O terramoto político (1755-1759): memória e poder

89 Pages·2007·5.872 MB·Portuguese

by  José Subtil

bi）1 時〉 p† 0− D一雄 p一 呼 吸 砂ii p p日 置：∴「 鞍￣： ゼ∴ “：： ゆ ふ 亘 ぜ p e pi e一 ∴ 絡； 皐 東 方 ﾄﾘｲ一言 ∴ 1 （ ） I i l ） 1 離 ）1 −11・ 絹子 【＿一一ン 醐 8b(ｸJ亦hｹ甁2n2諦 ：き， ） ！ 灘 灘 潮 醐 bｶﾈ"羽ﾔｲｸﾈRLｸ贅患 ∴：「 偖ﾈ自rｶh点 す 高 ．：i ∴ 子∴ ：！∴ 亦_Xbﾗ=ﾈxbﾖｩm｢xﾊ*ｲsTER 栄 単 臨 席 PiF−： ：∴ 高 宮：一一両ニ ﾈﾂ$ﾓﾄﾃﾄSXﾉ3S｢蛮ﾄﾔ$UHﾄU("ﾒｨ?ﾈvﾆ
∴ 酔 f 2d
ツ 宝 ttS 亅ub●mn 侏HｹX6ﾆ俛XｸﾘB
●
e
e
e
●
e
o
e
e
e
●
鰯
●
●
●
●
o
e
e
O
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
0
0
経
AGRADECIMENTOS
絡
温
Aosamlgos∴e∴amgaSqueCOntfibuLramparaes〔aobra，desgoexpressar− 濫
1hesaminhamaispro丘lndagratidio・AMariaGorettiLealSoarespela−Sua 窪
ajudafilndame唖Inarecolhadainfbrma函legjslativa・AAmCristimAradjo
渥
Pelashutuosastrocasdeideias，Pelasinfom挙る⊂SquemChc止oucpclalcimJa
霊
p証Iegiadadoseutrabalh。OI読amoto‘k17万・Ll∫boaeaEW￠a．AM血ia
NazaJeGomesdosSantosea∴4hnuelaDegerinepelassugest6esecorrec96es 場
YaliosasqLlCPrOPuSeramaOStextOS・AoCarlosSubtilpeloscomentdriosque
標
teceucomoleito［distantedasnarrativashistoriogriLicas．ANhnuelaCachadinha
一
pelasl。ngaS COnVerSaSqueajudam∴a∴C。mPIeenderosproblemassociaisci
SafaLoLIreiro，AdelaideBrochado，MariaCeCiliaCamc晩eMdnicaQlleirdz 懇
pelassuascontIibui96espamOCapttuloIII・nOまmbitodopro）eCtOdaCAmm 請
MunicIPaldeLisboaparaaed南odomanuscritode1759−1761donrtugtll
室
∠堀toe（お′−ti‘rba‘kpe〟0薦′nnか0ゐanno‘カ17万・
妙
Dedicoesteestudoamemdrladaminha61ha，Joa＿na＿CatarinadeSousa
Sub鉦細ecida揖cincoanos． ゆ
匿
畑
h40ntemOL0−Novo，ld可unhode2006 粛
FichaTさcmica
抄
JoseManuelSubtil
TittLlo：OTERRAMOTOPOLfTICO（1755−1759）−MEMORnEPODER 琶
Autor弓ostかImuelSubtil
撥
EditomiEDIUAL−UniYCISldadeAutdnomaEditora，S．A
RuadeSta．Mar【8，爪．。う6 壌
1169−023Lisboa
ゆ
ComPOS摩oG上紙∞；SlmuCIAscencio
hprcss論：Pub岨sa ‰
lSBN：，78−972−8094−89−8
擾
Dcp諭toLe8品259078107
排
ー3−
陰
関
宮
即
妙
麗
0
−
爛
〇 NOTADEAPRESENTAGAo 閲
翻
二
鰯
〇
閥
Este triba皿o procura evidenciar a rela率o entre as repercuss6es do
〇 闇
fendmenonaturalearLlPturarefc皿nlSta・NまonumperspectiYLhorologlalou
翻
血
deteministl，maSSegundouma−Vis五〇correlaciomleglobaldosacontecimentos， 爛
二 umaleitmentIetantaS．Esperopoderentusiasmaで01eitorem。tiYiJoa‘olhal’ 闘
p paraoterrmlOtOCOmOumfこ壷defcndmenos・ 翻
Procureic01matalOuCOmPletarinsuacIenciasdeinEbma率。C。mreCurSOa 闇
e
vまでiasfollteS，arqulVIscicasebibliogr維cas・eSemPrequeSemOStrouconvenlente 鶉
I
desenv01、′eralgumassInteses quenao esravm農高as，COmO foio caso，POr 閣
exemplo，dae、′01u亭OdasSecretariasdeEstado・ 議
謡
e
議
の
題
二 懸
Montemo十〇一NovojldeJunhode2006
闊
o
闇
JosdManuelSubtil
●
蟹
● 鰯
闘
●
難
●
関
e 闘
闘
e
闇
●
闇
e 鰹
o
e
O
o
o
o
●
〇
〇
〇
〇
●
●
●
●
●
0
SIGLAS
AN／TT−ArquivosNacionajsITbrrcdoTbmbo
BNL＿BiblioteCaNacionaJdeLisbo：l
SCIP（1750−1762）−AntdnioDclgadoda−SiLva”Sf瑳k”一eWoda／（巧do‘ZtL轡Jk函0JbrhJgueaa，
Lisboa，TIpogra血LuizCorreadaCunha・1860・VOlumerefcrentcaosanosdc1750a
176Z
SCI．P（1763−1790）−AntbnioDelgadodaSiiva”S碑LementodCb佑〆OdtL符訪印OJb面uglLeZ4，
LisboaiTIpogE・LtiaL高ZC。rrCadaCunha・1860・VOlumerctcrcnteaosanosde1763a
17，O
CLE−CbJlecfdoLhL魯布所OA71lzgaeModわ一aLkRelno‘存mrI堆ZLLeb度胸agd′一同了TbmoII，
Coimbra，RealTmprcnsadaUniYerSidade言819・
CLDA（1750−1760）−Cb祐qLlodtl∫L少，D蹄etOF，eAんL7T，れquecoITPreben水oFtLkReinLtLわ
del均′脇LBJi′′一OD．巧aEol，N訪oSt′高嶋De読oLlmOLZt1750aA！ode1760Lisboa，
0品nadeMigudRodrigues，177L
CLDA（1761−1769）−α‰率0品L抑Dccr初‘Aんa′布q雄でOmpr訪〝訪oL被Reinhゐ
LklRゥ′Rde妨′′tOD．JbaEol，・AbsIOS高雄D個衣oLlmOLZt176．1att0‘k1769Lisbon，
06cimdeMiguelRodrlguCS，1770i
OF−OrdtnLZF6CTl華i胸（1603），Lisboa，Fund車OCaloustcGuIbenkian言985（relmPrCSSaO）
CCLP（1634−1647）−JoseJustinodcAndIade∴eS品a，CbLkcfdoαTOnO毎，4・kL蛮諸所0
ルE曹‘eZ祐Lisbm，1855−1856，YOiuTnede1634−1647・
Nota：Asc函6esbibliogrま五臓COnlPlc短Sds五ofc厄naprimcimrcFcrencia・Anumcr姉Odos
quadroscdasn°tnSねutdnomadcntrodccadacap血lo・
ー7−
e
INDICE
e
e
INTRODUqioGERAL
e
● CAPITULOI
D．JOA0V：ACOI江EEOGOVERNO
e
INTRODUGA0
e 工．一EsmGOSEEqmPAMENTOSPOLfTICOS・
e
2，エ・−EvoLUGAOEREFORMADASSECRETARLASDEESTADO
● 2．．2，．−OssECRE血IOSDEESTADO
3　PPrRJM NIOSIMBdLICOEDISCIPLINA
●
3．I−AETI（叫ETAEOSEGREDO
●
う．ユーAcENTRJlニLIDADEDAIMAGEMR丘GLA
3．3．−AcoNDUq、ODASCONDUmS
●
●
CAPITULOII
●
D．JOSE：AHERANGAEAMUDANGAPOL†TICA
● INTRODUqlO 一7
＼
工．−AHERANqlPOLiTICA 　
● ／

／0
●
ェ．2．．−AARISTOCRACIA 0　

○ 1．3．−0sTRIBUNAISECONSELHOS 7／0　
L4．−AssECRETARlASDEEsTADO 8050
○ 　　
工千一AcoNHRMAがODASORDENSSTMBbLI（nS‥． 8／7

D
● ユ・−AMUDANGAPOLiTICAEOSNOVOSPODERES．‥ 89千
ユ言上一〇GOVERNODASSECRETAmSDEEsTAD0．． 89
●
22・−PoLITIZACAOEEXAUTORAGAODOSTRIBUNAISECONSELHOS
93
王子−AsINOl準OESPOL血co−ADMINISTR＾TIⅧS‥
● 99
● −9−
●
e
e
●
●
●
●
●
●
●
●
●
INTRODUGAOGERAL
2，・3・エ・−AsINSTITU〜GOESCHARNEIRADAR朗ORMA
2．．3．2・・一AADMINISTRAqAOINTBNDENCIAL・‥ ●
2・3・3・一〇BSTATUTOCOMISSARh、LDOSOPjcIOS
●
OterramotOde1755ConstituioacontecimentoCOmmai。reSrePerCuSS6es
noprocessopo塩CoportuguとsdLlra−lteOAntigoReglme・Nまoquetcnhatldo
●
CAPITULOIII
umarela＊odeterminjstadecausaeeftit。mgCnealogiadoEstadoModcmoem
ASTtEPERCUSSOESPOLITTCASDOTERRAMOTO PortugaLmaSPOrqueCrious⊥tuae6esquepIOPOrCionaramdinamicaspoltticas ●
INl“RODUeAO que，nOutraSCircunstancias日をoteriamOCOrrido・SObretudo，detbIma−abrupta
●
1．−0cAOSEADESORDEM edesproporcioml・Comoteriaev01uidoosistemapoliticosemaocorrencia
I．工．一〇coLAPSOADMINISTRATIVO‥ dotemLmOtO？Asresposcasespeculativasaestaquestio）qualSquerque∴Selam， ●
ェ．2・−AsDIRJiC印ESDEUMGOVERNOINORGANICO tenderao certamenteaacentuar・POrOmissao，OS∴aSPeCtOSeStluturanteSque
●
2”＿OssINAISDOTEMPOPOLfTICO‥ ellVOIveram。Eendmenomas．Sobretudo，aSSuaSCOnSequenCias．
LJ∴−OEST八DODEEXCEPGAO Avaloriz申。daimp。rtanCiapo塩cad。terram。tOnCmSequerdecorre
●
2．．2，．−AINDAAQPEST釆oDAPROPRIEDADE deumaelabora率otedricacomplexa・Aideiaisimples・Adcstrui＊odoespa−90
3．−0sRUMOSDACENTRALIZA亨AO 8sico dopaCCdaRibeira，detoda∴aizOnaCjrcundante，degrandepartedos e
3．エーOFRACASSODORE早CfDIO Pn塵iosdosGrandes，dasjnstalag5esdos（rlbunaiseconselhos，dos∴arquivos
e
3ユ・−AEXPU雑読oDOSJESUiTAS adnlinistr症V。S，aintranquilidadecausadapelalnterruP車OVi0lentaderotinas
epェiticasadjninistrativas，aimperiosanecessidadcdecoordena亘centralizaI
O
asoperaG6esdesocorroeiSaneamentOtiveram・entreOutrOS・doisefei〔osque
CoNCLUSAoGERAL SemOStIaramdecisiv。S・○中faio da坐高PJP91起EP O
BIBLIOGRAfLA cortesま○ e土嚢等臨空吐上空＿旺塞竺＿唆1逗卒Sba［IOCaS・
O
Ainviabilidadedestaspr誼caspodjatcracohtecid〇・ccrtamente，POrOutrOS
modosmasnuncataorepentinamente，SemPe血tirnenhumareac＊OpoILtica．
e
TtIia，n。皿asclrCunStAncias，eXlgido。utr。SPr。Cedlment。S∴C。utrOSrltmOS，
O
PrOYaVelnlente，tambem，OutraSformasdeinterven車OP01誼caqueconduzirim1
0processodefbrmmdicalmentediftrente・A．禁g型血dasconseqLlenClaSfoia
e
起立fPS謝idad生唾旦laSededeco聖地aut6nomopara
responde扉mediatamen〔e声・。dososproblemasenecessldadescpiodesempenho
e
Viria∴aiSeにiIeCOnhecidocomomuitopositlVOltmtOnOPlanointemoconlO
mesmOintemacioml・AinHuenclaPOILticacausadaporesteIeCOnhecimentoe e
a・COnVivencia，emCircunstmcjasmuitodificeis，dondcleodogabinetedecrise
○
ー10− 一日．−
○
O
O
O
e
●
●
●
●
●
●
●
●
●
“
e
11deradoporSebastiaoJosedeCanaLh。eMelo，Cimentoua∴aut。ridade〈ミi・LC。eSまO queaacentu車OdacultuIa−P。腕cadobarrococom。CuJturadadesintegr垂O
＝ dosistemapoLLticocorporativoacabaporacentuaraideia−dequeamuda埠n五〇
politica，aPOntOdesetornafinsubst壷uIveledecisivoparaglZareCOnCIetizaro
terlaPreCisadodeumambientedetuIbulenciap01宿ca十三SOCialnemexigidouma
〇 planodereconstru単OdacapltaldoRein。ede、・01ver，destemod。，anOrmalidade
aumreinadoquetinh勾ainda，aCabadodeseiniciar・ mP…anaSrela与るesdepoder・Masnac占biocasodoperLodobarroco，emque
〇
Aconvergenciadestesfactorescomosinteressesdopode‥eglOimpolia， oquefoirelevantePara∴ahistdria・dol）Oderteveaverc。ma丘Ind昨Odeno、′。S
二
igualmeIlte直rtesrestri96esaeventuaIsc証icass。bre。gOVernO直viabiliZ・mdo， pressup。St。Sdop。der，atraVeSdeLmSistemaqueC。nSagraVa。SSen車osprestados
〇 tacitameI、te，altemativasAsestrategiasadoptadas Aatribula車Odomoment0 emtomodomonarcacomoumprivileglOeXClusivoe。SSeuSSe〔Vido聡COmOum
〇 que∴SeViviaeraincomp誼velcom。debatep。lLticoe∴arqe南。da・Sdecis6es i【 grupoconsagradomsdependentedosrltmisdecerirndniaeCtlqueta，OuSe）a・
tomadas，eXigind0，emC。ntraPaTtida宣rtec。nVic＊oepragmatism。naSaC＊es・ demecanismosdedisciplinmm丘ln軍。de。Idenssimb61icas・OestabeleclmentO
〇
Oscntimentodemedoepanico，COnStitutivodaexperienciap0lLtica，OfereceIla・ desta−CortecomoimagememodelodamonarqulaCOl一撃aeaCabacomreac96es
〇 nobi撮q山CaS高上mulaspersonalizadasdep。der・ComeGa・P。rurnareaC＊oc。m
poroutrolado，abasemate記pamesta壷rma卒OautOritiria・Compreende−Se
sucessoaogovemOd〇、品mentOdoCondedeCasteloMelhoredosecretatiode
〇 queocomextonao魚voreciaaambiguidadenemrecomendavaadiamentosnas
decis6es・Agestiodacrisenaotinhaout［OCaminhosenaooriscoparaavangar EstadoAntbniodeSousaMacedo（1668）eterminacomumareac車0飢hadaao
●
comrefomasprofulldas，aCOm叩rPelasestruturaspoIIticas・umPrP）eCtOque g。VemOdoC。ndedeOeirasmatelializadanoatenmd。aD・J。Se（1758）・
● estava，aliまS，魚cilitadopelototaldesmoronamentodoaparelhoadmim氾ativo・ Para細armOS deste perLodo comeqremos por abordar OS eSPa90S∴e
● 00bjectivodestetrabalhoesublinhar，）uStamente，eStaideia，。uSqa， equlPamentOSPO温cos，Seguindo−SeaSmudaIleaSnOgOVemO・牛efoml己das
reconheceI∴amagnitudedascircunstinciascriadaspelo terramoto no plano secreta＿riasdeEstado，OSPer丘ss。Ciaisepro丘SSionaisdossecIetiriosdeEstad。
●
C，C、追ntemente，aCaJaCteriza40dealgumdopatrimdniosimbdlico，aSIegraS
po蘭C。・
● deinterioriic日比disciplim∴e daimp。S南O hie読qulCa・Acentuaremos，
O metodo que seguiremos para p・OSSeguir este objectivo consistirま，
● hndamentalmente，em Salientarduaslinhas de∴an諏se・Um que pretende naluraJmente，a．distin誇OdestePerLodo，eSPeCiaJmenteOSSeIltidosquesepodem
r。tir。rd‥。応rm。dass。。，。ta孟d。且。〔ado（1736），SObretudo，a，。亡。n函Para
subllnllar，nOStra90Sgerais，aCOntinuidadedoreghnepo塩C。desdeD・JoaoIII
●
ateaoanddoIeinadodeDJoaoVeumlOutraqueaCnn⊥arまas直msfoma96es organizafumCentro POLkicopersonalizado・MaspIOCurafemOSmOStrarque
e
operadasnoreinadodeD・Josと言den講cand0−0，POmntoc。m。m。ment。de oprodutosocialep01itico destasocledade・baseada−meCOnOmiadosbens
e rupturapoIIticacomo哩聖迫A丘on〔eiradestan。VaOrdempoIItica−fbiinscIita， simbdlicos，J・ePreSen〔ou，nOSSeuStr叩OSEimdamentais・aCOllti⊥luidadedoreglme
imediatamenteantGSedepoisdoterramot0・PrOhndarnenteligada，emgrmde POLLdcoquesealicereOudesdeD・JoaoIII・Uma。utraeStIategladelegitiln昨O
e
desperlakcomaa6rm姉Odoarb晶。da、rOntadecdaraz五〇，1igadoideftsa−de
paJte，CiseglobaldosistemaPOLLticogeradapelocataclism〇・
e
〇primeiro capLtulo，dedicadoA C。rtedeD・J。至OVincidirまS。bre umpoderre810menOS6ccionaleapoiadoemnovosgmpose温stascomoutras
● umtempoquesetemconsiderad。ter∴COnduZ・idolumadisjun羊OCreSCente regrasdere、rerenCia・Sbumolharret10SPeCtivopodeFmdamentarestamudanGa
● entreatrad華oeainoYa亭o po蘭ca・Aideiade∴SeParareSteperIod。dos eavJiarosseusresulndos．
Osegundocapttulopersegue∴a16glCadagenealogiadarupturapoILtica）
● queoantecederamtemmerecido，POrVeZeS，OSign上玉cadodeumamLld叫a
silenciosa”cmdirec＊OaconstIu函doEstadoModemoemP。rtugal・丘claI。 que∴SeCOmPletarまnoCaPLmlosegulnte・Comeea・numaPrlmeiraparte，COm
●
● ＿12＿ −13−
●
●
●
●
●
●
●
●
●
℡
1
umesbo印daheranGaPOl誼caondesaoanaJisadasaCasaReal，aaristocracia，O 1
aparelhoadminis叱ti、′OeaSO［denssimbdlicasNumasegundaparte声bordarernos
1
osaspectosmaisemblemiticosdamuda坤，anaJisandoogo、remOdassecretaJ諒益
葛
deEstad。jOPrOCeSSOdeinstIumentaliza＊op0lmcadostribunaiseconselhos，
葛
asinova与るesadministrativaseia−emergenCiade∴nOVaSelites OconkontOe∴a
〃
compara95OentIeeS〔asSitua亨6espemit壷。iden誼caroreinado deDJose
comoradicalmentedlferente． ”
O terceiro capLtul。registara。S detalhes dasitua亭o que∴en、701veuo 〃
CAPITULOI
processo ref。rhista・Com申POr∴SeOCuPa上daireC。nStrueiodacidade∴edo 〃
processorelativoisua−g。Vemmentaliza卒。，aqueSeSegulramOutraSdinAmicas
葛
D．JOA0VACORTEEOGOVERNO
eexpeIienciaspCliticas・Analisam−Se，depQlS，aSreaC誇esquepIOCuraran＝e丘ltaT
．
opoderpersonaJizadodoCondedeOeirasedosseusministrosdecon6m拘
二
bemcomoasmedidasquevaoemsentidocon竜10，OuSe）a，aSqueretbrCamO
〇
poderreg10，eXaltamoregalismoeacen〔uamaalteridadedanoYaOrdempolitica・
Parasec。mPreenderestepIOCeSS。SeraOIe車種dosospormenoresfelaclOnados 一
c。mOtemnl。亡。de1755，Oatentad。aD・Josi（1758）eopIO）eCtOdeexpulsio
u
dosjesL証紙（1738−176‘）・
e
亘n。SSOdesか，aSSimoesperam。S，que。leitortireproveitodestembaJho，
T
bcmcomo dosnossospIOPOSitOSParaaPrOfimdaro conhecimentosobreas
の
lmPlicaやespoILticasdoterramotodc1755・
こ
細
二
〇
〇
〇
の
〇
〇
〇
〇
●
●
●
●
●
●
●
〇
〇
〇
の
●
INTRODUCÅo
●
き
NaanillSeqL1eEa．zdopr。CeSS。decurializ・a亭Oed。PaPeldescmpenhadopela
き ahstocraciabrlgantina，Nun。Go岬loMonteir。distingue，entreaRestaur垂Oe
opombalismo・treSPeriodosl・ullPrlmeiro・queCOrIeSPOnde沌rmaG五〇deuma
●
novaarlStOCraCiasaLdadaguerradesepar車OdaC。〔01P。mgueSada−Casldos
●
AusttiaterminaJまcomoafastmenrodoCondedeCasteLoMelhOr，D．LuLsde
● VisconceloseSousa・NospェimeirostIintaanosdadillaStia−bIigantima・SSISte−Se・
portmto，（OmPOS申OdestasociedadedosGrandes揃aVeSdodisposinvodas
●
merceseconccssまodet在Jos．
●
Umsegundoperiodo，dizreSPeltOaCOnSOlida40destanova∴aristocracla
● queCendeuacristalizarSeCOmOgruPOPrlVilegiadodurmteoreinadodeD・
P．dェ。II工．Estanova＿elitetomarま，ent五〇，COnta．dondcleopo幽codadecis孟Oregla・
●
apdsademissiodovalidodoreらimpolldoumg0、・cmOPOlissinodaIformado
●
porconselhose品unalSquedednhamocontrolodaspresidhdasedasmesas，
● partlC止menedomaisimportante，OConselhodeEstado∴Acompo蒔odo
ConselhodeEstadonafiseposterioriRestauraeiorepresenta，amelhortradu＊o
●
do“podeIdosGrmdes”naadministra＊ocentral’’，Sendoquasesdcons。tuIdo
●
porGrandeslelgOSeeClesiisticos言rm云osoutios3・Duranteasegundametadedo
seculoXVII，‘ACortetendeasubstituir−SeAsCortes’’，OuSqa，nOeSPaeOPahciano
●
l VerNunoGo岬loMonteir0，℃．Pedr。Il，regenteerei（1668−1706）・Ac。nS。iid車Oda
e
dinaSl諒deBrag埠，e・・D・JoioV（1706−1750）一〇〇ur。・atOrteeadipl。・mCia”華，driLILZt
e Poγ憎IDircc函dcJoseMattoso），VOiumesobrcoAntig。Rcgimecomcoordena函dcAntenio
MmueIHesEはnhもLisboIEditorlalEstamp可997・Ⅴ0LlVpp410−415・MajsdesenvoJvimen〔OS

enl（AConsolida＊odlDinastiadeBraganqeOApogeudoPortugaIEarroco’’・Hk′driaat
Po叛函dlreC和dcJ最Ma触。C∴CO。rdcn垂OdeAnt6nio肌luclHespmha・Lisboai
e
Lcxicui〔um1，2002，PP・267−282・
●
2　Ⅵ申ambim，PedroCardim言くD．ALbnsoVl（1656−1668）・A．ipriva・準i’doCondedeCastelo
● MelllOr一，，H栂rid‘klir母材direc950deJoSとMattosoecoorden姉。deAntdnioManuel
HcspanhL高吟Lc証ulturれ2002，PP・257−267
●
3∴VをNunoGondoMonteiro，OCナC〆聞んんGm〃ん〟か0−1832）．L晶oa，Imprcnsa
● Nacional，CasadaMoc互1第8，P労う・
● −17−
e

e
e
e
●
●
●
●
●
●