Old Testament Gospel Doctrine Teacher's Manual

283 Pages·2014·2.84 MB·English

Testamenta Taloha
Bokin’ny Mpampianatra Fotopampianarana Filazantsara
Testamenta Taloha
Fotopampianarana ny Filazantsara:
Boky fampianarana ho an’ ny mpampianatra
Avoakan’
Ny Fiangonan’ i Jesoa Kristy ho an’ ny Olomasin’ ny Andro Farany
Salt Lake City, Utah
Comments and Suggestions
Your comments and suggestions about this manual would be
appreciated. Please submit them to:
Curriculum Planning
50 East North Temple Street, Floor 24
Salt Lake City, UT 84150-3200
USA
E-mail: [email protected]
Please list your name, address, ward, and stake. Be sure to give
the title of the manual. then offer your comments and sugges-
tions about the manual’s strenghts and areas of potential
improvement.
Fonony: Hana manolotra ny zanany lahy, Samoela, an’ i Ely,sary nataon’ i
Robert T. Barrett
© 1996, 2002 na Intellectual Reserve, Inc.
Zo rehetra voatokana
Natonta tany Etazonia Amerika
Fankatoavana ny tamin’ ny teny anglisy: 9/95
Fankatoavana ny fandikan-teny: 1/01
Fandikana ny: Old Testament: Gospel Doctrine Teacher’s Manual
Malagasy
Votoatiny
Filaharan’ ny lesona sy ny lohateniny Pejy
Fanampiana ho an’ ny mpampianatra v
1 “Izao no asako sy ny voninahitro” (Mosesy 1) 1
2 “Efa voafidy ianao talohan’ ny nahaterahanao”
(Abrahama 3; Mosesy 4:1–4) 7
3 Ny fahariana (Mosesy 1:27–42; 2–3) 11
4 “Noho ny fahotako dia nosokafana ny masoko”
(Mosesy 4; 5:1–15; 6:48–62) 15
5 “Raha tsara toetra ianao dia hankasitrahana” (Mosesy 5–7) 21
6 “Noa. . . nanamboatra sambo-fiara namonjena ny ankohonany”
(Mosesy 8:19–30; Genesisy 6–9; 11:1–9) 28
7 Ny fanekempihavanan’ ny Tompo tamin’ i Abrahama
(Abrahama 1:1–4; 2:1–11; Genesisy 12:1–8; 17:1–9) 33
8 Miaina amim-pahamarinana ao anatin’ ny tontolo
feno haratsiana (Genesisy 13–14; 18–19) 39
9 “Andriamanitra no hahita izay ondry hatao fanatitra”
(Abrahama 1; Genesisy 15–17; 21–22) 44
10 Ireo fitahiana avy amin’ ny zom-pizokiana, fanambadiana ao amin’ ny
fanekempihavanana (Genesisy 24–29) 49
11 “Hataoko ahoana ny hanao izany ratsy lehibe izany?”
(Genesisy 34; 37–39) 56
12 “Andriamanitra efa nahamaro ahy teto amin’ ny tanin’ ny fahoriako”
(Genesisy 40–45) 61
13 Fanandevozana, Paska ary fanafahana (Eksodosy 1–3; 5–6; 11–14) 66
14 “Ho rakitra soa ho Ahy ianareo” (Eksodosy 15–20; 32–34) 73
15 “Jereo Andriamanitra fa ho velona ianao” (Nomery 11–14; 21:1–9) 80
16 “Tsy mahazo manoatra ny tenin’ i Jehovah Andriamanitro aho”
(Nomery 22–24; 31:1–16) 86
17 “Mitandrema fandrao hadinoinao” (Deoteronomia 6; 8; 11; 32) 91
18 “Mahereza sy mahatanjaha” (Josoa 1–6; 23–24) 97
19 Ny fanjakan’ ny mpitsara (Mpitsara 2; 4; 6–7; 13–16) 103
20 “Fantatr’ izay rehetra ao an-tanànan’ ny fireneko fa vehivavy
tsara ianao” (Rota; 1 Samoela 1) 109
21 Omen’ Andriamanitra voninahitra izay manome voninahitra Azy
(1 Samoela 2–3; 8) 114
iii
22 “Fa Jehovah kosa mijery ny fo” (1 Samoela 9–11; 13; 15–17) 120
23 “Jehovah no vavolombelona amiko sy aminao mandrakizay”
(1 Samoela 18–20; 23–24) 128
24 “Amorony fo madio aho” (2 Samoela 11-12; Salamo 51) 133
25 “Aoka izay rehetra manam-pofon’aina samy hidera an’ i Jehovah”
(Salamo) 140
26 Solomona mpanjaka: lehilahin’ ny fahendrena, lehilahin’
ny fahadalana (Mpanjaka voalohany 3; 5–11) 147
27 Ny fitaoman’ ny mpitondra ratsy fanahy sy ny mpitondra marina
(Mpanjaka voalohany 12–14: Tantara faharoa 17; 20) 153
28 “Manarakaraka ny afo nisy feo nitsoka malemy”
(Mpanjaka voalohany 17–19) 160
29 “Nalainy . . . ny kapôtin’ i Elia” (Mpanjaka faharoa 2; 5–6) 166
30 “Mankanesa any an-tranon’ i Jehovah” (Tantara faharoa 29–30; 32; 34) 171
31 “Sambatra izay olona mahita fahendrena”(Ohabolana sy Mpitoriteny) 179
32 "Fantatro fa velona ny Mpanavotra ahy” (Joba 1–2; 13; 19; 27; 42) 186
33 Ny fizarana ny filazantsara amin’ izao tontolo izao
(Jona 1–4; Mika 2; 4–7) 191
34 “Hofofoiko ho vadiko amin’ ny fahamarinana ianao”
(Hosea 1–3; 11; 13–14) 196
35 “Andriamanitra milaza ny heviny amin’ ny mpaminaniny”
(Amosa 3; 7–9, Joela 2–3) 200
36 “Ny voninahitr’ i Ziona ho fialofana” (Isaia 1–6) 206
37 “Efa nanao zava-mahagaga Ianao” (Isaia 22; 24–26; 28–30) 211
38 “Tsy misy Mpamonjy afa-tsy Izaho” (Isaia 40–49) 215
39 “Akory ny hatsaran’ ny er˜ an-tendrombohitra” (Isaia 50–53) 220
40 “Halalaho ny itoeran’ ny lainao” (Isaia 54–56; 63–65) 223
41 “Indro, Izaho hanao anao. . . andry vy” (Jeremia 1–2; 15; 20; 26; 36–38) 228
42 “Hosoratako ao am-pony izany” (Jeremia 16; 23; 29; 31) 233
43 Ny mpiandry ondrin’ ny Israely (Ezekiela 18; 34; 37) 237
44 “Ny zavatra rehetra na aiza na aiza alehan’ ny ony dia ho velona”
(Ezekiela 43–44; 47) 244
45 “Raha tàhiny maty aho, dia maty” (Daniela 1; 3; 6; Estera 3–5; 7–8) 249
46 “Fanjakana izay tsy ho rava mandrakizay” (Daniela 2) 255
47 “Aoka isika hitsangana ary handrafitra azy”
(Ezra 1–8; Nehemia 1–2; 4; 6; 8) 260
48 “Ilay andron’ ny Tompo lehibe sady mahatahotra”
(Zakaria 10–14; Malakia) 266
iv
v
Fanampiana ho an’
ny mpampianatra
Hoy ny Filoha Gordon B. Hinckley hoe: “Antenaiko fa ho anareo [ny fianarana ny
soratra masina] dia ho tonga zavatra mahafinaritra anareo kokoa noho ny adidy;
ka hanampy anareo hampitombo ny fitiavanareo ny tenin’ Andriamanitra izany.
Mampanantena anareo aho fa raha mamaky izany ianareo, dia hahazo fahazava-
na ny sainareo ary hasandratra ny fanahinareo” (“The Light within You”, Ensign,
May 1995, 99).
Amin’ ny maha-mpampianatra ny fotopampianaran’ ny filazantsara anao, dia
manana fahafahana hanampy ny mpikambana ao amin’ ny kilasinao ianao hia-
natra ny ho tia ny Testamenta Taloha ary hikatsaka ny fahazavana izay nampa-
nantenain’ ny Filoha Hinckley. Rehefa mampianatra ianao dia hanaraka ny oha-
try ny Mpamonjy, izay tia ny soratra masina sy nampiasa izany hampianarana ny
mpianany.
Taoriana kelin’ ny nitsanganan’ i Jesoa tamin’ ny maty, dia nampiasa ny soratra
masina Izy hampianarana ny mpianatra anankiroa momba ny fahamarinana
manan-kery. Nandeha nankany Emaosy ny mpianatra antsoina hoe: Kleopasy sy
ny namany ary niresaka momba ny vaovao izay vao reny fa tsy tao amin’ ny fasa-
na intsony ny vatan’ i Jesoa. Raha nandeha izy ireo, dia tafaraka tamin’ izy ireo i
Jesoa fa tsy fantatr’ izy ireo Izy. Nanontaniany izay noresahiny sy ny antony
nahatonga azy ireo nalahelo, ary dia notantarain’ izy ireo Azy ny momba ny
Fanomboana sy ny Fitsanganana tamin’ ny maty. Rehefa nahare izany i Jesoa dia
“nanambara taminy ny hevitry ny teny milaza Azy ao amin’ ny soratra masina
rehetra” (Lioka 24:27).
Nangataka ny Mpamonjy mba hijanona hiaraka aminy i Kleopasy sy ny namany,
ary rehefa nipetraka sy nihinana izy ireo, dia fantany Izy amin’ ny maha-Tompo
efa nitsangana tamin’ ny maty Azy. Rehefa izany, dia nanjavona tsy hitany Izy,
ary dia niresaka izy ireo nanao hoe: “Tsy nangorakoraka va ny fontsika, raha nire-
saka tamintsika teny an-dalàna Izy, ka namoaka ny hevitry ny soratra masina
tamintsika?” (Lioka 24:32).
Ny soratra masina izay nahatonga ny fon’ ny mpianatra ho nangorakoraka dia
avy tao amin’ ny Bokin’ i Mosesy sy ireo mpaminanin’ ny soratra masina izay
fantatsika amin’ ny hoe: Testamenta Taloha. Rehefa mampianatra ireo fahamari-
nana masina ireo koa ianao, dia hijoro ho vavolombelona momba ny fahamari-
nan’ izany amin’ ny kilasinao ny Fanahy Masina, tahaka ny nataony tamin’ i
Kleopasy sy ny namany.
Tokony hanamafy ny fijoroana ho vavolombelona ananan’ ny mpianatra momba
ny Mpamonjy sy ny fanoloran-tenany hiaina ny Filazantsarany ny fianarana ny
Testamenta Taloha. Rehefa voatariky ny Fanahy Masina izy ireo amin’ ny fianara-
na ataony, dia tokony ho afaka hanambara tahaka an’ i Joba ny mpianatra manao
hoe: “Kanefa raha izaho, dia fantatro fa velona ny Mpanavotra ahy, ka hitsangana
any am-parany eo ambonin’ ny vovoka Izy” (Joba 19:25).
vi
Mampianatra
amin’ ny alalan’
ny Fanahy Rehefa miomana hampianatra ny Fotopampianaran’ ny Filazantsara ianao, dia
tena zava-dehibe ny hikatsahanao ny aingam-panahy sy ny fitarihana avy amin’
ny Fanahin’ ny Tompo. “Homena anao amin’ ny alalan’ ny fivavahana amim-
pinoana ny Fanahy,” hoy ny Tompo, “ary raha tsy mandray ny Fanahy ianao, dia
tsy tokony hampianatra” ( Fotopampianarana sy Fanekempihavanana 42:14).
Tsarovy fa ny Fanahy Masina no mpampianatra ao amin’ ny kilasinao.
Ny fomba hikatsahanao ny Fanahy dia avy amin’ ny alalan’ ny vavaka, ny fifa-
diankanina, ny fianarana soratra masina isan’ andro ary ny fankatoavana ny didy.
Rehefa miomana hampianatra ianao, dia mangataha ny Fanahy mba hanampy
anao hahatakatra ny soratra masina sy izay ilain’ ny mpianatra. Afaka hanampy
anao hanao drafitra amin’ ny fomba mazava tsara hifanakalozana hevitra momba
ny soratra masina sy ny fampiharana izany amin’ ny fiainantsika ankehitriny
ihany koa ny Fanahy (1 Nefia 19:23). Amin’ ny fanampian’ ny Fanahy, dia ho
tonga fitaovana mahomby eo am-pelatanan’ Andriamanitra ianao hampianatra
ny teniny ho an’ ireo zanany.
Ireto manaraka ireto dia soso-kevitra vitsivitsy amin’ ny fomba hanasana ny
Fanahy ho ao amin’ ny kilasinao:
1. Manasà mpianatra hivavaka aloha sy aorian’ ny lesona. Mandritra ny fampiana-
rana, dia mivavaha ao am-ponao mba hitarihan’ ny Fanahy anao, hanokatra ny
fon’ ny mpianatra sy hijoro ho vavolombelona ary hanome aingam-panahy.
2. Ampiasao ny soratra masina (Jereo “Mifantoka amin’ ny soratra masina” eo
ambany).
3. Mijoroa ho vavolombelona isaky ny manentana anao hanao izany ny Fanahy,
fa tsy amin’ ny fiafaran’ ny lesona ihany. Mijoroa ho vavolombelona momba
ny Mpamonjy. Asaovy mijoro ho vavolombelona matetika ny mpianatra.
4. Mampiasà fihirana, Hiran’ ny Kilonga, sy hira masina hafa hanomanana ny
fon’ ny mpianatra hahatsapa ny Fanahy.
5. Manehoa fitiavana amin’ ny mpianatra, ny hafa ary ny Ray any an-danitra sy i
Jesoa Kristy.
6. Lazao ny hevitrao, ny fahatsapanao ary ny zava-nodiavinao izay mifandray
amin’ ny fitsipika ao amin’ ny lesona. Asaovy manao toa izany koa ny
mpianatra. Ny mpianatra ihany koa dia afaka milaza ny fomba nampiharany
na nampianarany ny fitsipika nohadihadiana tao amin’ ny lesona teo aloha.
Mifantoka amin’
ny soratra masina Mitaky fandalinana amim-pahazotoana sy amim-bavaka ny soratra masina ny
fanomanana ny fampianarana ny Fotopampianaran’ ny Filazantsara. Nandidy ny
Tompo nanao hoe: “Aza mitady ny hitory ny teniko, fa tadiavo aloha izay haha-
zoanao izany”. Rehefa azonao ny teniny amin’ ny alalan’ ny fandalinana ny sora-
tra masina , dia nampanantena ny Tompo fa “hovahana ny lelanao; rehefa izany ,
raha tianao, dia hanana ny Fanahiko sy ny teniko ianao, eny, ny herin’
Andriamanitra mba handresen-dahatra ny olona”. (F&F 11:21).
vii
Ity boky fampianarana ity dia fitaovana hanampy anao hampianatra ny
soratra masina. Entano ny mpianatra hitondra ny bokin’ ny soratra masina
isan-kerinandro.
Mandritra ny fampianarana, dia ataovy mifantoka hatrany amin’ ny soratra masi-
na ny fifanakalozan-kevitra. Manehoa fahendrena sy ny fahaiza-mandinika amin’
ny fanazavana ataonao sy amin’ ny fampiasana ireo fanovozan-kevitra tsy ara-tso-
ratra masina ho fampahalalana. Tokony hampianarina hikatsaka fahalalana sy
aingam-panahy avy amin’ ny soratra masina sy ny tenin’ ny mpaminanin’ ny
andro farany ny mpianatra.
Tokony homena santionan’ ny Torolalana ho an’ ny mpianatra handalinana ny
Testamenta Taloha ny mpianatra tsirairay. Io boky kely io dia ahitana famintina-
na sy fanontaniana maromaro izay hanampy ny mpianatra hahatakatra ny sora-
tra masina, handalina ny fomba ampiharana azy ireny, ary hiomana ho amin’
ny fifanakalozan-kevitra mandritra ny fianarana. Entano ny ray aman-dreny
hampiasa ny torolalana ho an’ ny mpianatra mandritra ny fiarahan’ ny mpiana-
kavy mandalina ny soratra masina.
Firafitry ny lesona Ity boky fampianarana ity dia nosoratana ho an’ ny kilasin’ ny zatovo sy ny olon-
dehibe hampianarana ny Fotopampianarana ny Filazantsara ary ampiasaina isaky
ny efa-taona. Ny lesona dia natao amin’ ny fomba izay hahitana fampahalalana
maro mihoatra noho izay azonao ampianarina mandritra ny fotoam-pianarana
iray. Katsaho ny Fanahin’ ny Tompo amin’ ny fifantenana ny tantara ao amin’ ny
soratra masina, ny fanontaniana, ary ny fampiasana izay tena mifanaraka amin’
izay ilain’ ny mpianatra.
Ahitana ireto fizarana manaraka ireto ny lesona tsirairay avy:
1. Tanjona.Ny voalaza eo amin’ ny tanjona dia manome anao ny hevi-dehibe
hifantohana rehefa manomana ny lesona sy mampianatra ianao.
2. Fanomanana. Ny ampahany voalohany amin’ ity fizarana ity dia mamintina ny
tantara ao amin’ ny soratra masina ao amin’ ny lesona. Ny lesona sasany dia
manome vakiteny hafa izay hanome anao fahatakarana bebe kokoa. Amin’ ny
ankabetsahan’ ny lesona ao amin’ ity ampahany ity, no ahitana koa soso-kevi-
tra hafa hanomanana, toy ny fitaovana izay azonao entina any am-pianarana.
3. Fisarihana ny saina. Ahitana fampiasana tsotra, na lesona ampiasana fitaovana,
na fanontaniana izay hanampy ny mpianatra hiomana hiatrika ny fampianara-
na, handray anjara ary hahatsapa ny fitaoman’ ny Fanahy ity fizarana ity. Na
mampiasa ny Fisarihana ny saina izay hita ato anatin’ ny Boky fampianarana
ianao, na mampiasa ny anao manokana, dia zava-dehibe ny manao izay hifan-
tohan’ ny sain’ ny mpianatra amin’ ny lesona raha vao manomboka ny fam-
pianarana. Tokony ho fohy ny fampiasana.
4. Fanadihadiana sy fampiharana ny soratra masina. Ity no fizarana lehibe indrindra
ao amin’ ny lesona. Ento amim-bavaka ny fandalinana ny tantara ao amin’ ny
soratra masina mba hahafahanao mampianatra sy mamelabelatra izany amim-
pahombiazana. Ampiasao ny torohevitra ao amin’ ny “Fanampiana amin’ ny
fampianarana ny soratra masina” (eo ambany) mba hanovaovana ny fomba
hampianaranao sy hitanana ny fahalianan’ ny mpianatra.
viii
Fanampiana ho an’ ny mpampianatra
5. Famaranana.Manampy anao hamintina ny lesona ary hanentana ny
mpianatra hiaina ny fitsipika izay vao avy noresahinareo ity fizarana ity.
Hampahatsiahy anao hijoro ho vavolombelona ihany koa izany. Ataovy izay
hananana fotoana ampy hamaranana ny lesona tsirairay.
6. Fanampin-kevitra enti-mampianatra.Ahitana fahamarinana hafa avy ao amin’
ny tantara ao amin’ ny soratra masina, fomba hafa enti-mampianatra, fampia-
sana ary soso-kevitra hafa izay hanampy ny efa voasoritsoritra ao amin’ ny
lesona ity fizarana ity. Azonao atao ny mampiasa ny sasany amin’ ireo hevitra
ireo ho ampahany ao amin’ ny lesona.
Fanampiana amin’
ny fampianarana
ny soratra masina Ampiasao ireto soso-kevitra manaraka ireto mba hampianarana ny tantara ao
amin’ ny soratra masina amin’ ny fomba mahomby kokoa sy mba hisian’ ny
fiovaovana betsaka kokoa:
1. Ampio ny mpianatra hahatakatra izay ampianarin’ ny soratra masina momba
an’ i Jesoa Kristy, Ilay Jehovan’ ny Testamenta Taloha, izay efa nambara ao
amin’ ny Testamenta Taloha avokoa ny fahaterahany, ny asa nanirahana Azy
teto an-tany, ny fiaviany fanindroany, ary ny fanjakany arivo taona.
2. Asaovy mieritreritra sy mizara fomba mazava tsara izay ahafahany mampiha-
tra ny andian-tsoratra masina eo amin’ ny fiainany ny mpianatra.
3. Ho fanampin’ ny fotopampianarana, antitrantero ny tantara ao amin’ ny
Testamenta Taloha, indrindra ny tantara momba ny finoana, ka ataovy azo
antoka fa mahatakatra azy ireny ny mpianatra ary mifanakaloza hevitra ny
fomba ampiharana azy ireny.
4. Asaovy mitady teny, andian-teny, na hevitra izay miverimberina matetika ao
amin’ ny andian-tsoratra masina na izay manana heviny manokana aminy ny
mpianatra.
5. Soraty eo amin’ ny solaitrabe ny fehezan-teny vitsivitsy, teny manan-danja,
na ny fanontaniana izay mifandray amin’ ny tantara ao amin’ ny soratra
masina. Rehefa izany dia vakio na fintino ilay tantara. Rehefa henon’ ny
mpianatra ireo fehezan-teny, teny manan-danja na ny valin’ ireo fanontania-
na, dia mijanòna ary atombohy ny famakafakana.
6. Ao amin’ ny Bokin’ i Môrmôna , ny teny hoe: “ary toy izany no ahitantsika”
dia ampiasaina mba hanolorana ny famintinana ny fitsipika ampianarina.
Rehefa avy mamakafaka andian-tsoratra masina ianareo, dia asaovy fenoin’
ny mpianatra ny fehezanteny “ary toy izany no ahitantsika” mba hanazavana
ny fitsipiky ny filazantsara vao avy nampianarina.
7. Mitadiava ary miresaha fanoharana izay ampiasaina ao amin’ ny Testamenta
Taloha. Ohatra, ny mpampakatra sy ny ampiakarina dia maneho ny Isiraely
sy ny Mpamonjy.
8. Mariho ny fomba tsy itovian’ ny olona na ny zava-nitranga ao amin’ ny
soratra masina. Ohatra, azonao aseho ny tsy fitoviana teo amin’ i Kaina sy i
Abela ary i Enoka (Mosesy 5–7); i Davida sy i Batseba (2 Samoela 11) tamin’ i
Josefan’ i Ejipta sy ny vadin’ i Potifara (Genesisy 39:7–13); na ny mpaminany
Elia sy i Ahaba mpanjaka ratsy fanahy (1 Mpanjaka 16:29–33; 17–19).
ix