ortognatik cerrahi uygulanan hastaların retrospektif değerlendirilmesi, komplikasyonların ve ...

78 Pages·2007·2.06 MB·Turkish

T.C.
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
TIP FAKÜLTESİ
PLASTİK, REKONSTRÜKTİF VE
ESTETİK CERRAHİ ANABİLİM DALI
ORTOGNATİK CERRAHİ UYGULANAN HASTALARIN
RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ,
KOMPLİKASYONLARIN VE İSKELETSEL RELAPSLARIN
ANALİZİ

Dr. Lütfi Tugay SEKÜÇOĞLU

UZMANLIK TEZİ

TEZ DANIŞMANI
Prof. Dr. Sabri ACARTÜRK

ADANA-2006
T.C.
ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ
TIP FAKÜLTESİ
PLASTİK, REKONSTRÜKTİF VE
ESTETİK CERRAHİ ANABİLİM DALI
ORTOGNATİK CERRAHİ UYGULANAN HASTALARIN
RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ,
KOMPLİKASYONLARIN VE İSKELETSEL RELAPSLARIN
ANALİZİ

Dr. Lütfi Tugay SEKÜÇOĞLU

UZMANLIK TEZİ

TEZ DANIŞMANI
Prof. Dr. Sabri ACARTÜRK

ADANA-2006
TEŞEKKÜR

Bu tezin hazırlanmasındaki değerli katkılarından dolayı Prof. Dr. Sabri Acartürk’e,
olgularını benimle paylaşan Prof. Dr. Cemil Dalay’a, arşivlerini kullanımıma açan Diş
Hekimliği Fakültesi Ortodonti Anabilim Dalı öğretim üyelerinden Doç. Dr. Serdar Toroğlu
ve çalışma arkadaşlarına, ihtisas sürem boyunca eğitimime katkıda bulunan Plastik,
Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi Anabilim Dalı’nın tüm sayın Öğretim Üyeleri ve birlikte
çalışma fırsatı bulduğum mesai arkadaşlarıma, desteği ile her zaman yanımda olan eşim
Işın Selin Seküçoğlu’na ve hayatımıza renk katan biricik oğlum Doruk İzzet Seküçoğlu’na
teşekkür ederim.

I
İÇİNDEKİLER

TEŞEKKÜR I
İÇİNDEKİLER II
TABLO LİSTESİ IV
ŞEKİL LİSTESİ V
KISALTMA LİSTESİ VII
ÖZET ve ANAHTAR SÖZCÜKLER VIII
ABSTRACT – KEYWORDS X
1. GİRİŞ 1
2. GENEL BİLGİLER 2
2.1. Tarihçe 2
2.1.1. Mandibuler Osteotomiler in Tarihçesi 2
2.1.2. Maksiller Osteotomilerin Tarihçesi 5
2.1.3. Fiksasyon Yöntemlerinin Tarihçesi 7
2.2. Anatomi 8
2.2.1. Mandibulanın Anatomisi 8
2.2.2. Maksillanın Anatomisi 9
2.3. Hastaların Ameliyat Öncesi Değerlendirilmeleri 12
2.4. Cerrahi Öncesi Ortodontik Tedavi 15
2.5. Ameliyat Teknikleri 17
2.5.1. Bilateral Sagittal Split Ramus Osteotomisi 17
2.5.2. İntraoral Vertikal Ramus Osteotomisi 19
2.5.3. Ters “L” Osteotomisi 21
II
2.5.4. Le Fort I Osteotomisi 22
3. GEREÇ ve YÖNTEM 24
3.1. İstatistiksel Analiz 27
4. BULGULAR 29
5. TARTIŞMA 38
6. SONUÇ ve ÖNERİLER 56
7. KAYNAKLAR 58
8. ÖZGEÇMİŞ 65

III
TABLO LİSTESİ

Tablo no: Sayfa no:

Tablo 1. Cerrahi öncesi ortodontik tedavinin hedefleri 16
Tablo 2. İskeletsel sefalometrik nokta ve düzlemlerin tanımlanması 26
Tablo 3. Sefalometrik nokta ve açıların cerrahi öncesi ve cerrahi sonrası 36
pozisyonel değişimlerinin karşılaştırılması ve cerrahi hareket miktarının
operasyon sonrası hareketle korelasyonu
Tablo 4. Maksilla için “A” noktası ve mandibula için “Pg” noktasının, maksilla ve 37
mandibulanın her yöndeki hareketleri için cerrahi ve cerrahiden 1 yıl sonraki
değişimleri ve relaps oranları
Tablo 5. Literatürde maksiller gömme ve rijid fiksasyon uygulanan olguların ortalama 45
cerrahi yer değiştirmeleri, operasyondan 1 yıl sonraki ortalama relaps miktarı
ve oranları
Tablo 6. Literatürde maksiller ilerletme ve rijid fiksasyon uygulanan olguların 46
kullanılan greft materyalleri, ortalama cerrahi yer değiştirmeleri, operasyondan
1 yıl sonraki ortalama relaps miktarı ve relaps oranları
Tablo 7. Literatürde maksiller aşağı çekme ve rijid fiksasyon uygulanan olguların 48
kullanılan greft materyalleri, ortalama cerrahi yer değiştirmeleri, operasyondan
1 yıl sonraki ortalama relaps miktarı ve relaps oranları
Tablo 8. Literatürde mandibuler ilerletme ve rijid fiksasyon uygulanan olguların 51
ortalama cerrahi yer değiştirmeleri, operasyondan 1 yıl sonraki ortalama relaps
miktarı ve relaps oranları
Tablo 9. Literatürde mandibuler geri çekme ve rijid fiksasyon uygulanan olguların 53
ortalama cerrahi yer değiştirmeleri, operasyondan 1 yıl sonraki ortalama relaps
miktarı ve relaps oranları

IV
ŞEKİL LİSTESİ

Şekil no: Sayfa no:

Şekil 1. Hullihen’in mandibuler subapikal osteotomisi 2
Şekil 2. (A) Blair’in “body” osteotomisi, (B) Blair’in ramus osteotomisi, 3
(C) Limberg’in oblik ramus osteotomisi
Şekil 3. (A) Ters “L” osteotomisi, (B) “C” osteotomisi 4
Şekil 4. Sagittal split ramus osteotomisinin modifikasyonları. (A) Obwegeser ve 5
Trauner’in tekniği, (B) DalPont modifikasyonu, (C) Hunsuck modifikasyonu
Şekil 5. Mandibula ve infratemporal fossanın vasküler anatomisi 8
Şekil 6. Maksiller arterin pterigopalatin fossada verdiği dallar 10
Şekil 7. Asendan palatin arter, asendan faringeal arter, desendan palatin arter ve 11
nasopalatin arterlerin seyri ve büyük palatin arterin oluşumu
Şekil 8. Asendan palatin arter, asendan faringeal arter ve küçük palatin arterin büyük 11
palatin arterle anastomozlaşması. Ana damarlar bağlanmış. Oklar kan akım
yönünü göstermekte
Şekil 9. Vertikal düzlemde yüz üç eşit bölgeye ayrılarak değerlendirilir. Alt üçte birlik 12
bölge de subnazal bölgeden stomiona üçte bir, stomiondan mentona üçte iki
şeklinde oranlanır
Şekil 10. (A) “Angle” normal Sınıf I oklüzyonu. Maksiller birinci moların bukkal çıkıntısı 13
mandibuler birinci moların bukkal oluğunda. Normal derecede overjet ve “overbite”
mevcut. (B) Sınıf II maloklüzyon. Maksiller birinci moların bukkal çıkıntısı öne
doğru genişlemiş. İleri derecede maksiller overjet mevcut. (C) Bazı Sınıf II
maloklüzyonlarda overjet yerine “overbite” ile karşılaşılabilir. (D) Sınıf III
maloklüzyon. Mandibuler birinci moların bukkal oluğu maksiller birinci moların
bukkal çıkıntısından daha önde
Şekil 11. (A) “Overbite”; alt ve üst insizivlerin vertikal düzlemde üst üste binmesi. “Overjet”; 13
horizontal düzlemde alt ve üst insizivlerin arasındaki mesafe, (B) “Anterior openbite”
Şekil 12. Oklüzal düzlem her iki pupilden geçen düzleme paralel olmalı 13
Şekil 13. “Angle” sınıf II oklüzyonu bulunan bir hastanın operasyon öncesi lateral 14
sefalometrik (A) ve panoreks (B) grafileri
Şekil 14. Model artikülatör ile çene hareketlerinin her üç düzlemdeki milimetrik 15
değişimleri izlenebilmektedir
Şekil 15. (A) Medial osteotomi hattı (B) Lateral osteotomi hattı 18
V
Şekil 16. Mandibuler geri çekme sonrası proksimal segment distalinden kemik rezeksiyonu 18

Şekil 17. Lateral ramustaki vertikal kesi hattı (A) 5 mm’ye kadar olan geri çekmelerdeki 20
standart osteotomi hattı (B) 5 mm’nin üzerindeki geri çekmelerdeki osteotomi hattı
Şekil 18. Ters “L” osteotomi. (A) Lateral görünümü, (B) Oblik görünümü, (C) Medial 21
görünümü. Medial osteotomi, koronoid kırığına neden olmamak için foramene
olabildiğince yakın tutulur
Şekil 19. Le Fort I Osteotomi, (A) Osteotomi hattı, (B) Septum ve vomerin maksilladan 22
ayrılması, (C) Pterigomaksiller bileşkenin ayrılması
Şekil 20. Lateral sefalogramda kullanılan noktaların yerleşimi 27
Şekil 21. Hastaların cinsiyet dağılımı 29
Şekil 22. Hastaların oklüzyonlarının “Angle” oklüzyon sınıflandırmasına göre dağılımı 29
Şekil 23. Hastaların uygulanan cerahi müdaheleye göre dağılımı 30
Şekil 24. Sınıf III oklüzyonu ve solda bukkal “crossbite” bulunan hastanın operasyon 31
öncesi görünümü
Şekil 25. Aynı hastanın Le Fort I osteotomi ile 6 mm maksiller ilerletme sonrası erken 31
dönem görünümü
Şekil 26. Sınıf II oklüzyonu ve “overjet” bulunan hastanın operasyon öncesi görünümü 32
Şekil 27. Aynı hastanın BSSRO ile 5 mm mandibuler ilerletme sonrası görünümü 32
Şekil 28. Sınıf III oklüzyonu ve “anterior openbite” bulunan hastanın operasyon öncesi 33
görünümü
Şekil 29. Aynı hastanın çift çene cerrahisi ile mandibulanın 5 mm geri çekilmesi ve 33
maksillanın 6 mm ilerletilmesi sonrası geç dönem görünümü
Şekil 30. Le Fort I osteotomi sonrası oluşan kemik defektlerinin kapatılmasında 34
kullanılan greft materyallerinin dağılımı
Şekil 31. Ortognatik cerrahi uygulamaların stabiliteleri 44

VI
KISALTMA LİSTESİ

TME: Temporomandibuler eklem
BSSRO: Bilateral sagittal split ramus osteotomisi
MMF: Maksillomandibuler fiksasyon
İVRO: İntraoral vertikal ramus osteotomisi
İAS: İnferior alveoler sinir

VII
ÖZET
Ortognatik Cerrahi Uygulanan Hastaların Retrospektif Değerlendirilmesi,
Komplikasyonların ve İskeletsel Relapsların Analizi

Sagittal split ramus osteotomisi ve Le Fort I osteotomisi, maksillomandibuler
deformitelerin tedavisinde en sık tercih edilen iki yöntemdir. Son 30 yılda pek çok gelişme
göstermelerine rağmen günümüzde bu tekniklerin komplikasyonları, karşılaşılan relaps
oranları ve bunları azaltmak amacı ile yapılan araştırmalar devam etmektedir.
Bu çalışmada; Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik
Cerrahi Anabilim Dalı’nda 01.10.2001–01.10.2005 tarihleri arasında gelişimsel
maloklüzyon nedeni ile ortognatik cerrahi uygulanmış olan 29 hasta; yaş, cinsiyet,
oklüzyon tipi, operasyon öncesi ortodontik tedavi süresi, uygulanan operasyon yöntemi,
kullanılan greft materyali, operasyon sonrası oluşan komplikasyonlar, inferior alveoler sinir
hasarı, hastanede yatış süresi ve operasyon sonrası iskeletsel relaps yönünden retrospektif
olarak incelendi.
Hastaların lateral sefalogramları üzerinde maksilla ve mandibulanın horizontal ve
vertikal düzlemdeki hareketlerinin sefalometrik analizi yapıldı. Cerrahi sonrası bir yıllık
dönem sonunda tespit edilen relaps miktarları ve cerrahi hareketin boyutları ile relaps
arasında bir ilişki olup olmadığı istatistiksel olarak değerlendirildi. Operasyon sonrası
ortaya çıkan komplikasyonlar ve tespit ettiğimiz relaps oranları literatür verileri ile
karşılaştırıldı.
Yapılan değerlendirmeler sonucunda, ortognatik cerrahi uygulamalarının basit
komplikasyonlarının ve relapsların literatür verilerine benzer oranlarda ortaya çıktığı,
majör komplikasyonları ile ise karşılaşılmadığı tespit edildi. Stabilitesi en yüksek uygulama
olarak maksillanın yukarı gömülmesi (%9 relaps), stabilitesi en düşük uygulama olarak ise
mandibulanın ileri çekilmesi (%35 relaps) tespit edildi. Cerrahi hareketin boyutlarının
relaps üzerine herhangi bir etkisi olmadığı görüldü.
Sonuç olarak, sagittal split ramus osteotomisi ve Le Fort I osteotomisi, tecrübeli
cerrahların ellerinde son derece güvenli uygulamalar olarak kullanılabilirler. Her iki
VIII