(osmaniye) mebusları ve siyasi faaliyetleri

548 Pages·2010·14.93 MB·Turkish

T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ
TARİH ANABİLİM DALI
ATATÜRK İLKELERİ VE İNKILÂP TARİHİ BİLİM DALI

BİRİNCİ BÜYÜK MİLLET MECLİSİ’NDE
CEBELİBEREKET (OSMANİYE) MEBUSLARI VE
SİYASİ FAALİYETLERİ

Hamza KILIÇ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Danışman

Doç. Dr. Ramazan ÇALIK

KONYA 2010

ii

T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

BİLİMSEL ETİK SAYFASI

Bu tezin proje safhasından sonuçlanmasına kadarki bütün süreçlerde bilimsel
etiğe ve akademik kurallara özenle riayet edildiğini, tez içindeki bütün bilgilerin etik
davranış ve akademik kurallar çerçevesinde elde edilerek sunulduğunu, ayrıca tez
yazım kurallarına uygun olarak hazırlanan bu çalışmada başkalarının eserlerinden
yararlanılması durumunda bilimsel kurallara uygun olarak atıf yapıldığını bildiririm.

Hamza KILIÇ
(İmza)

iii
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

YÜKSEK LİSANS TEZİ KABUL FORMU

Hamza KILIÇ tarafından hazırlanan Birinci Büyük Millet Meclisi’nde
Cebelibereket (Osmaniye) Mebusları ve Siyasi Faaliyetleri başlıklı bu çalışma 01/06/
2010 tarihinde yapılan savunma sınavı sonucunda oybirliği/oyçokluğu ile başarılı
bulunarak, jürimiz tarafından yüksek lisans tezi olarak kabul edilmiştir.

Doç. Dr. Ramazan ÇALIK Başkan Kabul edildi.

Yrd. Doç. Dr. Mustafa ARIKAN Üye Kabul edildi.

Yrd. Doç. Dr. Hüseyin MUŞMAL Üye Kabul edildi.

iv
ÖN SÖZ
Avrupalı Devletlerin Türk Milletini yok etmek için ortaya koydukları “Şark
Meselesi” projesi adım adım işlemiş ve bu projenin son dalgasını da Mondros
Ateşkes Antlaşması oluşturmuştur. 30 Ekim 1918’de imzalanan Mondros Ateşkes
Antlaşması gereği güzel vatanımızı 3 Kasım 1918’den itibaren işgal etmeye
başlamışlardır. Böylece Şark Meselesi’nin de son dalgasını gerçekleştirmeye
başlamışlar ve Türk Milletini yok etmeye çalışmışlardır.
23 Nisan 1920’de açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türkiye Cumhuriyeti
Devleti’nin kurulması ve temellerinin atılması açısından önemli olan tarihi rolünü
oynamıştır. Bu gelişmeyle beraber Osmanlı Devleti de tarih sahnesindeki yerini
almış ve ömrünü tamamlamıştır. Birinci Dünya Savaşı sonunda savaşı kaybetmiş,
yapılan ateşkes anlaşması sonucu ülke topraklarının işgale uğraması üzerine
Anadolu’da bağımsız ve millet iradesi ile yönetilen bir devletin kurulması gündeme
gelmiştir. Mustafa Kemal Paşa, önderliğinde başlayan Millî Mücadele hareketi
Anadolu halkının da desteği ile başarıya ulaşmıştır.
Türk milleti İtilaf Devletleri kuvvetlerine karşı Millî Mücadele hareketine
girmiş, hem topraklarımızı düşman işgalinden kurtarmak, hem de İstanbul
Hükümeti’nin hukuka sığmayan uygulamalarına karşı çıkmak ve Millî Mücadele’nin
başarıya ulaşması açısından büyük bir gayret sarf etmiştir. İstanbul’un resmen işgali
ile başlayan süreçte millî iradenin temsil edildiği Mebusan Meclisi’nin işgal
kuvvetleri tarafından basılması Türk milletinin iradesine vurulmuş bir şamar
olmuştur. Bunun üzerine Türk milleti her şeye rağmen Ankara’da millî iradesini
temsil edecek olan Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni 23 Nisan 1920’de açmıştır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılması ile Osmanlı Hanedanı’nın elinde
bulunan yönetim gücü Türk Milletinin eline geçmiştir. Birinci Dönem açılan Büyük
Millet Meclisi yapısı ve çalışmaları ile bu milletin geleceği olan Türk gençlerine iyi
öğretilmelidir. Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini oluşturan bu ilk Meclis
üyelerinin daha iyi araştırılarak, vatanın kurtuluşu için yaptıkları fedakârlıkları
gençlerimize öğretmek açısından bizde böyle bir çalışma yapmak istedik. Tarihi
olayları ortaya koyarken dönemin olaylarını canlı olarak yaşamış insanların
yaşantıları ve fikri düşüncelerinin bilinmesi ve dönemi içerisinde değerlendirilmesi
gerekir.
v
Birinci Büyük Millet Meclisi’nde yer alan Cebelibereket milletvekilleri ile
ilgili bir bilimsel çalışma olmadığından dolayı böyle bir çalışmayı yapmaya başladık.
Cebelibereket milletvekilleri içinde Mehmet İhsan Bey’in İstiklâl
Mahkemeleri’ndeki faaliyetleri ve karışmış olduğu Havuz-Yavuz yolsuzluğu
nedeniyle yapılan çalışmalarda adı geçmektedir. Yine Mustafa Faik Bey’in Denizli
Mutasarrıfı iken yapmış olduğu faaliyetler ile ilgili çok az bir çalışma vardır. Rasim
Celalettin Bey hakkında ise, sadece II. Abdülhamit’in tahttan indirilişinden vefatına
kadar geçen süre zarfındaki faaliyetini anlatan çok az bir çalışma vardır.
Yapacağımız bu çalışma ile ileride Osmaniye’nin yetiştirdiği insanlar
hakkında yapılacak çalışmalara örnek olacağımızı düşünmekteyim.
Böyle bir çalışmayı yapmam için beni yönlendiren, çalışmamım her
aşamasında desteklerini esirgemeyen değerli Hocam Doç. Dr. Ramazan Çalık’a;
derslerim aşamasında yardımını gördüğüm Yrd. Doç. Dr. Mustafa Arıkan’a, Yrd.
Doç. Dr. Dursun Gök’e, Doç. Dr. Necmi Uyanık’a, Doç. Dr. Ferudun Ata’ya;
TBMM Arşiv personeline, TBMM Kütüphane personeline; Millî Kütüphane
personeline, Toprakkale Lisesi eğitim kadrosuna, Toprakkale İlçe Halk Kütüphanesi
personeline, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nde yer alan
hocalarıma ve aileme teşekkürlerimi bir borç bilirim.

Hamza KILIÇ
Konya 2010
vi
T.C.
SELÇUK ÜNİVERSİTESİ
Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü

n Adı Soyadı Hamza KILIÇ Numarası: 044202052001
i
n Ana Bilim / Tarih Ana Bilim Dalı
i
c
n Bilim Dalı TC Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Bilim Dalı
e
r
ğ Danışmanı Doç. Dr. Ramazan ÇALIK
Ö

Tezin Adı Birinci Büyük Millet Meclisi’nde Cebelibereket
(Osmaniye) Mebusları ve Siyasi Faaliyetleri

ÖZET
Mondros Ateşkes Antlaşması çerçevesinde topraklarımız yer yer işgal
edilmişti. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın uygulanması karşısında Türk milleti
silahlı ve silahsız olarak direnişe geçmiştir. Bu sırada Mustafa Kemal Paşa’da
işgallere karşı tepkisini koymuştur. İşgaller karşısında Türk milletini harekete
geçirmek için fırsat kollamış ve 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak çalışmalarına
başlamıştır. Bu mücadele de ona en büyük desteği Türk milleti vermiştir.
Amasya’dan Erzurum’a, Erzurum’dan Sivas’a kadar Türk milleti hep onun yanında
yer almıştır.
Bu mücadele sonuç vermiş ve millî iradenin uygulandığı Meclis, İstanbul’da
toplanmıştır. Meclis’in Misak-ı Millî’yi kabul etmesi nedeniyle İtilaf Devleti güçleri
Meclisi basarak dağıtmıştır. İtilaf Devletleri İstanbul’u da resmen bu olay sonucu
işgal etmişlerdi. Bunun üzerine Türk milleti harekete geçerek seçimleri yapmış ve
milletin iradesinin uygulandığı TBMM’ni Ankara’da, 1920’de açmıştır. TBMM’ne
işgal altında bulunan Cebelibereket’ten de üç mebus seçilerek katılmıştır.
Cebelibereket’ten Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne katılan mebuslar; Mehmet İhsan,
Mustafa Faik ve Rasim Celalettin Bey’dir.
Cebelibereket’ten seçilen üç mebusunda yaşamları her yönüyle incelenmiştir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi içerisindeki faaliyetlerine baktığımızda ülkemizin ve
milletimizin faydasına olacak faaliyetleri desteklemişlerdir. Ülkenin düşman
işgalinden kurtarılması için geceli gündüzlü çalışmışlardır. İlk Türkiye Büyük Millet
Meclisi’nden sonra siyasi yaşamlarına devam eden mebuslar, çeşitli görevleri yerine
vii
getirmişlerdir. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde çıkarılan kanunlar ve tartışmalarda
yer almışlardır.
Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı, Mondros
Ateşkes Antlaşması, TBMM, Mebus, Millet.