Matematik Mehmet ŞAHİN Redaksiyon Alper YILDIZ Şeymanur AL Ali ÖZENLİ Muammer KOÇ Oğuzhan KIRIKOĞLU PALME YAYINEVİ Matematik Soru Kitabı Mehmet ŞAHİN PALME YAYINEVİ Yayın No. 1698 / 18 Yayına Hazırlama : PALME Dizgi Grafik Birimi Yayıncı Sertifika No. : 14142 PALME Yayınevi© ISBN : 978-605-282-190-9 Baskı : Tuna Matbaacılık San. ve Tic. AŞ Baskı Tarihi : 2018 Basımevi Sertifika No. : 16102 Bu kitap, 5846 sayılı yasanın hükümlerine göre kısmen ya da tamamen basılamaz, dolaylı dahi olsa kullanılamaz; teksir, fotokopi ya da başka bir teknikle çoğaltılamaz. Her hakkı saklıdır, PALME YAYINEVİ’ne aittir. GENEL DAĞITIM Merkez: Şube 1: Şube 2: A. Adnan Saygun Caddesi, Olgunlar Sokak, No.: 4/5, Kazım Dirlik Mahallesi, Ankara Caddesi, PALME No.: 10/1 Sıhhiye/ANKARA Bakanlıklar/ANKARA No.: 259/C, Bornova/İZMİR Tel.: 312 433 37 57 Tel. : 312 417 95 28 Tel. : 232 343 10 77 YAYINEVİ Faks: 312 433 52 72 Faks : 312 419 69 64 Faks : 232 343 10 78 [email protected] www.palmeyayinevi.com “Benim Manevi Mirasım “Benim Manevi Mirasım BİLİM ve AKILDIR” “Benim MaBneİLviİ MMi rVaEsı mAK BIİLLİDMI Rve.” AKILDIR” M. Kemal ATATÜRK M. Kemal ATATÜRK YAYINEVİ’NDEN Milli Eğitim Bakanlığının uygulamaya koyduğu öğretim programlarının ana felsefesi; öğrencilerin kendilerine güvenen, sistemli düşünebilen, girişimci, planlı çalışma alışkanlığına ve eleştirel bakış açısına sahip, estetik duyguları ve yaratıcılıkları gelişmiş bireyler olmalarını sağlamaktır. İşte bu felsefe okullarımızdaki öğretim sürecine tam olarak yerleştirildiği ve uygu- landığı zaman öğrencilerimizin derslere olan ilgi ve motivasyonları ciddi bir biçimde artacaktır. Tüm bu gelişmelerin sonucu olarak bilişim toplumunun gerektirdiği becerilere sahip, objektif ve analitik düşünebilen, yaratıcı bir beyin gücüne sahip ku- şaklar yetişecektir. Böyle bir süreçte yetişen gençler etrafı ile sağlıklı iletişim kurabilecek, kendini iyi tanıyacak ve çevresine yararlı bireyler olacaktır. Yayınevimiz tarafından büyük bir özveriyle hazırlanan bu yayınlar yukarıda belirtilen bakış açısıyla oluşturulmuş olup, liseler için hazırladığı yeni sınav sistemine (TYT - AYT) uygun bir niteliğe sahiptir. Büyük bir özveri ile bu kitapları hazırlayan değerli yazarlarımıza teşekkür ederiz. Yayınevimizin lise grubunda yüzlerce yayınlarından biri olan Kitabımızın, tüm öğrencilerimize yararlı olmasını, öğretmen- lerimize de derslerin de katkı sağlamasını diliyoruz. Palme Yayınevi ÖN SÖZ Sevgili Öğrenciler, Üniversiteye giriş sınavına öğrendiklerinizi gerçek anlamda ölçen bir kaynağa ihtiyacınız var. Birbirinin benzeri sorularla bir konuyu öğretmeye çalışan, soru ezberleten kaynaklar yerine, yıllarını lise öğrencilerini üniversiteye giriş sınavlarına hazır- layan, bilimselliğe de önem veren yazarların hazırladığı yayınları tercih etmelisiniz. Bu kitabın; – Sistemiyle, içeriğiyle, görselliğiyle diğer kitaplardan farklı olduğunu hemen farkedeceksiniz. – Her ünitesinde testlerin sol veya sağ kısmında “Bilgi Köşesi” sütunu bulunmaktadır. Bu sütunda bulunan bilgiler, o sayfadaki sorularla ilgili kavram, özellik, örnek – çözüm ve ipucundan oluşmaktadır. – Her ünitedeki testlerin soruları belli bir düzen içinde kolaydan daha çok bilgi içeren soru tipleri şeklinde sıralanmıştır. Bu kitaptaki testlerin her bir sorusu hazırlanırken ÖSYM nin TYT Matematik müfredatı ve soru örnekleri dikkate alın- mıştır. Bunu yapmakla kitabımızdan yararlanan öğrencilerimizin TYT de soruları daha çabuk kavrayıp, sınavı başarıyla ta- mamlamaları amaçlanmıştır. Sevgili öğrenciler, geleceğinizin şekillenmesinde büyük paya sahip olan TYT sınavında başarılı olmanız bizleri mutlu edecektir. Sağlık ve başarı dileklerimle… Mehmet ŞAHİN [email protected] 4 İÇİNDEKİLER 1 Ünite SAYILAR 8 – 62 Sayılar ……………………………………………………………………………………………………… 9 Sayılar – Basamak Kavramı ………………………………………………………………………………15 Doğal Sayılar ve Tam Sayılar … ……………………………………………………………………………19 Faktöriyel Kavramı …………………………………………………………………………………………25 Faktöriyel, Asal Sayılar, Bölen Kavramı …………………………………………………………………29 Bölen Sayısı, Tam Kuvvete Tamamlama …………………………………………………………………33 Bölme İşlemi …………………………………………………………………………………………………35 Bölünebilme Kuralları ………………………………………………………………………………………39 EBOB-EKOK …………………………………………………………………………………………………51 2 Ünite RASYONEL SAYILAR 63 – 81 Rasyonel Sayılar ve Dört İşlem ……………………………………………………………………………64 3 Ünite BİRİNCİ DERECEDEN DENKLEMLER 82 - 92 Birinci Dereceden Denklemler ……………………………………………………………………………83 4 Ünite MUTLAK DEĞER VE SIRALAMA 93 – 109 Mutlak Değer ve Sıralama …………………………………………………………………………………94 Eşitsizlik ve Sayılarda Sıralama ………………………………………………………………………… 104 5 Ünite ÜSLÜ SAYILAR 110 – 122 Üslü Sayılar …………………………………………………………………………………………… 111 5 6 Ünite KÖKLÜ SAYILAR 123 - 135 Köklü Sayılar ……………………………………………………………………………………………… 124 7 Ünite ÖZDEŞLİKLER VE ÇARPANLARA AYIRMA 136 - 154 Özdeşlikler ………………………………………………………………………………………………… 137 Çarpanlara Ayırma ……………………………………………………………………………………… 145 8 Ünite ORAN VE ORANTI 155 – 163 Oran ve Orantı …………………………………………………………………………………………… 156 9 Ünite PROBLEMLER 164 – 206 Denklem Kurma Problemleri …………………………………………………………………………… 165 Yaş Problemleri ………………………………………………………………………………………… 175 İş ve İşçi Problemleri …………………………………………………………………………………… 179 Hareket Problemleri ……………………………………………………………………………………… 183 Yüzde, Alışveriş Problemleri …………………………………………………………………………… 189 Karışım Problemleri ……………………………………………………………………………………… 197 Sayısal Mantık ve Muhakeme Problemleri …………………………………………………………… 201 10 Ünite MANTIK 207 – 222 Mantık …………………………………………………………………………………………………… 208 11 Ünite KÜMELER VE KARTEZYEN ÇARPIM 223 – 245 Kümeler …………………………………………………………………………………………………… 224 Kartezyen Çarpım ………………………………………………………………………………………… 244 6 12 Ünite FONKSİYONLAR VE UYGULAMALARI 246 – 280 Tanım Kümesi, Değer Kümesi, Görüntü Kümesi …………………………………………………… 247 f(x) = ax + b Grafikleri, Birim Fonksiyon, Sabit Fonksiyon, Doğrusal Fonksiyon ………………… 249 Mutlak Değer Fonksiyonu, Parçalı Fonksiyon, Tanım ve Görüntü Kümesi Bulma ……………… 251 Ters Fonksiyon, Bileşke Fonksiyon ve Grafikleri……………………………………………………… 253 Fonksiyonlar ve Uygulamaları ………………………………………………………………………… 255 Fonksiyonlarda Öteleme, Simetri, Dönüşüm, Dört İşlem, Tek – Çift Fonksiyon ………………… 271 13 Ünite İKİNCİ DERECEDEN DENKLEMLER VE KARMAŞIK SAYILAR 281 – 299 İkinci Dereceden Denklemler …………………………………………………………………………… 282 İkinci Dereceden Denklemler (Kök – Kat Sayı İlişkisi) ……………………………………………… 288 Karmaşık Sayılar ………………………………………………………………………………………… 294 14 Ünite İKİNCİ DERECEDEN FONKSİYONLARIN GRAFİKLERİ (PARABOL) 300 – 314 İkinci Dereceden Fonksiyonların Grafikleri (Parabol) ………………………………………………… 301 15 Ünite POLİNOMLAR 315 – 331 Polinom Kavramı ………………………………………………………………………………………… 316 Polinomlarda İşlemler …………………………………………………………………………………… 318 Polinomlarda Bölme …………………………………………………………………………………… 324 Polinomlarda Çarpanlara Ayırma ……………………………………………………………………… 330 16 Ünite PERMÜTASYON – KOMBİNASYON– 332 – 384 BİNOM AÇILIMI – OLASILIK VE İSTATİSTİK Permütasyon ……………………………………………………………………………………………… 333 Kombinasyon …………………………………………………………………………………………… 339 Binom Açılımı …………………………………………………………………………………………… 351 Olasılık …………………………………………………………………………………………………… 355 İstatistik …………………………………………………………………………………………………… 377 7 SAYILAR 1. Ü n i t e 1.Ünite /Sayılar Bilgi Köşesi Sayılar 1. TEST 1. Aşağıdaki ifadelerden kaç tanesi doğru- 4. ab iki basamaklı bir sayıdır. N : Doğal sayılar kümesi dur? II.I. 4 ∈3 !N Q ab = Z[\]]]]]]]]]]]]aa23 +– bb32,, aa ++ bb tçeifkt iissee NZ :: T{0a,m 1 ,s 2ay, ı3la..r. }kümesi III. 3 −5 !R olduğuna göre, Z– = {..., –3, –2, –1} IV. 25 !Q 28 – 32 Z+ = {1, 2, 3, ...} V. – 8 ∈ Z Z=Z–,{0},Z+ işleminin sonucu kaçtır? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 A) 49 B) 53 C) 60 Q : Rasyonel sayılar kümesi, D) 68 E) 73 Ql : İrrasyonel sayılar kümesi, R : Gerçek (reel) sayılar kümesi 5. R:Q,Ql a 14 53 2. Aritmetik işlemlerin yer aldığı bir oyunda okun yanında belirtilen işlem uygulanıp elde edilen sonuç, okla gösterilen çember içeri- 10 Örnek sine yazılıyor. A –7 b +(–4) –8 '2 Yukarıdaki karede her satırdaki, her sütun- vi e daki ve köşegenlerdeki sayıların toplamı a Buna göre, A kaçtır? n yı eşittir. a Y A) –1 B) –2 C) –4 e m Buna göre, a–b farkı kaçtır? D) –6 E) –8 Pal A) 28 B) 31 C) 33 4 ten 14 e kadar olan sayılar şe- D) 38 E) 41 kildeki çemberlerin içine, aynı hizada olan çemberlerin içindeki sayıların toplamı eşit ve 23 ola- 6. cak şekilde yerleştirildiğinde a 3. değerini bulalım. 7 21 2 1 g a 3 5 20 Çözüm: c 4 + 5+ 6 + 7 + ... +14 Yukarıdaki işlemler bir kurala göre yazılmış- b 14.15 3.4 7 = − =105−6=99 tır. 2 2 e 4 Aynı hizada bölünen 3 lü çember Buna göre; c grubu sayısı 5 ve a 5 kere sayıl- dığından (4 kere fazla sayılmış.) 6 d 5 7 + 4 5.23 – 99 = 115 – 99 4.a = 16 ⇒ a = 4 olmalıdır. toplamının sonucu kaçtır? Yukarıdaki şemada her harf 1, 2, 3, ..., 7 ra- A) 15 B) 20 C) 40 kamlarından birini göstermek üzere, her bir D) 48 E) 55 çember içindeki sayıların toplamı birbirine eşittir. Buna göre, a+b toplamı kaçtır? A) 6 B) 8 C) 9 D) 12 E) 15 9 1.Ünite /Sayılar Bilgi Köşesi 7. A doğal sayısının asal çarpanlarının birer 9. n doğal sayı olmak üzere, n doğal sayısı n fazlasının çarpımının yansıma A'nın KOST'u den küçük ya da eşit olan asal sayılara tam diyelim. 24 ün KOST'u 6 dır. bölünemiyorsa asal sayıdır. Asal Sayı Buna göre, 120 sayısının KOST u kaçtır? Örneğin; 91 sayısı için 1 ve kendisi dışında pozitif böleni A) 24 B) 36 C) 48 91 ,9,... olmayan sayılara asal sayı denir. D) 60 E) 72 91 sayısının 9 dan küçük olan asal sayılara Asal sayılar 2, 3, 5, 7, 11, 13... yani 2, 3, 5, 7 ile bölünüp bölünmediğine şeklinde sonsuz çokluktadır. bakacağız: 91 Asal sayıları veren bir formül yok- =13 olduğundan 91 asal sayı değildir. 7 tur. 1 den 100 e kadar olan doğal Buna göre, aşağıdakilerden hangisi asal sayılardan 25 tanesi asal sayıdır. sayıdır? En küçük çift asal sayı 2 dir. A) 793 B) 901 C) 1003 D) 1025 E) 1037 Örnek a, b ve c asal sayılar, 8. Rakamları toplamı 10 dan küçük olan iki vi e a < b < c bçaarspaımmaı ikçliın b;ir doğal sayının 111 ile kolay Yayın e a + b + c = 12 m – İki basamaklı doğal sayı arasına iki rakam al P gelecek şekilde araları açık yazılır. olduğuna göre, a . b. c çarpı- mını bulalım. – Araya yazılacak rakamlar bu sayının ra- kamları toplamıdır. Örneğin; 25 ile 111 çarpılırken 2 ve 5 in arası 10. açık yazılır ve aralarındaki sayılar 2+5=7 dir. A B C Çözüm: 111 D E F x 25 Üç tane asal sayının toplamı çift 2775 bulunur. ise bunlardan biri 2 dir. Buna göre, 0, 1, 2, 3, 4, 5 rakamlarının her biri şekildeki O halde a = 2 ve b + c = 10 dur. 111 A, B, C, D, E, F harflerinin yerine yazılıyor. Üç basamaklı ABC ve DEF ile iki basamaklı x a4 b ve c asal olduğundan AD, BE ve CF sayıları yazılıyor. 2 bb4 a=ABC+DEF b = 3 ve c = 7 dir. olduğuna göre, a.b çarpımının sonucu kaçtır? b=AD+BE+CF Buradan a . b . c=2 . 3. 7 =42 olduğuna göre, bulunur. A) 6 B) 8 C) 9 A = 5, B=1, C=2, D=3, E=0, F=4 için a−b D) 10 E) 12 farkı kaçtır? A) 679 B) 689 C) 699 D) 719 E) 729 10 1. D 2. B 3. C 4. A 5. E 6. C 7. B 8. E 9. C 10. E