Okul Önces� Dönemde Çocukları Değerlend�rme ve Tanıma Tekn�kler� Ed�tör: Prof. Dr. Alev Önder Editör: Prof. Dr. Alev ÖNDER OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE ÇOCUKLARI DEĞERLENDİRME VE TANIMA TEKNİKLERİ ISBN 978-605-364-660-0 Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. © 2016, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: Şubat 2014, Ankara 2. Baskı: Şubat 2016, Ankara Yayın-Proje: Didem Kestek Dizgi-Grafik Tasarım: Didem Kestek Kapak Tasarımı: Selda Tunç Baskı: Salmat Basım Yayıncılık Ambalaj Sanayi Tic. Ltd. Şti. Büyük Sanayi 1. Cadde 95/1 İskitler/ANKARA Tel: 0312-3411020 Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 26062 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 E-ileti: [email protected] ÖN SÖZ Hangi eğitim düzeyinde olursa olsun, değerlendirme, öğrenme ve öğretim sürecinin önemli bir bileşenidir. Okul öncesi eğitim sözkonusu olduğunda, de- ğerlendirme sayesinde çocuğun bilişsel alandan duygusal alana değin gelişimi ve öğrendikleri hakkında sürekli ve ayrıntılı olarak bilgi sahibi olmak mümkün olur. Çocuğu tanımanın ve onun her yönden gelişiminin, öğrendiklerinin izlenmesini sağlayan değerlendirme sürecinin onunla doğrudan çalışan herkes tarafından iyi bilinmesinin okul öncesi eğitimin kalitesinin artırılarak amaçlarına ulaşabilmesi bakımından önemi büyüktür. Özellikle öğretmen değerlendirmeyi yalnızca çocuğun güçlü ve güçlendirilmesi gereken yönlerini saptamak için bir araç olarak görmemeli, değerlendirmenin çocuk için yeni öğrenme yaşantıları sağlayabile- ceğini göz önünde bulundurmalıdır. Başka bir deyişle değerlendirmenin kendisi, çocuğa yeni öğrenme olanakları sağlanması açısından da eğitimin bir parçasıdır. Değerlendirme, çoğu zaman çocuğu çok farklı yönleriyle ölçüp tanımaya, anlamaya çalışırken çocuğa bir çeşit müdahaledir de. Bu müdahalenin bir yandan değerlen- dirme bir yandan yeni öğrenme yaşantıları sağlarken çocuğa her hangi bir biçimde olumsuzluk yaşatmaması da dikkate alınması gereken önemli bir noktadır. Örneğin kendisine değerlendirme amaçlı bir problem durumu yaratıldığında, sunulduğun- da, bunun çocuğun o andaki ve daha sonraki öğrenme motivasyonunu, merak ve cesaretini, özgüvenini zedelememesi için her türlü özen gösterilmelidir. Bu anlayışla yazılan kitaptaki bilgilerin öğretmenlere, öğretmen adaylarına, okul öncesi alanında çalışan diğer uzmanlara, değerlendirme konusunda yararlı ip uçları sağlıyabileceği umulmaktadır. Kuşkusuz eğitimde değerlendirme, uygulanan eğitim programının amaçlarına ulaşma derecesi hakkında bilgi toplanması, öğretmenin kendisini değer- lendirmesi ve bunlara bağlı olarak da gerek program ve eğitim yöntemleri gerekse öğretmenin uygulama yeterlilikleri konularında iyileştirmeler yapılması alanlarında da önemli işlevlere sahiptir. Değerlendirmede; değerlendirmeyi yapan kişinin yeter- li bilgi ve deneyim donanımına ve değerlendirme aracını kullanma ehliyetine sahip olması, çocuğun değerlendirilmesi için annebaba onayı ve değerlendirme sonuç- larının yalnızca ilgili taraflarca (gerekiyorsa çocuk, öğretmen, anne-baba, rehber öğretmen, psikolog) paylaşılması gibi konunun etik yönleri olduğu da akıldan çıka- rılmamalıdır. Değerlendirmenin kendinden beklenen yararları sağlayabilmesi için değerlendirmeyi yapacak olanların bu alandaki bilgi ve becerilerinin geliştirilmesi önemli bir eğitim sürecidir. En sağlıklı değerlendirmenin, farklı değerlendirme yön- tem ve araçlarının birlikte kullanıldığı çoklu değerlendirme olduğu görüşünden de hareketle bu kitapta farklı değerlendirme yolları ele alınmaya çalışılmıştır. Buradaki bilgilerin; öğretmenlere, öğretmen adaylarına, okul öncesi alanında çalışan diğer uzmanlara değerlendirme konusunda yararlı ipuçları sağlanmasında işlevsel olması amaçlanmıştır. Okul öncesi eğitimin böylece amacına daha ileri düzeyde ve daha sağlıklı olarak ulaşabileceği görüşü kitabın oluşturulmasındaki temel düşüncedir. Prof. Dr. Alev Önder İstanbul-2016 (cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48)(cid:47)(cid:40)(cid:53)(cid:3)(cid:57)(cid:40)(cid:3)(cid:60)(cid:36)(cid:61)(cid:36)(cid:53)(cid:47)(cid:36)(cid:53)(cid:44) (cid:20)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48)(cid:29)(cid:3)(cid:50)(cid:78)(cid:88)(cid:79)(cid:3)(cid:176)(cid:81)(cid:70)(cid:72)(cid:86)(cid:76)(cid:3)(cid:40)(cid:240)(cid:76)(cid:87)(cid:76)(cid:80)(cid:71)(cid:72)(cid:3)(cid:161)(cid:82)(cid:70)(cid:88)(cid:240)(cid:88)(cid:3)(cid:55)(cid:68)(cid:81)(cid:220)(cid:80)(cid:68)(cid:81)(cid:220)(cid:81)(cid:3)(cid:176)(cid:81)(cid:72)(cid:80)(cid:76) (cid:60)(cid:85)(cid:71)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:82)(cid:193)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:85)(cid:17)(cid:3)(cid:176)(cid:93)(cid:79)(cid:72)(cid:80)(cid:3)(cid:55)(cid:36)(cid:42)(cid:36)(cid:60) (cid:3) (cid:48)(cid:72)(cid:75)(cid:80)(cid:72)(cid:87)(cid:3)(cid:36)(cid:78)(cid:76)(cid:73)(cid:3)(cid:40)(cid:85)(cid:86)(cid:82)(cid:92)(cid:3)(cid:182)(cid:81)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:86)(cid:76) (cid:21)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48)(cid:29)(cid:3)(cid:37)(cid:76)(cid:85)(cid:72)(cid:92)(cid:86)(cid:72)(cid:79)(cid:3)(cid:41)(cid:68)(cid:85)(cid:78)(cid:79)(cid:220)(cid:79)(cid:220)(cid:78)(cid:79)(cid:68)(cid:85)(cid:220)(cid:81)(cid:3)(cid:176)(cid:81)(cid:72)(cid:80)(cid:76)(cid:3)(cid:89)(cid:72)(cid:3)(cid:39)(cid:72)(cid:86)(cid:87)(cid:72)(cid:78)(cid:79)(cid:72)(cid:81)(cid:80)(cid:72)(cid:86)(cid:76) (cid:60)(cid:85)(cid:71)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:82)(cid:193)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:85)(cid:17)(cid:3)(cid:41)(cid:68)(cid:87)(cid:80)(cid:68)(cid:3)(cid:161)(cid:36)(cid:47)(cid:44)(cid:236)(cid:36)(cid:49)(cid:39)(cid:40)(cid:48)(cid:241)(cid:53) (cid:3) (cid:46)(cid:220)(cid:85)(cid:220)(cid:78)(cid:78)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:3)(cid:182)(cid:81)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:86)(cid:76) (cid:22)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48)(cid:29)(cid:3)(cid:50)(cid:78)(cid:88)(cid:79)(cid:3)(cid:176)(cid:81)(cid:70)(cid:72)(cid:86)(cid:76)(cid:3)(cid:39)(cid:208)(cid:81)(cid:72)(cid:80)(cid:71)(cid:72)(cid:3)(cid:42)(cid:72)(cid:79)(cid:76)(cid:237)(cid:76)(cid:80)(cid:76)(cid:3)(cid:40)(cid:87)(cid:78)(cid:76)(cid:79)(cid:72)(cid:92)(cid:72)(cid:81)(cid:3)(cid:41)(cid:68)(cid:78)(cid:87)(cid:208)(cid:85)(cid:79)(cid:72)(cid:85) (cid:3) (cid:39)(cid:82)(cid:193)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:85)(cid:17)(cid:3)(cid:51)(cid:72)(cid:85)(cid:76)(cid:75)(cid:68)(cid:81)(cid:3)(cid:182)(cid:49)(cid:182)(cid:57)(cid:36)(cid:53) (cid:3) (cid:48)(cid:72)(cid:75)(cid:80)(cid:72)(cid:87)(cid:3)(cid:36)(cid:78)(cid:76)(cid:73)(cid:3)(cid:40)(cid:85)(cid:86)(cid:82)(cid:92)(cid:3)(cid:182)(cid:81)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:86)(cid:76) (cid:3) (cid:60)(cid:85)(cid:71)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:82)(cid:193)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:85)(cid:17)(cid:3)(cid:41)(cid:68)(cid:87)(cid:80)(cid:68)(cid:3)(cid:161)(cid:36)(cid:47)(cid:44)(cid:236)(cid:36)(cid:49)(cid:39)(cid:40)(cid:48)(cid:241)(cid:53) (cid:3) (cid:46)(cid:220)(cid:85)(cid:220)(cid:78)(cid:78)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:3)(cid:182)(cid:81)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:86)(cid:76) (cid:23)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48)(cid:29)(cid:3)(cid:42)(cid:208)(cid:93)(cid:79)(cid:72)(cid:80) (cid:3) (cid:39)(cid:82)(cid:193)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:85)(cid:17)(cid:3)(cid:43)(cid:214)(cid:79)(cid:92)(cid:68)(cid:3)(cid:42)(cid:182)(cid:47)(cid:36)(cid:60)(cid:3)(cid:50)(cid:42)(cid:40)(cid:47)(cid:48)(cid:36)(cid:49) (cid:3) (cid:51)(cid:68)(cid:80)(cid:88)(cid:78)(cid:78)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:3)(cid:182)(cid:81)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:86)(cid:76) (cid:24)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48)(cid:29)(cid:3)(cid:50)(cid:92)(cid:88)(cid:81)(cid:3)(cid:55)(cid:72)(cid:80)(cid:72)(cid:79)(cid:79)(cid:76)(cid:3)(cid:55)(cid:68)(cid:81)(cid:220)(cid:80)(cid:68)(cid:3)(cid:89)(cid:72)(cid:3)(cid:39)(cid:72)(cid:240)(cid:72)(cid:85)(cid:79)(cid:72)(cid:81)(cid:71)(cid:76)(cid:85)(cid:80)(cid:72) (cid:60)(cid:85)(cid:71)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:82)(cid:193)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:85)(cid:17)(cid:3)(cid:48)(cid:214)(cid:74)(cid:72)(cid:3)(cid:36)(cid:46)(cid:37)(cid:36)(cid:239) (cid:3) (cid:48)(cid:68)(cid:85)(cid:80)(cid:68)(cid:85)(cid:68)(cid:3)(cid:182)(cid:81)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:86)(cid:76) (cid:25)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48)(cid:29)(cid:3)(cid:50)(cid:92)(cid:88)(cid:81)(cid:3)(cid:55)(cid:72)(cid:85)(cid:68)(cid:83)(cid:76)(cid:86)(cid:76) (cid:3) (cid:39)(cid:82)(cid:193)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:85)(cid:17)(cid:3)(cid:51)(cid:72)(cid:85)(cid:76)(cid:75)(cid:68)(cid:81)(cid:3)(cid:182)(cid:49)(cid:182)(cid:57)(cid:36)(cid:53) (cid:3) (cid:48)(cid:72)(cid:75)(cid:80)(cid:72)(cid:87)(cid:3)(cid:36)(cid:78)(cid:76)(cid:73)(cid:3)(cid:40)(cid:85)(cid:86)(cid:82)(cid:92)(cid:3)(cid:182)(cid:81)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:86)(cid:76) (cid:26)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48)(cid:29)(cid:3)(cid:54)(cid:82)(cid:86)(cid:92)(cid:82)(cid:80)(cid:72)(cid:87)(cid:85)(cid:76)(cid:78)(cid:3)(cid:55)(cid:72)(cid:78)(cid:81)(cid:76)(cid:78)(cid:79)(cid:72)(cid:85) (cid:39)(cid:82)(cid:193)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:85)(cid:17)(cid:3)(cid:43)(cid:214)(cid:79)(cid:92)(cid:68)(cid:3)(cid:42)(cid:182)(cid:47)(cid:36)(cid:60)(cid:3)(cid:50)(cid:42)(cid:40)(cid:47)(cid:48)(cid:36)(cid:49) (cid:3) (cid:51)(cid:68)(cid:80)(cid:88)(cid:78)(cid:78)(cid:68)(cid:79)(cid:72)(cid:3)(cid:182)(cid:81)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:86)(cid:76) (cid:27)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48)(cid:29)(cid:3)(cid:51)(cid:85)(cid:82)(cid:77)(cid:72)(cid:78)(cid:87)(cid:76)(cid:73)(cid:3)(cid:55)(cid:72)(cid:78)(cid:81)(cid:76)(cid:78)(cid:79)(cid:72)(cid:85) (cid:39)(cid:82)(cid:193)(cid:17)(cid:3)(cid:39)(cid:85)(cid:17)(cid:3)(cid:54)(cid:72)(cid:85)(cid:71)(cid:68)(cid:79)(cid:3)(cid:54)(cid:40)(cid:57)(cid:40)(cid:49) (cid:3) (cid:48)(cid:88)(cid:237)(cid:3)(cid:36)(cid:79)(cid:83)(cid:68)(cid:85)(cid:86)(cid:79)(cid:68)(cid:81)(cid:3)(cid:182)(cid:81)(cid:76)(cid:89)(cid:72)(cid:85)(cid:86)(cid:76)(cid:87)(cid:72)(cid:86)(cid:76) 9. BÖLÜM: D(cid:72)(cid:85)(cid:72)(cid:70)(cid:72)(cid:79)(cid:72)(cid:81)(cid:71)(cid:76)(cid:85)(cid:80)(cid:72)(cid:79)(cid:76) Ö(cid:79)(cid:193)(cid:72)(cid:78)(cid:79)(cid:72)(cid:85) Prof. Dr. Alev ÖNDER Marmara Üniversitesi Doç. Dr. Hülya GÜLAY OGELMAN Pamukkale Üniversitesi 10. BÖLÜM: (cid:42)(cid:208)(cid:85)(cid:214)(cid:237)(cid:80)(cid:72) Doç. Dr. Perihan ÜNÜVAR Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi 11. BÖLÜM: Ev Ziyaretleri Yrd. Doç. Dr. Erhan ALABAY Okan Üniversitesi Doç. Dr. Hülya GÜLAY OGELMAN Pamukkale Üniversitesi 12. BÖLÜM: O(cid:87)(cid:68)(cid:81)(cid:87)(cid:76)(cid:78) D(cid:72)(cid:240)(cid:72)(cid:85)(cid:79)(cid:72)(cid:81)(cid:71)(cid:76)(cid:85)(cid:80)(cid:72) A(cid:85)(cid:68)(cid:70)(cid:220) O(cid:79)(cid:68)(cid:85)(cid:68)(cid:78) E(cid:240)(cid:76)(cid:87)(cid:76)(cid:70)(cid:76) D(cid:85)(cid:68)(cid:80)(cid:68) Prof. Dr. Alev ÖNDER Marmara Üniversitesi 13. BÖLÜM: A(cid:81)(cid:72)(cid:78)(cid:71)(cid:82)(cid:87) Y(cid:82)(cid:79)(cid:88)(cid:92)(cid:79)(cid:68) D(cid:72)(cid:240)(cid:72)(cid:85)(cid:79)(cid:72)(cid:81)(cid:71)(cid:76)(cid:85)(cid:80)(cid:72) Doç. Dr. Maide ORÇAN Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi 14. BÖLÜM: D(cid:72)(cid:240)(cid:72)(cid:85)(cid:79)(cid:72)(cid:81)(cid:71)(cid:76)(cid:85)(cid:80)(cid:72) A(cid:85)(cid:68)(cid:70)(cid:220) O(cid:79)(cid:68)(cid:85)(cid:68)(cid:78) (cid:51)(cid:82)(cid:85)(cid:87)(cid:73)(cid:82)(cid:79)(cid:92)(cid:82) Doç. Dr. Maide ORÇAN Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi 15. BÖLÜM: O(cid:78)(cid:88)(cid:79) Ö(cid:81)(cid:70)(cid:72)(cid:86)(cid:76) E(cid:240)(cid:76)(cid:87)(cid:76)(cid:80)(cid:70)(cid:76)(cid:79)(cid:72)(cid:85)(cid:76)(cid:81)(cid:76)(cid:81) (cid:161)(cid:82)(cid:70)(cid:88)(cid:78)(cid:79)(cid:68)(cid:85)(cid:220) T(cid:68)(cid:81)(cid:220)(cid:80)(cid:68) (cid:54)(cid:214)(cid:85)(cid:72)(cid:70)(cid:76)(cid:81)(cid:71)(cid:72) D(cid:76)(cid:78)(cid:78)(cid:68)(cid:87) E(cid:87)(cid:80)(cid:72)(cid:79)(cid:72)(cid:85)(cid:76) (cid:42)(cid:72)(cid:85)(cid:72)(cid:78)(cid:72)(cid:81) U(cid:81)(cid:86)(cid:88)(cid:85)(cid:79)(cid:68)(cid:85) Doç. Dr. Hülya GÜLAY OGELMAN Pamukkale Üniversitesi (cid:241)(cid:161)(cid:241)(cid:49)(cid:39)(cid:40)(cid:46)(cid:241)(cid:47)(cid:40)(cid:53) Ön Söz ....................................................................................................................................iii (cid:20)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48) (cid:50)(cid:46)(cid:56)(cid:47)(cid:3)(cid:176)(cid:49)(cid:38)(cid:40)(cid:54)(cid:241)(cid:3)(cid:40)(cid:239)(cid:241)(cid:55)(cid:241)(cid:48)(cid:39)(cid:40)(cid:3)(cid:3) (cid:161)(cid:50)(cid:38)(cid:56)(cid:239)(cid:56)(cid:3)(cid:55)(cid:36)(cid:49)(cid:44)(cid:48)(cid:36)(cid:49)(cid:44)(cid:49)(cid:3)(cid:176)(cid:49)(cid:40)(cid:48)(cid:241) İçindekiler ................................................................................................................................1 Giriş ..........................................................................................................................................2 Çocuğu Tanımanın Amacı ....................................................................................................2 Çocuğu Hangi Yönlerden Tanımak Gerekir? .....................................................................3 Çocuğu Tanımada Dikkat Edilmesi Gerekli İlkeler ...........................................................4 Okul Öncesi Dönemde Çocukları Tanımanın Aile Açısından Önemi ...........................5 Okul Öncesi Dönemde Çocukları Tanımanın Öğretmen Açısından Önemi ................6 Sonuç ........................................................................................................................................7 Kaynaklar .................................................................................................................................8 (cid:21)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48) (cid:37)(cid:241)(cid:53)(cid:40)(cid:60)(cid:54)(cid:40)(cid:47)(cid:3)(cid:41)(cid:36)(cid:53)(cid:46)(cid:47)(cid:44)(cid:47)(cid:44)(cid:46)(cid:47)(cid:36)(cid:53)(cid:44)(cid:49)(cid:3)(cid:3) (cid:176)(cid:49)(cid:40)(cid:48)(cid:241)(cid:3)(cid:57)(cid:40)(cid:3)(cid:39)(cid:40)(cid:54)(cid:55)(cid:40)(cid:46)(cid:47)(cid:40)(cid:49)(cid:48)(cid:40)(cid:54)(cid:241) İçindekiler ................................................................................................................................9 Birey ve Benzerlik-Farklılık ..................................................................................................9 Bireysel Farklılıkları Etkileyen Faktörler ...........................................................................10 Bireysel Farklılıklar ..............................................................................................................12 Fiziksel ve Biyolojik Farklılıklar ...................................................................................12 Davranışsal Farklılıklar .................................................................................................13 Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Koşullardaki Farklılıklar ............................................14 Bireysel Farklılıkların Önemi - Desteklenmesi ................................................................15 Sonuç ......................................................................................................................................17 Kaynaklar ...............................................................................................................................19 viii (cid:75)(cid:364)(cid:437)(cid:367)(cid:3)(cid:80)(cid:374)(cid:272)(cid:286)(cid:400)(cid:349)(cid:3)(cid:24)(cid:386)(cid:374)(cid:286)(cid:373)(cid:282)(cid:286)(cid:3)(cid:23)(cid:381)(cid:272)(cid:437)(cid:364)(cid:367)(cid:258)(cid:396)(cid:358)(cid:3)(cid:24)(cid:286)(cid:338)(cid:286)(cid:396)(cid:367)(cid:286)(cid:374)(cid:282)(cid:349)(cid:396)(cid:373)(cid:286)(cid:3)(cid:448)(cid:286)(cid:3)(cid:100)(cid:258)(cid:374)(cid:358)(cid:373)(cid:258)(cid:3)(cid:100)(cid:286)(cid:364)(cid:374)(cid:349)(cid:364)(cid:367)(cid:286)(cid:396)(cid:349) (cid:22)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48) (cid:50)(cid:46)(cid:56)(cid:47)(cid:3)(cid:176)(cid:49)(cid:38)(cid:40)(cid:54)(cid:241)(cid:3)(cid:39)(cid:176)(cid:49)(cid:40)(cid:48)(cid:39)(cid:40)(cid:3)(cid:3) (cid:42)(cid:40)(cid:47)(cid:241)(cid:236)(cid:241)(cid:48)(cid:241)(cid:3)(cid:40)(cid:55)(cid:46)(cid:241)(cid:47)(cid:40)(cid:60)(cid:40)(cid:49)(cid:3)(cid:41)(cid:36)(cid:46)(cid:55)(cid:176)(cid:53)(cid:47)(cid:40)(cid:53) İçindekiler ..............................................................................................................................21 Biyolojik Faktörler ................................................................................................................22 Kalıtım .............................................................................................................................22 Hormonlar ......................................................................................................................24 Çevresel Faktörler .................................................................................................................25 Doğum Öncesi Çevre ve Etkileri ..................................................................................25 Doğum Sırası Çevre ve Etkileri ....................................................................................26 Doğum Sonrası Çevre ve Etkileri .................................................................................26 Aile .........................................................................................................................................27 Doğuş Sırası ....................................................................................................................27 Kardeş Sayısı ...................................................................................................................28 Anne Baba Tutumları ...................................................................................................29 Boşanma/ Anne-Baba Yoksunluğu ..............................................................................32 Aile İçi İlişkiler, Şiddet ve İstismar...............................................................................33 Sonuç ......................................................................................................................................34 Kaynaklar ...............................................................................................................................35 (cid:23)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48) (cid:42)(cid:176)(cid:61)(cid:47)(cid:40)(cid:48) İçindekiler ..............................................................................................................................37 Giriş ........................................................................................................................................38 Gözlem Çeşitleri ...................................................................................................................40 Gözlem Süreci .......................................................................................................................41 Gözlem Sürecinde Kodlama ...............................................................................................43 Gözlem Tekniğinde Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar ................................................43 Gözleme Dayalı Değerlendirme Araçlarından Örnekler ................................................43 Sonuç ......................................................................................................................................45 Kaynaklar ...............................................................................................................................46 Ekler .......................................................................................................................................47 ix (cid:55)(cid:277)(cid:349)(cid:374)(cid:282)(cid:286)(cid:364)(cid:349)(cid:367)(cid:286)(cid:396) (cid:24)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48) (cid:50)(cid:60)(cid:56)(cid:49)(cid:3)(cid:55)(cid:40)(cid:48)(cid:40)(cid:47)(cid:47)(cid:241)(cid:3)(cid:55)(cid:36)(cid:49)(cid:44)(cid:48)(cid:36)(cid:3)(cid:57)(cid:40)(cid:3)(cid:39)(cid:40)(cid:239)(cid:40)(cid:53)(cid:47)(cid:40)(cid:49)(cid:39)(cid:241)(cid:53)(cid:48)(cid:40) İçindekiler ..............................................................................................................................51 Giriş ........................................................................................................................................52 Oyunun Çocuğun Yaşamındaki Önemi ve İşlevleri ........................................................53 Oyun Temelli Değerlendirme Nedir? ................................................................................55 Oyun Temelli Değerlendirmede Farklı Yaklaşımlar ........................................................56 Formal Olmayan Oyun Gözlemleri ...................................................................................59 Oyun Gözlem Formu Örneği .............................................................................................60 Oyun Temelli Değerlendirmenin Güçlü Yönleri ..............................................................61 Oyun Temelli Değerlendirmenin Sınırlılıkları .................................................................62 Uygulamacılara Yönelik Öneriler .......................................................................................63 Kaynaklar ...............................................................................................................................63 (cid:25)(cid:17)(cid:3)(cid:37)(cid:176)(cid:47)(cid:182)(cid:48) (cid:50)(cid:60)(cid:56)(cid:49)(cid:3)(cid:55)(cid:40)(cid:53)(cid:36)(cid:51)(cid:241)(cid:54)(cid:241) İçindekiler ..............................................................................................................................65 Oyun Terapisi Nedir? ...........................................................................................................66 Okul Öncesi Dönemde Oyun Terapisi ..............................................................................67 Oyun Terapisinde Ortam ....................................................................................................68 Oyun Terapisinin Uygulanması .........................................................................................72 Oyun Terapisinde Dikkat Edilmesi Gerekenler ...............................................................72 Oyun Terapistinin Özellikleri .............................................................................................73 Sonuç ......................................................................................................................................73 Kaynaklar ...............................................................................................................................74 x (cid:75)k(cid:437)l(cid:3)(cid:80)n(cid:272)e(cid:400)i(cid:3)(cid:24)(cid:386)ne(cid:373)de(cid:3)(cid:23)(cid:381)(cid:272)(cid:437)kl(cid:258)r(cid:358)(cid:3)(cid:24)e(cid:338)erlendir(cid:373)e(cid:3)(cid:448)e(cid:3)(cid:100)(cid:258)n(cid:358)(cid:373)(cid:258)(cid:3)(cid:100)eknikleri (cid:26). BÖLÜM (cid:54)O(cid:54)YOMETRİK TEKNİKLER İçindekiler ..............................................................................................................................75 Giriş ........................................................................................................................................76 Sosyometri Tekniği Türleri ..................................................................................................76 Akran Seçimine Dayanan Sosyometrik Teknik .........................................................76 Derecelendirmeye Dayanan Sosyometrik Teknik .....................................................77 Sosyometrik Tekniklerdeki Değişkenler ...........................................................................79 Uygulama Sonunda Sosyometrik Değerlendirme ...........................................................79 Akran Seçimine Dayalı Sosyometride Değerlendirme ve Sosyal Konumlar .........79 Akran Derecelendirmesine Dayalı Sosyometride Değerlendirme ..........................84 Sosyometrik Tekniklerde Geçerlik Güvenirlik .................................................................84 Sosyometrik Tekniklerin Uygulanması .............................................................................85 Sonuç ......................................................................................................................................86 Kaynaklar ...............................................................................................................................86 Ek: Sosyometri Çizelgesi Örneği ........................................................................................90 (cid:27). BÖLÜM (cid:51)RO(cid:45)EKTİ(cid:41) TEKNİKLER İçindekiler ..............................................................................................................................91 Giriş .......................................................................................................................................92 Projektif Testler .....................................................................................................................92 Projektif Testlerin Sınıflandırması ...............................................................................93 Çağrışım Yöntemi ....................................................................................................93 Yapılandırma Yöntemi .............................................................................................94 Tamamlama Yöntemi ...............................................................................................94 Seçme veya Düzenleme Yöntemi ...........................................................................94 Anlatım Yöntemi ......................................................................................................94 Başlıca Projektif Testler........................................................................................................94 Tematik Algı Testi (TAT)...............................................................................................94 Rorschach Testi ...............................................................................................................95 Szondi Testi .....................................................................................................................96 Çocuklar İçin Kullanılan Projektif Testler ........................................................................96 Bir Adam Çiz ..................................................................................................................96 Ev, Ağaç ve Adam Çiz ....................................................................................................97 Kinetik Aile Çizim Testi ................................................................................................97 Sonuç ......................................................................................................................................98 Öneriler ..................................................................................................................................98 Kaynaklar ...............................................................................................................................99 İçindekiler xi (cid:28). BÖLÜM DERECELENDİRMELİ ÖL(cid:161)EKLER İçindekiler ...........................................................................................................................101 Giriş .....................................................................................................................................102 Derecelendirmeli Ölçeklerin Olumlu Yönleri ...............................................................104 Güvenirlik ....................................................................................................................104 Geçerlik ........................................................................................................................104 Ayırdedici güç ..............................................................................................................105 Derecelendirmeli Ölçeklerin Kullanılmasında Karşılaşılan Sorunlar ........................106 Okul Öncesinde Dönem Çocukları İçin Türkiye’de Kullanılan Derecelendirmeli Ölçeklerden Örnekler ....................................................107 Uygulamacılara Öneriler ..................................................................................................111 Kaynaklar ............................................................................................................................113 1(cid:19). BÖLÜM (cid:42)ÖRÜ(cid:236)ME İçindekiler ..........................................................................................................................115 Görüşme Nedir ? ...............................................................................................................116 Görüşme Türleri ................................................................................................................117 Görüşme Tekniğinin Kullanıldığı Durumlar .................................................................118 Okul Öncesi Dönem Çocuğu İle Görüşme .............................................................119 Görüşmenin Planlanması ....................................................................................119 Görüşmenin Uygulanması ...................................................................................120 Görüşmede Dikkat Edilmesi Gerekenler ...........................................................120 Görüşmenin Değerlendirilmesi ..........................................................................121 Anne-Baba İle Görüşme .............................................................................................121 Görüşmenin Planlanması ....................................................................................121 Görüşmenin Uygulanması ...................................................................................121 Görüşmede Dikkat Edilmesi Gerekenler ...........................................................122 Görüşmenin Değerlendirilmesi ..........................................................................123 Sonuç ...................................................................................................................................123 Kaynaklar ............................................................................................................................125
Description: