Ömrüm Benim Bir Ateşti: Ahmet Hâşim’in Hayatı, Sanatı, Estetiği, Dramı

331 Pages·2000·7.22 MB·Turkish

by  Beşir Ayvazoğlu

Be§ir Ayvazoglu
OMRUMBENiM
BiRATE~Tt
AHMET HA~iM'iN
HAY ATI SANAT I ESTETiGi DRAMI
~
OTDKEN
YA YIN NU: 476
KULTUR SERiSi: 193
ISBN 975-437-347-7
OTUKEN NE~RiYAT A~.
istiklal Cad. Ankara Han 99/3 80060 Beyoglu-istanbul
Tel: [phone] • Faks: (0212) 251 00 12
internet: www.otuken.com.tr
Kapak Diizeni: Ay~e Kalyoncu
Kapak Bask1s1: Birlik Ofset
Tertip: Otiiken
Baskt: Ozener Matbaas1
Cilt: Yedigiin Miicellithanesi
istanbul -2000
Seyreyledim e§kal-i hayati
Ben havz-1 hayalin sulannda
Bir aks-i miilevvendir onuni;un
Arzin bana ahcar u nebati

. . .
Ic ;IND EKILER
bnsbz /9
Giri§ /11
BiRiNci BoLOM
Bagdat Geceleri I 40
iKiNci BoLO:.i
istanbul'da Bir Kuc;:Ok Arap I 47
Oc;:ONCO BCLUM
0 Belde I 61
D6RD0NC0 BCLOM
Fecr-i At1 I 71
BE~iNci BoLOM
iki Dost/ 80
AL11Nc1 BoLOM
(:anakkale ve Sonras1 I 91
YEDiNCi B6L0M
Dergah I 101
SEKiziNci BoLOM
"Musluman Saati" I 113
DoKuzuNcu BoLOM
Ha§im ve Yahya Kemal I 121
0NUNCU BCLOM
Rengarenk I 132
ON BiRiNCi BCLOM
Mutareke Sonras1 I 150
ON iKiNCi B6L0M
Estetik Hocas1 I 161
ON Uc;:ilNCO BOLOM
Ak§am, Yine Ak§am I 182
ON DORDUNCO B6LUM
Nuktedan I l 96
ON B~INCI BOLOM
ifrit I 206
ON ALTINCI B6LUM
Kadmlar I 216
ON YEDINCI BOLOM
Ev ve Mahalle I 229
ON SEKiZiNCI BOLUM
ilahlar Arasmda I 237
ON DOKUZUNCU BOLilM
ikdam I 247
YiRMiNCi BOLOM
Oteki Dostlar I 265
YIRMi BiRINCi BOLOM
Ku§ Cenneti I 274
YiRMi iKiNCI BOLOM
Hasta §ikemperver I 281
YiRMi Uc;:ONCU BOLOM
Suvari I 297
SONSOZ YERINE
"Ha§im'i Tebcil" I 310
Kronoloji I 312
Bibliyografya I 315
indeks I 323
ONSOZ
Ahmet Ha§im, 1932 ytlmda tedavi maksad1yla gittigi Frankfurt'tan
doni.i§i.inde intibalanm MU/kiye Mecmuas1'nda ve Mi/liyet
gazetesinde yay1mlar.11§, oli.imi.inden k1sa bir sure once de
Frankfurt Seyahatnamesi ad1yla kitapla§tirm1§tI. Bu ki.ic;i.ik, fakat
nefis kitab1 okuyanlar, Ha§im'in bi.iyi.ik Alman §airi Goethe'nin
evini anlatt1g1 "Faust'un mi.irekkep lekeleri" ba§hkh yaz1sm1
hatirlarlar.
Bir y1gm ilmi ve teknolojik ba§arI elde eden "Herr Doktor"lann
vatanmda, eski bir §airden ba§ka bir §ey olmayan Goethe'yi
oli.imi.inden yi.iz yII sonra ziyaret edecek iki ki§inin bile
bulunamayacagm1 di.i§i.inen zavalh Ha§im, soguk bir i.irpermeyle
ac;1lan kap1dan ic;eri girip de c;ocuklardan, gene; kIZlardan,
delikanhlardan, §Ik kadm ve erkeklerden olu§an, gayet temiz,
ne§eli ve heyecanh bir kalabahkla kar§Ila§mca hayretten donakahr.
Ostelik bunlarm hepsi Alman'd1r, yani s1rf tecessi.isi.in oraya
si.iri.ikledigi "seyyah ve yabanc1 nev'inden vah'i ve lakayd bir y1gm
degil".
Evet, Ha§irn hayretler ic;inde kahr; c;i.inki.i k1ymetlerin bozuk para
gibi harcand@ bir i.ilkeden gelmi§tir. Yine de, yirmi otuz yil sonra,
kendisinin de unutulacag1, degil ya§ad1g1 mekanlarm, §iirlerinde
kulland1g1 dilin bile yerinde yeller esecegi ve adm1 -edebiyatla
profesyonel olarak ilgilenenler d1§mda- kimsenin hatirlamayacag1
aklmm ucundan gec;memi§ olmal1d1r. Halbuki Goethe'nin Faust'u
yazarken c;ali§ma masasmda b1rakhg1 mi.irekkep lekeleri hala yerli
yerindedir.
H~im, ne yaz1k ki, uzun zamand1r, di! bak1mmdan yeni nesillerin
ula§amayacaklan bir yerde duruyor. BugD.nki.i haline bakmca,
Ti.irkc;e'nin bir zamanlar Bak'i'leri, $eyh Galib'leri, Ahmed
H~im'leri, Yahya Kemal'leri, Necip Faz1l'lan yeti§tirmi§ olduguna
inanmak c;ok zordur. Onlar sanki ba§ka bir dilin, ba§ka bir
ki.ilti.iri.in §airleri. Ba§ka bir ki.ilti.iri.in dedim; c;i.inki.i sorumsuzca
mi.idahalelerle Ti.irkc;e'yi sonunda bir kabile diline benzetmeyi
ba§aranlar, yeni nesillerin, sadece edebiyabm!Zm gec;mi§iyle degil,
dil ve edebiyat vas1tas1yla bugi.ine aktartlmas1 gereken ki.ilti.irle de
irtibatm1 kesmi§lerdir. Eserlerini otuz, kirk, bilemediniz elli yil once
10/AHMETHA~iM
vermi§ §airlerin dilini anlamayan ba§ka bir toplum, dunyanm ne
gec;mi§inde vardir, ne bugununde.
Ba§ka milletler, Ahmet Ha§im gibi §airlerinin geride biraktiklan her
§eyi buyuk bir titizlikle muhafaza ediyor, evlerini muze haline
getiriyor ve haklannda her y1l be~ on kitap ne§rediyorlar. Bizse
onlann dillerini h12la eskitiyor, ucuz mizahl romanlarda ve
filmlerde alay konusu haline getiriyoruz. Halbuki Ahmed Ha§im
ve onun cinsinden §airier, tek ba§lanna bir insanm hayatm1
zenginle§tirebilirler. Sadece Ha§im'i okuyarak dunyaya herkesten
farkh bakmak mumkundur.
Ahmed Ha§im'in benzersiz muhayyilesini, §iirlerindeki ses ve renk
cumbil§Linu, ftkralannda §im§ek gibi c;akan keskin zekasm1 ve
c;arp1c1 uslObunu yeni nesillerin de tanimasm1 ne kadar isterdim.
Elinizdeki kitap biraz da bu arzunun bir sonucudur. Her nesil,
haf12asm1 tazelemek, sahip olunan butun degerleri yeniden
yorumlayarak kendine mal etmek zorundad1r. Aksi halde
sureklilik olmaz ve degerler eskimi§ elbiseler gibi bir kenara atihr.
Hayatm bir anlam ta§1mas1 ic;in bir §eylerin mutlaka surup gitmesi
gerekir. Y a§ad1g:m12 kimlik bunahmm en onemli sebeplerinden
biri, degerlerimizi c;ok c;abuk gozden c;1karabilmemizdir. Her §ey
gozumuzde o kadar c;abuk eskiyor ki! Edebiyahm12da bu eskilik
"galat-1 ru'yet"ini meydana getiren, dildeki surekli -degi§me
demiyorum- tahribatt1r. Bu yuzden Ha§im gibi hie; eskimeyecek
degerler de eskimi§ gi:irunuyor. Ve art1k "melal'i kimse anlam1yor.
Peki, melali anlamayanlara a§ina olmad1gm1 si:iyleyen bir §airi
daha yakmdan tanimaya ne dersiniz?
0 halde, buyurunuz!
Be~ir Ayvazoglu
istanbul, Agustos 2000