DİYABETİK AYAK: ÖNLEME VE TANIDA AİLE HEKİMİ NE YAPMALI? DOÇ. DR. ÖZLEM TANRIÖVER YEDİTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ AİLE HEKİMLİĞİ A.D. Sunum Planı • Diyabetik Ayak Ülserine Genel Bakış • Hangi değerlendirme tekniklerini kullanmalıyız? • Risk Sınıflandırılması • Risk sınıflandırılmasına göre ayak bakımı • Hasta ve yakınlarının eğitimi NEDEN ÖNLEM ALMALIYIZ? Doctor treating a patient in his surgery: 17th Century, after Teniers the younger (by kind permission of National Gallery, London) Diyabetik Ayak Ülserine Genel Bakış P7o%pü olaf sPyoopnuunla %tio7n’si dDiyiaabbeettiick %15-25 Ayak ülseri 15-25% Develop Foot Ulcer gelişmekte 40-80% Infected %40-80 Enfekte (or suspected) 40% Mild 30-40% Moderate 20-30% Severe % 40 Hafif % 30-40 Orta % 20-30 Ağır Slide courtesy of Ben Lipsky, Puget Sound VA, Seattle Genel Epidemiyoloji • Her 24 Saat … • 5225 yeni diyabet olgusu tanı almakta • 180 travmatik olmayan ayak amputasyonu yapılmakta • 133 kişi son dönem böbrek hastalığı için tedaviye başlamakta • 634 kişi diyabet yüzünden yaşamını kaybetmektedir National Diabetes Fact Sheet, CDC, 2011. http://www.cdc.gov/diabetes/pubs/factsheet11.htm Ayak Enfeksiyonları için Bağımsız Risk Faktörleri Diabetex Prospektif Çalışması Değişken Risk Ratio (95%CI) p değeri Kemiğe göre yara derinliği 6.7 0.001 (2.3–19.9) Yara süresi >30 gün 4.7 0.004 (1.6–13.4) Reküran ayak yarası 2.4 0.006 (1.3–4.5) Travmatik yara etiyolojisi 2.4 0.02 (1.1–5.0) *stepwise logistic regression model, excluding ulceration Periferal vasküler hastalık 1.9 0.04 (1.0–3.6) Lavery, Armstrong, Lipsky et al, Diabetes Care 2006;29:1288 TÜM KOMPLİKASYONLARLA ORTAK MÜCADELE YÖNTEMLERİ • Hastaların ve Yakınlarının Tıbbi Beslenme Tedavisi Eğitimi Yaşam Tarzı Değişikliği • İyi Glisemik Kontrol • Kan basıncı kontrolü Farmakolojik Tedavi • Kan lipid kontrolü Düzenli Takip Göz, böbrek, ayak, diş ve dişetlerinin korunması için Anamnez ve Fizik Muayene koruyucu önlemler alınması Tanı ve Takip Testleri Konsültasyonlar/Sevk National Diabetes Fact Sheet, CDC, 2011. h ttp://www.cdc.gov/diabetes/pubs/factsheet11.htm Diyabetik Ayak • Diyabetik ayak sorunları; birinci basamakta sıklıkla görülen, bireylere biyopsikososyal yönden ve topluma da ekonomik anlamda yük getiren, önemli bir morbidite ve mortalite nedenidir. Patofizyoloji Nöropati Duysal Otonomik Motor Koruyucu Lubrikasyon ve Anormal ayak duyunun cilt uyum biyomekaniği kaybolması kabiliyeti kaybı Ülserasyon Vasküler Enfeksiyon yetersizlik Diyabetik Ayak • Diyabetik bireyde glukoz düzeyleri hastanın beslenme, egzersiz gibi davranışlarından belirgin şekilde etkilenir. • Özbakımı iyi olan, kendi kendine takip yapıp gereğinde beslenme, egzersiz ve ilaç tedavisinde değişiklikler yapabilen hastalarda diyabete ilişkin komplikasyon gelişimi daha seyrektir
Description: