Osmanlı Mütefekkirleri ve Ahlak Anlayışları PDF
Preview Osmanlı Mütefekkirleri ve Ahlak Anlayışları
SON DÖNEM OSMANLI MÜTEFEKKİRLERİ VE AHLÂK ANLAYIŞLARI DÜZCE BELEDİYESİ KÜLTÜR YAYINLARI: 17 İSLÂMÎ İLİMLER ARAŞTIRMA VAKFI Tartışmalı İlmî Toplantılar Dizisi: 86 Kitabın Adı Son Dönem Osmanlı Mütefekkirleri ve Ahlâk Anlayışları Yayına Hazırlayanlar Dr. İsmail KURT – Seyit Ali TÜZ İslâmî İlimler Araştırma Vakfı Koordinatör ve Son Okuma Prof. Dr. M. Faruk BAYRAKTAR Düzce Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Kurucu Dekanı Kültür İşleri Müdürlüğü Yayın Standartları ve Telif Hakları Sorumlusu Feride Ömür GÜÇLÜ Baskı ve Cilt: MRK Baskı ve Tanıtım Hizmetleri 1354. Cadde 1357. Sokak, No. 43 Yenimahalle - Ankara Telefon: 0312 354 54 57 Sertifika No: 14338 1. Basım İstanbul, Eylül 2017/ 1000 adet basılmıştır. ISBN : 978-605-4133-16-1 © Tam hakkları Düzce Belediyesi’ne aittir. İletişim Adresi: DÜZCE BELEDİYESİ Cedidiye Mahallesi, İstanbul Caddesi Hükümet Sk. Düzce Telefon: 0380 524 5821- Faks: 0380 524 5825 Email: [email protected] SON DÖNEM OSMANLI MÜTEFEKKİRLERİ VE AHLÂK ANLAYIŞLARI Tartışmalı İlmî Toplantı 22 - 23 Ekim 2016 Cumartesi Sabah: Düzce Ü. Cumhuriyet Konferans Salonu Cumartesi Öğleden Sonra ve Pazar: Düzce Müftülüğü Konferans Salonu İstanbul 2017 ©Bu kitap İslâmî İlimler Araştırma Vakfı tarafından yayına hazırlanmış olup kitapta yer alan araştırma metinlerinin ilmî, fikrî muhtevâ ile ilgili sorumluluğu tebliğ sahiplerine, te’lîf hakları İSAV’a, basım organizasyonu ise anlaşmalı olarak Düzce Belediyesi’ne aittir. Toplantıyı Tertipleyenler: 1. Düzce Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Konuralp Yerleşkesi Beçi Yörükler Kampüsü/Düzce (+90 380) 542 11 70 - Fax : 0380 542 11 80 E-posta: [email protected] 2. Düzce Belediyesi Cedidiye Mahallesi İstanbul Caddesi, Düzce Tel: 0380 524 58 21 Faks: 0380 524 58 25 Email:[email protected] 3. Düzce Müftülüğü Burhaniye Mah. General Kâzım Sokak No:10 Düzce merkez:0380 514 32 22 Fax:0380 514 65 54 4. İslâmî İlimler Araştırma Vakfı (İSAV) Kıztaşı, Kâmil Paşa Sokak, 5 Fatih/İstanbul Tel : (+90 212) 523 54 57 Fax : 0212 523 65 37 E-Mail: [email protected], [email protected] Bibliyografik Bilgiler: Son Dönem Osmanlı Mütefekkirleri ve Ahlâk Anlayışları/ Editör: M. Fa- ruk Bayraktar, 1. bs.—İstanbul 2017 600 s.; 16x23,5 cm. ISBN : 978-605-4133-16-1 l. Osmanlı, 2. Toplum, 3. Ahlâk, 4. Terbiye, 5. Ahlâk anlayışları İÇİNDEKİLER SUNUŞ ........................................................................................... 9 TAKDİM ........................................................................................ 11 Prof. Dr. Ali ÖZEK - Prof. Dr. Mehmet Faruk BAYRAKTAR AÇILIŞ KONUŞMALARI Prof. Dr. Mehmet Faruk BAYRAKTAR ........................................ 13 Düzce Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Kurucu Dekanı Selâmi EMEN ..................................................................................... 15 Düzce İl Müftüsü Prof. Dr. Mahmut KAYA .................................................................. 19 İslâmî İlimler Araştırma Vakfı (İSAV) Mütevelli Heyet Üyesi Murat YİĞİT ....................................................................................... 21 Düzce Millî Eğitim Müdürü Murat CAYMAZ ............................................................................... 22 Düzce Belediye Başkan Yardımcısı Prof. Dr. İlhan GENÇ ........................................................................ 23 Düzce Üniversitesi Rektör Yardımcısı TEBLİĞ ve TEBLİĞCİLER 1. Tebliğ: ‚Abdurrahman Şeref‛ ....................................................... 27 Yrd. Doç. Dr. Gülsüm PEHLİVAN AĞIRAKÇA Düzce Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi 2. Tebliğ: ‚Abdullah Şevket (İçelli)‛ .............................................. 45 Yrd. Doç. Dr. Hasan MEYDAN Bülent Ecevit Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi 3. Tebliğ: ‚Abdullah Behçet‛ ............................................................ 95 Prof. Dr. Hüsameddin ERDEM Karatay Üniversitesi Sosyal ve Beşerî Bilimler Fakültesi 4. Tebliğ: ‚Ahmed Naim Babanzâde‛ ........................................... 119 Prof. Dr. Recep KILIÇ Ankara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi 5. Tebliğ: ‚Ali Nazîmâ‛ .................................................................. 141 Prof. Dr. Mustafa UZUN Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi 6. Tebliğ: ‚Baha Tevfik” .................................................................. 173 Prof. Dr. M. Tayfun AMMAN Sakarya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi 7. Tebliğ: ‚Ahmed Nazif " ............................................................... 189 Yrd. Doç. Dr. Ayhan ÖZ Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi 8. Tebliğ: ‚Celal Nuri İleri‛ ............................................................ 211 Yrd. Doç. Dr. Emine KESKİNER Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi 9. Tebliğ: ‚Ömer Ferit Kam‛ ........................................................... 233 Yrd. Doç. Dr. Necip YILMAZ Trakya Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi 10. Tebliğ: ‚Muallim Naci‛ ............................................................. 267 Yrd. Doç. Dr. Umut KAYA Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi 11. Tebliğ: ‚İbnü’l-Emin Mahmud Kemal‛ ................................... 307 Prof. Dr. Hasan AKSOY Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi 12. Tebliğ: ‚Ahmed Rif’at (Yağlıkçızâde)‛.................................... 339 Prof. Dr. Mehmet Faruk BAYRAKTAR Düzce Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Kurucu Dekanı ÖZET (Türkçe, Arapça) ............................................................. 363 Kur’ân Tilaveti: Âyetler ve Meâlleri Okuyan: Bayram ÇOTUR Düzce Cedidiye Camii Müezzin-Kayyımı Zümer Sûresi: 9-12. Âyetleri وِ تَسْ يَ لْ هَ لْ ُق ه ۪ۜبِّرَ ةَ مَ حْ رَ اوجُ رْ يَوَ ةَرَ خِ لْْٰا رُ ذَحْ يَ ًامِئاقََٓوَ ًادجِ اسَ لِ يَّْلا ءَ انََٓاٰ تٌ ِناقَ وَهُ نْ مَّ َا بِ۬ ابَلَْلْْا اوُلوُ۬ا رُ كَّ ذَتَيَ امَ نَّاِ نَ۪ۜومُ َلعْيَ لَْ نَ يذ َّلاوَ نَ ومُ َلعْيَ نَ يذ َّلا ”Yoksa geceleyin secde ederek ve kıyamda durarak ibadet eden, ahiretten çekinen ve Rabbinin rahmetini dileyen kimse (o inkarcı gibi) midir? (Resûlüm!) De ki: Hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? Doğrusu ancak akıl sahipleri bunları hakkıyla dü- şünür. ” ةٌ۪ۜعَ سِ اوَ ِ اللّٰ ضُ رْ َاوَ ةٌ۪ۜنَسَ حَ ايَنْدُّلا هِذِهٰ يف اونُسَ حْ َا نَ يذ َّلِل مْ۪ۜكُ بَّرَ اوُقتَّا اونُمَ اٰ نَ يذ َّلا دِابَعِ ايَ لْ ُق بٍ اسَ حِ رِ يْغَ ِب مْهُ رَ جْ َا نَ ورُ ِباصَّ لا ىفَّوَيُ امَ نَّاِ ”De ki (Allah şöyle buyuruyor): "Ey inanan kullarım! Rab- binize karşı gelmekten sakının. Bu dünyada iyilik yapanlar iyi- lik bulacaklardır. Allah’ın arzı geniştir. Sabredenlere mükâfatla- rı hesapsız verilecektir." نَ يدّ لا هُ َل ًاصِلخْ مُ َاللّٰ دَبُعْ َا نْ َا تُ رْ مُِا ينَّٓ اِ لْ ُق ”De ki: Bana, dini Allah'a hâlis kılarak O'na kulluk etmem emrolundu.” نَ يم ِلسْ مُ لْا لَ وََّا نَ وكُ َا نْ َلِْ تُ رْ مُِاوَ ”Bana müslümanların ilki olmam emrolundu. ” Alak Sûresi: 1-5. Âyetleri ﴾٢﴿ قٍَۚ َلعَ نْ مِ نَ اسَ نِْلْْا قَ َلخَ ﴾١﴿ قََۚ َلخَ ذ َّلا كَ بِّرَ مِسْ اِب أْرَ قْاِ ”Yaratan Rabbinin adıyla oku! O, insanı bir aşılanmış yumurtadan yarattı. ” ﴾٥﴿ مَْ۪ۜلعْيَ مَْل امَ نَ اسَ نِْلْْا مََّلعَ ﴾٤﴿ مَُِۙلقَلْاِب مََّلعَ ذ َّلَا ﴾٣﴿ مُُۙرَ كْ َلْْا كَ بُّرَ وَ أْرَ قْاِ “Oku! İnsana bilmediklerini belleten, kalemle (yazmayı) öğreten Rabbin, en büyük kerem sahibidir.” SUNUŞ Hamd, âlemlerin Rabbi olan Allah (c.c.)’a aittir. Salat ve selam, en güzel ahlâkı tamamlamak için gönderi- len son peygamber Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v.)’in üzerine olsun. İslâm’ın temel kaynakları incelendiğinde, onun bütün olarak bir ahlâk nizamı ve koyduğu kurallarıyla da bir ahlâk disiplini olduğu görülür. İnsan ahlâkı yalnızca insan hayatının bütününü kural altına almakla kalmaz, aynı zamanda yeryü- zündeki canlı ve cansız bütün yaratılmışları, çevreyi, evreni ve bunların insanla olan ilişkilerini de kuşatır. İslâm dini itikat (inanç sistemi), ibadet (kulluk görevi), muamelat (hukuk sistemi), ukûbat (cezalar) ve ahlâk esaslarıyla bir bütündür. Bunlardan bir tanesini dinin içinden çıkardığı- nızda ona İslâm demek mümkün olmaz. İslâm âlimleri, İslâm’ı büyük bir ağaca benzetmişler; ağacın köklerinin iman ve itika- dı, gövdenin ibadet ve muamelatı, onu budamanın/kesmenin ukûbatı ve meyvelerinin ise güzel ahlâkı temsil ettiğini söyleye- rek –iman-ahlâk bütünlüğünü göstermişlerdir. İslâm, Müslümanların güzel ahlâk ile donanmasını, bütün kötü huylardan uzaklaşmasını, onların kalp ve ruh temizliğinde doruk noktaya ulaşmasını ister. İnsanı eğitirken onun hem dav- ranışlarını, hem de davranışlarına yön veren duygularını eğitir. Onun iç dünyasında sevgi, şefkat ve merhamet filizlerinin geli- şip boy atmasına gayret eder. İnsanları birbirine yaklaştırıp huzur ve mutluluklarını hazırlayacak, onlara yaşama sevinci verecek temel ahlâk kurallarınI öğretir. İman-ahlâk bütünlüğü Müslüman’ın olgunluğunu ve dünya hayatında huzur ve mutluluğunu sağlar. Müslüman, Peygamber ahlâkını öylesine özümsemeli ve davranışlarına yerleştirmeli ki, bütün davranışları birer güzel ahlâk uygulama- sı olsun. Kötü duygulara ve haksızlıklara karşı hakkı tutsun, 10 SON DÖNEM OSMANLI MÜTEFEKKİRLERİ VE AHLÂK ANLAYIŞLARI iyiliği korusun. İman ve ibadetler Müslüman’ı bu olgunluğa eriştirmek içindir. İslâm insanları bu çizgide yetiştirerek halkın hizmeti için onu topluma kazandırır. Bizler ‚Güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildiğini‛ buyuran son Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v.)in ümmetiyiz. Onun yaşadığı güzel ahlâk, İslâm’ın ken- disidir. Yani ilahi ölçü ve kurallar içinde insanlığın en yüksek noktasına ulaşmak üzere uygulayacağı bir yaşam tarzıdır. Kur’ân-ı Kerim Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in ahlâk dünyasını dokuyan kutsal kitap olduğuna ve Resulullah Efen- dimiz (s.a.v.)’in hayatı da İslâm’ın bizzat kendisi olduğuna gö- re, İslâm ile ahlâk bir bütündür. İslâm bu bütünlük içinde ken- dine has bir ahlâk sistemi getirmiş ve bunu uygulamıştır. İslâm ahlâk nizamı, insanın Rabbine, insanın insana ve in- sanın diğer canlılara, eşyaya karşı davranışlarını belirleyen ve belirli bir eğitim sürecinde bunu kişilik haline getiren bir ni- zamdır. Bu nizam gönüllü ve gönülden yaşama düzenidir. Bu düzen sevginin ve saygının egemen olduğu bir mutluluk düze- nidir. Hazırladığımız bu kitapta, Düzce Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Kurucu Dekanımız Sayın Prof. Dr. Mehmet Faruk Bayraktar’ın yöneticiliğinde gerçekleşen ‚Son Dönem Osmanlı Mütefekkirleri ve Ahlâk Anlayışları‛ konulu tartışmalı ilmî toplantıda tüm katılımcıların ‚Osmanlı Mütefekkirleri ve Ahlâk Anlayışları‛na dair görüşleri tüm yönleri ile ele alınmış ve bu eser hizmetinize sunulmuştur. Osmanlı Mütefekkirleri ve Ahlâk Anlayışlarını bilmek ve yeni nesillere iletmek bizlerin ve insanlığın görevi olup sonuç- ları itibariyle bizim yararımızadır. Bu dilek ve temennilerle, ilmî toplantımızda emeği geçen tüm akademisyenlerimize, tüm kamu kurum ve kuruluşlarımı- za teşekkür eder, saygılar sunarım. Mehmet KELEŞ Düzce Belediye Başkanı
Description:The list of books you might like
