Over het belang van een intersectioneel feminisme PDF
Preview Over het belang van een intersectioneel feminisme
Over het belang van een intersectioneel feminisme InterviewmetEvelienGeertsenHananChallouki HananChallouki,SarahDegreef&EvelienGeerts TVGN１９(４):４５１–４６８ DOI:１０.５１１７/TVGN２０１６.４.CHAL Abstract During the summer of 2016, Kif Kif, a local Belgian antiracist movement, organisedthefirstGender&Super-diversitysummerschoolwithsupportfrom theBelgianfeministgroupVrouwenOverlegKomitee(nowFuria)andella– theBelgiannon-profitknowledgecentreforgenderandethnicity.Thisinter- viewwiththesummerschool’sinitiator,EvelienGeerts,whoiscurrentlyaPhD studentattheUniversityofCalifornia,SantaCruz,andamemberofFuriaand Kif Kif, and the summer school’s co-organiser, Kif Kif-employee Hanan Challouki, addresses the summer school itself, their personal passion for activism,andtheimportanceofintersectionalfeminisminthesuperdiverse society of Belgium, both on an academic and activist level. Apart from addressingthenotionsandtheoriesofintersectionalityandsuper-diversity– atermthathasgainedmoreandmoreacademicpopularityintheUKand Belgium, and mainly accentuates the already-existing and ever-increasing diversity among minority groups, cultures, and subcultures within diverse societies – the interview also touches upon topics such as the current-day politicalsituationinBelgiumandFlanders,genderanddiversityinacademia, theinstitutionalisationofthedisciplineofgenderstudies,andtheriseofa neoliberaldiscourseinBelgium. Keywords:summerschoolKifKif,antiracistfeministactivisminBelgiumandFlanders, GenderStudies,intersectionality,(super)diversity Tijdens de zomer van 2016 vond de Gender & Superdiversiteit summer schoolplaatsbijKifKifinAntwerpen,België.EvelienGeerts,PhD-studente aan de University of California, Santa Cruz en initiatiefneemster van de summer school, en Hanan Challouki, actua-medewerker bij Kif Kif, een VOL.19,NO.4,2016 Guest (guest) 451 IP: 45.144.0.104 On: Thu, 16 Feb 2023 00:39:42 TIJDSCHRIFTVOORGENDERSTUDIES lokaleBelgischeantiracistischebewegingdiestrijdtvoorgelijkheid,zetten samen dit project op poten. Zij kregen daarbij ondersteuning van het Vrouwen Overleg Komitee (sinds oktober 2016 Furia genaamd) en ella vzw – twee Belgische organisaties die het kruispuntdenken of het belang van het erkennen van het kruisen van sociale identiteitscategorieën en structuren van onderdrukking, macht en privilege centraal plaatsen in １ hunwerk. Inseptember kreegik,als voormalige KifKif-stagiaire endeel- neemsteraandezesummerschool,dekansomHananChalloukienEvelien Geerts te interviewen over het belang van een antiracistisch, intersectio- neel feminisme met oog voor de bestaande maatschappelijke superdiver- siteit, de rol van gender en diversiteit in de academische wereld en de institutionalisering van genderstudies, en de opmars van een neoliberaal discoursenpolitiekinBelgië,enVlaandereninhetbijzonder. HetdoelvandeKifKifsummerschoolwasomdenotiesvansuperdiver- siteit en intersectionaliteit ingang te laten vinden bij een divers en breed publiek van studenten, beleidsmakers, activisten, academici en geïnteres- seerden,eneenmeerpositiefengenuanceerdverhaalbrengenoverdiver- siteit en migratie dan dat momenteel in België (en in Europa) de ronde ２ doet. Erwerdoverigensbewustvoordecombinatievanintersectionaliteit en superdiversiteit – en niet louter diversiteit – geopteerd, omdat deze laatstgenoemde term (en theorie) steeds vaker opduikt in academische enpubliekedebatteninBelgiëenVlaanderen. ‘Superdiversiteit’is an sich eenrelatief recentemaar erg populaire notie die voor het eerst in de academie binnengebracht werd door de sociale antropoloogStevenVertovecomdeveranderendesocialerealiteitenmigra- tieontwikkelingen in het Verenigd Koninkrijk eind jaren ’90 te beschrijven ３ enteanalyseren. Superdiversiteitwijstexplicietopdeonderlingeverschil- len die kunnen worden teruggevonden binnen bepaalde groepen in een samenleving, en zorgt er, meer dan het wat ‘traditionelere’ multiculturele analysemodel, voor dat deze interne verschillen mee in kaart worden ge- bracht – wat resulteert in meer complexe, en meer nauwkeurige, analyses van de sociale werkelijkheid. Hoewel er volgens de organisatrices ook kri- tisch dient om gesprongen te worden met de term superdiversiteit (aange- zien niet alle superdiversiteitstheorieën evenveel hameren op machtsrela- ties, zoals intersectionele theorieën dat wel doen), heeft de term het voor- deeldatdezenietonmiddellijknaareenmakkelijkaanteduiden‘Ander’in de maatschappij verwijst (en zo dus eventueel nog meer stigmatisering en uitsluitingcreëert),maaruitgaatvaneencomplexerideevandiversiteit. Tijdens de intensieve summer school week in augustus 2016 werd er daarom ingegaan op vijfverschillende thema’s: theoretische kaderingvan 452 Guest (guest) VOL.19,NO.4,2016 IP: 45.144.0.104 On: Thu, 16 Feb 2023 00:39:42 OVERHETBELANGVANEENINTERSECTIONEELFEMINISME intersectionaliteit ensuperdiversiteit,arbeidsmarkt, politiekenactivisme, onderwijs, beeldvorming en (im)migratie. Daarbij werd steeds rekening gehoudenmetzoweleenintersectioneelalssuperdiversperspectief,ende nieuwegezichtspuntendiedekritischecombinatievandezetweeperspec- tievenopleverden.Zokwamdeconcretetoepassingvandetheorieënvan intersectionaliteit of kruispuntdenken en superdiversiteit aan bod in een theoretisch luikover intersectionaliteit en superdiversiteit, met onder an- dere een lezing over superdiversiteit door Ico Maly (Universiteit Tilburg) eneenworkshopvanellaoverkruispuntdenken,endetoepassingervan.Er was ook ruimte voor een uiteenzetting over diversiteitsmanagement in België en Europa en daaropvolgende rondetafelgesprekken over gender en superdiversiteit op de Belgische arbeidsmarkt, in de politiek en het activisme. Eén van de vele workshopthema’s was bijvoorbeeld genderste- reotypen in de klas. En Iris van der Tuin (Universiteit Utrecht) hield een kritischpleidooivooreenhedendaagsantiracistischfeminismeeneenop interferentie-gebaseerdeontmantelingvanhetwij-zij-denkeninhetkader vanbeeldvormingomtrentgender,superdiversiteitenhetfeminisme.Ten slottevonderopdelaatsteavondvandesummerschool,onderdenoemer van gender, superdiversiteit en (im)migratie, een afsluitend debat plaats overimmigratieendeEuropesevluchtelingencrisismeteenmixvanspre- kers uit het Belgische middenveld, het sociale werk en de beleidsmakerij. DeGender&Superdiversiteitsummerschoolbooddusvooriederwatwils, ４ endatallemaalvanuiteenkritischintersectioneeloogpunt! EvelienGeertsenHananChalouki FotoOrlandoVerde CHALLOUKI,DEGREEF&GEERTS Guest (guest) 453 IP: 45.144.0.104 On: Thu, 16 Feb 2023 00:39:42 TIJDSCHRIFTVOORGENDERSTUDIES Sarah Degreef (SD): Kunnen jullie de lezers allereerst wat meer vertellen over waar jullie naast de organisatie van deze summer school zoal mee bezig zijn? Bij welke projecten zijn jullie momenteel betrokken, en waar- doorzijnjulliegepassioneerd? Hanan Challouki(HC):Ikwerkalscommunicatiemedewerker bijKifKif, een beweging die strijdt tegen racisme en voor gelijkheid. Dit gebeurt zowel via de website, als door het organiseren van workshops, debatten en andere activiteiten. Wij hanteren binnen onze werking vier pijlers: woord geven, woord maken, woord nemen en woord doorgeven. ‘Woord maken’ betekent dat Kif Kif mensen de juiste instrumenten in handen tracht te geven om hun stem te laten horen. ‘Woord geven’ duidt op de websiteenonzeaanwezigheidopdesocialemedia,enhetplatformdatwe hierbiedenaaneendiversiteitvanstemmen.‘Woordnemen’gaatoverhet feit dat Kif Kif ook zelf regelmatig met duidelijke standpunten omtrent thema’salsracismeensuperdiversiteitnaarbuitentreedt.En‘woorddoor- geven’duidtopdevelesamenwerkingendiewemetKifKifaangaan,zoals bijhetorganiserenvandesummerschool.NaastmijnwerkbijKifKifben ik ook mede-oprichtster van Mvslim.com, een online internationaal plat- form dat er op gericht is de stereotypen rond moslimjongeren te door- breken, mensen te inspireren en te verenigen en verhalen te delen die andersnietgehoordzoudenworden. EvelienGeerts(EG):IkbenmomenteelPhD-studenteaandeUniversityof California, Santa Cruz, in de Verenigde Staten, en werk op het kruispunt van continentale wijsbegeerte en genderstudies. In mijn onderzoek focus ik me op het problematische samengaan van enerzijds de Westerse wijs- begeerte met haar eeuwige verlangen naar sociale rechtvaardigheid, het Idee van het Goede, en het droombeeld (of de illusie) van de West-Euro- pesedemocratie,enanderzijdshetonomstotelijkefeitdatdewijsbegeerte zelfwerduitgedachttentijdevandeGrieksepolisvanPlatoenAristoteles, waarinexclusievandeAnder–indietijddeniet-Griekendeniet-burger– samenmetgeïnstitutionaliseerdeslavernij,gangbaarwaren. Daarnaast ben ik ook gepassioneerd door hedendaagse feministische wijsgerige stromingen, zoals new feminist materialisms en feminist science studies, waarin de epistemologische kritiek op ons Westerse filosofisch denkmodel, dat zogenaamde objectiviteit, neutraliteit, universaliteit en niet-gesitueerdheideeuwenlangvooropheeftgeplaatst,centraalstaat.Fe- ministische filosofen vertrekken in het algemeen van de veronderstelling datwealssubjectennetallemaalpolitiek,sociaal,enhistorischgesitueerd 454 Guest (guest) VOL.19,NO.4,2016 IP: 45.144.0.104 On: Thu, 16 Feb 2023 00:39:42 OVERHETBELANGVANEENINTERSECTIONEELFEMINISME engelokaliseerdzijn,endatdezegesitueerdheid–ofcontextzoalsjewil– meegenomen moet worden in ons denken en in onze analyses van de wereld. Wat niet wil zeggen dat deze denkers pleiten voor een ‘alles kan- ’houdingofeenproblematisch relativisme.Zijwillen eerderbepaaldetra- ditionele denkbeelden over onze samenleving en onze existentie kritisch invraagstellen,envanuiteenutopisch,feministisch-politiekverlangende maatschappijendefilosofischetraditieinhetbijzonder,eenspiegelvoor- houden. Het zijn deze ideeën van uitsluiting en van het belang van gesitueerd- heiddiemeoverigensookbezighoudenopactivistischvlak:Sindsrespec- tievelijk 2011 en 2014 ben ik actief bij Kif Kif en bij het Vrouwen Overleg Komitee(sindskortFuria),omzo,doormiddelvandialoog,opiniestukken en workshops, mee te denken en te bouwen aan een andere samenleving waarin alle gezichtspunten, opinies en kennisvormen een plek zouden kunnenkrijgen. SD: Waarom was het voor jullie belangrijk om deze summer school over genderensuperdiversiteitoptestarten?Enwaaromwerdergekozenvoor de term superdiversiteit in combinatie met gender, en niet gewoon voor superdiversiteitofzelfsdiversiteit? EG: Ik speelde al langer met het idee om een summer school te beginnen waarwe hetactivistischeaanhetacademischezoudenkunnenkoppelen, en waarin we zouden kunnen ingaan op lokale issues en specifiekesocio- politieke gebeurtenissen in Vlaanderen en België vanuit een intersectio- neelperspectief.DeterroristischeaanslageninParijs,ZaventemenBrussel (die uiteraard niet noodzakelijk meer schokkend en gewichtig waren dan hetdagdagelijkseleeddatzichoveralterwereldafspeelt,maardekwesties weldichterbijhuisbrachten)endedaaropvolgendealsmaartoenemende maatschappelijkeverzuringenpolariseringinFrankrijk,BelgiëenEuropa, maaktenhetuitdenkenvanditprojectvoormijalleenmaarurgenter. HC:Wijzijnvanmeningdatermomenteelmaareenbeperktaanbodisaan feministisch-multiculturele projecten en online dossiers in België. Daarom was een journalistiek en educatief project dat ruimte gaf aan de stemmen van jongeren van etnisch-culturele minderheden, en van jonge vrouwen in hetbijzonder,volgensonsbroodnodig.Wewildenmetditprojectnietalleen bijdragenaandehuidigemaatschappelijkediscussiesovergender-endiver- siteitskwesties,maarookexplicietvertrekkenvanuiteenkruispuntperspec- tiefdatdezekwestiessamenkannemenenanalyseren. CHALLOUKI,DEGREEF&GEERTS Guest (guest) 455 IP: 45.144.0.104 On: Thu, 16 Feb 2023 00:39:42 TIJDSCHRIFTVOORGENDERSTUDIES EG:Wekozenoverigensbewustvoor‘gender&superdiversiteit’alsbena- mingvoordesummerschoolenhetbijbehorendedossier,waardeamper- sand de intersectionele verbinding tussen beide elementen symboliseert. En dit omwille van twee redenen: in 2014 had ik al een activiteitenreeks overintersectioneeldenkengeorganiseerdbijKifKifinsamenwerkingmet Merel Terlien en Fatma Arikoglu van ella. In deze reeks zoomden we specifiek in op de verbinding tussen gender en diversiteit, zonder daarbij uit het oog te verliezen dat de term diversiteit in se een problematische bijklank heeft, net omdat deze oorspronkelijk gesitueerd dient te worden binnen de Amerikaanse equal opportunity- en affirmative action-bewegin- gen, en de huidige (neoliberale) managementdiscoursen. Deze manage- ５ mentstoetskleeftmijnsinziensookwelwataandetermsuperdiversiteit. Hoewel superdiversiteit inderdaad beter dan bijvoorbeeld de concepten vaninterculturaliteitofmulticulturaliteitdehuidigeimmense–ensteeds toenemende – diversiteit aan mensen, perspectieven, culturen en menin- gen beschrijft, en dus mee opgenomen moet worden in ons analytisch kaderalswedesamenlevingvannuwillenonderzoeken,lijktdetermzelf vaakopeennon-politieke,contextlozewijzegebruiktteworden,waardoor superdiversiteit in sommige theorieën en vertogen afglijdt naar het hele discoursoverdiversiteitalseen‘temanagenprobleem’.Vandaardatwe– zowel in 2014 als nu – gender en (super)diversiteit hebben samen willen brengenopintersectionelewijze,waarbijgendercentraalstaatalskritisch- feministischeterm. Detheoretischeconfrontatietussensuperdiverseenintersectionelethe- orieën waarmee we tijdens de summer school experimenteerden, is overi- gens ook enorm interessant. Het intersectionele denken – dat niet enkel een beschrijvende theorie is maar echt politieke verandering voor ogen heeft door de samenleving in al z’n complexiteit te onderzoeken en te tonen hoe individuele subjecten steeds geraakt worden door de intersec- ties van discriminatie, machtsstructuren en privileges – kan enerzijds als theorie die eind jaren ’80 uitgedacht is misschien wel een update gebrui- kenomdealsmaarmeergeglobaliseerde,doortechnologiesupergeconnec- teerdesamenlevingmetzowelenormediversiteittussenverschillendebe- volkingsgroepenenbinnendezegroepenteanalyseren.Anderzijdsbehoeft denotieentheorievansuperdiversiteiteenbroodnodigekritischepolitie- keinjectie– netwegensz’n(opheteerstegezicht) louteredescriptiviteit. Beschrijvende analyses zijn uiteraard belangrijk, maar een expliciet femi- nistischeanalyse,zoalshetkruispuntdenkendieaanbiedt,vraagttochnet altijddattikkeltjemeer! 456 Guest (guest) VOL.19,NO.4,2016 IP: 45.144.0.104 On: Thu, 16 Feb 2023 00:39:42 OVERHETBELANGVANEENINTERSECTIONEELFEMINISME SD: Vanwaar komt jullie eigen interesse in feminisme en (super)diversi- teit? HC: Als vrouw die deel uitmaakt van een etnische minderheid in België besef je dat je je op verschillende manieren in een benadeelde positie bevindtindemaatschappij:omdatikvrouwben,vanMarokkaanseorigine ben,moslimaben,eneenhoofddoekdraag,etcetera.Deveelheidvanmijn identiteiten wordt niet door iedereen in de samenleving als vanzelfspre- kendgenomenofaanvaard,enhierwasikmijalvrijvroegvanbewust.Dit heeftbijmijaltijdvooreenhoudinggezorgddieeropgerichtisomdingen teveranderenindesamenlevingenmijnengagementisdaaruitgegroeid. EG: Ik ben, denk ik, om het met een door Simone de Beauvoir-geïnspi- reerde boutade te zeggen, tot feministe verworden doordat ik ben opge- groeid in een familie met sterke vrouwen. Daarnaast kom ik uit een ar- beiderswijkinAntwerpen, waarsocialeongelijkheden altijdergzichtbaar zijn geweest. Dit was eigenlijk een buurt waar vele jongeren hun weg zochten,maarnietaltijdevengoedvonden. Alswitte,autochtoneBelgischevrouw,hebikuiteraarddoorheenmijn leven van heel wat privileges kunnen genieten – zo ben ik bijvoorbeeld nooitmetdiscriminatieinhetonderwijsgeconfronteerdgeweest,integen- stellingtotheelwatvanmijnvriendenmetandereroots.Maaralsiknuop mijn jeugdjaren terugkijk, realiseer ik me meer en meer dat ik toch heb moeten opboksen tegen vooroordelen omtrent mijn eigen sociale klasse- achtergrondenfamiliesituatie.Eigenlijkishetalseerstegeneratie-studente niet zo evident geweest om te slagen aan de universiteit, en heb ik veel geluk gehad dat ik door mijn ouders, grootmoeder en enkele fantastische leerkrachten steeds geïnspireerd en ondersteund ben geweest. Bovendien wasikeenvreselijkenerd,enkonikme,doordatikopschooldoorallerlei rare hobby’s een buitenbeentje was, me beter inleven in anderen die ook watindemargestonden. SD:Evelien,naastjeacademischejob,benjeookalsactivisteactief.Waar- omishetvolgensjoubelangrijkomdezetweeaanelkaarteverbinden? EG: Op persoonlijk vlak heb ik die maatschappelijke betrokkenheid zelf altijdalbelangrijkgevonden,zoalsikookaleerderstelde.Daarnaastdenk ikdatuniversiteitenmeerzijn–oftochzoudenmoetenzijn–danloutere leerinstellingen waarin studenten opgeleid worden om later één of ander vaktebeoefenen.Naarmijnmeninglijkenindiezindeuniversiteiteninde CHALLOUKI,DEGREEF&GEERTS Guest (guest) 457 IP: 45.144.0.104 On: Thu, 16 Feb 2023 00:39:42 TIJDSCHRIFTVOORGENDERSTUDIES VS en Europa langzaam maar zeker hun kernactiviteiten uit het oog te verliezen: het aanleren van kritisch, argumentatief denken, tezamen met hetdenkenpuurvoordeschoonheidvanhettheoretische,staannietlan- ger meer centraal in het universitaire model dat onder druk van een ge- corporatiseerde neoliberale samenleving meer en meer het utilitaire cen- traal is gaan zetten. Filosofiedepartementen, en de humane en sociale wetenschappen, staan bijvoorbeeld in de publish or perish-cultuur enorm onder druk, wat bedroevend is voor een instelling die eeuwenlang het vormenvandemensinz’ngeheelalsdoelstellinghad. Als academicus voel je die druk trouwens momenteel enorm; alsof we binnen de academie allemaal in een soort van ‘Trump academic’ moeten transformeren, die 7/7 met zelfpromotie van diens onderzoek dient bezig te zijn, en met veel baldadig gezwets een hogere positie tracht te verwer- ６ venindeacademischerankings. Als iemand die werkzaam is binnen deze wereld, en sinds een aantal jaarookzelflesgeeft,lijkthetmeontzettendbelangrijkomuitdetypische academischeivorentorentebrekenendezepositietegebruikenomwaar mogelijkietsvanconcreteveranderingteweegtebrengen.Datisuiteraard nietevenevidentinelkeacademischediscipline,enerbestaanhelaasook geen specifieke blauwdrukken voor, maar het lijkt me wel essentieel. Als lesgeverstaikbovendiennooitalseen‘neutraal’subjectvoordeklas;uiter- aard zijn er zaken in de maatschappij waar ik me aan erger en die me aangrijpen, en deze zaken vormen steeds ideale vertrekpunten om het met studenten naast de te kennen leerstof ook over onze hedendaagse conditionhumainetehebben. Overigens weet ik niet goed of ik mezelf wel een activiste zou durven noemen – ik geef het woord liever door aan anderen – maar ik probeer alvastwelommijnstudenteneenkritischbewustzijnbijtebrengen. HC:MetKifKifbestedenweergveelaandachtaanvormingenopleiding. Eén van onze vier pijlers is net ‘Woord maken’. Maar ook in de pijler ‘woordgeven’zitnatuurlijkeenheelduidelijkeeducatievelijn.Enmetde anderepijlerswillenwenetonzelezersenbezoekersvanonzeactiviteiten opleiden. Hiervoor hanteren we terug velerlei kanalen: debatten, artikels, interviews, boeken en e-boeken, ... Ook het feit dat we veelvuldig een beroep doen op tal van vrijwilligers brengt met zich mee dat begeleiding en explicitering van de werkvorm een absolute noodzaak is. We doen hiervoor vaak beroep op gerenommeerde begeleiders in hun vakgebied, zoalsprofessorenofjournalisten. 458 Guest (guest) VOL.19,NO.4,2016 IP: 45.144.0.104 On: Thu, 16 Feb 2023 00:39:42 OVERHETBELANGVANEENINTERSECTIONEELFEMINISME SD:Hogeronderwijsdraaitvaaknogomdeperspectievenendebelangen van de witte, middenklasse, en in dit geval Belgische, man. Er zijn nog steedsveelmindervrouwelijkeprofessorenenprofessorenmeteenandere etnisch-cultureleachtergrond,enindecurriculaligtdenadruknogsteeds ergveelopmannelijkeauteursendenkers.Watdenkenjulliehierover?En hoe kan er een meer intersectioneel perspectief in het academische veld binnengebrachtworden? EG: Hoewel er zich zeker en vast een democratiseringsproces heeft door- gezetinhetBelgischehogereonderwijsenhetonderwijsinhetalgemeen, klopthetdatmenopuniversiteitenenhogescholennogaltevaakvertrekt vanuithetperspectiefvandewitte,middenklasseman.Watnietbetekent dat dit geen geldig of goed gezichtspunt is; het is alleen niet het enige relevante en interessante gezichtspunt dat momenteel in onze superdi- versemaatschappijbestaat.Ditwordtuiteraardookgereflecteerdinonze curricula–ennietalleenindecurriculavanhethogeronderwijs,maarook indehandboekenvanhetbasis-enmiddelbaaronderwijs.Zoherinnerik mebijvoorbeeldnogerggoeddatertijdensdelessenLatijnampertotgeen aandachtwerdbesteedaanvrouwelijkedenkersenfiguren,tenzijzenetjes inderollenpastenvandominantemoederfiguur,zoalsAgrippinaMajor,of exotischliefdesobject, zoals Cleopatra. Tijdensmijn eigen opleiding inde filosofie was het al iets beter, omdat denkers zoals Hannah Arendt en Simone de Beauvoir waarschijnlijk al iets meer maatschappelijke promi- nentie hadden (al werden ook deze filosofes vaak in één adem genoemd met hun respectievelijke partners, Martin Heidegger en Jean-Paul Sartre) endusdemoeitewaardwerdengevondenomtochtendeleinhetonder- wijspakket opgenomen te worden. Maar over vrouwelijke en niet-witte denkersdiein(ofbuiten)demargesopereerdenvandeWestersefilosofie of tot die marges verbannen werden, zoals Luce Irigaray, Hélène Cixous, Frantz Fanon en Sylvia Wynter, om maar enkele voorbeelden te noemen, werdermaarweiniggezegd,endatisbijzonderspijtig.Uiteraardhebben de disciplines van critical race studies, postcolonial & decolonial studies, genderstudies,enqueerstudiesdelaatstejarenheelwatopmarsgemaakt binnen de academie, en heel wat positiefs verwezenlijkt, maar er zal pas echt iets aan de academische (onderwijs)structuren veranderen als deze uitgesloten en gemarginaliseerde subjecten zélf de toegang krijgen tot de universiteit, en hun stemmen, als denkers, maar ook als docenten en stu- denten,hoorbaarkunnenenmogenmaken. In die zin heeft de wijsbegeerte als academische discipline overigens nogeenlangewegtegaan–misschienweldelangste,enzwaarste,weg CHALLOUKI,DEGREEF&GEERTS Guest (guest) 459 IP: 45.144.0.104 On: Thu, 16 Feb 2023 00:39:42 TIJDSCHRIFTVOORGENDERSTUDIES vanalledisciplines?–endatzowelspecifiekinEuropaalsindeVS.Daar het witte, mannelijke subject in de Westerse filosofische traditie steeds als rationeel (en als de standaard) beschouwd werd, en de vrouwen en niet-witte subjecten als irrationele personen werden gezien die het nog nieteenswaardwarenomdestatusvansubjecten(enburgers)tekrijgen, maar, zoals de feministische filosofe Rosi Braidotti het ooit zo passend verwoordde in Patterns of Dissonance (1991), eeuwenlang enkel gezien werden als ongenode gasten aan het filosofische banket. Dit is helaas nogsteedshetgeval–wat,meerpositiefbekeken,gelukkigookbetekent datdefeministischefilosofiealsinterdisciplinaireenmeerinclusieveon- derneming nog heel wat positieve zaken zal kunnen bereiken in de toe- komst. SD:Tijdensdesummerschooldraaideééndagvolledigomhetonderwijs. FannyD’HondtgafsamenmetFarahLaportevanhetVlaamseKinderrech- tencommissariaat een lezing over haar onderzoek dat draaide rond de effectenvanetnischediscriminatieophetonderwijswelbevindenvanjon- geren.Daaruitbleekdatetnischediscriminatieduidelijknogeenprevalent probleem is in België en Vlaanderen. Toch wordt etnische discriminatie nog altijd niet echt serieus genomen, zowel door scholen als door het beleid.Hoekomtditenhoekanditooitrechtgezetworden? HC: Het feit dat je met een migratieachtergrond veel meer hindernissen ondervindtinhetonderwijs,opdearbeidsmarkt,bijhetzoekennaareen woning,enindegezondheidszorg,wijstopstructureelracisme;hetonder- wijssysteembevoordeeltinstitutioneeleenaantalleerlingen,terwijlande- renbenadeeldworden.HetBelgischeonderwijsisdusnognietafgestemd oponzesuperdiversesamenleving.Denkbijvoorbeeldmaaraandeverge- lijkendeOESO-studiewaarvanderesultatenrecentelijkindepersversche- nen. Er is bovendien ook politieke onwil: Begin dit jaar was er een veel besproken poging tot onderwijshervorming maar de politieke meerder- heid koos ervoor om de stand van zaken te behouden, omdat de ruimte die een school zelf al heeft om veranderingen door te voeren voldoende geachtwordt.UithetrapportvanhetKinderrechtencommissariaat,waar wemetKifKifookaanhebbenmeegewerkt,isduidelijkoptemakendat dieveranderingen nietgrondiggenoegzijnom hetprobleemaantepak- ken. 460 Guest (guest) VOL.19,NO.4,2016 IP: 45.144.0.104 On: Thu, 16 Feb 2023 00:39:42
Description:The list of books you might like
