Pancerniki typu «Deutschland»

106 Pages·2010·107.642 MB·Polish

by  Maciej S. Sobański

WO..JENNE numer specjalny 32
OKRĘTY
Drodzy Czytelnicy
Minął kolejny kvvartał i oddaję w Wasze ręce nową monografię. Tym razem jest
ona poświęcona niemieckim okrętom typu «Deutschland», teoretycznie tym naj
bardziej znanym z różnych publikacji. Jednak pragniemy je szerzej zaprezentować
Wam, tak od strony technicznej jak i historycznej. Myślę, że niniejsza monografia
jest takim zbiorem wszelkich informacji o tych jednak ciekawych i ładnych zara
zem okrętach.
Duża w tym również zasługa materiału ikonograficznego, który w wielu przypad
kach prezentowany jest po raz pierwszy. To głównie dzięki wspaniałym fotografiom
ze zbiorów Siegfrieda Breyera, Reinharda Kramera i Andrzeja Danilewicza, którym
w tym miejscu bardzo za nie dziękuję.
Życzę miłej lektury.
Jarosław Malinowski
Okładka: Admirał Graf Spee w czasie bitwy pod
La Plata. Mai. Seweryn Fleischer Polecamy monografie!
Strona tytułowa: Admirał Scheer opuszczający
Kilonię w 1935 r. Fot. zbiory Siegfried Breyer
Pancerniki typu
"Deutschland"
C!. l
Maciej S. Sobański
Redaktor serii: Jarosław Malinowski
Ryswlki.: Jerzy Lewandowski,
Waldemar Kaczmarczyk
Plansze kolorowe: Waldemar Kaczmarczyk
Opracowanie graficzne: Jarosław Malinowski
Skład, druk i oprnwa: Drukpol, Thrnowskie Góry
Źródła fotografii.IPhoto credit:
Siegfried Breyer
Andrzej Danilewicz Polecamy magazyn ,,Okręty Wojenne''!
Karl Eschenburg
Leo van Gincleren
Erich Groner
Reinhard Kramer
Jarosław Malinowski
Anatolij Odajnik
Centralne Archiwum Wojskowe Monitory typu .. Marshal Nuy"
Lelikle lotniSkowce typu ,.SIIpan"
ISBN 978-83-61069-06-5
ISSN 1231-Q14X
Copyright© Wydawnictwo "Okręty \\bjenne" 2010
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książ­
ki nie może być kopiowana w żadnej formie, ani żad­
nymi metodami mechanicznymi ani elektronicznymi,
łącznie z wykorzystaniem systemów przechowywania
i odtwarzania informacji bez pisemnej zgody właści­
ciela praw autorskich. Wydawca
All right reserved. No part of this book may be repro
duced or transmitted in any form or by any means, Wydawnictwo "Okręty Wojenne"
dectronie or mechanical, includiong photocopying. Krzywoustego 16, 42-605 Tamowskie Góry
recording or any inforrnation storage and retreival sys tel. [phone]
tem without written from copyright owner.
e-mail: okrety@ka. home.pl, \MVW.okretywojenne.pl
ING Bank Śląski 94 1050 1386 1000 0002 0086 6507
U
ł Niniejsza monografia zawiera trzy rozkładówki z 6 planami okrętów w skali l :350.
waga.
Stanowią one jej integralną część i nie mogą być sprzedawane oddzielnie.
Deutschland wiosną 1933 r. w czasie zgrywania załogi.
Marynarka wojenna kaizerowskich do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia tów została przeprowadzona w dniu 21
Niemiec wyszła z kończącej się I woj o ich dalszym losie1 czerwca 1919 roku, gdy upływał termin
ny światowej w sumie obronną ręką za W czasie, gdy internowany zespół zawieszenia broni. Samozatopienie ze
chowując nadal, mimo 4 lat walk gro przebywał w Scapa Flow, politycy obu społu w Scapa Flow zaskoczyło nadzo
swych sił, przede wszystkim ciężkie jed stron prowadzili intensywne pertrak rujących Brytyjczyków do tego stopnia,
nostki nawodne - pancerniki i krążow­ tacje zmierzające do zawarcia trakta że praktycznie nie udało się im urato
niki liniowe oraz okręty podwodne. Nie tu pokojowego z Niemcami formalnie wać prawie żadnego z tonących okrę­
korzystny przebieg działań lądowych na kończącego wojnę. Jednym z istotnych tów. Należy zaznaczyć, że decyzję o za
froncie zachodnim, załamanie się so punktów tych rozmów był przyszły los topieniu okrętów kontradm. Reuter
juszniczych Austro-Węgier oraz niepo niemieckiej floty. Alianci postawili żą­ podjął całkowicie samodzielnie, bez po
koje wewnętrzne zmusiły jednak Niem danie wydania w ich ręce zarówno in rozumienia z admiralicją w Niemczech.
cy do pertraktacji o zawieszenie broni. ternowanych już wcześniej okrętów, jak Incydent z samozatopieniem zespo
Preliminaria, zawartego w dniu 11 li i innych pozostających jeszcze w por łu niemieckiego internowanego w Sca
stopada 1918 roku w lesie Compiegne tach niemieckich. Strona niemiecka, pa Flow nie miał praktycznie większego
pod Paryżem zawieszenia broni w ar pragnąca z uwagi na nasilające się nie znaczenia dla przebiegu finalizowanych
tykułach 22 i 23 ograniczały w istotny pokoje wewnętrzne jak najszybciej za już prac nad traktatem pokojowym
sposób potencjał floty, nakazując Niem wrzeć traktat pokojowy skłonna była ten z Niemcami, choć powszechnie został
com wydanie wszystkich okrętów pod warunek zaakceptować. przyjęty z dezaprobatą.
wodnych zdolnych do działania oraz Informacje o przebiegu rokowań po Traktat pokojowy, który do historii
internowanie, rozbrojonego trzonu kojowych docierały także, głównie za przeszedł jako wersalski, został przez
Hochseeflotte obejmującego 10 pan pośrednictwem brytyjskiej prasy z du strony podpisany w dniu 28 czerwca
cerników, 6 krążowników liniowych, żym poślizgiem, do d-cy zespołu w Sca 1919 roku. Wśród wielu różnorodnych
8 krążowników lekkich i 50 najnow pa Flow kontradm. Reutera, który po jego postanowień regulujących kwe
szych kontrtorpedowców i torpedow stanowił nie dopuścić do przejęcia stie terytorialne, narodowościowe, od
ców, a także rozbrojenie pozostałych internowanych okrętów przez aliantów. szkodowawcze, znalazły się również
okrętów woje1mych. Punktem zbornym Dowodzone przez niego jednostki były postanowienia dotyczące sił zbrojnych
dla internowanej floty, na czele której rozbrojone i posiadały znacznie zredu pokonanych Niemiec, w tym także jej
strona niemiecka postawiła kontradm. kowane załogi, co praktycznie wyklu marynarki wojennej.
Ludwiga von Reutera, wyznaczono za czało możliwość stawienia zbrojnego Postanowienia traktatu wersalskiego,
tokę Firth of Forth, dokąd okręty miały oporu, jedynym zatem sposobem niedo wprowadzające tak ilościowe jak i jako
przybyć do 21 listopada 1918 roku. Na puszczenia do przejęcia okrętów przez ściowe ograniczenia dla marynarki wo-
stępnie, po kontroli stanu rozbrojenia, "zwycięzców" pozostawało ich samoza
jednostki zostały skierowane na postój topienie. Starannie przygotowana wcze
l. Diere Horst, Scapa Flow 1919, .,Marine Kalen
do zatoki Scapa Flow na Orkadach, śniej operacja samozatopienia okrę- derder DOR 1982", Berlin 1981.
l
Stary pancernik Hannover, tutaj widoczny po rnałej modernizacji, stanowił wraz z jednostkami bliźniaczymi trzon Reichsmarine w latach 20-tych.
Planowana przebudowa na okręt-cel nie doszła do skutku. Fot. zbiory Reinhard Kramer
jennej, bez względu na stopień ich rze tom bądź złomowane. Dodatkowo jesz pierwszeństwa na tym akwenie, jakim
czywistego przestrzegania przez stronę cze, tytułem rekompensaty za okręty za była Rosja, przeżywał trudności związa­
niemiecką, stały się w praktyce na okres topione w Scapa Flow w ręce aliantów ne z rewolucją i wojną domową.
całej dekady lat dwudziestych podstawą przechodził znaczny tonaż jednostek po Proces aktywizacji i ponownego wcie
funkcjonowania nowoutworzonej Re mocniczych3. lania do czynnej służby tworzących Re
ichsmarine. Biorąc pod uwagę fakt, że pozosta ichsmarine okrętów dopuszczonych
Zagadnienia związane z funkcjo wione Niemcom na mocy traktatu okrę­ ustaleniami traktatu, przebiegał dość
nowaniem marynarki wojennej Nie ty trudno było uważać za nowe i no powoli, co wynikało zarówno z we
miec regulowały postanowienia zawar woczesne, istotnego znaczenia nabrały wnętrznych zawirowań politycznych
te w artykułach od 181 do 197 traktatu ustalenia zawarte w jego art. 190, któ w Niemczech jak i znacznych trudno
wersalskiego2. re precyzowały dopuszczalne limity ści gospodarczych osłabionego długo­
Podstawowym ograniczeniem na wielkości tonażu dla nowobudowanych letnią wojną państwa. W latach 1921-
rzuconym przez traktat (art. 181) było okrętów oraz określał czas, po którym 1922 poddano niezbędnym remontom
określenie maksymalnego, dozwolo mogło nastąpić zastąpienie starej jed i zdołano uruchomić pancemikiHanno
nego składu niemieckiej floty wojennej nostki na nowobudowaną Limity wy ver, Braunschweig, Elsass, Hessen, Schle
którą mogło stanowić: 6 pancerników porności wynosiły odpovviednio l O 000 t sien i Schleswig-Holstein, pozostawiając
(predrednoty typu Deutschland i Loth dla pancerników, 6000 t dla lekkich krą­ równocześnie jako jednostki rezerwo
ringen), 6 lekkich krążowników oraz po żowników, 800 t dla kontrtorpedow we Preussen oraz Lothringen. Wymie
12 kontrtorpedowców i torpedowców ców, a 200 t dla torpedowców. Równo nione pancerniki stały się trzonem sił
wraz z odpowiednią liczbą mniejszych cześnie ustalono wiek uprawniający do Reichsmarine, jednak jako zbudowane
jednostek i okrętów pomocniczych. Dla rotacji na 20 lat dla pancerników i krą­ w latach 1904-1908, mimo dokonanych
każdej z wymienionych klas okrętów żowników, a 15 lat dla kontrtorpedow remontów były zdecydowanie przesta
pozwolono także na zachowanie 2 jed ców i torpedowców, liczonych od chwili rzałe, o nader ograniczonym potencja
nostek w rezerwie. wodowania jednostki. le bojowym, przydatne tym samym co
Kolejne artykuły traktatu określa­ Realizacja wszystkich postanowień najwyżej do szkolenia kadr. Równo
ły ściśle liczebność personelu marynar traktatu wersalskiego dotyczących nie cześnie w połowie lat dwudziestych za
ki wojennej i jej ochotniczy charakter mieckiej marynarki wojennej (nawet częły one dobiegać wieku 20 lat, który
(z wyłączeniem kadry oficerskiej). Na nie w pełnym zakresie), spowodowała, w myśl ustaleń traktatowych upoważ­
kładały obowiązek rozminowania wód że flota ta, stanowiąca przed wybuchem niały do ich wymiany na nowe jednost
Morza Północnego i Bałtyku. Ograni światowego konfliktu drugą potęgę ki. Powstała tym samym zarówno moż­
czały wielkość i uzbrojenie umocnień morską globu, została praktycznie cał­ liwość jak i pilna potrzeba zbudowania
nadbrzeżnych. Traktat zakazywał także kowicie wyeliminowana przez aliantów
Niemcom posiadania i budowy wszel jako licząca się siła. Z drugiej jednak 2. Pertek Jerzy, Od Reichsmarine do Bundesmari
kich okrętów podwodnych, w tym rów strony, pozostawiony w rękach Niemiec ne, Poznań 1966.
nież handlowych, a także lotnictwa potencjał morski pozwalał im nadal na nyc3h. pTorzneazż ajelidannotóswte k' Vp)'ollm.ióosłc noikcozłyoc 2h7 z5a 0re0k0w t,i rao wstaa
morskiego. Wszystkie jednostki pływa­ odgrywanie decydującej roli na Bałtyku, nowiJa je między innymi 16 doków pływających,
jące ponad limity określone wart. 181 zwłaszcza, gdy weźmiemy pod uwagę 7 dm~gów pływających, 10 pogłębiarek, 10 holow
ników, 3 zbiornikowce, 2 lichtugi - informacje wg.
traktatu winny zostać wydane alian- fakt, że główny dotychczasowy rywal do Diere.H, Scapa Flow 1919.
4
nowych "traktatowych" pancerników. cowano i jesienią 1924 roku przedsta nikiem. Z krążownikiem łączyła je taka
Jako pierwszy miał ulec wymianie znaj wiono do wyboru trzy, a właściwie dwie sama wyporność 10 000 t., zaś z pan
dujący się w rezerwie pancernik Preus koncepcje nowego okrętu: cernikiem silniejsze uzbrojenie artyle
sen, stąd też zgodnie z niemiecką tra • Typ A - uzbrojony w 4 działa ryjskie. Projektowi przyświecała sfor
dycją, jego następcę określono mianem kał. 380 mm, posiadający pancerz o gru mułowana przez kmdr v. Loewenfeld
"Ersatz Preussen" bości do 250 mm i rozwijający prędkość idea, by nowy okręt był szybszy od jed
Stocznie niemieckie posiadały bardzo 18 węzłów, nostek silniejszych czyli typowych pan
bogate doświadczenie w budowie du • Typ B - uzbrojony w 6 dział kał. cerników, a równocześnie silniejszy od
żych okrętów liniowych, jednak ostatnie 305 mm, posiadający pancerz o grubo szybszych czyli krążowników zarówno
z budowanych jednostek tej klasy-pan ści do 250 mm i rozwijający prędkość lekkich i ciężkich nad którymi górował
cerniki typu Baden czy krążowniki linio 18 węzłów, kalibrem artylerii (formuła - Schneller
we typu Mackensen, znacznie przewyż­ • Istniał również alternatywny wa ais jeder SHirkere und starker ais jeder
szały dopuszczalną wyporność l O 000 t. riant tego typu, który przy takim samym Schnellere).
Zresztą, nawet stare predrednoty, które uzbrojeniu zakładał obniżenie grubo Kwestia wyboru koncepcji nowe
miały ulec wymianie, posiadały wypor ści pancerza do 200 mm i zwiększenie go okrętu stanowiła przedmiot roz
ność 14 000 t, a więc większą od okre prędkości do 21 węzłów. ważań i wahań Admiralicji, której szef
ślonego w art. 190 traktatu wersalskiego • Typ C - uzbrojony w 6 dział kał. adm. Hans Zenker, mając poparcie do
limitu 10 000 t. 280 mm, posiadający pancerz o grubo wódcy floty wiceadm. Konrada Mom
Przed kierownictwem niemieckiej ści do 100mmirozwijający prędkość msena i dowódcy sił morskich Morza
marynarki wojennej, na czele której w przedziale 26-27 węzłów. Północnego, wiceadm. Hermanna Bau
stał wów~zas adm. Hans Zenker stanę­ W ramach prac przygotowawczych era, w dniu 11 czerwca 1927 roku pod
ło trudne zadanie stworzenia projektu powstały wówczas między innymi jął ostateczną decyzję o przyjęciu typu
jednostki, która z jednej strony mieścił­ wstępne projekty jednostek zaprezento C jako przewidywanego do budowy.
by się w ramach surowych ograniczeń wanych w tabeli (str. 7). Rzecz znamienna, pełniący w tym okre
traktatowych, na zmianę których Niem Jednostki typu A i B, bardo podobne sie funkcję dowódcy sił morskich Bałty­
cy nie mogły liczyć, a z drugiej zaś była w założeniach, prezentowały klasycz ku, wiceadm. Erich Raeder, przychylał
pełnowartościowym okrętem bojowym. ny typ pancernika obrony wybrzeża, się raczej do koncepcji budowy silnych
W rozważaniach tych należało również występujący, choć jako okręty nie o ta pancerników obrony wybrzeża.
uwzględnić sytuację wewnętrzną Nie kich parametrach, we flotach Szwecji Dla nowej klasy jednostek, które jak
miec, zarówno gospodarczą jak i spo czy Danii, w których podstawową rolę już wspomniano nie były ani typowy
łeczną. W pracach koncepcyjnych nad odgrywała siła artylerii i opancerzenie mi krążownikami (nm. Kreuzer) ani też
projektem nowego pancernika uczestni ochronne, zaś prędkość posiadała dru typowymi pancernikami (nm. Linien
czyło aktywnie kierownictwo Reichsma gorzędne znaczenie. Typ C był natomiast schiff), zaproponowano odrębną na
rine, w tym kontradm. Adolf Pfeiffer, rozwiązaniem całkowicie nowatorskim, zwę "Panzerschiff", co w swobodnym
kontradrn. Willy Kahlert oraz kmdr W!l w którym prędkość została połączo­ tłumaczeniu na język polski oznaczało
fried von Loewenfeld, znany wcześniej na z silnym uzbrojeniem artyleryjskim. okręt pancerny i stanowiło odpowied
d-ca jednej z oficerskich brygad mary Projektowana jednostka stanowiła swo nik angielskiego określenia "armoured
narki w czasie puczu Kappa. W wyniku isty mariaż ciężkiego krążownika "wa ship", jednak potocznie o okrętach tych
teoretycznych prac projektowych opra- szyngtońskiego" z klasycznym pancer- mówiono pancerniki, określając je też
Nawet poważniejsza modernizacja jakiej zostały poddane pancerniki Sch/esien i Sch/eswig-Ho/stein (na fotografii) nie uczyniła z nich jednostek
odpowiadających wymogom ówczesnego pola walki. Fot. zbiory jarosław Malinowski
Niemieckie projekty okrętów z lat 20-tych
Projekt 11/1 O
Projekt 1/1 O
Projekt 11/30
Projekt 1/35
Projekt Vlll/30
Projekt 1/M 26
c Rys. Siegfried Breyer
6
Projekt Wymiany Napęd Prędkość Opancerzenie Uzbrojenie
11/10 124 X 21,4 X 6,8 m turb. par. 22 w 200/30 mm 4 x 38 cm, 4 x 15 cm
25 000 KM 2 x 8,8 cm plot,
2 wt kal. 50 cm
1/10 176 X 18,8 X 6,5 m turb. par. 32 w 100/30 mm 8 x 21 cm,
80 000 KM 4 x 8,8 cm plot,
8 wt kal. 50 cm
11/30 132 X 22,6 X 6,5 m diesle 21 w 200/25 mm 6 x 30,5 cm,
24 000 KM 3 x 10,5 cm plot.
2 wt kal. 53,3 cm
1/35 126 X 21 ,7 X 7,2 m diesle 19 w 300/30 mm 3 x 35 cm,
16 000 KM 4 x 8,8 cm plot,
4 wt kal. 53,3 cm
Vll/30 141 X 20,2 X 7,0 m diesle 24w 180/-mm 4 x 30,5 cm, 8 x 15 cm
36 000 KM 6 x 8,8 cm plot
2 wt kal. 53,3 cm
1/M 26 188 X 20,7 X 8,5 m diesle 28w 100/- mm 6 x 28 cm,
54 000 KM 8 x 12 cm
Wg Breyer Siegfried, Panzerschiff "Deutschland", "Marine Arsenał" Band 6, Friedberg 1988
niekiedy mianem "pancerników kie przy tym pamiętać, że w społeczeństwie Wilhelm Groner; lansowali szeroko tezę
szonkowych", które to określenie za niemieckim zbyt świeża była jeszcze pa o polskim, a właściwie francusko-pol
wdzięczamy bardzo krytycznej pra mięć o okropnościach wojny światowej skim zagrożeniu Prus Wschodnich, któ
sie brytyjskiej, gdyż po pojawieniu się i forsowanie wydatków zbrojeniowych, remu Niemcy winny się przeciwstawić.
Deutschlanda właśnie tak z przekąsem w dodatku w nękanym kryzysem go Jednym z takich argumentów miał być
go sklasyfikowała. spodarczym i rozdartym głębokimi we właśnie nowy pancernik przewidziany
Decyzja o wyborze jednostki typu C. wnętrznymi podziałami kraju, nie było do zabezpieczenia utrzymania komuni
jako przeznaczonej do służby w miej rzeczą łatwą. kacji między Rzeszą a Prusami Wschod
sce pancernika Preussen, pozwoliła na Aby uruchomić proces budowy no nimi na wypadek wojny. Mówiąc o pol
przystąpienie do prac techniczno-pro wego pancernika "Ersatz Preussen", skim zagrożeniu wskazywano nie tylko
jektowych, umożliwiających podjęcie zwanego też pancernikiem "/\', należa­ na szykującą się do rzekomego podbo
budowy. Pracami projektowymi, w trak ło w budżecie marynarki wojennej na ju armię, ale także wspomniano o ma
cie, których należało rozwiązać szereg rok 1928 wydatkować I ratę w wysoko rynarce wojennej, gotowej naruszać ko
problemów natury technicznej kiero ści 9,3 mln marek. Decyzje budżetowe munikację morską Rzeszy przy pomocy
wał szef wydziału konstrukcxjnego Re znajdowały się w gestii Reichstagu, na okrętów podwodnych i kontrtorpedow
ichsmarine, Ministerialdirektor4 dr inż. forum którego kwestia ta stanęła pierw ców, co w żaden sposób nie przystawa
Paul Presse. szy raz w grudniu 1927 roku. ło do rzeczywistego stanu polskiej floty
Do podstawowych kwestii technicz Mimo trudności finansowych wynisz lat dwudziestych. W dyskusjach podno
nych wymagających rozwiązania nale czonego wojną, reparacjami i nękane­ szono także argument francuskich zbro
żała sprawa zmieszczenia się z projek go kryzysem gospodarczym, kraju oraz jeń morskich - przewidywaną budowę
towanym pancernikiem w narzuconym zdecydowanego sprzeciwu socjaldemo 2 nowych krążowników liniowych, zaś
traktatem limicie wyporności wynoszą­ kratycznej SPD (Sozialdemokratische własny pancernik przedstawiano jako
cym l O 000 t, co w praktyce okazało się Partei Deutschlands), komunistycznej jedynie skromną odpowiedź na to za
niemożliwe, bowiem wyporność kon KPD (Kommunistische Partei Deutsch grożenie. Częstym argumentem za bu
strukcxjna okrętu sięgała 11 700 t. Istot lands) i demokratycznej DDP (Deutsche dową była także nowoczesność i unikai
ną kwestią było również zastosowanie Demokratische Partei), projekt budże­ ność planowanej jednostki.
jako napędu siłowni z silnikami wyso tu marynarki obejmujący również roz Dostatecznego podjęcia decyzji o bu
koprężnymi dużej mocy, wypróbowanej poczęcie finansowania budowy pancer dowie okrętu przez parlament doszło
wcześniej w szkolnym okręcie artylerxj nika "/\' został prz.Y.ięty przez parlament w dniu 16 października 1928 roku,
skim Brerrzse. Także rozwiązanie kwestii w dniu 27 marca 1928 roku. Duża po w wyniku wygranego stosunkiem gło­
rozmieszczenia artylerii głównego kali laryzacja i niestabilność niemieckiej sce sów 257 do 202 przez zwolenników gło­
bru na okręcie, które osiągnięto propo ny politycznej (w roku 1928 upadł par sowania.
nując zastosowanie dwóch trzydziało­ lament i odbyły się kolejne wybory) Po podjęciu przez Reichstag decy
wych wież, poprzedzone było licznymi spowodowały, że przepychanka parla zji o budowie pancernika"/\', pozostała
rozważaniami teoretycznymi i doś'Ariad­ mentarna wokół kwestii budowy nowe jeszcze do rozstrzygnięcia kwestia wybo
czeniami. go pancernika, trwała praktycznie przez ru stoczni, która ma wykonać to zlece
Jednak nawet pozytywne rozwiąza­ cały rok 1928. Adwersarze obu stron, nie. Wybór padł na stocznię Deutsche
nie wszystkich kwestii technicznych nie usytuowani na lewicy przeciwnicy oraz Werke AG w Kilonii, znaną wcześniej
~.varantowało jeszcze automatycznego zgrupowani wokół centrum i partii na jeszcze w okresie Cesarstwa jako Kaiser
przystąpienia do budowy nowej jednost rodowych DNVP (Deutschnationale liche Werft, w której zbudowano między
ki. Decyzja o budowie okrętu musiała Volkspartei) i DVP (Deutsche Volkspar
zapaść na forum Reichstagu, który tym tei), zwolennicy, nie stronili od demago
samym zabezpieczał środki niezbędne gicznych wystąpień. Prawica, ale także 4. Ministeriatdirektor-ranga urzędnicza odpo
wiadająca stopniowi wiceadmirała w niemieckiej
na ten cel w budżecie państwa. Trzeba urzędujący minister Reichswehry gen. marynarce wojennej.
7
00
Prosto z biura planistów Ski plan Deutschlanda z zaznaczonymi grubościami
pancerza oraz przewidywanym w roku 1935 uzbrojeniem.
,),#s ,p..,"""~'",".V.,. ,~.. .n...V. 'tMJ,~·
§M N.,K~· f~_",.,,..
.cs'nł- ~-1"--'.~r_._.H,}_/11. . ,";,.~,- w'"' -..l"..".". /.k -
~
- .Ah.;IIN. ..... ....,"';jj''",~~-
•-24~,., u-t c;~~
~- -fScm ok' c;.u
~ -~4c"' <fk C/Jf
8 -.J,7CM Sk' C/. !f
..
..
.,._!
(&,"c"."W'' -w,~) !~~T,. .- IJo.-f'l ~"-· /,l'(f',-;.Jt. ' la .J.I. ~:I,I.:.I 1..._,.". • 19-"1.'/.·W,.( , ; ,.C., N",..i . fa;,,-..,,--.-"., l<7{"i,. ,.',. ,kr . ~,....r....·" ...., - z~",'~-,,;w,.- .. v... EW!11'P/1'tSti..K.-ł l{. &~~MPt.bn4a. bG*fwt".cw·/, ..t, ,"~ • M. ~l ~CJ tw-."., L. ,1"''0 ~J# ~~~ .. -
; l""" l
~"-# ~"""- ~Sf'#H if'ł-łM fi#' ~~t> ~N .to,u ~?l# #'"" 1-ł·ł~,."..;..".. Sł-.,.o -/<I.J9C u N l -M#C .UDO 7"
K-«' ,..1/fłH(/tiA. l l*łł-
l ' l
Rys. zbiory Siegfried Breyer