoord.
Die Bybel werp lig op moontlike eksterne faktore van prestasiedruk by adolessente. Hiervolgens
het ouers sekere verantwoordelikhede volgens die Bybel in die opvoeding van hulle kinders en
moet vriende met diskresie gekies word. Die interne faktore van prestasiedruk soos
perfeksionisme en die vrees om te misluk, kan binne die konteks van die boodskap van die
Bybel hanteer word om die adolessent wat prestasiedruk ervaar, pastoraal te begelei. Die Bybel
gee bree perspektiewe oor angs, stres, depressie, selfmoord, eetversteurings en die misbruik
van alkohol en dwelmmiddels wat aangewend kan word in die pastorale versorging van die
adolessent.
Die navorsing van die literatuur vanuit vakgebiede soos sielkunde en sportkunde rakende
prestasiedruk by die adolessent, toon die motivering waarom ouers, vriende, onderwysers en
afrigters druk op die adolessent uitoefen om te presteer. 'n Kwalitatiewe empiriese studie met
vyf adolessente voorsien die leser van 'n goeie begrip van adolessente se ervaring van
prestasiedruk.
Die perspektiewe vanuit die Bybel, literatuur en empiriese navorsing, word in 'n hermeneutiese
wisselwerking geplaas om te kom by 'n praktykteorie.
Ten slotte word praktiese riglyne voorgestel vir die pastorale versorging van adolessente wat
prestasiedruk ervaar.
SLEUTELTERME
Prestasiedruk
Adolessent
Pastoraal
ABSTRACT
The primary goal of this study is to research the pressure imposed upon adolescents to perform
as well as to suggest practical guidelines to counsel them. It is found that adolescents
experience both external (parents, teachers, coaches and friends) and internal (perfectionism
and the fear of failure) factors. Stress, anxiousness, depression, eating disorders, substance
and alcohol abuse and even suicide have been found in terms of the effects of performance
pressure as found with adolescents.
The Bible enlightens us to the possible external factors of performance pressure found with
adolescents. According to the Bible, parents have certain responsibilities in terms of raising their
children, and discretion should be applied when selecting friends.
The internal factors related to performance pressure, such as perfectionism and the fear of
failure can be addressed within the context of the Bible's message, guiding the adolescent
pastorally. The Bible provides general perspectives regarding anxiousness, stress, depression,
suicide, eating disorders and substance and alcohol abuse that can be applied during the
pastoral counseling of adolescents.
Research of the literature found within the subject areas of psychology and sport sciences,
regarding performance pressure, within the context of adolescents show that the motivation for
parents, friends, teachers and coaches to pressure adolescents to perform. This research (from
psychology and sport sciences) regarding depression, suicide, anxiousness, eating disorders
and substance and alcohol abuse display the effect of performance pressure found within
adolescents. A qualitative empirical study with five adolescents, provide the reader with a good
comprehension of performance pressure experienced by adolescents.
The perspectives found within the Bible, literature and empirical research are placed within a
hermeneutical interaction to produce a practical theorem.
Finally, practical guidelines can be formulated in the pastoral counseling of adolescents
experiencing performance pressure.
IV
KEY TERMS
Performance pressure
Adolescent
Pastoral
INHOUDSOPGAWE
Bladsy
DANKBETUIGINGS i
OPSOMMING ii
SLEUTELTERME iii
ABSTRACT iv
KEY TERMS v
HOOFSTUK1 1
INLEIDING 1
1.1 VOORGESTELDE TITEL 1
1.2 0RIENTERINGENPROBLEEMSTELLING 1
1.3NAVORSINGSVRAAG 4
1.4 DOELSTELLING EN DOELWITTE 4
1.5 SENTRAALTEORETIESE ARGUMENT 5
1.6METODE 5
1.7HOOFSTUKINDELING 6
1.8SKEMATIESEVOORSTELLING 7
HOOFSTUK2 8
BASISTEORETIESE PERSPEKTIEWE MET BETREKKING TOT PRESTASIEDRUK 8
2.1 INLEIDING 8
2.2DOELWIT 8
2.3 BASISTEORIE 8
2.4 PASTORALE BERADING MET DIE WOORD AS BASIS 9
2.5 BASISTEORETIESE PERSPEKTIEF OP SELF 11
2.6 BASISTEORETIESE PERSPEKTIEWE OP SUKSES EN MISLUKKING 14
2.7 BASISTEORETIESE PERSPEKTIEWE OP VERHOUDINGS EN DEELNAME AAN
AKTIWITEITE WAT PRESTASIEDRUK BY DIE ADOLESSENT KAN VEROORSAAK 15
VI
INHOUDSOPGAWE (VERVOLG)
2.8 BASISTEORETIESE PERSPEKTIEWE OP INTERNE FAKTORE VAN PRESTASIEDRUK
BYDIEADOLESSENT 22
2.9 BASISTEORETIESE PERSPEKTIEWE OP DIE GEVOLGE VAN PRESTASIEDRUK OP
DIEADOLESSENT 23
2.10 SAME VATTING 33
HOOFSTUK3 35
METATEORETIESE PERSPEKTIEWE OP DIE DRUK WAT ADOLESSENTE ERVAAR OM TE
PRESTEER 35
3.1 INLEIDING 35
3.2DOELWIT 35
3.3 METATEORIE 35
3.4 DIE TERM ADOLESSENT 36
3.5 EKSTERNE FAKTORE VAN PRESTASIEDRUK 39
3.6 INTERNE FAKTORE VAN PRESTASIEDRUK 45
3.7 DIE INVLOED VAN PRESTASIEDRUK OP DIE ADOLESSENT 51
3.8 SAMEVATTING 63
HOOFSTUK4 65
EMPIRIESE NAVORSING 65
4.1 INLEIDING 65
4.2 DOELWIT VAN DIE HOOFSTUK 65
4.3 TEORIE VAN EMPIRIESE NAVORSING 65
4.4 VERSAMELING VAN DATA 67
4.5DIEONDERHOUD 68
4.6 NAVORSINGSONTWERP 69
4.7DIEONDERSOEKGROEP 70
4.8DIEONDERSOEKRESULTATE 71
4.9 GEVOLGTREKKING 83
VII
INHOUDSOPGAWE (VERVOLG)
4.10SAMEVATTING 86
HOOFSTUK5 87
PRAKTYKTEORETIESE PERSPEKTIEWE OP DIE BEGELEIDING VAN DIE ADOLESSENT
WATLYONDER PRESTASIEDRUK 87
5.1 INLEIDING 87
5.2DOELWIT 87
5.3 PRAKTYKTEORIE 87
5.4 BERADER AS AGENT VAN BEWUSWORDING EN HELING 87
5.5 VOORGESTELDE STRUKTUUR VIR BEWUSWORDING EN EMOSIONELE GENESING ..91
5.6TOERUSTING 109
5.7SAMEVATTING 112
HOOFSTUK6 113
6.1 GEVOLGTREKKING 113
6.2 FINALE GEVOLGTREKKING 117
6.3 VOORSTELLE VIR VERDERE NAVORSING 117
BYLAAG A 118
EMPIRIESE VRAELYS 118
1. SPORT EN KULTUUR 118
2. AKADEMIE 119
BRONNELYS 120
VIII
LYS VAN TABELLE
Tabel 1: Skematiese voorstelling 7
Tabel 2: Identiteit in Jesus Christus 13
Tabel 3: Die effek van die dwelmmiddels in sport 63
IX