OUTPATIENT PARENTERAL ANTIMICROBIAL THERAPY (OPAT) PDF
Preview OUTPATIENT PARENTERAL ANTIMICROBIAL THERAPY (OPAT)
INTERUNIVERSITAIRE OPLEIDING MASTER IN DE ZIEKENHUISFARMACIE Universiteit Faculteit Farmaceutische Wetenschappen UZ GENT Academiejaar 2015-2016 OUTPATIENT PARENTERAL ANTIMICROBIAL THERAPY (OPAT): Praktische implementatie van ambulante parenterale antimicrobiële therapie in België en in UZ Gent Apr. Tine Ravelingien Begeleiders Dr. apr. Franky Buyle Apr. Sabine Deryckere Promotor Prof. dr. Dirk Vogelaers Academische Promotor Prof. dr. apr. Annemie Somers INTERUNIVERSITAIRE OPLEIDING MASTER IN DE ZIEKENHUISFARMACIE Universiteit Faculteit Farmaceutische Wetenschappen UZ GENT Academiejaar 2015-2016 OUTPATIENT PARENTERAL ANTIMICROBIAL THERAPY (OPAT): Praktische implementatie van ambulante parenterale antimicrobiële therapie in België en in UZ Gent Apr. Tine Ravelingien Begeleiders Dr. apr. Franky Buyle Apr. Sabine Deryckere Promotor Prof. dr. Dirk Vogelaers Academische Promotor Prof. dr. apr. Annemie Somers “De auteur en de promotors geven de toelating deze masterproef voor consultatie beschikbaar te stellen en delen ervan te kopiëren voor persoonlijk gebruik. Elk ander gebruik valt onder de beperkingen van het auteursrecht, in het bijzonder met betrekking tot de verplichting uitdrukkelijk de bron te vermelden bij het aanhalen van de resultaten uit deze masterproef.” 14 mei 2016 Promotors Auteur Prof. Dr. Dirk Vogelaers Apr. Tine Ravelingien Prof. Dr. Apr. Annemie Somers Ik wil graag iedereen bedanken die mij heeft geholpen en gesteund tijdens het realiseren van deze masterproef. Prof. Vogelaers wil ik bedanken om mij de mogelijkheid te geven om kennis te maken met dit zeer boeiende onderwerp en voor de algemene leiding van deze masterproef. Bedankt voor uw geïnvesteerde tijd, de vele tips en ondersteuning en de bereidheid om uw expertise omtrent OPAT te delen. Ook prof. Sommers heeft mij steeds enorm gesteund tijdens het realiseren van deze masterproef en ook tijdens onze stage konden we steeds bij haar terecht voor allerhande vragen en raad. Bedankt voor het nalezen van de thesis en voor de zeer leerrijke en aangename stage. Ook een speciaal woord van dank voor mijn begeleiders Franky en Sabine. Zij stonden steeds voor mij paraat en hebben een enorme steun geboden tijdens het realiseren en schrijven van deze masterproef. Bedankt voor de zeer aangename en goede samenwerking en de vele opportuniteiten die ik door jullie heb gekregen. Bedankt voor jullie onuitputtelijke enthousiasme, het was een zeer leerrijke ervaring waarin ik bijzondere kansen heb gekregen. Bedankt aan de medewerkers van ziekenhuisapotheek in het UZ Gent voor de aangename werksfeer en de vele hulp die ik gekregen heb. Ik wens ook mijn medeZAIO’s te bedanken voor de aangename samenwerking, alsook vrienden en familie voor de steun en hulp die ze mij gegeven hebben. Dankjewel papa voor het vele naleeswerk tijdens mijn studies en de nuttige raad die ik steeds kon krijgen. Ook een woordje van dank voor mijn zus Bieke die mij onvoorwaardelijk steuntb en voor mama om er altijd te zijn voor mij. SAMENVATTING Sommige infecties vereisen een langdurige parenterale (meestal intraveneuze maar soms intramusculaire) antimicrobiële therapie die op basis van een aantal criteria kan worden verder gezet in de thuissetting. Dergelijke programma’s worden in de literatuur beschreven als OPAT (Outpatient Parenteral Antimicrobial Therapy). Een aantal belangrijke voordelen van OPAT zijn patiëntencomfort, preventie van nosocomiale infecties, kostenbesparingen en optimalisatie van het gebruik van ziekenhuisbedden. OPAT wordt reeds jaren succesvol toegepast in verschillende landen (o.a. USA, Australië, UK en Italië). In België zijn weinig gegevens beschikbaar over de toepassing van OPAT. Als onderdeel van deze masterproef werd een nationale enquête opgesteld die de huidige praktijk, het toekomstig potentieel voor OPAT en de knelpunten bij de toepassing van OPAT in de Belgische ziekenhuizen in kaart brengt. Hieruit blijkt dat de meerderheid van de ziekenhuizen OPAT reeds heeft toegepast maar dit slechts voor een beperkt aantal patiënten en zonder een gestructureerde organisatie. De implementatie van OPAT in België wordt belemmerd door een aantal financiële en organisatorische knelpunten. Eén van de uitzonderingen op deze geringe implementatiegraad van OPAT in België is het Universitair Ziekenhuis Gent met reeds een vijftiental jaar ervaring in de toediening van intraveneuze antibiotica in de thuissetting. In 2015 werd voor 58 patiënten OPAT toegepast en dit voornamelijk voor de behandeling van mucoviscidose, prothese-infecties, urineweginfecties en osteomyelitis. Het programma voor mucoviscidose valt onder een afzonderlijke specifieke conventieregeling. Uit multidisciplinaire discussies bleek echter de nood aan standaardisatie van het OPAT model in het UZ Gent. In deze masterproef werd de procedure geoptimaliseerd met aandacht voor alle betrokken zorgverleners en het opstellen van verschillende ondersteunende documenten. Voor drie frequent voorkomende behandelingen werd een kostenanalyse uitgevoerd met als doelstelling een overzicht te maken van het verschil in kostprijs tussen ambulante behandeling en hospitalisatie, zowel vanuit het perspectief van de patiënt als vanuit het perspectief van de maatschappij. Hieruit blijkt dat de ambulante behandeling voordelig is voor de maatschappij maar in de huidige regelgeving duurder voor de patiënt. Er is een stijgende interesse in OPAT in België met nood aan nationale richtlijnen. Het UZ Gent OPAT model kan, na aanpassing aan de lokale gewoonten van Belgische ziekenhuizen, dienst doen als een nationaal model voor gestandaardiseerde zorg dat efficiënte en veilige therapie waarborgt. Tot slot zijn ook aanbevelingen naar de overheid noodzakelijk om het wegwerken van barrières en de nood tot gewijzigde financiering aan te kaarten. INHOUDSTABEL 1 Inleiding 1 1.1 Outpatient Parenteral Antimicrobial Therapy ............................................... 1 1.1.1 Definitie ...................................................................................... 1 1.1.2 Geschiedenis ................................................................................. 1 1.1.3 Voordelen ..................................................................................... 2 1.1.4 Risico’s ........................................................................................ 2 1.2 Praktische toepassing ............................................................................. 3 1.2.1 Infecties ...................................................................................... 3 1.2.2 Antimicrobiële middelen................................................................... 4 1.2.3 Parenterale toedieningsweg .............................................................. 5 1.2.4 Verschillende modellen .................................................................... 5 1.3 Barrières en uitdagingen ......................................................................... 6 1.4 Richtlijnen .......................................................................................... 7 1.4.1 Patiënt evaluatie en selectie ............................................................. 8 1.4.2 Belangrijke elementen in een OPAT dienst en in het OPAT team .................. 9 1.4.3 Antimicrobiële selectie en toediening ................................................ 10 1.4.4 Klinische opvolging ....................................................................... 10 1.4.5 Resultaatsanalyse ......................................................................... 11 1.5 Internationale ervaring ......................................................................... 12 1.5.1 Beschrijving internationale ervaring ................................................... 12 1.5.2 Evidentie .................................................................................... 13 1.5.2.1 Klinische outcome ..................................................................... 14 1.5.2.1.1 Complicaties ...................................................................... 14 1.5.2.1.2 Heropname ........................................................................ 15 1.5.2.2 Economische outcome ................................................................ 16 1.5.2.3 Patiëntgerelateerde outcome ....................................................... 17 1.6 Ervaring in belgië ................................................................................ 17 1.6.1 Huidige OPAT praktijk .................................................................... 17 1.6.2 Belgische wetgeving ...................................................................... 18 1.6.3 Financiering van ambulante therapie ................................................. 19 1.6.4 Universitair Ziekenhuis Gent ............................................................ 20 2 Objectieven 21 3 Methoden 22 3.1 Nationale enquête omtrent OPAT ............................................................ 22 3.2 Beschrijving van de OPAT behandeling in het UZ Gent ................................... 23 3.3 Kostenanalyse van OPAT in UZ Gent ......................................................... 24 3.3.1 Verblijfskosten ............................................................................ 24 3.3.2 Farmaceutische kosten ................................................................... 25 3.3.3 Kosten verbonden aan thuisverpleging ................................................ 25 3.3.4 Totale kostenbesparing in het UZ Gent voor 2015 vanuit het maatschappelijk perspectief ................................................................................ 26 3.4 Optimalisatie van het OPAT model in het UZ Gent ....................................... 26 3.5 Ethisch comité ................................................................................... 26 4 Resultaten 27 4.1 Nationale enquête omtrent OPAT ............................................................ 27 4.1.1 Huidige OPAT praktijk .................................................................... 27 4.1.2 Voordelen en knelpunten ................................................................ 31 4.1.3 Toekomstig potentieel ................................................................... 31 4.2 Beschrijving van de OPAT behandeling in het UZ Gent ................................... 32 4.2.1 Infecties en antimicrobiële middelen ................................................. 32 4.2.2 Katheterkeuze ............................................................................. 33 4.2.3 Duur van behandeling .................................................................... 33 4.2.3.1 Duur van hospitalisatie voor ontslag met OPAT .................................. 33 4.2.3.2 Duur van OPAT.......................................................................... 33 4.2.4 Complicaties en heropname ............................................................. 33 4.3 Kostenanalyse van OPAT in België ............................................................ 35 4.3.1 Drie praktijk casussen .................................................................... 35 4.3.2 Totale kostenbesparing in het UZ Gent voor 2015 vanuit het maatschappelijk perspectief ................................................................................ 35 4.4 Optimalisatie van het OPAT model in het UZ Gent ....................................... 36 4.4.1 Knelpunten en barrières ................................................................. 36 4.4.2 Het geoptimaliseerde OPAT model in het UZ Gent ................................. 37 5 Discussie 42 5.1 Nationale enquête............................................................................... 42 5.2 Beschrijving van de OPAT behandeling in het UZ Gent ................................... 44 5.3 Kostenanalyse van OPAT in België ............................................................ 46 5.4 Optimalisatie van het OPAT model in het UZ Gent ....................................... 48 5.5 Nationale implementatie van OPAT .......................................................... 50 6 Besluit 52 7 Bronvermelding 54 8 Bijlagen 62 Bijlage 1: De klinische resultaten van recent gepubliceerde OPAT ervaringen ................................................. 63 Bijlage 2: De economische resultaten van recent gepubliceerde OPAT ervaringen ......................................... 65 Bijlage 3: Het voorschrift voor OPAT in het UZ Gent tot 15 oktober 2015 ........................................................... 66 Bijlage 4: De nationale enquête omtrent OPAT ................................................................................................................. 67 Bijlage 5: De uitnodiging tot deelname aan de nationale enquête ........................................................................... 83 Bijlage 6: Goedkeuring Ethisch Comité UZ Gent ............................................................................................................... 85 Bijlage 7: Kostenvergelijking tussen behandeling in het UZ Gent en in de thuissetting met teicoplanine voor de patiënt en het ziekenfonds (RIZIV). ................................................................................................................ 86 Bijlage 8: Kostenvergelijking tussen behandeling in het UZ Gent en in de thuissetting met ceftriaxone voor de patiënt en het ziekenfonds (RIZIV). ................................................................................................................ 87 Bijlage 9: Kostenvergelijking tussen behandeling in het UZ Gent en in de thuissetting met meropenem voor de patiënt en het ziekenfonds (RIZIV). ................................................................................................................ 88 Bijlage 10: Het intern geneesmiddelenvoorschrift voor OPAT .................................................................................. 89 Bijlage 11: De inhoud van de negen verschillende pakketten met medische materialen .............................. 91 Bijlage 12: Bestelformulier voor de medische materialen bij OPAT ....................................................................... 98 Bijlage 13: Checklist voor de behandelende arts.............................................................................................................. 99 Bijlage 14: Checklist voor het MIT ....................................................................................................................................... 101 Bijlage 15: Checklist voor de dienst patiëntenbegeleiding ....................................................................................... 102 Bijlage 16: Checklist voor de ziekenhuisapotheek ....................................................................................................... 103 Bijlage 17: Brief tav huisarts .................................................................................................................................................. 104 Bijlage 18: Brief tav officina-apotheker ............................................................................................................................. 105 Bijlage 19: Brief tav thuisverpleging ................................................................................................................................... 106 Bijlage 20: Brochure omtrent OPAT .................................................................................................................................... 107 Bijlage 21: Uitnodigingen van de infoavond omtrent OPAT voor huisartsen en officina-apothekers georganiseerd in samenwerking met KOVAG en de West-Vlaamse Apothekersvereninging ............ 109 Bijlage 22: Artikel over OPAT gepubliceerd in ‘Farmazine’ gericht aan officina-apothekers ................... 111 Bijlage 23: Poster gepresenteerd op de dag van de ziekenhuisapotheker ........................................................ 114 Bijlage 24: Poster gepresenteerd op het ECCMID congres ....................................................................................... 115 Bijlage 25: Het gegarandeerde plafond, afhankelijk van het gezinsinkomen, per gezin voor de persoonlijke bedrage tot medische kosten gedefinieerd door de MAF in 2016. ...................................... 116 Bijlage 26: Artikel aanvaard voor publicatie in Acta Clinica Belgica: International Journal of Clinical and Laboratory Medicine ........................................................................................................................................................... 117 Bijlage 27: uitnodiging voor de wetenschappelijke studienamiddag in het kader van het postuniversitaire onderwijs, georganiseerd door de beroepsvereniging van de Vlaamse ziekenhuisapothekers (VZA) op 12 januari 2016 .................................................................................................. 130 Bijlage 28: Poster gepresenteerd op het BVIKM congres .......................................................................................... 132 Lijst afkortingen ABG Antibioticabeleidsgroep AdHOC Advisory Board on Home-based and Outpatient Care BAPCOC Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid BVIKM Belgische Vereniging voor Infectiologie en Klinische Microbiologie CMM Comité Medische Materialen CMV Cytomegalo virus CoPAT Community-based Parenteral Anti-infective Therapy CRP C-reactief proteïne DRG Diagnose gerelateerde groep ECCMID European Congress of Clinical Microbiology and Infectious Diseases EIN Emerging Infections Network EPD Elektronisch patiëntendossier ESAC European Surveillance of Antimicrobial Consumption ESBL Extended-Spectrum Bèta-Lactamase FAGG Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten FOD Federale Overheidsdienst Volksgezondheid GCP Good Clinical Practice HITH Hospital In The Home KOVAG Koninklijk Oost-Vlaams Apothekersgild MAF Maximumfactuur MFC Medisch Farmaceutisch Comité MIT Multidisciplinair Infectie Team OHPAT Outpatient and Home Parenteral Antimicrobial Therapy OPAT Outpatient Parenteral Antimicrobial Therapy PICC Perifeer Ingebrachte Centrale Katheter RIZIV Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering TDM Therapeutic Drug Monitoring UK United Kingdom UZ Universitair Ziekenhuis VS Verenigde Staten VZA Vlaamse Vereniging van Ziekenhuisapothekers
Description:The list of books you might like
