Table Of Content

Bertrand Russell Batı Felsefesi Tarihi 2 (Ortaçağ) Türkçesi: Muammer Sencer BİLGİ YAYINEVİ kapak düzeni: fahri karagözoğlu BİLGİ BASIMEVİ - ANKARA, 1972 BATI FELSEFESİ TARİHİ İçindekiler BERTRAND RUSSELL ÜZERİNE ÇEVİRMENDEN BİRKAÇ SÖZ GİRİŞ YAHUDİLERİN DİNSEL GELİŞİMİ İSLÂMLIK VE YAHUDİLİK İLK DÖRT YÜZYILDA HIRİSTİYANLIK MUHAMMET’İN İSA HAKKINDAKİ GÖRÜŞÜ İLÂHÎ ADALET CELSUS’A KARŞI HIRİSTİYANLIĞIN GELİŞME NEDENLERİ ÜÇ KİLİSE DOKTORU SANCTUS AMBROSİUS MEKTUPLAR YONTU KAVGASI II. VALENTINIANUS’LA ÇATIŞMA THEODOSIUS’LA ANLAŞMAZLIK JEROMİUS SANCTUS AUGUSTİNUS İTİRAFLARDAN BİR OLAY İTİRAFLARDA İLGİNÇ BİR BÖLÜM SANCTUS (SAINT) AUGUSTİNUS’UN FELSEFESİ VE TEOLOJİSİ 1) SALT FELSEFESİ ZAMAN NEDİR? II) TANRI KENTİ AYRINTILARIN ÖZETİ SOFU BAKİRELER CİNSEL ZEVK TANRI KENTİ’NİN ÖNEMLİ YANI III) PELAGIUSÇULARLA SAVAŞ BEŞİNCİ VE ALTINCI YÜZYILLAR CYRILLUS’LA NESTORIUS’UN KAVGASI MONOPHYSIS İTİZALİ BOETHIUS SANCTUS BENEDICTUS VE BÜYÜK GREGORIUS SANCTUS BENEDİCTUS GREGORİUS GREGORIUS’UN MEKTUPLARI KARANLIK ÇAĞLARDA PAPALIK PAPA - KRAL PAZARLIĞI CONSTANTINUS VAKFI SANCTUS BONIFACIUS ALCUINUS JOHANNES SCOTUS XI. YÜZYILDA KİLİSE REFORMU XI. YÜZYILDA REFORM DEVİNİSİ VI. GREGORİUS VII. GREGORİUS CANOSSA’YA GÖTÜREN KAVGA TOURS’LU BERENGAR AZİZ (SANCTUS) ANSELMUS İSLAM KÜLTÜRÜ VE FELSEFESİ ARAP DEVLETİNİN YAPISI EKONOMİNİN TEMELİ EKİN (KÜLTÜR) AL KİNDÎ İBNU SİNA İBNU RÜŞD MEYMUN XII. YÜZYIL İMPARATOR - PAPA UYUŞMAZLIĞI LOMBARD KENTLERİNİN YÜKSELİŞİ HAÇLI SEFERLERİ SKOLASTİKLİĞİN GELİŞMESİ ROSCELINUS ABAELARDUS SANCTUS BERNARDUS XIII. YÜZYIL III. INNOCENTIUS II. FREDERİCH KATHOROSÇU’LAR FRANCISCUS SANCTUS DOMINICUS AQUINO’LU THOMAS THOMAS’IN YAPITLARI TANRI NEYİ BİLİR? SUMMA’NIN İKİNCİ KİTABI ÜÇÜNCÜ KİTAP İSTEĞE BAĞLI YOKSULLUK ÜZERİNE DÖRDÜNCÜ KİTAP ÖLÜMDEN SONRA DİRİLME FRANCISCUS TARİKATI MENSUPLARI DUNS SCOTUS OCKHAMLI WILLIAM OCKHAMLI’NIN FELSEFÎ DÜŞÜNCELERİ OCKHAMLI’NIN VECİZESİ OCKHAMLI’NIN TARTIŞMASI PAPALIĞIN SÖNÜŞÜ JÜBİLE DEVİNİSİ TEMPLUMCULAR HALK PAPA’SI RIENZI İKİ PAPA WYCLIFFE SİYASAL VE EKİNSEL (KÜLTÜREL) DEĞİŞME NEDENLERİ BERTRAND RUSSELL ÜZERİNE Bertrand Russell üzerine bir şeyler yazmam istendiği zaman, ona karşı duyduğum hayranlık ve sevgi dolayısıyle bu isteği derhal kabul ettim. Russell’ın yapıtlarına sayısız mutlu saatler borçluyum. Bu sözleri, Thorstein Veblen dışında hiç bir çağdaş bilimsel yazar hakkında kullanamam. Ancak Russell hakkında bir yazı yazma vaadinde bulunmanın bu vaadi yerine getirmekten daha kolay olduğunu anlamış bulunuyorum. Önce Russell’ın filozofluğu ve bilgi kuramı üstüne bir şeyler söylemek istemiştim. Fakat, ne kadar kaypak ve sakıncalı bir alana girmeye cesaret ettiğimi anlar anlamaz fizikten dışarı çıkmamağa karar verdim. Russell’ın felsefesi ve bilgi kuramını tanımaktaki eksikliğim dolayısıyle, fiziğe bağlı kalmak iyi bir önlemdi (tedbirdi). Onun bilim görüşünün halen göstermekte olduğu güçlükler fizikçiyi, eski kuşaklardan olduğundan daha geniş ölçüde felsefi sorunlarla uğraşmağa zorlamaktadır. Gerçi burada o güçlüklerden söz etmeyeceğim ama, beni bu denemeye sürükleyenin de onlara karşı duyduğum ilgi olduğunu belirtmeden edemeyeceğim. Felsefî düşüncenin yüzyıllar boyu geçirdiği evrimde şu düşünce başrolü oynamıştır: Duyu algısından bağımsız salt düşünceyi hangi bilgi verebilir? Böyle bir bilgi var mıdır? Eğer yoksa/ bilgimizle duyu izlenimlerinin sağladığı hammadde arasındaki ilişki nedir? Bu sorulara ve onlarla içten bağlı daha birkaçına, sınırsız bir felsefi düşünce kaosu karşılık olur. Nispeten verimsiz, fakat yiğitçe olan bu çabalarda sistemli bir gelişme eğilimi görülebilir. Böyle bir gelişme çizgisi, salt «kavramlar ve idea’lar» dünyasına karşıt olarak «nenler» dünyası, «nesnel dünya» hakkında salt düşünceyle bir şeyler öğrenme yolundaki her çabada artan bir kuşkuculuğu temsil eder. Hemen az çok konu dışına kayarak şunları söyleyeyim: Gerçek bir filozof katında olduğu gibi burada da alındı belgileri (iktibas işaretleri) yasa-dışı bir kavramı ortaya atmak için kullanılmıştır. Her ne kadar bu kavram, felsefe polisinin gözünde, şüpheli bir suçlu gibiyse de okuyucunun, şimdilik onu kullanmama izin vermesini dilerim. Felsefenin çocukluk döneminde, salt düşünceyle, bilinebilecek her şeyi bulabilmenin olanaklı olduğuna inanılmıştı. O bir sanrıydı (boş hayaldi). Bunu, felsefe ve doğal bilimden öğrendiklerini bir an bir yana bırakan herkes kolayca anlayabilir. Böyle bir kişi Platon’un «idealara» empirik olarak deneyimlenebilir şeylerden (nenlerden) daha üstün bir gerçeklik yüklendiğini görmekle şaşkınlığa düşmeyecektir. Spinoza ve Hegel’de bu ön yargı, hâlâ başrolü oynar gözüken canlı bir güce sahiptir. Bazısı bu sanrıdan bir şeyler olmaksızın felsefî düşünce alanında herhangi bir nenin (şeyin) gerçekten başarılıp başarılamayacağı konusunda bir soru atabilir ortaya. Fakat biz sormak istemiyoruz bu soruyu. ÇIPLAK GERÇEKLİK SANRISI Düşüncenin sınırsız nüfuz gücü konusundaki bu daha çok aristokratik sanrının karşısında halka daha yakın, çıplak